Datacenters

[0:00:01] Goedenavond. Allemaal. Ik open het commissiedebat over data centers en ik kit allereerste mensen op de publieke tribune van harte welkom. Ook de mensen die thuis kijken en luisteren via de digitale kanaal. Ik eet drie bewindspersoon en een teams van acht de welkom. De minister van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, de minister voor klimaat en energie en de minister van economische zaken en klimaat allemaal van harte welkom. Ook

[0:00:28] alle teams die ook gedeeltelijk achter een andere deuren zich verschuild houden en

[0:00:35] ook alle leden van harte welkom. Ik stel voor en ik moet allereerst iets eigenlijk iets van huishoudelijke mededeling van huishoudelijke aard aan jullie vragen. Er zijn een enkele omdat het is een samengestelde commissie nu en een paar leden zijn natuurlijk niet officieel lid van deze commissie kan niet de naam noemen, maar ik neem ik neem aan dat u daar geen bezwaar tegen hebben. We moeten het wel formeel even zeggen. En bijvoorbeeld mevrouw bikkel die meldde zich al netjes omdat zij meneer grinwis vervangt die een stikstofdebat zit van de mevrouw van de christenunie bussum. Maar dan kunnen we gaan beginnen en ik stel volgens spreektijd van van vijf minuten per fractie en vier interrupties twee en twee of vier losse. Dat maakt allemaal niet zoveel uit en we beginnen met mevrouw van weerdenburg namens de partij voor de vrijheid.

[0:01:21] Voorzitter, dank even ter introductie. Ik ben bij dit debat aanwezig omdat ik woordvoerder digitale zaken ben namens de pvv. En wat ons betreft wordt dit onderwerp datacenter. Allereerst bij die portefeuille bij de vaste commissie voor digitale zaken datacenter zijn namelijk een essentieel onderdeel van de moderne digitale infrastructuur en onlosmakelijk verbonden met de digitale ambities die nederland op nationaal en internationaal niveau heeft geformuleerd en nog wil formuleren. Hoe zien wij onze digitale toekomst als nederland. Hoe gaat die vormgegeven worden en willen wij dat zelf doen op nederlands grondgebied wegen de voordelen daarvan op tegen de nadelen allemaal overkoepelende thema's, een vraagstukken die eerst besproken zouden moeten worden voordat de toekomen aan de praktische uitwerking. Ik vind het dan ook een gemiste kans van dit kabinet. Dat zou hier niet ook de staatssecretaris voor digitalisering hebben afgevaardigd. Dat laat zien dat dit kabinet nog steeds niet doorheeft dat digitale zaken een overkoepelend thema is, waarbij ook de kansen meegewogen moeten worden. Wat dat betreft is de pvv het volledig eens met de aanbevelingen die de onderzoekers van het rathenau instituut doen in een rapport breed beslissen over datacentra om tot een integraal nationaal beleidskader te komen voor de digitale infrastructuur van nederland. Ik zou graag van een minister van volkshuisvesting willen horen wat zijn oordeel is over de aanbevelingen en of hij ze ter harte gaat nemen, bijvoorbeeld door het voortouw op dit onderwerp over te doen aan de staatssecretaris voor digitalisering en of die minister van bzk.

[0:02:53] Voorzitter, de pvv vindt het zonder dat wij hier vijf uur lang tot op detailniveau gaan praten met deze ministers over de energiebehoefte en de energiekosten van datacenter, een beslag op de openbare ruimte en de eventuele werkgelegenheid die ze wel of niet meebrengen zonder dat de digitale ambities van dit kabinet zijn besproken. Extra pijnlijk hierbij is dat het debat over de hoofdlijn op digitale zaken door allerlei omstandigheden nog niet is gevoerd. En nu voor volgende week op de agenda staat. Wat de pvv betreft is dit dus de verkeerde volgorde. Eerst moeten we de overkoepelende fundamentele wel of niet. Vraag beantwoorden en daarna pas de uitvoering vragen over het hoe en waar want in die categorie heeft de pvv wel degelijk vragen. En aangezien we hier nu toch zitten met z'n allen zal ik die ook stellen

[0:03:39] van de minister voor klimaat zou graag horen hoe het kan dat de cijfers voor de toekomstige mogelijk extra energiebehoefte van datacentra zoals becijferd door het ministerie van bzk en die van bzk zo enorm van elkaar verschillen. Is daar een verklaring voor. Hoe zijn deze cijfers tot stand gekomen? Is dat een ruwe schatting op basis van een model en ook of er in zijn ogen uberhaupt nog ruimte is voor datacenter in het licht van de energietransitie. Voorzitter dan over het drama in zeewolde de vestiging van een hardware skill datacenter in zeewolde is uitgemond in een bestuurlijk fiasco. Bovendien heeft het kwaad bloed gezet bij de bevolking ten overstaan van datacenters. De pvv vindt dat ontzettend jammer. En naar onze mening had dit alles voorkomen kunnen worden als de rijksoverheid eerder de regie had gepakt op het vlak van digitale infrastructuur. De gemeente haarlemmermeer gelastte in tweeduizend negentien al een voorlopig gestopt. Opnieuw datacenters vanwege de gebrekkige stroom capaciteit en schaarse ruimte. Het is dus niet alsof deze problemen uit de lucht zijn komen vallen. Jarenlang zijn lokale overheden aan hun lot overgelaten. Ze moesten zelf maar wat regelen en kregen als bonus een onuitvoerbare energietransitie over zich uitgestort. En nu in zeewolde worden de lokale bestuurders opzichtig teruggefloten door den haag, dat zich eerder nooit interesseerde voor een moeilijke vraagstukken. Voorzitter, het is inmiddels al duidelijk dat de term regeren is vooruitzien niet eens besteed aan kabinet onder leiding van ministerpresident rutte. Iedereen doet maar wat totdat het in de soep loopt en dan is het ineens alle hens aan dek en worden wordt een nationale crisis uitgeroepen of anderszins noodgrepen ingezet, zoals bijvoorbeeld een tijdelijke bouwstop of het inschakelen van de landsadvocaat. Dat laatste heeft ons zeer verbaasd. Kan de minister nog eens uitleggen wat hem ertoe dreef om de landsadvocaat in te zetten om te onderzoeken of de vestiging van het hardware skill datacenter in zeewolde tegengehouden kon worden. Wat was de precieze aanleiding van die beslissing. En waarom moest zeewolde gestopt worden? In zijn ogen heeft hij dit besluit genomen in overleg met de staatssecretarissen digitale zaken en zo. Nee, waarom niet. Tot slot nog een vragen aan de minister van bzk. Wat is in haar ogen het effect van het zeewolde drama op de mogelijke internationale investeerders die hebben gezien hoe er omgegaan is met facebook moederbedrijf meta en zullen nu wel twee keer nadenken voordat ze gaan overwegen om in nederland te investeren.

[0:05:56] Hoe nu verder met meta. Wat is de stand van zaken en zijn er gesprekken gaande om met hen tot een nette oplossingen te komen. Tot zover voorzitter,

[0:06:04] Dankjewel.

[0:06:05] Daarover werd door voor je inbreng. Het is een interruptie van mevrouw bikker namens de christenunie.

[0:06:10] Voorzitter, dank u wel en ik ben even benieuwd waar de pvv wil landen qua datacenter. Want op dit moment is geloof ik eenderde van de huidige datacenters die zijn in nederland zou al voldoende zijn voor wat nederland nodig heeft aan data. Dus er is al veel overcapaciteit. En nu hoor ik mevrouw van weerdenburg zeggen. Voorzitter, dat het gesprek moet worden gezocht met met het moederbedrijf van facebook met meta om tot een nette oplossing te komen is die naar de oplossing. Wat u betreft dat er geen nieuwe datacenters zullen volgen of zo. Min mogelijk of maakt dat helemaal niet uit.

[0:06:44] Ik.

[0:06:45] Luisteren. Graag wat wat de pvv op dat gebied wil en hoe de partij. Dat ziet.

[0:06:49] Mevrouw van weerdenburg,

[0:06:51] Ja. Dank voor de vraag. Voorzitter naar de pvv is niet per se tegen datacenter zeewolde willen we even apart behandelen omdat dat natuurlijk in een vergevorderd stadium is en daar alles alvast lag en het laatste moment op terug te komen en en nu allerlei andere regels vast te stellen. Daar maken we ons grote zorgen over in het licht van de investerings investeerders die eventueel nederlandse overwegen dat gezegd hebbende, kunnen we die discussie voeren. Ik denk dat dat we niet veel meer higher skill datacenter kunnen huisvesten. Maar er zijn natuurlijk datacenters in verschillende vormen en maten. Maar ik denk niet dat

[0:07:35] dat de de de behoefte zeg maar van nederlands verkeer dat je dat zo kan afbakenen. En ja kijk op dit moment worden er hordes opgeworpen. Wat betreft energiegebruik. Maar dat komt voornamelijk door door de klimaatagenda dat we allemaal groene energie moet zijn en dat is wat de pvv betreft natuurlijk totaal onnodig. Dus in onze ogen zou dat niet hoeven. En dan is er ook meer ruimte voor meer datacenter. Wat wel zo is.

[0:08:04] We hoeven niet alle weilanden met koeien vol te bouwen met. Maarja, dat geldt dan ook voor distributiecentra, kassa complexen. Het is niet zo dat nu elke doos in een weiland. Een datacenter is de meeste staan op bestaande bedrijfsterreinen. Dus er is wel degelijk over te praten met de pvv voor gecontroleerde groei. Maar dan moeten we eerst de fundamentele vraag hoe willen we onze digitale toekomst. Hoe zien wij die hoe willen we die inrichten en willen we dat op ons grondgebied en die discussie is nog niet gevoerd en wij willen die dus eerst voeren.

[0:08:36] Frank bikker,

[0:08:38] Voorzitter,

[0:08:39] ik ben het niet eens met de pvv. Maar ik wil wel complimenteren met de creativiteit. Want op veel punten is de pvv eigenlijk niet zo bereid om problemen die buitenlandse mogendheden ervaren op te lossen. Hier in dit land, bijvoorbeeld als het gaat om vluchtelingencrisis en op dit punt bent u wel bereid om volop ook de lasten te dragen die het heeft als extra datacenter zouden komen. Dus dat is voor mij een nieuw inzicht. Maar wie weet dat we dan ook op andere punten waar we wel eens van inzicht verschillen tot een een nieuw vergelijk kunnen komen.

[0:09:10] Geen specifieke vragen, maar liever mijn complimenten, mevrouw van weerdenburg. Jammer dat de achter afgevaardigden leidt en van de socialistische partij.

[0:09:20] Vandaag hebben we dan eindelijk het langverwachte debat over datacenter en de strategie voor ons land. Dat werd hoog tijd want de kamer vraagt hier al heel lang en in maart tweeduizend, eenentwintig kregen van toenmalig minister van ez k van het woud te horen dat hij het overlaten aan een nieuw kabinet en hier zitten we dan. En het is al eventjes geleden toen vroeg mijn collega beckerman aan toenmalig minister van bzk wiebes of er wel datacenter s van zulke grote schaal nodig hebben en het ging toen over hollands kroon

[0:09:52] en toen werd zij vakkundig in de hoek gezet. Retorische in de hoek gezet met u gebruik toch ook sociale media weggelachen werd de vraag of we dat nodig hebben. En dan kijk ik naar het rapport wat we nooit hebben gekregen als kamer van buck consultants international van juni tweeduizend, eenentwintig. We kunnen als je erop googled een management samenvatting vinden en een power point. Maar het rapport hebben we nooit gekregen. Dus ik ga ervan uit dat we dat nog krijgen en dan kunnen we gewoon zien dat er een overcapaciteit is als het gaat over de datacenter capaciteit voor de nationaal geen ge genereerden vraag van vijfenzestig en vijfenzeventig procent.

[0:10:27] En toch was het op het moment dat mijn collega werd weggesaneerd. Al dik duidelijk dat het management of marketingbureau voor internationale bedrijven van economische zaken internationale bedrijven naar nederland aan het halen was met kortingen op op energieprijzen met aansluit mogelijkheden als het net niet helemaal aangesloten was en dit deze de dit dit marketingbureau van ez kader nvj kijkt niet naar of een bedrijf goed is voor ons land voor de duurzaamheid of voor de economie. Het is gewoon halen halen halen en we hebben hier hele sappige reconstructies voor kunnen lezingen volkskrant en nrc ook in antwoorden op kamervragen die ikzelf stelde, vonden we wat feiten. Maar ik heb toch nog de volgende vragen aan de minister van economische zaken. Sinds wanneer ging de nvj werven op digitalisering vlak.

[0:11:17] En wat is daar precies uitgekomen hoeveel duurzame nederlandse werkgelegenheid heeft dat opgeleverd. Dus niet expats. Maar nederlandse werkgelegenheid. Hoe vaak is er op het ministerie van economische zaken of algemene zaken een bestuurlijke zetje gegeven om een bedrijf gevestigd te krijgen.

[0:11:34] Neem zo'n vertakking of zo'n aansluiting dat facebook in zeewolde kreeg en waarom is de kamer hier niet in meegenomen. Sterker nog, wij werden weggezet toen we ernaar vroegen en wat heeft het werven begeleiden of hoe dat dan precies heet van meta facebook gekost, want het is allemaal publiek geld en dan over de toekomst. We ontvingen de maar algemene maatregel van bestuur van de minister voor wonen en ik vraag me af. Is dit nou een definitieve streep door zeewolde want in de contouren schetsen zien we geen uitzondering als het gaat over zeewolde, maar tegelijkertijd gaat het over vergunningen die vergeleken verleend zijn voor zestien februari tweeduizend, tweeëntwintig

[0:12:15] valse wil de daar nou voor of daarna. En welke hardware skill datacenters zijn er mogelijk nog vergunst voor zestien februari tweeduizend, tweeëntwintig, die nog als een duveltje uit een doosje kunnen klappen. En dan ook dat rapport van basic i. Er is overcapaciteit en nederland is met de cool locaties prima aangesloten op de hyper connectiviteit netwerken met londen, parijs, frankfurt, dublin en amsterdam zit daar dus heel goed in het midden

[0:12:41] is dat nog wel nodig dat we gaan uitbreiden hollands, kroon of in de eemsmond vraag ik de ministers

[0:12:49] en dan de toekomst. Het rathenau instituut heeft een goede studie gemaakt met de titel beter beslissen over datacenter en zij bevelen ons aan om een integraal nationaal beleidskader te ontwikkelen voor de digitale infrastructuur en dat er een brede maatschappelijke nut en noodzaakdiscussie zou moeten worden gevoerd om beleid te kunnen voeden en dat als het gaat over de de digitale infrastructuur dat we dan eigenlijk zouden moeten aansluiten bij het nederlandse energiebeleid als het gaat over publiek en privaat en dat de democratische zeggenschap moet komen en bespuwd bestuurbaarheid van de digitale infrastructuur gegarandeerd moet worden. Hiervoor zeggen. Zij is een onderzoeksprogramma nodig om de kennis te genereren voor de publieke debat en die infrastructuur is de regering hiertoe bereid.

[0:13:33] Het raad en instituut constateert dat we private invulling hebben van iets wat een nutsvoorziening is geworden, nodig voor iedereen nodig voor onze scholen voor onze zorg voor onze bedrijf voor onze economie en de sp is dat met het rathenau instituut eens en graag zien we dan ook voorstellen van dit kabinet om dit soort grote fundamentele zaken te democratiseren de keuzes daarover, maar ook het bezit in de infrastructuur publiek te maken is er daartoe bereid.

[0:14:02] Dank u wel, mevrouw leijten namens de sp.

[0:14:05] Ga naar uw buurvrouw mevrouw abdul aziz. En ze spreekt namens democraten zesenzestig.

[0:14:12] Dank u. Voorzitter voor het woord. Voorzitter, de digitale infrastructuur in nederland is inmiddels zo belangrijk voor het draaiende houden van onze samenleving. De d zesenzestig deze bijna als een nutsvoorzieningen beschouwd en daardoor zijn de smaken hier ook een onderdeel van uit. We zijn digitale koploper in nederland en daar zijn we trots op bedrijven over de hele wereld willen zich hier vestigen door de goede netwerkinfrastructuur en onze groei, onze groene, energie en na meest aanwezigheid van een van de grootste werelds, grootste internetknooppunten.

[0:14:43] Voorzitter, tegelijkertijd staan wij in nederland voor een groot aantal uitdagingen. We hebben te maken met de ruimte water, uitstoot en energievraagstuk. Dat vraagt keuzes en regie. We zijn dan ook blij dat de minister regie pakt op dit onderwerp strenger wordt voor de vestiging van grote hype skill datacenters. Tegelijkertijd willen wij bij de is een duidelijke scheidslijn maken tussen hype skill datacenters vaak van een bedrijf zoals koepel of met die een onevenredig groot beslag leggen op de ruimte en energie en reguliere datacenters die zo belangrijk zijn voor onze digitale infrastructuur.

[0:15:18] Voorzitter, ik heb de volgende vragen over voorbereidingsbesluit van de minister over hardware skill datacenters. Waarom staat er in het voorstel van de minister dat het gaat om hype verschil datacenters vanaf tien hectare en zeventig mega. Wat waarom kiest de minister niet voor datacenters vanaf tien hectare of zeventig megawatt. Wat gebeurt er als er een aanvraag komt van een datacentrum van negen hectare en zeventig megawatt of meer graag reactie.

[0:15:43] Voorzitter, zoals gezegd zijn wij blij dat de minister regie pakt wat betreft haar perceel datacenters. Maar het mag wat d zesenzestig betreft wel wat breder

[0:15:51] om de uitdagingen die we in nederland hebben wat betreft het gebruik van ruimte water, uitstoot en energie aan te pakken. Is er meer nodig. We willen in nederland koploper digitaal zijn het distributie land van europa zijn speel en de gasrotonde klimaat koploper van europa zijn en er moeten ook nog een miljoen woningen gebouwd worden. Bovendien dreigen er problemen wat betreft het energienet.

[0:16:14] De eerste bedrijven in brabant en limburg krijgt voorlopig geen aansluiting op het net en amsterdam kunnen zelfs scholen niet aangesloten worden en het kan en mag niet graag reactie. Voorzitter, de vraag wat d zesenzestig betreft een heldere en integrale visie en brede visie voor alle grote ruimte en energieverbruikers van datacenters tot distributiecentra van grote uitstoters tot energie slim service waar ruimte en aandacht is voor ruimtelijke ordening, energie, klimaat, water en infrastructuur uit infrastructuur, uitdagingen en vergeet esthetiek niet natuurlijk.

[0:16:49] Voorzitter, ik heb daarom de volgende vragen aan de minister is de minister het met d zesenzestig eens dat de belangen van grote ruimte en energieverbruikers soms diametraal tegenover de belangen van de inwoners staat, wil de minister de minister toezeggen om met een nationaal beleidskader groot gebruikers aan de slag te gaan

[0:17:06] wil elke minister vanuit eigen portefeuille reageren op dit voorstel van d zesenzestig

[0:17:11] wil de minister toezeggen hier ook een eerlijke energieprijs voor grootverbruikers in mee te nemen. En wanneer denkt de minister vervolgens met de eerste versie naar de kamer te kunnen komen.

[0:17:21] Er is een interruptie van mevrouw van weerdenburg.

[0:17:25] Voorzitter, ik sloeg even aan op wat mevrouw dekker zei dat de belangen van datacenter diametraal tegenover die van inwoners of burgers staan kan ze daar iets meer over vertellen.

[0:17:37] Vooral abdelaziz,

[0:17:38] Dank u, voorzitter en dank voor deze vraag. Soms is dat natuurlijk zo want aan de ene kant vullen en datacenter zich vestigen in nederland omdat we hele goede glasvezel verbindingen hebben en overal groene energie tegen daartegenover staat dat die groene energie niet van niks gekomen is en dat de bewoners die voor zichzelf willen gebruiken en niet voor datacenters dat bedoeld als voorbeeld.

[0:18:03] Mevrouw van willen,

[0:18:04] Ja. Ik vreesde al dat mevrouw dekker daarop doelde op de groene, energie en daarbij wil ik haar dan ook meegeven dat dat een gecreëerd probleem is.

[0:18:14] Het is het is de de groene kerk die zo inzet op groene, energie en daardoor wordt het voor de gewone burgers onbetaalbaar. Maar als je dat loslaat dan is er ruimte voor iedereen. Dus dat is een beetje een valse tegenstelling mijn vragen aan mevrouw dekkers of ze ook voordelen kan benoemen voor inwoners wat ze aan voordeel hebben ten opzichte van datacenter.

[0:18:43] Oké. Dat is echt een hele brede vraag. Maar ik ga eerst even dit de valse tegenstelling tegenspreken. Want dat dat is het niet. Ik noem de groene energie toevallig als voorbeeld omdat het gemakkelijkste om uit mijn hoofd geleerd te hebben, maar er zijn ook andere belangen tegenover bewoners en dat betekent ruimte gebruik een van is. Mensen willen woningen. Mensen willen uitzicht. En dan komt ook een zo'n grote doos. Dus dat is ook een van de belangen. Dus dit is niet altijd groene energie. Wat betreft de vraag van de pvv over of er voordelen zijn van datacenters. Ja nee, ik sluit me aan bij de vraag van van de sp over die werkgelegenheid. Want dat schijnt ook wel mee te vallen. Andere voordelen zijn. Het feit is dat wij datacenters in het algemeen wel nodig hebben waar ze ook staan, omdat wij natuurlijk ook afhankelijk zijn van onze digitale dienstverlening. Dat is eigenlijk het enige voordeel.

[0:19:34] Van willen voorzetten. Tot slot, met dat laatste ben ik het wel eens met mevrouw dekker en evenals disclaimer. Als pvv zien wij het liefst een groen weiland met koeien lopen. Maar wat is volgens mevrouw dekker. Het verschil tussen tegen een datacenter aankijken of een distributiecentrum of een woonwijk of een asielzoekerscentrum.

[0:19:58] Die laatste twee zien er heel anders uit dan een de de distributiecentrum en een datacenter en de eerste twee zie ik voor de ruimte verbruik eigenlijk geen verschil en daarom vraagt ook d zesenzestig ook om een integrale visie op op grootgebruikers van ruimte en energie en de eerste is natuurlijk het gebruik van de ruimte. Niemand wil tegen een dozijn kijken

[0:20:20] paniek.

[0:20:22] Mevrouw dekker. Ik noem die overigens abdelaziz. Het is zo'n mooie naam van de som om te noemen, maar ik zal u ook dekker noemen. Ik hoop dat het gebruikelijk is, mevrouw turnen zeventig, een interruptie van.

[0:20:31] Oké.

[0:20:33] Voorzitter worden? Mevrouw dekker pleiten voor en digitaal voorop lopen in europa en tegelijkertijd ook naar andere belangen in de gaten houden in nederland. Als het gaat om klimaat bijvoorbeeld leggen die high skill datacenters een enorm beslag op ons energievoorziening en ook op de energietransitie. Die gaat daardoor langzamer. Dus mijn vraag is eigenlijk aan mevrouw dekker. Wat waar waar kiest deze zestig voor voor koploper zijn in europa of voor onze energie of de behoefte aan datacenters puur en alleen baseren op de vraag die we in nederland hebben en mogelijk nog richting andere landen, maar de digitale dienstverlening kan stukken heel wat anders dan koploper willen zijn in europa. Dus waar kiest u dan voor.

[0:21:19] Mevrouw dekker,

[0:21:20] Voorzitter, en dank voor de vraag. Want eigenlijk is dat ook mijn punt in nederland willen we dus de de gasrotonde zijn en grote logistieke centrum van de wereld zijn en ook nog eens een digitale koploper die kunt niet alles zijn. Wij moeten dus keuzes maken en daarom hebben wij ook onder regie gevraagd vanuit het rijk en vanuit de minister moeten kiezen of we over zijn. De de distributie centrum van europa. Of zijn de digitale centrum of of of. We kunnen niet anders doen.

[0:21:54] Tennissen.

[0:21:56] Voorzitter, waarin in in de brief van het kabinet staat heel duidelijk. We willen koploper zijn van europa

[0:22:04] en mijn vraag is wat vindt d zesenzestig daarvan. Want van d zesenzestig legt nu de keuze bij het kabinet van hebben, kunnen niet alles moeten keuzes maken. Maar ik vraag waar staat d zesenzestig kiest deze de wel voor die koploperspositie of kijkt d zesenzestig veel meer naar de digitale dienstverlening en voor de rest naar al die andere belangen in.

[0:22:25] Dekker.

[0:22:27] Voorzitter, ik vind het eigenlijk best wel een ingewikkelde vraag want je kunt je kunt natuurlijk een digitale koploper zijn, maar het moet niet ten koste gaan van al die moeite die wij op lokaal gebied hebben op het gebied van groene energie. Dus het is moeten elkaar in balans houden. Het moet niet ten koste gaan van elkaar zoeken. Zo kijken wij ernaar. Ja, we zijn op digitaal gebied best wel koploper nu al niet alleen vanwege datacentrum, maar omdat wij best wel goed netwerk hebben. Dat zouden we graag willen houden, maar het moet niet ten koste gaan van de goodwill bij de bewoners, maar ook niet ten koste gaan van onze vergroening.

[0:23:05] Mevrouw,

[0:23:06] Voorzitter, tot slot. Dit is toch nog een beetje vaag. Want aan de ene kant zegt mevrouw dekker van het kan niet en en kunnen niet alles willen. En dan is mijn vraag aan deze zestig waarmaakt. Waar maakt mevrouw dekker dan die keuze?

[0:23:22] Vertrekken. Ja. Ik ben bang. Voorzitter, dat mevrouw tennis vandaag niet een heel helder antwoord van mij krijgen want ik vind die keuze maken heel erg moeilijk aan. Ook zich zijn wij, zoals ik net zei ook blij dat dat er de dat de regie is gekomen vanuit het rijk. Om te zeggen van. Er is een limieten de zijn en die die twee locaties die genoemd zijn in de brieven en dat is voor nu al voldoende. En wat mij betreft moet het gewoon niet ten koste gaan van onze energietransitie dat in ieder geval.

[0:23:51] Zijn interruptie van mevrouw leijten.

[0:23:54] Voorzitter, buck consultants international heeft dus een onderzoek gedaan en de eerste conclusie is is dat datacenter niet op gericht zijn om een nationale markt te bedienen. Het gaat om wereldwijd en tegelijkertijd stellen ze ook vast dat de dat nederland zich bevindt in de flap die frankfurt londen, amsterdam, parijs, dublin steden en dat er sprake is van hyper collectiviteit dat we dus hartstikke goed bediend zijn en dat de de capaciteit voor de die de datacenter leveren dat die voor vijfentwintig tot vijfendertig procent gebruikt wordt voor de nederlandse voor nederlandse behoeften. Als je dat nou allemaal op een rij ziet

[0:24:37] de we dan nog wel aan de regering vragen of of of moeten we niet gewoon zeggen hoeft dus niet.

[0:24:42] Denk ik.

[0:24:44] Voorzitter, ik ga eerst even onderscheid maken tussen datacenters die we voor ziekenhuizen nodig hebben voor onze hogescholen en universiteiten. Dat zijn andere datacenters dan de datacenters die mevrouw leijten op doet. Want als je jezelf. Nee dat is niet hetzelfde want hardware skill datacenters zijn altijd een eigendom van een groot bedrijf en meestal een internationaal bedrijf. Maar als wij als het rijk zeg maar een eigen cloud willen hebben, dan moeten we toch een doos met service hebben. Dan kun je niet aan ontkomen en het mag ook wel. Nederland en het mag ook een europa en de vraag van mevrouw leijten doelt erop van ja, we gebruiken toch niet alle data. Dus hoeven we het niet in nederland te hebben en u zult van deze zestig niet een heel erg lokaal en nationalistisch verhaal horen. Dus ga teleurstellen. Ik denk we moeten met andere ogen kijken naar die hype skill datacenters. Daar ben ik het wel met de sp eens want groot teveel verbruik. Dus daarom zijn we blij dat er een limiet aangekomen is,

[0:25:44] maar wij moeten onze internationale positie sowieso niet helemaal uit het oog.

[0:25:48] Verliezen overlijden.

[0:25:50] Ja. Voorzitter is absoluut geen nationalistische vraag. Het is gewoon een vraag op basis van een onderzoek wat wij nota bene zelf niet hebben gekregen. Dus dat is wel echt vind ik een omissie van de regering en de een van de conclusies is ook er is vooralsnog geen enkele reden aan te nemen dat de doelstelling van de nederlandse digitalisering strategie gevaar loopt als de datacenter capaciteit niet verder wordt uitgebouwd.

[0:26:10] Mevrouw dekker. Voorzitter, ik vind het de ik ben het wel eens met met mevrouw leijten dat we dit onderzoek heel graag naar de kamer willen. Ik zou het ook wel graag willen zien en ik vind het wel een goede conclusie als dus blijkt dat niet voldoende dat dat het niet dat onze kop positie en onze verbruik niet in het geding komt, dan is dat een duidelijk signaal en wil ik u gelijk doorsturen naar de naar de ministers.

[0:26:36] Is met deze geruchten en mevrouw dekker. Er zijn geen interrupties de. Je kunt die betoog vervolg hebben een kleine twee minuutjes.

[0:26:42] Oké nou ik was al in mijn. Tot slot. Tenslotte

[0:26:47] doe ik ook nog graag een oproep aan de minister. Als hij met deze visie en een passend beleidskader aan de slag gaat, wil hij er dan ook voor zorgen dat gemeenten provincies en waterschappen zoveel mogelijk aangehaakt te worden en blijven

[0:27:01] wij willen regie. Maar het hoeft niet dichtgetimmerd te worden en vraag aan de minister om hier ook op te reflecteren in de visie of het beleidskader. Wat is de verhouding tussen regie vanuit het rijk en de ruimte voor het lokaal bestuur ook in het licht van de omgevingswet

[0:27:16] juist lokaal en op provinciaal niveau kan men het beste sturen binnen de beleidskaders. Zij weten welke belangen het belangen afwegingen gemaakt moeten worden. Ze weten ook wat lokale behoeften zijn en hebben soms ook soms alleen wat meer een brede blik en regie nodig vanuit het rijk. En wat hulp als ze tegenover reuzen als koepel en met haar komt te staan. Dankuwel.

[0:27:37] Dankjewel voor je inbreng namens d zesenzestig. Wanneer eerdmans jaar eenentwintig.

[0:27:45] Voorzitter, ik wilde vragen of ik mijn bijdrage dragen, ook namens bbp zou mogen uitspreken.

[0:27:51] Ik zie niemand daar bezwaar tegen maken. Dus ga.

[0:27:53] Oké.

[0:27:55] Zijn, bevindt zich in de andere zaal.

[0:27:57] Het mooie van.

[0:27:58] Dat wordt nog beter van. Ja dat denk ik wel. Voorzitter, wij spreken over datacenter, iets wat de gemoederen behoorlijk bezighoudt in den lande en dan gaat natuurlijk wel om die hardware skill datacenters waarin het al vaak vaak om meer dan tien hectare grond en een elektrische aansluit verhogen van zeventig megawatt of meer en dat is een verzameling van gebouwen met zo'n functie die met z'n allen aan die criteria moeten voldoen. Bewoners die met deze datum te maken krijgen en dat zijn er toch nogal wat die dreigen daar behoorlijk fel door in het verzet te komen en dan gaat het om de grote daders en de zogenaamde tekenaars die heel veel brengen maar heel weinig brengen, maar niets, maar veel heel weinig brengen maar heel weinig brengen, maar veel nemen dat dat is de definitie is levert dus nauwelijks lokale werkgelegenheid op te leggen. Een gigantische beslag op het net zorgen voor congestieproblemen en zorgen voor de komst van talloze windturbines die ook nog eens voor omgeving. Veel overlast geven. Kijk bijvoorbeeld naar de kop van noord-holland, waar het krioelt van de windturbines voor de datacenters en dan hebben we ter illustratie zeewolde natuurlijk een bekende casus. Dat zou gaan om tweehonderd vijfenveertig voetbalvelden en met een energieboost verbruik van vierhonderd tachtig gigawatt huur omgerekend is dat stroom voor vierhonderd zestigduizend huishoudens zouden dan als je dat duurzaam wilt doen zo'n honderd vijftien windturbines of veertien vierkante km zone vlakte zoals berekend voor nodig zijn dat dat is nogal wat. En onze fracties van eenentwintig. Voorzitter, in flevoland noord-holland die strijden daar dus ook tegen tegen die hij per skill datacenters en vooral de negatieve gevolgen voor het net het landschap en de inwoners en over zeewolde gesproken. De ontwikkelingen rond het geplande skill datum van metaal. Dat voelt nu in rap tempo op zeewolde viel, zoals bekend niet onder de beleidswijziging mocht dus doorgaan. En sindsdien is er wel wat gebeurd zijn verkiezingen gehouden gemeente zeewolde zijn anti datacenter center partijen dus gekomen leefbaar zeewolde en en de christenunie

[0:29:58] en de minister het heroverwegen geslagen is er vandaag begrijp ik een coalitieakkoord gepresenteerd in zeewolde. Ik heb ook zitten. Googlen kon het niet kon niets van vinden. Kan misschien spannend kan de minister daar iets over zeggen wat wat wat de situatie zeewolde denk wel goed om te horen dan de schriftelijke vragen van collega grinwis. Daar ging het over de de restwarmte die gebruikt kunnen worden van voor het vormen van woonwijk van deze haar bespeelt. Nou is de is hier terecht denken wij sceptisch over. Want wat blijkt. Ik heb eens navraag gedaan bij onze mensen in noord-holland. Daar klonk het hen ook een zeer bekend in de oren die de restwarmte. Maar die werden bejubeld. Wat blijkt. Er is niets van. Terecht komen van de deze restwarmte vorm van stroomgebruik. Dus wij blijven daar ook kritisch over zijn wij dan als eenentwintig fel of uberhaupt tegen het gebruik van datacenters. Nee, er zijn een technologie samenleving. Dan hebben ze ook gewoon bij nodig. Onze systemen moeten draaien en daarvoor zijn dus normale datacenters nodig. Voorzitter, het zijn wat ons allemaal dingen moderne stabiele op capaciteit houdende datacenters binnen onze digitale innovatie van structuur die ook de concurrentiepositie juist kunnen bevorderen. Maar dat is dus iets anders als de tekenaars de harper skills. Daar willen wij duidelijk onderscheid tussen maken want we kunnen nou eenmaal niet de draai schaffen klein draaischijf schrijven van de hele wereld zijn.

[0:31:27] Daar zijn we tegen

[0:31:29] de minister beperkt de komst van de skill datacenters maar staat dan wel twee uitzonderingen toe hollands kroon en het hoge land groningen. Ook daar bleek rond de gemeenteraadsverkiezingen er behoorlijk wat verzet is van bewoners tegen nieuwe datacenters en toch lijkt die ruimte geboden te worden, kan de minister daarop doorgaan, zowel gelet op de behoorlijke nadelen als ook het totale gebrek aan draagvlak

[0:31:52] voor ze. Daarom ik mij af.

[0:31:54] Dankjewel. Mijn eerdmans dames eenentwintig en ook de boer burgerbeweging, mevrouw van der plas, een stikstofdebat zijn. Hetzelfde geldt voor mevrouw bikker christenunie vervangt

[0:32:06] de heer gymles en ik heb begrepen dat u ons dadelijk ook moet verlaten wegens andere verplichtingen.

[0:32:13] Ik blijf zolang mogelijk in uw midden. Voorzitter, maar op enig moment renner ervandoor vanwege desinteresse feit dat u dat zegt.

[0:32:21] Voorzitter normaal is inderdaad collega grimmius of zoals collega eerdmans zomaar zegt grinwis

[0:32:29] hier hier de woordvoerder en de de expert datacenter voor de bijbel kenners onder ons en zie je. Het was lea. Vandaag zult u het met mij moeten doen. Maar voorzitter, ik vind het wel leuk om de minister van wonen. Juist op deze plek te zien want met hem deel ik al anderhalf jaar lang een passie voor het tot een goed einde brengen van energieslurpende dossiers en dan hebben we er weer eentje bij de kladden zou bijna willen zeggen. Voorzitter, het is een week in het teken van crisis, klimaat, crisis, energiecrisis, stikstofcrisis. En dit debat raakt daarmee aan twee andere grote debatten die we deze week zelfs nu hier in dit huis voeren stikstof en energie,

[0:33:06] want daarbij gaat het om de fundamentele vragen hoe gaan we om met de schaarse ruimte op het net? De schaarse duurzame energie en de schaarse goede akkerbouwgrond in ons land waar nu onder boeren zoveel zorgen over zijn.

[0:33:19] En dan voorzitter is de situatie in zeewolde wel wat voorbeeld hoe alles mis kan gaan en ook eerlijk gezegd mis is gegaan.

[0:33:26] Mooie beloften over duurzaamheid die niet worden waargemaakt. Gemeenteraadsleden die onder enorme druk stonden en een dag voor de verkiezingen legt het aftredende college alles nog snel juridisch vast.

[0:33:36] De roep van de gemeenteraad was duidelijk dit zijn landelijke afwegingen, want dit raakt landelijke belangen.

[0:33:42] Bent u het met mij eens? Voorzitter, dat zou ik aan de minister willen vragen. Niet aan uw schrikt u niet

[0:33:46] dat uw landelijke kader voor de komst van hype skill datacenters eigenlijk te laat komt en dat metta in zeewolde onder landelijke regie had moeten plaatsvinden

[0:33:57] en in het licht daarvan zijn de antwoorden op de vragen van mijn collega grinwis. Ik ga toch maar weer in de nederlandse forum uitspreken. Want hij komt van goerree overflakkee, voorzitter, dus dat is een hele erge. Ja, antwoordt carré ook veel te hip en in het licht daarvan zijn de antwoorden op de vragen van mijn collega grinwis erg teleurstellend. Ik had graag gehoord dat het rijksvastgoedbedrijf de aanvraag definitief had afgewezen in plaats van dat het rijksvastgoedbedrijf nu in gesprek gaat met de gemeente zeewolde om te kijken hoe alsnog aan het duurzaamheidskader kan worden voldaan. Klopt het dat deze voorwaarden minder ver gaan dan het staand beleid van het vastgoedbedrijf. Dat hoop ik natuurlijk niet want bij mijn weten is het staand beleid dat vruchtbare akkerbouwgrond niet zomaar voor een andere bestemming wordt verkocht.

[0:34:42] Juridisch lijkt zowel de gemeente als het rijk vastgeklonken door een van de machtigste bedrijven ter wereld en de analyses van de landsadvocaat bieden. Eerlijk gezegd hoe zou ik dat nou zeggen.

[0:34:52] Een ontsnappingsroute wordt een hele zoektocht.

[0:34:55] Laat ik het zo uitdrukken. En juist dan moeten we nadenken over de opties waarmee we toch recht doen aan de stem van de omwonenden en aan de grote zorgen die ik eerder voor woorden en dan heb ik een aantal hoopvolle aanknopingspunten. Zowel de minister als het huidige college wil geen met hype per skill datacenter in zeewolde wil hij samen op blijven trekken met de gemeente. Want hoe voorkomen we dat er nu heen en weer wordt geschoven omdat rijk en gemeenten allebei bang zijn voor de claims die kunnen volgen uit de verdere procedure.

[0:35:24] We hebben gedeeld toe met.

[0:35:26] De gemeente en het is heel duidelijk dat de gemeente qua expertise geld en juridische slagkracht zeker geen gelijkwaardige onderhandelingspositie heeft met zo'n groot bedrijf samen met het ministerie ziet die onderhandelingspositie er anders uit. Zou de minister willen kijken, niet alleen naar zijn eigen juridische mogelijkheden en onmogelijkheden, maar vooral ook naast de gemeente zeewolde willen gaan staan in zowel het onderhandelings als het juridische proces.

[0:35:50] De gemeente is ook gehouden aan het didam arrest. Zo schrijft ook de minister wil hij de landsadvocaat vragen hoe dit arrest bescherming kan bieden aan zeewolde en welke risico's op claims met zich meebrengt voor zeewolde

[0:36:01] meta heeft zelf aangegeven dat het voorlopig afziet van de bouw van het datacenter onder andere vanwege gebrek aan lokaal draagvlak en ik vind dat zeer te prijzen dat een bedrijf daar ook naar kijkt. Gelukkig dus, maar wel voor nu.

[0:36:13] En daar zit mijn zorg wil de minister in gesprek met dit bedrijf met meta. Want nederland zit in een energiecrisis en groter gedeelte van ons land kunnen geen nieuwe aansluitingen krijgen en zolang het first come first serve principe nog geld krijgen we onverkwikkelijk situaties dat verzorgingshuizen soms op dieselaggregaten een gebouw moeten verwarmen. Maar dit bedrijf vrij baan zou kunnen krijgen.

[0:36:35] Nog een stapje terug. Voorzitter, ik ben blij dat we nu een landelijk afwegingskader ligt voor de komst van hype skill datacenters. Het gaat hier namelijk over landelijke belangen.

[0:36:43] Maar hoe wenselijk is het om midden in een energiecrisis en enorme net schaarste en ook nog grote zorgen over de waterkwaliteit nieuwe datacenters toe te staan. Ik zou daar graag meer reflectie op zien van van de minister ook ten aanzien van het lokaal draagvlak en ook hoe hij daarin de decentrale overheden, inclusief de waterschappen wil betrekken naar de toekomst toe.

[0:37:02] Voorzitter, samenvattend, er is geen noodzaak, want we hebben in nederland voor wat meer dan genoeg datacenters. Er is geen draagvlak. Er is geen ruimte op het net of op de grond en er zijn nog heel veel beloften over duurzaamheid die heel lastig of niet worden waargemaakt. En dan is wel de vraag waarom zouden we meer datacenters in nederland willen hebben. Waarom kiezen zij eigenlijk voor nederland. Voorzitter, het antwoord. Daar is eigenlijk wel simpel. Dat is het belastingvoordeel in de vorm van volume korting. Dat is het belangrijk argument overweegt dit kabinet om die volume korting voor datacenters af te schaffen.

[0:37:33] Daar is nu gezien de schaarste op het net en de afgekondigde energiecrisis. Volgens ons alle aanleiding toe dus graag een reactie dankuwel.

[0:37:41] Jawel. Een fabriek voor je inbreng was de christenunie ook ter vervanging van mijn legendes is een interruptie van mevrouw koffie van de vvd.

[0:37:50] Dagvoorzitter en ik hoorde de christenunie vragen om een gesprek met met ik ja ik kan me wel een beetje voorstellen hoe zo'n gesprek gaat, met name zelfs een hoorzitting in de tweede kamer gehad onder andere met facebook en met youtube tussen boel daar krijg je niet altijd de antwoorden op de op de vragen en de de samenwerkende houding zit er ook niet altijd in. Dus ja ik ben eigenlijk een beetje sceptisch over zo'n gesprek en ik heb het idee dat we dan ons eerder eigenlijk nadeel aan onze kant gaan leggen doordat het stappen te ondernemen. Dus dat verwacht de christenunie daarvan.

[0:38:25] Van.

[0:38:26] Voorzitter, ik snap dat heel goed. Ik zit ook niet. Dat is dan misschien ook alweer. De partij visie niet niet alles. Ik benader alles in die en wel hoopvol. Maar voor sommige bedrijven verwacht ik ook wel wat narigheid. Dus dat is hier ook het verhaal. Tegelijkertijd spreekt dit bedrijf zich uit dat ze zeggen daar geen draagvlak is en gezien alles wat er gebeurd is, zullen wij daar voorlopig geen stappen zetten. Nou dan vind ik het ook terecht om een bedrijf serieus te nemen en ook te zeggen als u dat zegt kom maar met de boter bij de vis. Hoe komen we tot een een afronding die ook veel ellende voor de komende jaren gaat voorkomen. Is dat een onbegonnen missie. Nou hoor ik ook graag. De reactie van het kabinet op eshoeve. Niemand hoeft van mij op een missie die gedoemd is te falen. Maar als een bedrijf iets uitspreekt en zo'n groot bedrijf wat er ook belang bij heeft om wereldwijd bekend te staan wat je uitspreekt dat je dat nakomt. Nou wie weet zit er een kans in een zo hoopvol wil ik dan wel blijven.

[0:39:22] Deze vraag is uiteraard doorgeleid, mevrouw de koffie.

[0:39:26] Ik ben er tevreden mee beginnen. Helemaal naar mevrouw teunissen namens de partij voor de dieren.

[0:39:32] Voorzitter, dank u wel. Allereerst het is heel goed dat we dit debat voeren en ook met drie bewindspersonen aan tafel dat natuurlijk een overstijgend onderwerp is en tegelijkertijd toont het ook aan hoe complex het onderwerp is en dat sluit aan bij de aanbeveling van het rathenau instituut dat we besluitvormingsproces rondom datacentrum transparanter moeten maken, ook verbeteren moeten verbeteren voor bewoners burgers, maar ook voor politici. Dus mijn eerste vraag aan het kabinet is ziet het kabinet mogelijkheden om besluitvormingsproces rondom datacenters, transparanter en beter zichtbaar te maken. Voorzitter, onze natuur komt steeds meer in de verdrukking. Daar hebben we onder andere vandaag een plenair debat over. Maar we zitten ook in een klimaat crisis. We zitten in watercrisis, een energiecrisis en een woningcrisis en alle reden voor de partij voor de dieren. Om al jarenlang voorstellen te doen die nederland voorbereiden op de toekomst zoals het terugdraaien van bezuinigingen op de natuur. Het aanleggen van ecologische hoofdstructuur. Het krimpen van de veestapel. Alles om toe te werken naar een nederland met schone lucht schoon water, gezonde natuur gezond klimaat. Kortom, een fijne leefomgeving voor mens en dier en hype skill datacenters passen niet in dit plaatje. Het zijn energieslurpers die een enorm beslag leggen op ons toch al vol elektriciteitsnet vlucht vruchtbare landbouwgrond opslokken leiden tot waterverspilling en funest zijn voor het landschappelijk aangezicht.

[0:41:00] Vorig seizoen een corruptie van mevrouw van weerdenburg over zijn laatste corruptie en mevrouw van werden de eerste te leggen.

[0:41:06] Voorzitter, ik vind het echt heel jammer. Ik had echt gehoopt dat mevrouw teunis van de partij voor de dieren. Nou niet het argument van vruchtbare landbouwgrond zou gebruiken hier zeker in het licht van de grote demonstraties gisteren en hoe gevoelig dat onderwerp ligt want dat is natuurlijk komende van de partij voor de dieren een gotspe. Mijn vraag aan mevrouw teunissen zeewolde ligt stil, maar de bestemming van de grond is inmiddels wel gewijzigd van landbouwgrond naar bouwgrond.

[0:41:43] Mijn vraag aan mevrouw teunis is zou de partij voor de dieren graag zien dat die bestemming weer terug veranderd wordt naar landbouwgrond en dat daar weer boeren terugkeren en zo ja, als ze dat ook vindt. Hoe wat gaan ze eraan doen om dat te realiseren.

[0:42:01] Tennissen.

[0:42:03] Voorzitter, het korte antwoord is. Ja. En als mevrouw van weerdenburg daar een voorstel toe in niet aan doen we graag mee. Dus we kunnen het samen.

[0:42:10] Hopelijk veranderen.

[0:42:15] Geniet van symbool. Mevrouw van weerdenburg heeft geen interrupties meer. Maar je kunt er ook onder het genot van een gevulde koek en de ledig after ofzo mocht hij dan ook voor zowel de verder praten voor turners. Je kunt die betoog vervolg de ongeveer drieënhalve minuut.

[0:42:31] Voorzitter, dank u wel. En ook vruchtbare landbouwgrond past uitstekend in het toekomstbeeld van de partij voor de dieren. Nou en. Harper skill datacenters passen wat ons betreft dus niet in de in dat plaatje van die toekomst. Maar het grootste probleem. Wat ons betreft is nu dat het debat over de toekomst niet wordt gevoerd. Dus wat voor economie willen wij in nederland en is daarbinnen plaats voor hardware skill datacenters. Dus daarom heb ik er nu al vast een aanzet toegedaan dat de partij voor de dieren betreft dus niet gezien. Alle crisis die we nu hebben. Maar ik ben ook heel benieuwd naar de visie van het kabinet. Want wat ik bij het kabinet lees is dat wij digitale koploper willen worden in de europese unie en je kunt je zeer afvragen of dat wel wenselijk is, gezien alle opgaven waar we voor staan en hoeven dat er uberhaupt de ruimte voor is in nederland. Dus ik zou graag willen dat het kabinet erop reflecteert

[0:43:26] dan voorzitter, het ontwerpbesluiten wil ik het een en ander over vragen dat minister jongen. Vorige week naar de kamer stuurde en op zichzelf is, is het goed dat er nu een aanscherping komt. Maar ik mis daar nog iets in, namelijk de gronden waarop een ontheffing nog verleend kan worden door het rijk en gemeenten kunnen wordt verboden om in een bestemmingsplan en huiver skill datacenter op te nemen. Maar dan zijn er uitzonderingen over de kan kan een gemeente vragen om een ontheffing bij het rijk. Maar er wordt op geen enkele manier criteria vermeld waarop die ontheffing. Dan wordt gebaseerd. Dus graag een reactie van minister de jonge erop.

[0:44:01] En daar bedoelt de minister van volkshuisvesting ruimtelijke ordening meneer de jongen die zit vanavond thuis bij zijn gezin tegen te gaan. Ze hoeven geen meneer te zijn.

[0:44:15] De minister, de minister van volkshuisvesting.

[0:44:19] Voorzitter, dan ook die uitzondering gebieden in het ontwerpbesluit dus hollands kroon en en het land en mijn vraag is waarom op waarop zijn die uitzonderingen gebaseerd. Want ik zie dat de de minister. Het kabinet gebruikt. Alleen als argumentatie, groene, stroom en ruimte, maar in het ontwerpbesluit op zichzelf bestaat niet waar waar die uitzondering op zijn gebaseerd. Dus daar ben ik benieuwd naar.

[0:44:47] Voorzitter dan de energiebelasting voor grootverbruikers. Ja die is nog steeds heel erg laag en dat zorgt ervoor dat nederland nog steeds heel aantrekkelijk is voor bedrijven als microsoft en facebook om hiernaartoe te komen en mijn vraag is aan de minister van economische zaken. Wat zijn nou de plannen van het kabinet om datacenters via deze weg ook te ontmoedigen, moeten we niet toe naar een progressieve energiebelasting voor grootverbruikers. Graag een reactie. En dan tot slot zeewolde minister jong heeft gezegd voorlopig in de ijskast. Ik voorlopig zet ik de rijksgrond de verkoop niet door. En ja ik vroeg me af hoe dat in lijn ligt met de twee aangenomen moties. Op welke manier voert hij die nu uit op dit moment dankuwel.

[0:45:37] Jawel, mevrouw tennissen namens de partij voor de dieren vrouw ga ik of ski naar mijn stem volkspartij voor vrijheid en democratie.

[0:45:45] Dagvoorzitter en mooi dat dit zo uitspreekt. Elke keer. Dat is toch ook wel toch wel fijn. Voorzitter, onze samenleving digitaliseert steeds meer. En juist de coronacrisis heeft laten zien dat onze economie nog enigszins door kon draaien vanwege onze sterke digitale infrastructuur en daar horen ook datacenters bij datacentra zijn uiteraard geen doel op zich. Maar ze zorgen wel voor supersnelle en stabiele verbindingen, waardoor het aantrekkelijk is om je bedrijf hier in nederland te vestigen of te starten.

[0:46:16] En nederland heeft in amsterdam zelfs een van de vijf digitale data knooppunten van europa. Een van die bijzondere knooppunten digitalisering wordt steeds meer de motor van ons verdienmodel met digitale infrastructuur als fundament

[0:46:29] en hun werk het een digitale infrastructuur is niet alleen fijn voor onze economie, maar maakt ons ook geopolitiek minder afhankelijk van andere landen en niet voor niets zie je in landen als scandinavië. Ook het verkeer verenigd koninkrijk dat ze gestaag doorbouwen aan eigen digitale netwerken en eigen dataopslag

[0:46:45] en de potentiële komst van meta met het grootste datacenter van nederland in zeewolde schudden ons allemaal wakker.

[0:46:52] Het complex zou meer energie verbruiken dan twee keer de hele gemeente zeewolde en de nationale politiek heeft die de afgelopen jaren een steek laten vallen door niet genoeg regie te nemen op een werkende strategie voor nederland en datacenter komen in allerlei vormen en maten en ook daardoor. Daar gaan wij ook een onderscheid in maken in het debat.

[0:47:13] Ik zag er iets gebieden.

[0:47:15] Mijn excuses mevrouw. Die was een goocheltruc talen met haar voeten en dat doe ik ging een mooi. Daarom wilde ik ook mijn examen maken. Maar ik wilde het heel bescheiden doen maar dat is niet gelukt. Deze maar vervolg. De rustige betoog is ook

[0:47:36] rustig. Die betoog van records.

[0:47:39] Dagvoorzitter. Dus het punten zijn verschillende soorten datacenter. Dus het is goed. De vvd vindt het goed dat er meer landelijke regie komt als het gaat om de high tech skill datacenters dat ook de bouw mogelijkheden worden ingeperkt. We hebben wel nog een aantal kritische vragen over die uit sommige gebieden kom ik zo op en we missen eigenlijk ook landelijk regie op de andere type datacenters. Hier wil de vvd ook meer sturing op en dan zou ik ook met een voorstel voor een toetsingskader komen.

[0:48:04] Eerst die skill datacenters. Voorzitter, het eigenlijk is nooit goed onderzocht wat die nou precies wel of niet voor onze economie betekenen dat missen wij ook als wij deze integrale afweging maken. Het lijkt erop dat high school datacenters vooral voor de internationale markt zijn, maar ook bij de rotterdamse haven wordt voedsel ingevoerd, wat niet alleen voor nederland is. Maar natuurlijk ook verder europa in maar dan zoeken wij dus nog een beetje. Wat betekent zo'n hype skill datacenter nou wel of niet. In nederland hebben wij nog een extra nodig of geen een of is het een zijn te vijf. Dat dat weet ik niet. En als die nut en noodzaak niet duidelijk is, zit mijn fractie het ook lastig om in die twee uitzondering gebieden wel vol voor die hype skill datacenters te gaan. Dus ook wat ons betreft binnen die uitzondering gebieden kijken we naar een aantal randvoorwaarden. Dan gaat het over economische toegevoegde waarde. Wat gebeurt er als zich niet in nederland vestigen kan de minister ook garanderen dat de energie voor de hardware skill datacenters niet ten koste gaat van andere economische behoeften woning scholen het net loopt nu al vol. Dit soort aanvullende voorwaarden vinden wij belangrijker dan het tweede punt de ander type datacenters. De multitalent code locatie de locatie de het kabinetsvoorstel schuift eigenlijk vrij weinig over de voorwaarden als het voor dat soort type datacenter gaat en eigenlijk willen wij ook hier meer regie om ook op dit vlak een aantal de bagels te voorkomen en de vvd en want als je kijkt dat tachtig procent van ons mkb nu al een. De cloud werkt universiteiten er gebruik van maken. Kunnen wel zeggen dat datacentra wel belangrijk zijn voor nederlandse economie. Maar hoe dan. Waar dan. Welke voorwaarden. Wat ons betreft moeten we een toetsingskader komen voor die andere datacentra en aan moet aan drie dingen voldoen een zorgen dat nederland meer profiteert van datacenters in groningen worden huizen verwarmd met restwarmte bij de architect in noord-holland is de hogeschool ook betrokken en ontstaat juist weer een soort kennis up. Dat zijn dingen waarvan we iets beter kunnen vaststellen dat ze ook wat bijdragen aan onze economie.

[0:50:07] Twee duurzaamheid dat er gebruik wordt gemaakt van restwarmte. Er mag geen drinkwater worden gebruikt en in droge tijden mag ook oppervlakte water niet gebruikt worden. Zijn datacentra. De eerste die we afknijpen. Dus misschien moeten we afstappen van water en overgaan op koelen met vloeistof. En dan mag wat ons betreft ook geen gebruik worden gemaakt van subsidie met groene, stroom.

[0:50:28] Derde punt. Voorzitter, dat de samenwerking met regionale en lokale overheden, want die moet natuurlijk wel blijven tot lazen. Ook in het kabinetsvoorstel terug

[0:50:36] maar inpassing in de landschap en en in een esthetiek blijft wel belangrijk. Niet midden in een weiland. We doet dan naast een al bestaand bedrijventerrein provincies en gemeenten hebben natuurlijk heel veel ervaring mee met grootverbruikers kunnen daar ook heel goed naar kijken. Dus wat dat betreft als het gaat om verdeeld.

[0:50:52] De coaching training.

[0:50:52] De gegaan bij deze oproep van de vvd om dat te blijven doen met die lokale en regionale bestuurders en dan als laatste voorzitter en de vraag of de minister de toetsingskader over kan nemen, maar ook nog als het gaat over de aanleg van extra infrastructuur zoals kabels ook bij wind op zee kan het zomaar zijn het nog een extra kabel doorgetrokken moet worden. Gaat dat dan worden betaald door de belastingbetaler. Wat de vvd betreft liever niet. Dus ook hier krijgen we een reactie.

[0:51:20] Jawel, mevrouw karofsky voor inbreng namens de vvd de zijn twee interrupties. Wat ik fonds adri cirkel allereerst en mevrouw kreunde. Ik weet niet of uw interruptie nog geld.

[0:51:30] Zeker. Voorzitter, ik vind het een een heel verfrissend vvd geluid eigenlijk waarbij er heel veel regie vanuit de overheid gepakt wordt en heel veel criteria gesteld worden

[0:51:44] en ook eigenlijk gezegd wordt van de hele grote energieverbruikers. Ja daar moeten we echt stevig opsturen. En nou is de vraag die bij mij deed het de bal blijft zitten is datacenters zijn meer een symptoom dan wellicht het probleem. Dus geldt eigenlijk al die randvoorwaarden die geschetst worden, zou dat niet net zo goed gelden voor andere industrie andere sectoren.

[0:52:08] Wat gaan we nu horen? Mevrouw.

[0:52:11] Voorzitter, een beetje een vraag als ik nu zeg ja dan stap ik in een val. Volgens mij want dan ben ik nu wat die tweede interruptiedebat mijn kant opkomt. Maar waar het hier in algemene zin voor de vvd om gaat is dat we eigenlijk zien met met meta. Ik ga niet afgeven op lokale of regionale bestuurders die het met een beste kennis en kunde dit ingericht. Maar er zagen we wel dat er een aantal dossiers als datacenters zodanig veel impact hebben op nederland dat de een nationale afweging moet komen en dat zie je bij datacenters. Maar misschien hoor ik ook nog voorstellen op andere dossiers. Maar dat ze niveau waarom wij scherpe nadat toezichtskader aan het kijken zijn en we zien ook dat veel mensen zich zorgen maken en ik denk dat als we het scherp hebben wat ze nou de criteria. Dan kunnen we hier voorkomen dat wij over een halfjaar weer met elkaar om de tafel zitten zeggen. Oh ja, maar dit wilde eigenlijk ook weer niet. Dus eigenlijk willen we zorg voor goed bestuur. En vandaar meer regie.

[0:53:04] We krijgen.

[0:53:06] Voorzitter, ik denk dat het heel erg belangrijk is dat in de grote transitie waar we inzitten met zoveel schaarste dat we eigenlijk veel meer regie nemen.

[0:53:17] Dat kan je groene industriepolitiek noemen. Je kan er een ander woord aan geven en in die zin dus de dingen die nu gezegd worden over datacenters denk ik dat net zo goed zou gelden van bijvoorbeeld een tata steel of een andere grote industrie tak die ook een enorm ruimte of energie beslag legt op nederland is de vvd dat mee.

[0:53:36] Kast,

[0:53:39] Ja en nee want de tata steel is er ook al. Dus dat vind ik weer een ander. Maar waar het gaat om het vestigen van een bedrijf of een pand wat zoveel extra vraagt van het net van onze schaarse hollandse gronden. Lijkt me sowieso goed in deze tijd dat wij daar ook als politiek een uitspraak over kunnen doen. Kijk het net loopt vol. Dus ondertussen. We hebben het nu met elkaar over een kader een toetsingskader. Daarmee zijn we vooruit aan het kijken. Dat is goed. Dus ook belangrijk in de politiek. Maar de realiteit is ook wel weer die nieuwe datacenter. Waar gaan die eigenlijk aangesproken te worden, vraag ik me eerlijk gezegd of brabant en limburg zit al vol noord-holland ook spannend. Dus ik vind het goed dat wij vooruitkijken nadenken over de toetsingskader voor de toekomst. Maar ik ik zou het x. Ik zie het zelf niet. Maar goed. Misschien heeft kabinet dat wel op de korte termijn een aantal datacenters aansluiten wordt misschien weer lastig vanwege de beschikbaarheid op het net. Maar goed ik ben ook daar geen woordvoerder of expert in. Dus misschien zijn daar nogal mijn ideeën voor. Maar die realiteit heb ik natuurlijk wel. Ook kunnen.

[0:54:41] De hoofd, mevrouw leijten,

[0:54:45] Voorzitter, ik vind het goden voorwaarden die de vvd stelt komen grotendeels in vinden. Maar het brengt mij wel de vraag wat de vvder dan van vindt wat er in de afgelopen jaren is gebeurd met project tulip.

[0:54:56] Want vanaf tweeduizendzeventien is namelijk facebook al via de en nvj de one. Stop shop voor succes in de nederlands bezig met gewoon ambtenaren rijksambtenaren om facebook ergens gevestigd te krijgen en er zit gewoon ontzettend veel geld en regie bij waarbij zelfs algemene zaken op een gegeven ogenblik wordt gemaand om een beetje druk op de ketel te zetten

[0:55:23] en wat vindt ze er dan van dat we nu in de situatie zitten dat we zeggen we gaan voorwaarden stellen. Maar dat in de afgelopen vijf jaar er dus een beleid is geweest, betaald met belastinggeld om ze hiernaartoe te halen met lagere energiekosten gegarandeerde aansluitingen met regie tot op het niveau van de minister de ministerpresident aan toe vindt de vvd dat nog wenselijk.

[0:55:46] Wel of ze dankbaar dat de afkorting even duidt. Dat wordt enorm gewaardeerd door mensen thuis die minder ter zake deskundig zijn op dit soort dossiers.

[0:55:58] Dank u, voorzitter hebben in de digitale zaken debatten zijn we de ook echt te druk mee bezig.

[0:56:05] Kijk, uiteindelijk de was dat meta zich in zeewolde vestigde is iets waar we nu volg mij met z'n allen niet zo blij mee zijn. Maar het is wel gebeurd dankzij ons allemaal de was de was een rijks regie datacenter. Daar stonden gewoon locaties in met plekken in en zeewolde stond daar gewoon letterlijk in. Dus het hele beleid was gericht op. We moeten meer bedrijven naar nederland halen. Dat is toendertijd denk ik ook gebeurt nederland digitale knooppunt. Dat is allemaal belangrijk. Maar nu zien we wacht even zitten. Een ander realiteit. We zitten met het net meters heel erg groot. Dat was ook niet helemaal de bedoeling. Dus volgens mij trekken we nu ook politieke tweede kamer breed aan de bel trekken. Oh wacht. Dit was dit ging nou ook weer niet helemaal zoals hij bedoeld hadden en daarom zitten wij nu hier om dat toetsingskader te bespreken, maar ook ik zei in mijn. Ik zei in mijn inbreng dat zeewolde onze wakker heeft geschud en dat ook de politiek daar gewoon een steek heeft laten vallen. De afgelopen jaren is de afgelopen maanden zijn we wakker geworden de afgelopen jaren is dit niet een debat geweest. Wat heel vaak gevoerd.

[0:57:12] Mevrouw leijten,

[0:57:14] Ja. Het is the netherlands foreign investment agency en het heet ook wel invest nl tegenwoordig. En dat zegt dat het you one stop shop for success en nederlands is. Dat betekent. Je meldt je bij deze rijksambtenaren

[0:57:29] kan ook een buitenlands bureau zijn en die regelen gewoon dat je hier terecht komt met advocaat te kijken hebben bidbooks en de een geven ze ook altijd een project naam en in dit geval is het project na een tulip. Maar dus allemaal wethouders en mensen van provinciale staten bij de op het ministerie van economische zaken algemene zaken allemaal project tulip. Want stel je voor dat het bekend wordt dat het facebook is buiten het zicht.

[0:57:57] De bezig zijn geweest met dit regelen. En nu zit zeewolde ermee op opgezet zadelt terechte vragen van mevrouw bikker vindt vindt de vvd dan ook niet. Ok. Nu zou het misschien niet meer zou willen. Ik denk dat de werkwijze van de nvj professioneel nu helemaal niet heel anders is achter de schermen hoor. Maar goed misschien met andere bedrijven. Maar vindt de vvd dan ook niet dat op het moment dat zeewolde straks nadelige gevolgen krijgt als ze niet doorgaan met deze skill center dat dan dat we ook moet helpen. Want die hebben wel degelijk heel veel regie gehad met het hiernaartoe halen van dit bedrijf.

[0:58:37] Dank u vanuit de was over zijn laatste interruptie en deze termijn verhogen.

[0:58:43] Altijd goed om te weten voordat ik de beantwoorden. Ik doe trouwens,

[0:58:47] maar komt goed. Voorzitter, ik ga zeker antwoord geven op de gestelde vragen.

[0:58:53] Kijk uit, zoals mevrouw leijten het beschrijft de is er is een loket dat als mensen willen investeren in nederland dat er dan ambtenaren en experts bij elkaar zitten om te praten en te helpen. Ik begrepen aan de aan de toon van hoe dat gezegd werd dat de sp niet zo blij mee is. Maar ik dacht eigenlijk wel goed dat je zijn ook gewoon open economie. Dus mijn punt is niet dat het niet erg is. Ik durf het niet erg dat actief bedrijven naar nederland worden gehaald. Graag zelfs zijn ook bezig met het bouwen aan hebben we twintig jaar geleden geïnvesteerd in waar we nu onze brood mee verdienen en moeten investeren in een economie waar we straks onze brood en als toekomst mee verdienen. Het gaat mij om aan welk toetsingskader wordt getoetst. Welke bedrijven wel of niet willen of als een bedrijf of sector wel komt aan welke naast welke lat leggen dan en die lat ontbrak was de vrijgevig misschien naief kunnen alle labels op geplakt worden. En als het gaat om zeewolde dat er zo nog een vraag die die werd gesteld,

[0:59:51] vind ik het wel belangrijk dat we daar de minister. Kijk nu zouden we dan toch kunnen kijken of het grond wel of niet verkocht kan worden het niet helemaal aan de voorwaarden voldoet. Wat voor ons. Wat voor vvd het belangrijkste is dat we hier ook kijken naar het beginselen van behoorlijk bestuur en het moet juridisch moet het ook kloppen welke stappen er eventueel gezet gaan worden. Anders zitten we over vijf jaar weer bij elkaar met een heel ander type debakel.

[1:00:15] Mevrouw dekker,

[1:00:17] Ja. Dank u, voorzitter, en

[1:00:21] ik hoorde de vvd spreken over allerlei voorwaarden die mij ook wel aanspraken en onder andere het waterverbruik

[1:00:30] en punt die ikzelf wilde maken. Maar ik had geen plek meer. En maar wat vindt de vvd van dat sommige datacenters een gesloten watersysteem gebruiken en dus gebruiken ze helemaal geen oppervlaktewater. Wij maken ons zorgen over de waterkwaliteit daar in de waterschappen ook zo. De vvd juist is als voorwaarde willen toevoegen aan aan het voorstel om gesloten watersystemen te gebruiken en helemaal af te zien van oppervlaktewater.

[1:00:55] Wat is daarop uw antwoord?

[1:00:58] Ja. Dank u. Voorzitter, dank u. D zesenzestig voor de vraag. Ik ben echt niet zo thuis in die gesloten systemen. Maar zoals mevrouw dekker het net uitlegt vind ik dat eigenlijk wel een hele mooie moet ook voorkomen dat er schoon water ingaat en misschien vies water uit. Dat is natuurlijk ook niet de bedoeling. Dit zou een oplossing kunnen zijn. Ik heb ook begrepen dat er allerlei innovaties gaande zijn binnen datacenter landschap waarbij je al minder gekoeld gaat worden met water meer met vloeistoffen. Dus dan zou dat waterprobleem sowieso opgelost zijn dus zeker interessant of en naar te kijken. Ik hoor ook graag. Straks kunnen we even doorgeleiden. Het kabinet.

[1:01:31] Het is ook met deze gebeurt. Dankjewel.

[1:01:34] Tot slot. En de eerste termijn van de tweede kamer naar mevrouw keurig. Ze spreekt nog altijd namens groenlinks.

[1:01:41] Dankuwel. Voorzitter, en zoals een heleboel sprekers voor mij al gesteld hebben, is dat de drama of.

[1:01:48] Gedoe,

[1:01:49] Debacle rond meta in zeewolde dat dat eigenlijk toch wel heel nederland wakker heeft geschud rond datacenters. Maar ik denk ook wel breder rond het hele vraag van wat gebeurt er nou als er hele grote nieuwe bedrijven die enorme energievraag met zich meebrengen. Wat doet dat. En hoe wenselijk is dat. Er zijn allerlei zorgen en ook die zijn volgens mij door de meerdere sprekers genoemd. Dus we hebben een beperkte duurzame stroom watergebruik gebruikt de ruimte op het net het beslag op de fysieke ruimte.

[1:02:20] Het.

[1:02:20] Echter verduurzamen door bijvoorbeeld het gebruik van restwarmte. Het zijn allemaal factoren die spelen bij datacenter. Maar die denk ik ook veel breder spelen. Ook bij andere sectoren. De net capaciteit zit keihard aan zijn taks in het zuiden van nederland al flink eroverheen en we hebben lang niet genoeg groene stroom om aan de gigantische vraag van datacenters in nederland te voldoen en ook zonder die higher skills is het een gigantische opgave om de te verduurzamen

[1:02:49] en uiteindelijk moeten we keuzes maken en dat is wat mij betreft groene industriepolitiek. Wat is de industrie of de economie van de toekomst waar wij als nederland op koersen. En wat past er wel in. En wat past er niet in want in veel zware industrie, landbouw, digitale infrastructuur. Het kan niet allemaal samen en datacentra horen absoluut bij de economie van de toekomst. Maar op welke manier passen we dat in en welke consequenties heeft dat voor totaal

[1:03:18] en gegeven de gigantische energievraag is dat wat ons betreft ook niet iets wat je overlaten aan gemeente heeft de minister stappen gezet met het kader alleen heeft hij wel twee plekken eigenlijk nog steeds aangewezen waar higher skills kunnen blijven komen en geeft in een brief aan dat hype datacenters daar alleen worden toegestaan nabij aan land punten van windenergie aan de kust. Als daar ruimte voor is en wat betekent dat als daar ruimte voor is, is dat fysiek is dat qua stroom qua net capaciteit. En wanneer is er volgens de minister dan genoeg stroom. En wat zijn vanuit zijn perspectief vanuit goede ruimtelijke ordening dan de criteria die de minister echt concreet wil gebruiken we op basis waarvan die ontheffing kan worden verleend.

[1:04:04] Het rapport waar collega leijten ook aan refereerde van beestje. I concludeert dat de nederlandse digitalisering transitie op de korte termijn geen gevaar loopt als de datacenter capaciteit in nederland niet of beperkt wordt uitgebouwd. En waarom dan toch nu twee plekken aanwijzen voordat er een goede landelijke strategie ligt en ook een goede visie eigenlijk op hoe die datacenters passen in die economie van de toekomst en of hoe nodig het is heel veel mensen voelen zich hierdoor overvallen

[1:04:35] en eigenlijk hebben regionale bestuurders weinig tot niets om handen in handen om wat te doen tegen komst van eventuele date hype skills. Ik ben ook wel heel erg eens met de opmerking dat we het niet alleen over die higher skills moeten hebben, maar ook breder over datacenters en ik vraag de diverse ministers welke criteria ze aan denken om breder eigenlijk aan datacenters te stellen, bijvoorbeeld om verduurzaming rond het gebruik van restwarmte.

[1:05:04] Wat mij betreft is het echt wel een bredere vraag dan alleen de vraag rond de hype skills. Voorzitter, ik sluit me eigenlijk met de vragen over meten en specifieke casus heel graag aan bij de vragen die gesteld zijn door christenunie en de partij voor de dieren en ik heb tot slot een vraag eigenlijk over het beleid waarbij we actief bedrijven sectoren bepaalde industrie en naar nederland halen zoals natuurlijk het doel was van the netherlands foreign investment agency die nu naar ik begrijp wat was het invest. Nederland heet

[1:05:41] dat doen we nu niet meer voor datacenters, maar wel wellicht voor alle andere sectoren. En als je kijkt nederland heeft te maken toch met enorme krapte. Als je kijkt op klimaat op stikstof op de ongelooflijk beperkte ruimte die we hebben en resources. Ja. Ondertussen zijn er dus organisaties die allerbeste bedrijvigheid actief naar nederland halen die haaks kunnen staan op die doelen en kan de minister ons vertellen wat de criteria zijn waar heel hard om opgestuurd wordt en in hoeverre dat dan ook echt is in lijn met wat nodig is onder anderhalve graden toe.

[1:06:14] Qua klimaat te halen,

[1:06:16] Dankuwel. Voorzitter.

[1:06:17] Wel kreeg ik namens groenlinks schorsen tot negentien, dertig, half acht zien we elkaar weer terug.

[1:33:56] Ik ken op een het commissie debat over de datacenter en ik ga dadelijk als eerste doorgegeven aan de minister van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en ik stel voor aan de leden ook vier interrupties en het zijn drie bewindspersoon. Dus we zullen er soepel mee omgaan. Mocht er een vraag blijven liggen. Dan zullen we uiteraard bekijken.

[1:34:15] Pct

[1:34:16] meneer de minister aan u het woord.

[1:34:19] Dankuwel. Ik denk dat het goed is als we de beantwoording in drieën knippen dat ik met name ingaat met de ruimtelijke deel daarvan

[1:34:27] en de plegen van bzk ingaat op het economische deel en de vragen die zicht hebben zien op de op de energie voorziening

[1:34:39] dat die door de minister van klimaat en energie worden beantwoord

[1:34:43] en dat maakt dat ik denk ik misschien in algemene zin zou moeten beginnen met de noodzaak die door eigenlijk iedereen is onderkend

[1:34:51] op het voeren van regie, regie op de ruimte.

[1:34:54] Meneer de minister waar ik nu nog een blokjes ontwikkelen. Want ik wil namelijk dan verloopt het altijd iets beter. Ik wil altijd een einde van een blokje interrupties toestanden, zoals hij aangeeft. Als u op het einde van het blokje ben aan de ook graag welke blokken zullen werken tot dat we dat weten. Het eerste blokjes.

[1:35:11] Is regie op de datacenters en het tweede blokje is zeewolde

[1:35:15] zo overzichtelijk en het leven. Soms zijn.

[1:35:20] Jawel jawel.

[1:35:26] Voorzitter regie op de ruimte. De noodzaak daartoe wordt door iedereen onderschreven onderkend en en zeker ook daar waar het gaat over grote ruimtevragers worden door iedereen onderkend hebben. Nederland is te klein en in de schaarste is te groot om slordig om te gaan met de ruimte

[1:35:44] met onze energievoorzieningen. Dat maakt dat we bij aanvang van dit kabinet eigenlijk als opdracht hebben meegekregen uit het coalitieakkoord

[1:35:52] om de landelijke regie aan te scherpen. Toelatingscriteria

[1:35:57] daarvoor aan te scherpen en dat hebben wij gedaan in twee stappen. Allereerst hebben we een voorbereidingsbesluit genomen, waardoor

[1:36:04] eigenlijk nergens meer in nederland tot vergunningverlening kon worden overgegaan voor hype skill datacentra. Ik hecht eraan dat onderscheid goed te maken. Maakt u zelf ook in de

[1:36:15] in de in de inbreng in de eerste termijn tussen hype en skill datacentra en

[1:36:19] de go locaties de reguliere datacentra. We hebben nu eenmaal datacentra nodig. Alleen die skill datacentra die zijn echt problematisch als het gaat over ruimte en energiegebruik

[1:36:27] daarvoor een voorbereidingsbesluit met twee uitzonderingen gebieden en eigenlijk op dezelfde manier hebben we ook nu de anwb voorbereid. De anwb die het baron wijzigt onder de huidige wet en de bkr, wijzigt onder de omgevingswet die nabij verwachten ingaat per één januari. En wat doet dat besluit dat instrueert gemeenten

[1:36:46] om in een bestemmingsplan de bepaling op te nemen dat er geen datacentra geen hype skill datacentra gevestigd kunnen worden van tien hectare of meer of van zeventig megawatt of meer

[1:36:58] en dat is een en in een mogelijkheid die er is in de ruimtelijke ordening is wetgeving die we eigenlijk heel weinig gebruiken. Het barroso en het bkr kennen uiteraard instructie regels. Daar zijn ze voor bedoeld is een anwb onder instructie regels te stellen aan aan aan aan bestemmingsplannen.

[1:37:15] Maar daar wordt eigenlijk vrij weinig gebruik van gemaakt, althans tot op heden. En toch hebben dat hebben de doden gevonden en de eerste vraag is van d zesenzestig van waarom waarom was er niet veel eerder al een visie op mike skill datacentrum. Maar eigenlijk was die er wel

[1:37:29] namelijk in het novi in de nationale omgevingsvisie naar is vrij vrij helder aangegeven. Dat scheelt datacentra niet zomaar overal zouden moeten kunnen vestigen.

[1:37:43] Maar eigenlijk alleen op die locaties waar veel aanbod is van hernieuwbare elektriciteit, waar een aansluiting op het elektriciteitsnetwerk kan worden geboden en waar de ruimte minder schaars is en de voorkeur gaat uit naar de randen van het land bijvoorbeeld de eemshaven en min of meer. Wat is het probleem van de novi van de nationale omgevingsvisie

[1:37:59] dat het als visie lang niet zo gek is. Alleen je mist op het eind een hoofdstuk namelijk hoe dan.

[1:38:05] En die novi is als visie goed, maar moet wel worden uitgevoerd moet kunnen worden afgedwongen. Dat is het eigenlijk. Dus die miste de instrumentatie om daadwerkelijk ten uitvoer te kunnen leggen en dat is de reden

[1:38:15] dat zullen we sowieso deze kabinetsperiode veel meer gaan doen maar dat is de reden dat we op het punt van die school datacentra daadwerkelijke instructie regels hebben gewijzigd voor voor gemeenten.

[1:38:27] Nou waarom vraagt d zesenzestig bij hardware skill datacenters vanaf tien hectare en zeventig megawatt. Waarom niet of of

[1:38:34] omdat we de is natuurlijk altijd een arbitraire grens natuurlijk. En dus dus je kunt altijd de grens ook ergens anders trekken. De tien hectare is een grens die wij hebben gesteld. De aanleiding van verschillende rapporten en en ook de bestaande hardware scheelt datacenters en de zeventig megawatt. Dat is een grens. Het aansluit vermogen. Dat is een grens die in overleg met tennet is gesteld vanuit de impact op het energienetwerk want die datacenters daarboven die vragen een een hoogspanningsnet aansluiting op het hoogspanningsnet

[1:39:03] en en zodoende op door de grens hier te leggen. Maak je de cool locaties nog wel mogelijk. Maar die spelers niet meer

[1:39:10] in overleg met experts op dit punt is tot deze overigens arbitraire grens gekomen, en wel in een en en situatie. Wat zegt u dan als een datacentrum negen hectare van negen hectare zich wil vestigen, kan dat dan wel het antwoord is dan is in ieder geval er geen instructie regel vanuit het rijk in de richting van gemeente dat het niet mag

[1:39:33] of het dan wel mag is afhankelijk van de gemeentelijke keuze

[1:39:37] en omdat het gaat over een en en bepaling als alsnog meer dan zeventig megawatt gebruiken dan dan geldt alsnog de instructie regel dus om het niet te doen

[1:39:47] en dan brengt ons dat bij de vraag van mevrouw leijten. Welke hardware skills zijn er nog mogelijk voor gent? Voor zestien februari twintig, tweeëntwintig

[1:39:56] als een duveltje uit een doosje. Daar zijn we niet bij bekend met een verlening van de vergunning van hardware spelers voor de datum van het voorbereidingsbesluit.

[1:40:04] Ik ben wel geïnformeerd over een bestemmingsplanprocedure die naar aanleiding van het voorbereidingsbesluit is gestopt

[1:40:10] voor een plan waarin hype skill mogelijk zou worden

[1:40:13] dan die twee uitzonderingen gebieden. Want daar is.

[1:40:18] We doen het op het einde van de blok en u bent de eerste die aan de beurt komt. Hij is bijna klaar met gezien en zeewolde en u krijgt dadelijk als eerste de

[1:40:26] het wordt mevrouw dekker. Dank u wel. Meneer de minister.

[1:40:30] Ga dan de vragen van jaar eenentwintig en van de partij voor de dieren namelijk. Waarom dan. Die twee uitzondering gebieden beter daar dan wel enthousiast over.

[1:40:41] Zo verstond ik de vraag in ieder geval en wat wat eigenlijk zo is het dat, zoals die instructie regels gelden. Dat is dat is vrij digitaal namelijk in vrijwel alle gemeenten op twee na

[1:40:53] is het verplicht

[1:40:55] in een bestemmingsplan een verbod op te nemen op skill datacentra een hele didactische instructie regelen en in twee gemeenten is er geen verplichting om een verbod op te nemen. Dat is iets anders dan zeggen nou daar zien we de komst van heel erg veel hype skill datacentra eigenlijk wel heel erg zitten. Nee, we hebben daar in overleg met de medeoverheden met de provincie met de gemeente hebben gekeken zou zou daar ook een verbod op zijn plek zijn

[1:41:20] en daar hebben de gemeenten gezegd nou wij vinden eigenlijk wel in hollands kroon geld dat daar uitbreiding mogelijk zou moeten kunnen zijn van de reeds bestaande hype verschil datacentra

[1:41:29] en in in eemsdelta dat dat stukje bij bij hoge land.

[1:41:34] Daar heeft de gemeente gezegd heeft ook de provincie gezegd nou we zien er eigenlijk grootschalige bedrijfsvestiging wel zitten en dat zou eventueel ook best een datacentrum verschil datacenter kunnen zijn.

[1:41:44] Dus dat willen we niet op voorhand daar ook dicht zetten en ook niet op voorhand daar ook de deur dicht doen. Dus dat is iets anders dan zeggen

[1:41:52] kom maar binnen. Dat vinden we een heel erg goed idee. Het is het het niet verplichten tot een verbod. Dat is iets anders.

[1:41:59] En dan de aan land capaciteit kust. Dat is groenlinks. Waarom de novi heeft gegeven voor die vestiging van spelers aan de kust bij een aanlanding punt van van wind op zee.

[1:42:12] Dat heeft ermee te maken dat het daardoor geen lange hoogspanningsnetten naar het binnenland hoeft te worden aangelegd. De de ruimtelijke impact

[1:42:19] van dat type aansluiting is toch behoorlijk. En dat is de reden dat we hebben gezegd dan als het dan toch moet dan maar zo dicht mogelijk bij de kust waar dus de de energie van van wind op zee aan land komt.

[1:42:39] Ja. U ziet het kabinet mogelijk om de besluitvormingsprocessen, transparanter en zichtbaarder te maken. Ik denk dat de hele vraag van de christenunie. Ik vind het een hele transparante manier is namelijk een verbod bijna in alle gemeenten op hardware spelers niet het geval.

[1:42:51] En en en dat dat verbod publiceren en daar geldt ook een inspraakprocedure. Daar is namelijk de de huidige consultatieprocedure ook voor voor bedoeld. Een iedereen kan daarover meepraten en daar wordt het gaat over eventuele bestemmingsplanwijzigingen in die twee gemeenten die uit figuur zaad zijn. Daar kent u dat kent natuurlijk een ander democratisch besluitvormingsproces en ook volkomen transparant. Dus ik denk eerlijk gezegd dat

[1:43:15] deze procedure deze besluitvormingsprocedures buitengewoon transparant zijn.

[1:43:20] Wat zijn dan de gronden? Vraagt de partij voor de dieren om ontheffing te kunnen verlenen van het verbod op spelers in een omgevingsplan.

[1:43:28] Nou eigenlijk is daar gewoon de strekking uit de omgevingswet overgenomen. Als er sprake is van instructie regels onder omgevingswet

[1:43:35] dan dan kunnen ze best heel directief zijn. Nou, bijvoorbeeld de verplichting tot een verbod is een radioactieve instructie regel,

[1:43:42] maar dat geldt altijd ook de bepaling dat er een ontheffing verleend kan worden en de algemene bepalingen uit de omgevingswet is dan dat die ontheffing verleend kan worden als het gemeentelijk belang naar het oordeel van de minister zwaarder weegt dan het landelijk belang.

[1:43:55] Ik kan eerlijk gezegd geen situatie voorstellen waarin dat en een legitieme ontheffingsgrond zou zijn en daarmee is het meer een algemene bepaling die je nu eenmaal volgt omdat de systematiek van de omgevingswet

[1:44:05] dan dat dat hier ook een hele reële mogelijkheid tot een uitzondering uitzondering biedt. Maar goed. Het is een ventiel in bijzondere situaties

[1:44:13] en dan de vraag van mevrouw leijten is deze ontwerp anwb dan ook een definitieve streep door zeewolde. Het antwoord is nee dat is eigenlijk mijn volgende blog. Dus dat zou een.

[1:44:23] De stap naar een volgend blokjes. Dankjewel voor de beantwoorden. Meneer de minister is allereerst mevrouw dekker.

[1:44:31] Jens schorst er een dank aan voor de beantwoording. Mijn vraag gaat over die voorwaarden een de duits over die tien hectare of of zeventig megawatt. Het is in en en en en maar eventjes om het om te bevestigen of ik het goed gehoord heb. Dus als er een datacenter vergunningaanvraag komt voor negen hectare, maar wel zeventig megawatt de mag een gemeente dat deze vergunning weigeren.

[1:44:59] Meneer de minister,

[1:45:00] Juist niet want dat zou zijn als je een of bepalingen van zou maken. Dus bij een en bepaling betekent dat dat je en het criterium van de tien hectare en het criterium van de zeventig megawatt moet kunnen doorstaan,

[1:45:13] en overigens ook dan geldt weer dit in dit instructie besluit in het bar en het bkr is een verplichting tot het opnemen van een verbod in het bestemmingsplan. Dat wil niet zeggen

[1:45:23] dat als dat niet in. Als dit als als als je in die gemeente woont waar dat dus niet geldt

[1:45:30] dat het dan automatisch wordt toegelaten wil ook niet zeggen dat in al die andere gemeenten waar dit geld waar dus deze is een verplichting tot een verbod op verschil. Datacentra geld

[1:45:41] dat als je net niet aan één van die beide criteria om een hype skill genoemd te worden voldoet dat je dan automatisch plek heeft, want het hangt helemaal af van de bestemmingsplanprocedure hangt helemaal af van de vergunningsprocedure.

[1:45:54] Dus het inpassen van grootschalige bedrijfsvestiging überhaupt kan natuurlijk niet overal en grootschalige bedrijfsvestiging die nu die ook nog eens een keer een grote energievraag tot gevolg heeft. Dat kan niet zomaar.

[1:46:06] Ja, voorzitter, dat snap ik. Het is niet afhankelijk van een bestemmingsplan wat erin zit en vervolgens aan de vergunningsverlening. Daaraan is helemaal aan het lokaal bestuur en s d zesenzestig ook wel van maar eens. De minister het niet met d zesenzestig eens dat we eigenlijk ook gewoon een of bepalingen hiervan zouden moeten maken, want een grote energie slurpen of het nou een datacenter of iets anders. Maar die in dit geval hebben het over de datacenter is is wat ons betreft redelijk goede grond om zoiets te weigeren. Waarom dan niet in of.

[1:46:37] Van maken. Meneer de minister,

[1:46:55] meneer hermans heeft ook een interruptie binnen.

[1:46:58] De bedoeling. Het is echt de bedoeling om het op het om het toe te schrijven en af te bakenen tot die tot die verschil datacenters en misschien mijn collega adriaanse schat robin kijk het is natuurlijk wel zo dat dat nemen dat grootschalige bedrijfsvestiging uberhaupt dat de forse van de vvd van zou het niet verstandig zijn om uberhaupt als het gaat over grootschalige bedrijfsvestiging meer games meer regie te nemen en het antwoord op die vraag is ja. Doen we ook. We zullen op alle fronten welk groot thema welk groot ruimtevraag een thema dan ook veel meer regie ook landelijk gaan voeren.

[1:47:27] Maar dit is een aparte afbakening op die spelers.

[1:47:31] En wat we natuurlijk met grootschalige bedrijfsvestiging zullen gaan doen is samen met provincie samen met gemeenten samen met het bedrijfsleven kijken op welke manier moeten we dat doen want je hebt ruimte nodig voor economische activiteit onvermijdelijk is dat zo

[1:47:43] maar niet overal kan alles. En dat heeft te maken met welke ruimte vraag heeft ook te maken met welke energievraag en dat moet je op een verstandige manier willen willen doen maar dat de raadpleeg je collega adriaansens opinie.

[1:47:54] Wat denk jij dan hoor ik graag straks want het is en anders kom ik daar op de tweede termijn nog even op terug.

[1:48:02] Van thunnissen.

[1:48:05] Voorzitter, ik had nog een vraag over die uitzondering gebieden want ik vind de argumentatie van de minister niet zo sterk op dat punt want hij zegt eigenlijk als ik het goed begrijp van het lokale bestuur is vooral een wens van het lokale bestuur dat we die ruimte laten om als gemeente te beslissen of er wel een datacenter komt. Daarnaast heeft de minister gesproken over ruimte en groene stroom. Maar dat zijn natuurlijk bij uitstek zaken die we nu juist landelijk moeten afwegen dat dat is dat is juist onderdeel of zou onderdeel moeten zijn. Wat ons betreft van een integrale visie. Dus dan lijkt het mij onverstandig of dat stam en vragen de minister. Waarom dan toch niet een algehele verbodsbepaling voor elke gemeente en om integraal ook voor die gemeente kijken van zien wij landelijk daar ruimte of niet.

[1:48:54] Meneer de minister,

[1:48:56] Is die weging ten aanzien van de datacentra en de noodzaak tot datacentra. Ik denk dat collega's adriaanse daar op ingaat. Maar maar even ten aanzien van de ruimtelijke inpassing en welke ruimte wil je dan geven? De nationale omgevingsvisie heeft heeft heeft eigenlijk daar een kader in geschetst. En wat is het bezwaar van die novi?

[1:49:14] Dit is niet geëxecuteerd. Het is niet het is niet vertaald in regels die dan ook afdwingbaar zijn. Het is het is geduldig papier, maar het zijn. Het is geen geldende geldende wetgeving.

[1:49:25] En wat voegen we eigenlijk hiermee toe? Dat is conform die nationale omgevingsvisie die lijn die instrumentering in de verplichting tot een verbod in vrijwel alle gemeenten op twee na

[1:49:35] en als de vraag is maar waarom vind je het daar dan wel heel erg goed idee. Dan is het antwoord wat voorzichtiger. Dan is eigenlijk zeggen dat de in die twee gemeenten geen noodzaak team zien tot een verbod

[1:49:47] om daar te kunnen vestigen.

[1:49:50] Maar dat wil nog niet zeggen dat daarmee dus ook automatisch hardware skill datacentra daar gevestigd zullen gaan worden. Alleen we hebben wel gezegd je moet misschien nog wel iets van ruimte willen houden om ook te kunnen toevoegen aan de ruimte voor data beheer is dat een is dat een een vrijbrief zichtbaar om haar alles te kunnen plaatsen. Daar. Nee, natuurlijk niet. Dus dat vergt dan nog steeds een afweging of dit het type economie is wat je daar wilt,

[1:50:16] maar we hebben daar wel gezegd. Nou, daar bestaat voor die twee gebieden die ook zijn aangewezen in de novi bestaat niet de noodzaak tot het instrueren tot een verbod op vestiging

[1:50:26] en die bestaat voor de andere gemeenten naar ons oordeel. Wel.

[1:50:30] Voor tennissen en voorzitter maar ruimte voor data beheer. Dat is nu juist iets waar het vandaag over hebben we graag landelijk willen regelen en hetzelfde geldt voor de de energiecapaciteit. En dan vraag ik me af of bijvoorbeeld de minister die uitzonderingsgrond heeft gesproken met de minister van energie die nu zit met een energie tekort met een versnelling van de energietransitie. En dan is het dus nog maar de vraag of het verstandig is om een mogelijkheid te laten bestaan dat daar een datacenter bij wind op zee bij de zo'n bij zijn aanleiding landing komt terwijl dat wellicht handiger kunnen gebruiken in het kader van de versnelling van de energietransitie voor huishoudens bijvoorbeeld. Dus ik zou dan toch de minister willen vragen van is bereid om ook die verbodsbepaling voor die twee gemeenten die dat nu nog niet hebben te regelen.

[1:51:16] Excellentie,

[1:51:17] Ik denk dat dat we hier echt de afweging hebben gevolgd, die ook in de novi al is gemaakt en na uitvoerig beraad ook met eigenlijk alle partijen die ook die nationale omgevingsvisie hebben meegedacht. Hij is vastgesteld door het kabinet vorige kabinet. Hij is vastgesteld ook hij behandelt op z'n minst in de kamer

[1:51:34] en uiteraard heeft dit tot de beraad ook in het kabinet geleid. Want ik kijk daar waar ik verantwoordelijk ben voor ruimtelijke inpassing en het verstandig omgaan met een schaarste in de ruimte

[1:51:44] is de minister van economische zaken natuurlijk vanuit een economisch belang betrokken en de minister voor energie natuurlijk vanuit het energie belang betrokken en die belangen heb je allemaal af te wegen

[1:51:53] en vanuit die belangenafweging komen tot een hele stringente lijn. Ik hecht eraan om dat ook in uw richting te onderstrepen komen tot een hele stringente lijn,

[1:52:00] namelijk de verplichting tot het opnemen van een verbod in alle bestemmingsplannen van nederland in alle gemeenten van nederland op twee gemeenten.

[1:52:07] Daar geldt dus geen verplichting tot een verbod wel iets anders is als anders dan

[1:52:13] zeggen kom maar binnen met je knecht. Maar wat we daar doen is een hele beperkte ruimte bieden dat daar grootschalige grootschalige bedrijfsvestiging mogelijk is. Ook in de vorm van een perceel datacenter en waarom dan. Omdat daar die stroom aan land aan land komt die die wind op zee aan land komt omdat daar dus geen hele grote qua energievoorziening geen hele grote ruimtelijke inpassing noodzakelijk zijn

[1:52:37] en waarom wil je toch iets van ruimte houden. Dat heeft natuurlijk ook een een heel sterk economisch belang en we maken allemaal gebruik van data

[1:52:45] ook van het veelbesproken bedrijf.

[1:52:47] Vier.

[1:52:49] Mevrouw tennis. Hiervoor laatste.

[1:52:50] Interruptie,

[1:52:52] Voorzitter, het was niet helemaal antwoord op mijn vraag. Maar kijk in de novi waar de minister steeds op doel. Dat is natuurlijk nog niet gespecificeerd van op welke plekken gaan wij dan die datacenters wel neerzetten.

[1:53:08] Novi, voorzitter.

[1:53:10] Mevrouw teunissen, slinger van assen,

[1:53:13] Als we kijken naar de novi en de ik heb ik moet zeggen ik heb het niet helemaal paraat hoe specifiek daarin staat, maar ook al staat het daar specifiek in. Dan zitten we momenteel in een energiecrisis in een klimaat crisis zijn heel veel ontwikkelingen gaande naar aanleiding van oekraine zou dat dan een overweging zijn voor de minister om in ieder geval in overleg te gaan met de minister van energie en eens even goed kijken of dat nog wel zo'n goed idee is die uitzondering.

[1:53:38] Meneer de minister,

[1:53:39] Voor de aanmoediging om overleg te gaan met collega's jet. Dat doe ik eigenlijk meerdere malen per week en ik denk dat dit gaat over energieschaarste. En hoe moet je kiezen in energieschaarste. Ik denk echt dat het een vraag is aan de aan collega's gaat die zo beantwoorden. Maar het gaat over de ruimtelijke inpassing is denk ik een hele juiste afweging gemaakt bij het voorstellen van dit van deze anwb.

[1:54:00] Jawel.

[1:54:01] Meneer hermans. Het was niet duidelijk of u interruptie wel de van die stomme mij als derde. Maar het kan ook een schijnbeweging zijn geweest te gaan. We kregen nam een verleid en van keuken.

[1:54:11] Dankuwel. Voorzitter, want op de vrij specifieke vragen van collega's teunissen komt eigenlijk drie keer ongeveer hetzelfde zinnetje van de minister en dat zinnetje is geen antwoord op de vraag want de vraag was als je twee locaties uitzondert inzet voor heel nederland is een verbod. Behalve als een uitzondering gegeven wordt en twee locaties zeg je. Nee daar staan de toe zeggen we dan eigenlijk op die twee locaties gelden geen criteria

[1:54:40] en laten we het helemaal over een gemeente. Terwijl we hier een heel debat met elkaar zitten te voeren dat een landelijke regie nodig is, is toch een beetje vreemd dat je eigenlijk zegt er is landelijke regie nodig, want het is een enorme energievraag en dit en dit in dit maar op twee locaties. Laten we het gewoon aan de gemeente zijn er geen criteria.

[1:54:57] Dan hebben we dus geen landelijke regie meneer.

[1:55:00] De minister.

[1:55:01] Dat is een hele bijzondere conclusie.

[1:55:04] Kijk we hebben de novi in de nationale omgevingsvisie die we hebben behandeld in de vorige kabinetsperiode.

[1:55:12] Daar staat deze lijn eigenlijk al in en laten we voorzichtig omgaan met onze ruimte onze schaarste ook een energie en laten we dus niet te gemakkelijk denken over haar datacentra en laten we het dus heel erg beperken. En waar waar kan het dan wel zegt ook die nationale omgevingsvisie.

[1:55:28] Nou, daar waar stroom aan land komt en daar waar geen andere ruimte concurrentie is en benoemd ook de gebieden waar het waar het over gaat.

[1:55:35] Wat daar het probleem van was is dat het niet geïmplementeerd is niet afdwingbaar was. In die instrumentatie voegen wij toe.

[1:55:41] Daarmee is heel duidelijk landelijke regie gevoerd is heel duidelijk een keuze gemaakt waar het in ieder geval niet kan namelijk vrijwel nergens

[1:55:49] en op twee plekken achter een de wel mogelijk

[1:55:52] is geen verplichting is geen wet van meden en perzen dat ze daar dus ook zullen gaan komen. Daar geldt in ieder geval niet de instructie tot een verbod en de instructie tot een verbod is een vrij rigoureuze vorm van het voeren van landelijke regie. De doel is in vrijwel alle gemeenten op twee na

[1:56:10] en ik denk dat daarmee een hele duidelijke vervolgstap is gegeven aan de novi zoals die gold op basis van het coalitieakkoord zoals dat gold

[1:56:19] en daarmee is de landelijke regie natuurlijk eigenlijk wel heel sterk en heel stevig ten uitvoer gelegd.

[1:56:26] Dat zou je bijvoorbeeld voor andere typen grootschalige bedrijfsvestiging op een andere manier doen denk ik iets minder dominant en instructief ook daar is regie nodig had collega adriaansens ook in. Maar dit is een hele duidelijke instructie.

[1:56:45] Excuses voor de overlast geven

[1:56:51] van tommy cooper denken. Dat gebeurde ook al dat van alles achterlangs meneer de minister

[1:56:56] was klaar.

[1:56:59] Mevrouw kreuk. En dan vooral leid en dan mevrouw records. Maar eerst nog.

[1:57:03] Voorzitter. Het hele punt met meter was dat we eigenlijk als kamer gezegd hebben als er een speler komt die een plan heeft wat zo'n groot beslag legt. Dat moet je eigenlijk niet aan een gemeente laten op het moment dat er nu vijf keer een meta vijf verschillende meters naar hollands kroon komen of.

[1:57:23] Daar.

[1:57:25] Malta en die zeggen wij willen hier dit en dit en dit doen en die lokale gemeente zegt nou oke. Dat past. Dat is dus de kern. Daar willen we die landelijke regie op. We willen niet vijf keer nog een keer zeventig megawatt een datacenters. Dus het feit dat er locaties zijn aangewezen waar het wel kan plaatsvinden. Maar op die locaties het uiteindelijk dan aan een gemeente laat betekent dus dat er geen landelijke regie is op additionele high per skill vestigingen in nederland. Dat was mijn vraag aan de minister.

[1:57:56] Meneer de minister,

[1:57:59] Volg mij het het is toch altijd. Het is mooi om met z'n drieën te zitten. Maar dat maakt het ook ingewikkeld omdat je natuurlijk ook op de scheidslijnen van verschillende portefeuilles kijkt

[1:58:09] vanuit de ruimte beperkt je de regie tot alle gemeenten min twee waar je een heel duidelijk ruimtelijke instructie geeft waarbij je zegt een een verplichting tot een verbod voor eigenlijk alle gemeenten die twee na.

[1:58:23] Nu lijkt te suggereren. Dus of je dan maar schouderophalen voorbijgaat aan wat er dan voor de rest in die twee gemeenten gebeurt. Dat is natuurlijk ook niet zo want collega adriaansens voert vanuit economisch perspectief

[1:58:34] samen met mij overigens regie op de grootschalige bereid bedrijfsvestiging het grip traject. Dat doen we samen met provincies en met gemeenten en daarin komen we tot afwegingscriteria op hoe om te gaan met grootschalige bedrijven.

[1:58:49] Vijfenzestig,

[1:58:50] Dat is onderdeel van het ruimtelijk economisch beleid en dat is iets nieuws wat we weer oppakken eigenlijk nadat we misschien wel veel te lang niet hebben gedaan, maar daarmee bieden we juist regie. Dat gaat bijvoorbeeld ook over de verdozing van het landschap. Dat gaat ook over bedrijventerreinen regie op bedrijventerreinen

[1:59:05] waarbij je afwenteling wilt voorkomen, waarbij je clustering wilt bereiken. Et cetera

[1:59:10] als het gaat over grote energie vragen is dat natuurlijk ook een van de vragen die je uiteindelijk stelt op het moment dat mijn energievraag groter is dan je aankunt dan is het natuurlijk aan de minister

[1:59:20] voor energie en klimaat. Om daar wel degelijk regie op te voeren. Dus

[1:59:24] daar waar het gaat over het ruimtelijk perspectief is er een stringent verbod een verplichting om te komen tot een verbod voor alle gemeenten min twee. Maar dat wil niet zeggen

[1:59:35] dat er voor die andere twee gemeenten vervolgens dan niets meer zou gelden en de over zouden laten aan de lokale situatie. Dat is niet het geval.

[1:59:43] Wil wel zeggen dat het daar inderdaad wel mogelijk zou zijn om te komen tot een vestiging en of dat op dat moment inpasbaar is et cetera. Dat hangt allemaal af van de bestemmingsplanprocedure en de vergunningverlening van dat moment de geldt alleen voor die twee gemeenten geen a priori generiek verplichting tot een verbod.

[2:00:01] Mevrouw kreupele u voorlaatste interruptie,

[2:00:04] Voorzitter, dat is heel jammer, aangezien er drie bewindspersonen zijn, maar de minister noemt nu weer twee instrumenten naam een bestemmingsplan en een vergunningsprocedure de juist op gemeentelijk niveau spelen en daarnaast noemt hij de minister van economische zaken die voert regie en de minister voor klimaat voert regie. Maar met welke instrumenten dan op dit moment als meta morgen zegt ik woon drie keer zo grote hype per skill bouwen in hollands kroon

[2:00:30] en de gemeente hollands kroon zegt oké.

[2:00:33] Welke instrumentarium is er dan om te zeggen dat lijkt ons toch niet zo'n goed idee gegeven de energievraag. Het ruimtegebruik et cetera, et cetera en dan is prima als jullie met z'n drieën voor overleggen. Maar dat is volgens mij de kernvraag voor mij van waarom deze uitzondering problematisch is.

[2:00:52] Ze zitten allemaal bij elkaar een intieme zone. Dus ze kunnen ook overleggen en het gebeurde.

[2:00:55] Ik denk dat er zijn als plegen adriaansens zo echt de economische afwegingen toelichten en de manier waarop we de regie voeren ten aanzien van de bedrijfsvestiging dat die dat is echt iets wat in in eerste instantie is aan de minister van economische zaken.

[2:01:11] En hoe om te gaan met hele grote energie vragers. Ik denk dat het echt heel goed is om de plegen van klimaat en energie daarover te horen. Maar mijn antwoord hier in algemene zin is

[2:01:23] dat de verplichting tot een verbod

[2:01:26] is, een stringente verplichting vanuit het ruimtelijk domein. Die geldt voor alle gemeenten min twee

[2:01:32] en vervolgens wil niet zeggen dat alles dan zomaar mogelijk is in die twee. Want daarvoor geldt de bestemmingsplanprocedure. Daarvoor geldt een vergunningsprocedure en daarvoor gelden natuurlijk ook afwegingen die je vervolgens maakt

[2:01:44] die ten aanzien van de bestemmingsplanprocedure, ten aanzien van de vergunningsprocedure gemeentelijk worden gemaakt, maar dat gaat natuurlijk niet zonder gardens en ook niet zonder instrumentarium. Ik noemde het al grip daar waar het gaat over de ruimtelijke ruimtelijke economie. Daar waar het gaat over grootschalige bedrijfsvestiging.

[2:02:01] Maar het wil dus niet zeggen ook. Dus alles is mogelijk is het in theorie mogelijk dat een bedrijf als als meta of een andere grote techreus

[2:02:10] een initiatief oppert voor een van de twee genoemde gemeenten. Ja dat is in theorie mogelijk,

[2:02:16] want daarvoor hebben we juist ook de uitzondering gemaakt in de regels zoals ze nu voor.

[2:02:23] Dan gaan we eerst naar mevrouw leijten van koffie en dan

[2:02:27] mevrouw teunissen

[2:02:28] verleiden.

[2:02:31] Die we hebben gekregen, hebben we een gebied instructie regels hapjes skill datacenter gekregen en daarin zijn die twee gemeenten uitgezonderd.

[2:02:41] Dat betekent dus dat zeewolde de verplichting heeft me op te nemen dat er een verbod is op hardware skills.

[2:02:49] Hoe loopt dat dan samen met wat er nu nog loopt.

[2:02:52] Meneer de minister,

[2:02:53] Dat vind ik.

[2:02:55] Een hele mooie overgang naar mijn tweede blokje zeewolde dus dan begin ik met de vraag van mevrouw live.

[2:03:00] We zijn eerste zijn eerst nog wat interrupties op het eerste dossier religie.

[2:03:05] Dus, mevrouw leijten, uw vraag vragen beantwoord bij het tweede blokje bij zeewolde.

[2:03:11] De knvb is gemaakt vanuit de grip op de.

[2:03:14] De.

[2:03:18] Kom dan de de beantwoorden komt dadelijk aan de orde. Bij het tweede blokje symbool hebben we eerst een mevrouw gekozen.

[2:03:25] Dagvoorzitter.

[2:03:27] Ik ga ik ga ook nog een pogingen wagen naast mijn collega naast mij, want er is in het regie genomen om hype skills als het gaat om locatie. Maar ik ben ook opzoek naar naast locatie kun je natuurlijk ook regie nemen op criteria en we hebben het over tien hectare gehad et cetera. Maar ze ook nog criteria kunnen opnemen over esthetiek gebruik maken van restwarmte drinkwater. Et cetera zijn dat dan dingen waar de collega ministers dan straks op terug komen. Oké dan wacht ik die afval.

[2:03:59] Waar kijk je dan precies met grootschalige bedrijfsvestiging. Ook daar hebben we eigenlijk tot op heden van gezegd nou daar heeft het rijk eigenlijk geen mening over en daar hebben nu juist nu wel van gezegd. Daar heeft het rijk vanaf nu wel een mening over ook alleen niet in ons eentje dat doen we echt samen met de provincie met de gemeente en ik de criteria zoals die noemt plegen adriaanse zal daar zo helder.

[2:04:20] Thunnissen. Voorzitter, ik wil heel graag antwoord op de vraag van mevrouw kreuger.

[2:04:25] Dus dat is als er in een van die uitzondering gebieden een hype verschil datacenter komt en de gemeente of wil komen. De gemeente zegt er ja op kan het rijk dan nog ingrijpen op basis van misschien de onwenselijkheid van van de energiecrisis dat de het rijk andere keuzes wil maken. Welke instrumenten heeft dan de landelijke overheid om in te grijpen.

[2:04:46] Dit was de laatste interruptie in deze termijn van tennissen.

[2:04:52] Dit is goed omdat om dat te zeggen. Het is inderdaad bewust dat er een uitzondering is gebied is gecreëerd op deelgebieden van die twee gemeenten. Een deel van die twee gemeentes bewust.

[2:05:03] Het zal hier niet de gemeente zijn die aanzet is. Het zal jullie provincie zijn die aanzet is omdat het over meer dan vijf hectare gaat

[2:05:10] en we zijn nu juist met de provincies in gesprek om na te denken over criteria voor een grootschalige bedrijfsvestiging over afwegingscriteria die daar gelden

[2:05:18] en het zou kunnen zijn dat er nog nadere regie mogelijkheden gaan ontstaan op basis van die af te spreken

[2:05:24] criteria. Maar op dit moment is het inderdaad niet zo dat het categorisch verboden is in deze twee gemeenten om een initiatief tot een high school datacentrum te starten. Dat is een bewuste uitzondering geen per ongeluk uitzondering.

[2:05:40] Dan gaan we naar het blokje zeewolde en daar zit ook de beantwoording van mevrouw leijten anders zeggen. Dat is inmiddels twee interrupties installeert.

[2:05:48] Ik heb geen idee want de vraag van mevrouw leidt was is dan die ontwerp anwb een definitieve streep door zeewolde de anwb

[2:05:55] is een instructie regel voor bestemmingsplannen.

[2:05:59] Maar je kunt niet bestemmingsplannen met terugwerkende kracht wijzigen. Het is bestemmingsplannen die al zijn vastgesteld en dat geldt voor deze

[2:06:06] die kun je niet met terugwerkende kracht met een anwb wijzigen.

[2:06:10] Er is wel de mogelijkheid van het nemen van een reactieve aanwijzing. Het treffen van een reactieve aanwijzing is een van de mogelijkheden die nu nog in de wet zit.

[2:06:19] Maar dat kan alleen als er een regel is overtreden

[2:06:22] en er is nou juist geen regel overtreden door zeewolde en de. Er wordt veel over die cases zeewolde wordt veel gezegd wat wat wat en wat en wat een gedoe. En wat een rommeltje is het geworden. Maar ik vind wel dat we daarin wel helder moeten zijn dat we met elkaar

[2:06:38] onvoldoende strak zijn geweest in de executie van de novi is niet zeewolde te verwijten is is is onszelf te verwijten. Dat is een rijks aangelegenheid

[2:06:48] dat wij denk ik nu met elkaar liever hadden gehad dat we die novi wel hadden geïnstrueerd over geïnstrumentaliseerd met instructie regels.

[2:06:55] Ik denk dat dat waar is, maar ik denk niet dat dat verwijt aan zeewolde gemaakt kan worden. Zij hebben gewoon gedaan. Wat kon op basis van een de ruimte die zij hadden dus ik denk dat verwijt kan niet richting zeewolde worden gemaakt

[2:07:07] dan terug naar wat dan wel in zeewolde want ik heb natuurlijk naar aanleiding van moties die hier in de tweede kamer zijn ingediende moties die in de eerste kamer zijn ingediend naar aanleiding van onze opdracht die wij hebben meegekregen in het regeerakkoord heel nadrukkelijk gekeken naar wat is er dan wel mogelijk met zeewolde

[2:07:23] het publiekrechtelijk spoor is uitgelopen en daar zijn geen mogelijkheden. Dus de moties die zijn ingediend ten aanzien van het publiekrechtelijk spoor, namelijk zorg dat je hem tegenhoudt. Geef een aanwijzing. Ik heb een heel stapeltje emoties heb ik gehad in beide kamers.

[2:07:39] Maar die emoties zijn niet uitvoerbaar naar de letter van die motie omdat er geen publiekrechtelijke mogelijkheid is.

[2:07:46] Waarom heb ik zei ik in de richting van de pvv een advies van de landsadvocaat gevraagd om onze opvatting op dat punt te staven. En dus hebben zelf naar gekeken zijn er op basis van de wet mogelijkheden vanuit het rijk. Om het proces in zeewolde nog te kunnen stoppen. Het antwoord op die vraag is nee

[2:08:02] niet publiekrechtelijk

[2:08:04] en dat bevestigt ook de landsadvocaat. Maar de privaatrechtelijk is natuurlijk nog geen gelopen race en politiek gezien is het ook nog geen gelopen race en is misschien goed om dat toe te voegen, namelijk privaatrechtelijk heeft mijn voorganger knops hele duidelijke criteria gesteld aan de verkoop van de grond. Grond is voor een belangrijk deel eigendom van het rijksvastgoedbedrijf

[2:08:24] en aan die criteria zou worden getoetst door tno. Dat is afgerond en tno geeft aan op dit moment voldoet het plan van zeewolde niet aan alle gestelde voorwaarden.

[2:08:36] Dat betekent dat ik aan zeewolde heb laten weten dat op dit moment aan niet aan de voorwaarden wordt voldaan. Ik dus niet overgaat tot verkoop.

[2:08:45] Het privaatrechtelijk spoor biedt wel degelijk mogelijkheden. Hoe dan verder

[2:08:51] dat dat ga ik met het college van zeewolde bespreken is is vanmiddag een coalitieakkoord gepresenteerd

[2:08:57] heb ik begrepen en dat betekent dat er waarschijnlijk op korte termijn een college zal zijn en zodra het college op zijn stoel zit, ga ik bellen of ik langs mag komen voor een afspraak en gaan we het gesprek hebben over hoe nou verder.

[2:09:09] Want er zijn en dat is het politieke traject. Er zijn natuurlijk. Er is er in meerderheid een bestemmingsplan vastgesteld in de gemeenteraad van zeewolde onder het vorige

[2:09:19] college

[2:09:21] in de vorige samenstelling van de gemeenteraad. Maar er zijn ook verkiezingen geweest en die zijn gewonnen door partijen die tegen de komst van een datacentrum zijn.

[2:09:28] Dus daar waar het private spoor in de vorige collegeperiode wellicht niet heel veel soelaas bood, namelijk.

[2:09:35] Als ik.

[2:09:36] Zou presteren in het niet willen verkopen van de grond zou de gemeente mee aan het einde van de dag kunnen onteigenen of het rijk kunnen onteigenen.

[2:09:44] Dat vergt wel een actief besluit ook van het gemeentebestuur. Om het rijksvastgoedbedrijf te onteigenen

[2:09:51] en het is de vraag of het college in nieuwe samenstelling ook die stap zal nemen. Dat weet ik gewoon niet. Dat moet ik gewoon met het college bespreken en ik weet ook niet hoe het college. Welke afspraken het college met meta heeft gemaakt, want het rijk heeft geen afspraken met meter gemaakt in welke afspraken het college met meter heeft gemaakt. Dat moet ik echt naar het college van zeewolde te bespreken.

[2:10:11] Dus in alle transparantie publiekrechtelijk is er geen mogelijkheid om het datacentrum in zeewolde af te wenden.

[2:10:19] Privaatrechtelijk is die mogelijkheid er wel althans, voor zover ik kan weigeren op basis van de eerder gestelde voorwaarden om tot verkoop over te gaan. Nou dat doe ik. Ik weiger om tot verkoop over te gaan.

[2:10:31] En welke vervolgstap de gemeente vervolgens zet. Dat is aan de gemeente en en hoe men dat zet en welke stap men wil zetten dat dat dat zal ik met de gemeente gaan gaan bespreken. Dus dat daar informeer ik u over zodra er een vervolgstap is gezet.

[2:10:44] Daarnaast is er nog een andere ontwikkeling, namelijk dat meta zelf heeft gezegd ik zet de hele ontwikkeling zetel in de pauze stand.

[2:10:50] Wij gaan voorlopig eventjes niet verder.

[2:10:53] Nou en, of in welke vervolgstap meter daarin zal zetten. Dat is mij niet bekend. En ik meen ook het college niet bekend in zeewolde. Dus dat dat zullen we gewoon horen in het gesprek dat ik heb en daarover informeer ik de kamer.

[2:11:08] Op welke termijn informeert u de kamer boven?

[2:11:11] Eigenlijk als ik er iets over te melden heb. Dus ik ga in gesprek met het college van zeewolde en ik weet niet of dat een gesprek zal zijn of meerdere. Maar zodra ik iets te melden. Het meld ik mij weer terug bij de kamer.

[2:11:21] Mevrouw leijten,

[2:11:23] Ik kom er even terug op die contouren. Want er zijn twee gemeenten uitgezonderd die in het komende jaar niet een verbod op moeten nemen.

[2:11:32] Hoe wat is dan de situatie voor zeewolde moeten we komend jaar een verbod opnemen en is dan na een jaar dus de het hele mogelijkheid van meter daarmee verdwenen.

[2:11:42] Meneer de minister zei moet zeker een verbod opnemen. Maar dat geldt natuurlijk niet voor bestemmingsplan procedures die al zijn geweest. Dus deze bestemmingsplan zijn procedure is afgerond, althans de het politiek bestuurlijke traject is afgerond en en bezwaar en beroep is nog mogelijk. Dus het is nog niet. Hij is nog niet onherroepelijk. Dus dat zou nog roet in het eten kunnen gooien. Maar je kunt niet

[2:12:01] via een instructie besluit een bestemmingsplanwijziging die al heeft plaatsgevonden, terugdraaien, tenzij je een reactieve aanwijzing geeft waarvoor een reactieve aanwijzing heb je een ander type juridische basis nodig. Dus dat zou bijvoorbeeld kunnen. En stel dat niet iedere gemeente zijn bestemmingsplan wijzigt en daar zou een bestemmingsplanwijziging uiteindelijk voor een nieuwe een nieuw datacentrum komen niet zijnde in die twee uitzonderingen gebieden.

[2:12:24] Dat zou mij de mogelijkheid bieden om via een reactieve aanwijzing te zorgen dat het terras nog niet kwam of alsnog het bestemmingsplan ongedaan maken ofzo.

[2:12:31] Maar ik heb nu geen juridische basis om tot een reactieve aanwijzing te komen

[2:12:35] en de de de nieuwe regels gelden voor nieuwe gevallen en kan ook kunnen ook niet met terugwerkende kracht. Het bestemmingsplan doen wijzigen. Wat wel zo is is dat ook in zeewolde deze instructies natuurlijk van kracht zullen gaan worden. Dus er kunnen geen andere locaties voor uit de schil datacentra worden aangewezen.

[2:12:52] Van eten.

[2:12:54] Dat brengt mij wel op de vraag hoelang dat recht blijft bestaan. Want volgens mij kan de gemeente altijd bestemmingsplan wijzigen. Dat gebeurt om de haverklap in gemeenten als zeewolde. Nu besluiten we bij wijzig het bestemmingsplan en daarmee is er geen vergunningverlening meer dan kan ze dat toch doen.

[2:13:13] Meneer. Daarom zeg ik ook. Er is een publiekrechtelijk traject. Dat biedt mij geen mogelijkheden. Dus ik heb geen instrumenten nu om alsnog een datacentrum tegen te houden. Publiekrechtelijk gezien

[2:13:23] het privaatrechtelijk spoor biedt wel mogelijkheden. Ik kan namelijk niet overgaan tot de verkoop van grond. Ik moet wel bestuurlijk natuurlijk betrouwbaar blijven en aansluiten bij datgene wat mijn voorganger daarop heeft gezegd, maar ik zie op dit moment voldoende grond om tot weigering van de verkoop over te gaan. Dat doe ik dus ook op basis van de huidige toetsing

[2:13:41] en daarnaast inderdaad is er ook een politiek spoor, namelijk de gemeenteraad kan de bestemmingsplan opnieuw wijzigen. Maar dat is echt aan de gemeenteraad.

[2:13:51] Mevrouw leijten, knikt tevreden, mijn egmond,

[2:13:55] Is dat zo? Dat vroeg ik mij af. Bent u tevreden?

[2:14:01] Ik had de heer eerdmans altijd met die vraag worstelt.

[2:14:05] Om mevrouw leijten tevreden is, zeker wanneer zonder datum een iemand moeten doen. Raad mijn gedachten voor de grond niet de bouwgrond. Ook de grond waarop u privaatrechtelijk de boel kan tegenhouden begonnen zijn eigenlijk de verkoop van van ja op welke op basis van.

[2:14:23] We moeten wel alles onder een om de anders kunnen de mensen thuis niet meer volgen. Meneer de minister. Dank voor uw vraag.

[2:14:30] Voorzitter dankuwel

[2:14:33] een terechte vraag aan de dat. Het is ook u gaf eigenlijk zelf al het antwoord. Het is de verkoop die de grond is van het rijksvastgoedbedrijf, althans het gros van de grond van het rijksvastgoedbedrijf. Een deel van grond is al gekocht op dit moment.

[2:14:44] De gemeente heeft de wet voorkeursrecht gemeenten gevestigd een voorkeursrecht gevestigd op

[2:14:50] de grond van het rijksvastgoedbedrijf

[2:14:52] en dat betekent dat de gemeente lonkt naar onze grond en wij hebben gezegd nou dat gaan we niet zomaar verkopen

[2:14:59] knops heeft dat nog gezegd voor haar knops en die heeft gezegd daar zijn voorwaarden aan verbonden en die voorwaarden gaan we ook onafhankelijk laten toetsen. Dat is destijds al afgesproken. Dat is gewoon een contractuele afspraak geweest of een bestuurlijke afspraak moet ik zeggen geweest met

[2:15:12] de gemeente zeewolde

[2:15:14] aan die afspraak hebben wij ons ook gehouden. Nou we hebben aan die voorwaarden laten toetsen en tno zegt nou niet alle voorwaarden zijn ingevuld. Daarmee vind ik dat ik voldoende grond heb om tot weigering van de verkoop over te gaan. Het eerlijke verhaal is wel als de gemeente het rijk zou willen onteigenen aan het einde van de dag. Dan kan dat.

[2:15:31] Sterker nog, men kan die procedure ook winnen kost veel tijd, maar men kan die procedure winnen. Alleen dan geldt weer het politieke traject zou het college daartoe ook bereid zijn. En nu het college. Er zit gesteund door partijen die de verkiezingen hebben gewonnen

[2:15:48] met het verhaal. Er moet geen datacentrum in zeewolde komen. Dus dat moet dat gesprek moet ik gewoon aangaan met het nieuwe college.

[2:15:57] Meneer hermans. Ik heb net even gekeken. Ze hebben het gesteld in het coalitieakkoord afwachten staan ten opzichte van de komst van het meegedaan center en meter dus wacht noodgedwongen afwachten ontstond er bijzonder beetje cryptisch. Maar.

[2:16:13] In afwachting landelijk.

[2:16:15] Waar ze op wachten. Misschien wel uw komst. Dat zou zomaar zou zomaar kunnen. Maar mijn vraag was.

[2:16:21] De.

[2:16:22] De voorwaarden die u noemt welke zijn er dan niet welke welke worden er dan niet ingewilligd. Want daar ging het mij even om wat nou precies de reden dat die.

[2:16:30] Van niet verkocht wordt.

[2:16:32] Meneer de minister,

[2:16:34] Vier voorwaarden minimaal energieverbruik, maximale duurzaamheid tijdens exploitatie maximale opwekken van zonne-energie op daken en op gevels omliggende terreinen, gebruik van intelligente oplossingen, hergebruik van restwarmte en is heel dik rapport van van tno. Dat heb ik u ook toegestuurd en die die die zonder op en het is niet zo dat helemaal niet wordt voldaan aan die voorwaarden. Zo kun je ook weer niet stellen. Maar maar de is. Er valt wel op af te dingen en dat is grond genoeg vind ik om te stellen dat men op dit moment niet aan de voorwaarden voldoet en dat wij dus niet bereid zijn om tot verkoop over.

[2:17:04] De.

[2:17:07] Missie was verder klaar.

[2:17:09] Dat is een zeer terecht geconstateerde voorstellen.

[2:17:11] Helemaal naar excellentie. De minister van economische zaken en klimaat van van weerdenburg hiervan argumenten interruptie van zeewolde neem ik aan.

[2:17:20] Ja en en ik had ook nog vragen gesteld of de minister zijn licht wilde laten schijnen over de conclusies van raad nou instituut. Maar dat had ik in eerste termijn nog gevraagd. De interruptie over zeewolde is. Het is nu ruim een halfuur gegaan en ongeveer honderd negenentachtig manieren gehoord hoe we kunnen voorkomen dat meter hardware skill datacenter in zeewolde. Er komt wordt er ook energie gewijd aan

[2:17:53] kijken hoe we het wel mogelijk kunnen maken dat het datacenter komt op de met natuurlijk inachtneming van alle alle moeilijkheden en de bezwaren daar in zeewolde wordt daar uberhaupt ook aandacht aan besteed. Of is dat echt een gesloten.

[2:18:09] Deur, meneer de minister.

[2:18:12] Voor zeewolde niet. He dus dus zeker met het coalitieakkoord in de hand denk ik dat ik voor mezelf geen ruimte zie je niet. Ik zie het er zelf ook op die manier in. Ik vind het niet verstandig dat het daar komt dat wil niet zeggen geen datacentrum wat zwerver wil niet zeggen geen hype pascal datacentrum hebben maar dat zit hem in die uitzondering gebieden. Wat mij betreft dus niet in zeewolde

[2:18:34] de maar wat ik tegelijkertijd wel moet doen is gewoon acteren binnen de ruimte die mij publiekrechtelijk wordt geboden. Nou dat is zeer gering privaatrechtelijk heb ik wel mogelijkheden.

[2:18:44] En nou dat heb ik zojuist toegelicht. Op welke manier ik daar mee omgaan.

[2:18:49] Nog een vraag die beantwoord zijn. Mevrouw van miltenburg,

[2:18:52] Ja ik had gevraagd over de de brede visie die het rathenau instituut adviseerden en daar had ik vragen over gesteld of de staatssecretaris een digitalisering niet ook hierbij betrokken.

[2:19:04] Ik moest werken.

[2:19:06] Wij vonden eigenlijk drie bewindspersonen wel wel zo'n beetje voldoende voor dit commissiedebat. Maar misschien is het goed als over de digitalisering strategie, de minister van economische zaken.

[2:19:16] Ingaat en die nu het woord geven.

[2:19:19] We gaan kijken hoe het met die vraag van de raad omgaan en volg mij even de tweede termijn terug pakken. Voorzitter, in reactie op de vraag van mevrouw van weerdenburg. Ik heb drie korte blokjes. Voorzitter, en misschien komt het antwoord wel zo bij mijn vragen naar voeren.

[2:19:38] Verleidt hij iets van huishoudelijke aard. En we gaan oefenen,

[2:19:41] Nou omdat de minister zegt dat ze in tweede termijn terug gaat komen om rathenau instituut, zowel mevrouw van weerdenburg als ikzelf en ik meen ook later nog een derde van mijn spreektekst eraan gewijd

[2:19:53] zit dat nu niet in de beantwoording van de drie maanden.

[2:19:55] Dus ik begrepen heb niet in deze termijn. Maar we zullen nogmaals gaan horen. Ja, mevrouw de minister kunt u dan nu al antwoord.

[2:20:04] Voorzitter, ik pak hem gewoon. Wij hadden wat verdeling vraagjes lopen. Voorzitter, ik pak er even mee want dit gaat in belangrijke mate gaat dit over beter beslissen over datacenters en de vraag was wilt u een onderzoeksprogramma uitzet en het proces democratiseren. U wilt soms maar één van de vragen van mevrouw leijten. Wat belangrijk is is dat we een visie moeten vormen op digitale infrastructuur en wij gaan een verkenning doen. We zijn bezig met een verkenning en een bredere verkenning als het gaat over de digitale infrastructuur in het verlengde van onze economie kwam ook bij mevrouw kruger. Aan de orde hebben we het ook al eerder over gehad. Het gaat over de ontwikkeling van economie, nederland en er wordt digitale economie hoort daarbij. En dus ook de digitale infrastructuur. We hebben in ons regeerakkoord daar uitspraken over gedaan dat we het heel belangrijk vinden om een stevige digitale positie te hebben. Daar hebben wij een visie bij maar die moet uitgewerkt worden die van de basis. Daarvoor zijn een coalitieakkoord. Ik ga uitwerken. Er komen twee brieven aan een na de zomer over digitale economie. Een tweede we iets langer voor nodig omdat meneer wilders praten over die infrastructuur. Want we hebben het er nu ook al langer van de zitten gewoon verschillen verschillende belangen. Die moeten goed wegen en die komt begin tweeduizend, drieëntwintig tussen de verkenning over digitale infrastructuur en dan kom ik terug op het rapport van rate.

[2:21:17] Je zou er drie blokjes leven aangeven.

[2:21:19] Van raes, voorzitter van eigen broekje algemeen die ik als een derde blokje en daar begin ik nu mee want dan kom ik ook even terug op de grip. Dus dat het broekje overig en dan heb ik zo twee blokjes nog over de meerwaarde en over de investeringen en f a j.

[2:21:33] Een hoeveelheid. Ik tel dat uiteraard niet. Dus een interruptie van mevrouw de minister.

[2:21:38] Dank u, voorzitter. Dan kom ik even terug op hoe we omgaan met grote bedrijfslocaties formeel ligt bij grote locaties groter dan vijf hectare ligt de verantwoordelijkheid. De bevoegdheid ligt bij het provincie. Want we hebben afgesproken in het kader van de discussie over de verdozing. En hoe je om moet gaan met het landschap is dat we daar samen met de provincies en optrekken. Dus met met grote bedrijfslocaties groter dan vijf hectare. En daar hebben we een programma voor ingericht.

[2:22:05] Het programma noemen wij grip en met die grip gaat het over hoe we die behoefteramingen beter inzicht heeft schriftelijk kunnen maken dat we dat we gaan scherp gaan maken wat nou precies de ruimtebehoefte is en hoe zich dat verhoudt tot allerlei andere behoeftes als het gaat over water, landschap energie eigenlijk alle zaken die mevrouw koster noemde de is esthetiek speelt er natuurlijk ook een rol vond het wel heel mooi dat u dat er meenam. En wat dat we doen want we hebben afgesproken is dat we daarin samen optrekken met de provincies en dat we een soort handreiking willen maken om hoe je daarmee omgaat. Hoe je al die verschillende belangen, maar dit is niet makkelijk. Die botsen allemaal liegen over elkaar heen. Die botsen ook in sommige situaties. Hoe ga je er dan goed mee om. Wij willen een handreiking opsteken stellen daarvoor, zodat de provincies ook helpen om daar een betere afweging te kunnen maken wat wij zullen doen. We zullen in het najaar

[2:22:58] na de zomer een brief sturen over werklocaties aan u zo aan uw kamer dat als bedoeld en dan neem ik dit mee. Dan zal ik ook de klm betere toelichting of meer inhoudelijke toelichting geven op dit traject. Daarin zal ik ook zal ik dan ook ingaan op de suggesties die mevrouw koffie deed, want ik vond dat zij een aantal hele goede criteria noemde in haar inbreng. Dus die nemen we mee in de reactie in die brief.

[2:23:25] Voorzitter, dan kom ik met tweede blokjes.

[2:23:27] Dat er zoveel interrupties, mevrouw dekker,

[2:23:31] Voorzitter, dank want ik had een vraag gesteld of de minister en en grote integrale visie over alle ruimte en energie gebruikers en had ik daar het antwoord eigenlijk van de minister voor ruimtelijke ordening verwacht. Ik ben een beetje verbaasd dat de minister van economische zaken, hoewel ik snap het eigenlijk wel maar het instrumentarium voor regie ligt eigenlijk toch wel bij de ruimtelijke ordening. En hoe kijkt de minister daar tegenaan.

[2:23:57] Dat was officiële de laatste interruptie, maar we zitten goed in de tijdens mochten er nog dringende vragen zijn komen er wel doorheen. Geen zorgen.

[2:24:03] Voorzitter, wij doen dit. Wij doen dit samen. We zitten hier met z'n drieën maar naar maar heel specifiek. Dit is een traject wat samen met bzk wordt gedaan, maar wij voelen wel de liet omdat het heel erg over die bedrijventerreinen die werklocaties gaat dus daarom zit hij iets scherper op mijn netvlies zijn er gewoon iets intensiever mee bezig omdat het over bedrijvigheid gaat in de spanning die erop ziet op ruimtegebruik. Hoe dan ook de mobiliteit daaromtrent moet regelen zijn natuurlijk heleboel vragen die aan de orde komen. Als je het hebt over bedrijven en een vestigingsplaatsen.

[2:24:34] Gaan we naar blokje. Tweede meerwaarde.

[2:24:41] Voorzitter, de de de meerwaarde van skills even in algemene zin voor voorzitter, het is een aantal van uw leden ook wel genoemd is dat het dataverkeer groeit zoals wij werken. Video's tree screaming neemt toe big data analytics neemt toe. De cloud computing neemt toe vijf g internet of things en allemaal zaken die wij in ons dagelijks leven gebruiken of behoefte aan hebben die merendeel van de bevolking en dat doet allemaal een beslag op de datacapaciteit en het data beheer.

[2:25:11] Dus we kunnen niet zeggen we doen daar niet aan mee want in de daagse praktijk zijn we er gewoon continu mee bezig.

[2:25:17] Dat is belangrijk, zoals aan mevrouw en kost die ook al zijn de thuiswerken. We konden volgens mij zijn aantal andere van u dat ook bij kudde ook functioneren doordat de toegang hebben tot data en dat ook de verbindingen van een goede kwaliteit zijn

[2:25:29] dat ze echt een andere europese landen beduidend minder het moment dat je zit te werken te vergaderen via videoverbinding en er valt uit. U weet hoe vervelend dat is. We hebben als nederland gezegd dat wij daarin voorop willen lopen dat we daarin onderscheidend willen zijn. Dus dat is het belang van meedoen bij die digitale infrastructuur. Daarin is het een onderdeel van onze economie.

[2:25:50] Ik heb er nog wat data bij. Maar misschien is het is het de tweeënnegenti procent van nederlandse bevolking is ook dagelijks online. Dus we hebben het ook over een heel groot aandeel van van deze van onze bevolking.

[2:26:03] We moeten wel een goed onderscheid maken tussen wat de higher skill datacenters zijn. Daar heeft de minister van ruimtelijke ordening het nodige over gezegd

[2:26:12] en de go locatie datacenters en als we heel eerlijk zijn als we kijken naar de economische waarde van de high tech skill datacenters. Dan is dat uitermate beperkt. Dus dan moet je gewoon heel eerlijk in zijn als je het hebt over de locatie datacenters en is er de de de de waarde daarvan veel groter. Heb je bijvoorbeeld over de hyper connectiviteit die rondom amsterdam en haarlemmermeer zit en daar draait de bus op te draaien. Ziekenhuizen op grote bedrijven vestigen zich daar vanwege deze voorzieningen.

[2:26:44] Maar het is wel zo dat wij het ook belangrijk vinden dat onze data niet in china, amerika of waar dan ook wordt opgeslagen, is een heel ander belang. Dus daarom vinden wij dat we ook enig aandeel moeten hebben in de opslag van data in europa en dat wij daarom een uitzondering hebben gemaakt op het verbod, zoals mijn collega net aangaf.

[2:27:05] De vraag verder. Voorzitter was over het big consultant rapport dat dat toch niet als ontvangen.

[2:27:13] Dat rapport is op veertien juni tweeduizend, eenentwintig online gezet en we hebben in kamervragen die op zestien december tweeduizend, eenentwintig naar uw kamer zijn gestuurd. De beantwoording van vragen hebben we naar het rapport verwezen. Maar het klopt dat niet. Formeel. Dat rapport is toegezonden is ook niet echt het gebruik. Ik heb er helemaal geen moeite mee om dat alsnog te doen en daar een appreciatie bij te doen.

[2:27:39] Ga douchen.

[2:27:42] Het einde van blok erop terug. Naar verluidt.

[2:27:45] Voorzitter, die andere vragen heb ik net beantwoord bij de eerste is dat ik een brief sturen over de digitale economie in de digitale infrastructuur is in blokjes.

[2:27:52] Verlaten.

[2:27:54] Voorzitter, het rapport staat niet online en het rapport wordt inderdaad genoemd in ook de

[2:28:04] beantwoorden of ook in de algemene maatregel van bestuur. Maar wat daar online staat is management samenvatting in powerpoint en niet het rapport. Ik vind het eigenlijk gezien de vragen uit de tweede kamer over.

[2:28:17] Voor.

[2:28:18] Datacenter de strategie. De noodzaak van uitbreiding vind ik het echt een omissie dat dit niet naar de kamer is gestuurd. En als het dan gebruikt is bij schiet behandeling van schriftelijke vragen dat dan niet het hele rapport te vinden is en ik zou toch de minister willen vragen dat even na te gaan hoe dat is gegaan.

[2:28:38] Mevrouw de minister,

[2:28:40] Ze

[2:28:44] voor ze ziet dat heel goed ze met z'n drieën zit schijnbaar is het rapport opgeleverd in zestig ziet wel opgeleverd aan uw kamer. Dus het is wel aangeleverd en u ziet ik zal ik wil best wel even checken wanneer dat precies is gebeurd en op welke wijze dat ik het concrete uit de non verbale reactie voorzitter, ziet dat mevrouw leijten dat ontkent. Maar blijkbaar is het wel opgeleverd en ik laat me hier informeren door de.

[2:29:06] Dan kunt u daar een de tweede termijn dan wel op terug komen dat we dat vandaag nog weten vooral eten.

[2:29:12] Het punt is als wij officieel een rapport ontvangen, dan komt het officieel op onze procedurevergadering en dan bespreken wij officieel wat we ermee doen. En als de regering het weggemoffeld in de beantwoording van een kamerbrief. Dan komt het niet op dat netvlies en komt het niet met die attentie binnen. Dus ik wil toch nog vragen, ook al is dit dan het daadwerkelijke rapport. Ik vind ik. Het zou kunnen. Ik zat het te lezen. Ik denk dit is een power point van het rapport en er is ook nog een management samenvatting. Er is ook nog een derde document. Maar dan nog zou ik een reflectie willen van de minister en het hoeft niet vanavond hoe ze hier zijn er op zo'n manier mee om zijn gegaan en hoezeer in de toekomst mee om wil gaan, want het is echt op het moment dat de kamer iets in een bijlage krijgt in een of in een niet bijlage. Dan komt die erop, maar een link. Want het is een link geweest dan dan is dat geen officiële overhandiging en dan komt ie ook niet in onze werkproces op die manier op agenda zijn zo.

[2:30:05] Ik heb al voorgesteld met mijn verleden dat de minister er wel vanavond op moet terug.

[2:30:08] Ik wilde graag het reageren voorzichtig, want ik heb moeite met het wordt weggemoffeld. Want dat zou ik toch echt wel een beetje willen corrigeren. Het staat er staat een link of een verwijzing op de website van de rijksoverheid. Ik heb het net nog even gecheckt. Er staat een verwijzing naar het rapport. Mevrouw leidt de vraag naar het formeel aanmeldingsprocedure en dat wil ik wel even checken want dat is volgens mij niet gebeurd. Maar het staat wel transparant volstrekt niet weggemoffeld, zeer openbaar toegankelijk op de website van de rijksoverheid. Voorzitter,

[2:30:42] Kom mee. Het zijn geen drugs meer.

[2:30:46] Er komen bij het blokje. Overigens,

[2:30:48] mevrouw de minister.

[2:30:50] Voorzitter, dan kom ik bij de ns a j in in holland waar zich dat op richt waar een aantal vragen over

[2:30:59] de en een van je werkt samen met partijen uit de regio aan het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar nederland. De strategie rondom een volgens mij is er in de cijfers in tweeduizend achttien een strategie opgesteld rondom de ict, de digitale economie en de onze strategie erop en het gaat over bedrijven die waarde toevoegen aan nederland.

[2:31:22] Er is een strategie opgeleverd. Twintig gedeeld met uw kamer. Twintig, twintig, twintig, vijfentwintig en daar staat in dat er een focus is op bedrijven die een bijdrage leveren aan innovatie, verduurzaming en digitalisering

[2:31:34] die brieven zijn april twintig, twintig aan uw kamer gestuurd.

[2:31:38] De inzet van de ns a j die en die regionale partners die is vooral gericht op die bedrijven die een bijdrage leveren aan die strategie.

[2:31:47] De vraag was ook van de sp onder andere sinds wanneer dus de nvj ging werven op dat digitalisering vlak. Dat was dus in eerste instantie is daar een plan voor gemaakt in tweeduizend dertien. Dat plannen heet the netherlands digital gateway to europe. En dat is sinds begin twintig, twintig aangepast en toen is besloten dat de failliet niet meer proactief datacenter aantrekt.

[2:32:14] Hoe komen we toch bij de

[2:32:16] vraag. Even terug over de de rol van de nvj bij de meta discussie

[2:32:24] en

[2:32:26] nrc heeft de kamer op zestien februari tweeduizend, tweeëntwintig hebben middels een kamerbrief hebben we u geïnformeerd over de rol van de nvj bij zeewolde daar had het rijk geen sturende rol ze meta heeft en nvj actief behandeld benaderd en meta heeft ook de gemeente zeewolde actief benaderd

[2:32:46] en later en toeristisch zeg maar dat proces in beweging gekomen

[2:32:51] en daar is uw kamer dus over geïnformeerd over hoe dat is verlopen. Meer in detail.

[2:32:57] De vraag was hoeveel duurzame banen de inspanning van de nvj op het gebied van ict heeft opgeleverd. Voorzitter, in die periode van tweeduizend zestien tot tweeduizend twintig heeft de nvj meer ongeveer tweehonderdvijftig buitenlandse bedrijven begeleid

[2:33:14] bij een keuze voor nederland en het gaat dan over sales kantoren hoofdkantoren tot twintig, twintig ging het ook over datacenters en innovatie

[2:33:21] en met die projecten zijn ongeveer tienduizend arbeidsplaatsen gemoeid. En dan hebben we het over vijfduizend directe banen en vijfduizend indirecte

[2:33:30] banen

[2:33:32] was ook de vraag wat dat gekost zou hebben aan publiek. Geld bij zo'n project zijn verschillende partijen betrokken partijen uit de regio partijen uit het rijk uit ministerie.

[2:33:43] Maar bij project meter had de gemeente zeewolde de lied.

[2:33:47] We schrijven geen uren voor dit soort projecten dus echt in detail aangeven wat dat precies heeft gekost. Dat kan ik niet maar de inzet van het rijk was beperkt. De inzet van zeewolde was.

[2:33:58] Groter,

[2:34:01] De vraag ook nog voorzitter van mevrouw leijten was of wij een bestuurlijk wel eens een zetje geven voor die bedrijven.

[2:34:09] Wij spreken met enige regelmaat bedrijven, marktpartijen, brancheorganisaties, medeoverheden en ook bij gelegenheid eigenaren van cool locaties en voorheen dus ook skill datacenters. Overigens moet ik eerlijk zeggen. Ook vandaag nog heb ik contact gehad met meta over een hele andere situatie.

[2:34:27] We hebben een intensief contact met dat ging over de dna en de deze om even duidelijk te zijn. Dus we hebben veel contact met. We hopen zo veel mogelijk bedrijven in nederland omdat we willen begrijpen wat ze nodig hebben. Wat wat hoe we kunnen voorzien in de behoeften en ook hoe we kunnen omgaan met de schaarse middelen in dit land. Dat is eigenlijk continue

[2:34:48] activiteit.

[2:34:51] Voorzitter, volgens mij heb ik daarmee de vragen beantwoord.

[2:34:54] Even kijken of de leden er zo over denken. Ik zie het dan gaan we naar gem dankuwel vroeg de minister helemaal zijne excellentie. De minister voor klimaat en energie alsjeblieft en als u ook kan aangeven. Meneer de minister en welke blok u wenst te werken.

[2:35:14] Voorzitter, ik wilde graag een een blokje werken. Dat blokje heet energiebehoefte.

[2:35:17] Datacenters.

[2:35:20] Wel voorzitter, mevrouw van weerdenburg, mevrouw bike vroege is er nog ruimte voor datacenter in het energie in de energietransitie

[2:35:29] van de skill datacenters is die keuze nu duidelijk door het kabinet gemaakt die ruimte is er nog maar op twee locaties in nederland. Dat heeft te maken, niet alleen met de ruimtelijke inpassing waar de bij de voorgaande minister al over hebben gesproken, maar ook over de beschikbaarheid van dat soort hoeveelheden elektriciteit

[2:35:46] en net als alle andere partijen mogen datacenter een verzoek indienen voor aansluiting op het elektriciteitsnet en daar zit een belangrijke rol voor de mede overheden die in hun bestemmingsplannen visies op welk voor een type bedrijvigheid in uw regio willen hebben ook echt moeten nadenken over wil ik zo'n datacenter deze kant ophalen. En wat betekent dat voor de elektriciteitsprijs. Twee gemeentes moeten daar nu voor de ipv scroll datacenter extra goed over nadenken. Overigens geldt ook voor alle datacenters in nederland dat zij op basis van een destijds verbruiken onder de wet milieu besparing verplicht kunnen vallen. Het wetsvoorstel dat per één januari aanstaande zwaar wordt aangescherpt, zowel met te nemen maatregelen, maar ook met de prijs waarop die te nemen. Maatregelen wordt gebaseerd. Dus betekent ook voor veel datacenters die nog niet bezig zijn met verduurzaming dat ze niet krekel vanaf één januari extra stevig gaan krijgen. Mevrouw dekker wees terecht op de transport schaarste in zuid limburg of sorry in limburg en noordbrabant, maar ook in de regio amsterdam nu zeer aan de orde. Ik heb een beide regio's speciaal coördinatoren aangesteld in kaart brengen hoe op korte termijn die transport schaarste al flink kunnen verlichten met een groot aantal acties hebben gisteren met de commissie is het kale over gesproken en kort na de zomer krijgt ze van mij een stand van zaken van de de resultaten dagen. Daarnaast stuur ik binnenkort een nieuwe energiewet naar de raad van state en ook in die energiewet zitten heel veel nieuwe instrumenten om transport schaarste in nederland beter te managen.

[2:37:19] Mevrouw koster vroeg hoe handig het is om go locaties mogelijk te maken op plekken waar het net al voelen, zoals het net al vol is. Dat geldt voor alle activiteiten met een grootverbruikersaansluiting dat ze er niet bij kunnen. Dus ook voor eventuele locaties en ook hier geldt weer dat ik de medeoverheden echt oproep om bij het maken van een ruimtelijk beleid en het bepalen van de strategie ten aanzien van bedrijventerreinen. Ook na te denken over de vraag wil ik hier in mijn regio energie intensieve bedrijven toestaan en dan kun je het over datacenters hebben. Maar mevrouw en kost geld in haar eigen bijdrage ook heel goed. De vergelijking met bestaande energie intensieve bedrijven mag die elektriciteit infra dan wel of niet betaald worden met publiek geld nederlands geld tot aansluitingen bij de netbeheerder altijd worden betaald via het aansluiten tarief. Dus dat komt ook heel direct bij de betrokken partijen terecht het elektriciteitsnet als geheel wordt door alle afnemers betaald op basis van kosten gebaseerde tarieven en met onafhankelijk toezicht van de acm en ook hier hetzelfde punt van mijn vreugde of skiën vond ik ook terecht. Wij hebben natuurlijk te maken met energie-intensieve bedrijven die reeds in nederland gevestigd zijn. Daar moeten we de vraag stellen passen die bedrijven bij onze economie van de toekomst. En hoe gaan we dan om met de verdeling van bijvoorbeeld schaarse groene waterstof. Maar je moet ook de kans bieden aan nieuwe type bedrijven. Soms zijn dat startups en scaleups die groter willen worden. Soms zijn het bedrijven vanuit het buitenland en het is niet per definitie zo dat als je een grote energievraag hebt dat je dan niet welkom bent. Je moet heel goed nadenken. Past dat bedrijf bij de economie van de toekomst. Als het antwoord daarop. Ja is vind ik ook dat je als overheid moet kijken hoe je dat kan faciliteren

[2:38:57] en mevrouw teunissen mevrouw dekker, vroeger naar hoe gaan nou dit soort grootverbruikers een eerlijke energieprijs betalen. Nou, in het coalitieakkoord zijn daar verschillende maatregelen voor aangekondigd. Aanpassing van de energiebelasting, aanpassing van de opslag duurzame energie en en ook aantal aanpassingen die grootverbruikers gericht meer gaan laten betalen voor het energie verbruik en deze fiscale vergroening met een minder degressieve tariefstructuur is aan de ene kant een effectieve verduurzaming spiegel. Maar aan de andere kant verdeelt het ook gewoon de de lasten eerlijker over grootverbruikers aan de ene kant en huishoudens en klein mkb aan de andere kant. De meeste van deze fiscale vergroeningsmaatregelen worden door staatssecretaris van gij. De staatssecretaris voor fiscaliteit. Het aankomende belastingplan al verwerkt en en een aantal in het belastingplan daarna,

[2:39:49] mevrouw bike. Vroeger wilde ik overweeg om volume kortingen af te schaffen. Begrijpelijke vraag.

[2:39:55] Maar als gevolg van de uitspraak van het europese hof van justitie is dat nu een exclusieve bevoegdheid geworden van de toezichthouder in nederland is acm en en de acm handhaaft volume correctie factor tweeduizend, tweeëntwintig maar doet dit jaar ook onderzoek of ze dat al dan niet op deze manier wil blijven toepassen. Dus wellicht dat de toezichthouder daar nog tot nieuwe inzichten komt.

[2:40:18] Mevrouw koster vroeg nog of ik kan garanderen dat energie voor datacenters niet ten koste gaat van andere behoeftes

[2:40:27] en daar zaten ook een paar interrupties van mevrouw teunissen richting de minister van volkshuisvesting zuidwijk op hetzelfde punt. Ik wil wel heel erg benadrukken

[2:40:35] dat er voor datacenters in nederland is er eigenlijk geen tekort aan stroom en ook geen tekort aan groene stroom. Dat hebben we eigenlijk zeker de komende jaren met de opschuiven voor wind op zee in zeer ruime mate voorhanden. Het probleem is de transport capaciteit en de vraag of dat je straks die energie van zee door het hele land moet gaan transporteren als een datacenter zich ergens in het midden van het land vestigt en daarom ben ik als minister voor energie heel blij met de keuze die het kabinet heeft gemaakt om die hardware skills echt te concentreren in de twee genoemde gemeentes. Want dat zijn wel gemeentes waar die andere aanlanding van wind op zee plaatsvindt. Daar is dus veel groene, elektriciteit voorhanden en je hoeft daar niet het elektriciteitsnet mee te lasten. Daarmee concurreren dus ook maar weinig met de genoemde huizen of andere type bedrijvigheid en tot slot, voorzitter, twee vragen genoeg de restwarmte de eerdmans vroeg dat er zijn nog steeds ambities om die restwarmte van datacenters ook te hergebruiken in de nieuwe wet collectieve warmtevoorziening die je kan het afronden ben komt ook een opbouw plicht om die warmte ook echt op een goede manier toe te passen. Tot nu toe zien we alleen wel dat veel van de datacenters ook op plekken zijn waar eigenlijk de vraag naar warmte van andere partijen beperkt is, bijvoorbeeld door dat er niet hele dicht stedelijke gebieden nabij zijn. Dat verschilt natuurlijk per locatie. Maar dat is ook een van de redenen waarom die warmtelevering nog wat achter is gebleven bij eerdere voorspellingen. Tot slot dan, mevrouw van weerdenburg vroeger het verschil tussen de cijfers van ez en bzk. Ik wil vooral wijzen op de brief die het kabinet in december afgelopen jaar heeft gestuurd daarin.

[2:42:22] Hij is op basis van de meest actuele data uitgegaan van de verwachte groei en enige tijd sprake van datacenter schrift in tweeduizenddertig. Daar is aangegeven. Vijf tot vijftien tegen wat uur in tweeduizenddertig en dat sluit ook aan bij het advies van de stuurgroep extra opgaven en dit zijn de cijfers waar we het ook met alle departementen over eens zijn.

[2:42:42] Dank u wel. Meneer de minister.

[2:42:44] Er zijn nog wat interrupties en eerste was mevrouw kreuger dan in amsterdam. Mevrouw van weerdenburg vooralsnog

[2:42:53] frankrijk.

[2:42:54] Dank u wel. Voorzitter, en ik heb toch de drie bewindspersonen afgewacht in de hoop dat ik antwoord gekregen zou krijgen want dat dat de eerste minister aangeeft dat wellicht een van de andere twee dat ze kon doen en eigenlijk heb ik het antwoord gewoon niet. En

[2:43:08] het probleem. Het grootste probleem bij meten was. Er komt een bedrijf met een bijzonder grote energievraag met een impact op heel nederland op net capaciteit en dat is groter dan een gemeente zeg maar kan behappen stukken en daarom is een noodzaak voor landelijke regie. Dat was de constatering van de kamer. En nu zeg je eigenlijk voor twee locaties zeg je nou we doen een verbod in heel nederland en twee locaties niet en voor die twee locaties zeg je vervolgens. Ja hoor die minister van klimaat zeggen. Ja. De twee gemeentes moeten extra goed erover nadenken en ik hoorde minister van ez k zeggen we geven een handreiking en we denken mee maar dat betekent dus dat nog steeds die afweging die lokale gemeentes liggen terwijl die impact landelijk is. Wat zijn de harde criteria op basis waarvan een hype per skill wel of niet zich kan vestigen op de twee locaties.

[2:44:02] Wie? O, wie? Van de drie ministers gaat. Deze vragen beantwoorden?

[2:44:06] Voor voor. Ik heb wel een paar keer geen antwoord op die vraag gehoord bij de bij de voor gesprek. Maar laat we nog even vanuit energieperspectief beantwoorden. Ook in zeewolde was geen sprake van schaarste. Daar heeft het bedrijf zelf namelijk aangeboden om de aansluiting op het net zelf te financieren en daarna om niet aan het en het over te dragen dat daar was gewoon alles voorhanden. Dus daar was de elektriciteits wraak niet het probleem wel op mijn punt moet je dat nou door het hele land gaan transporteren. Als je het op andere locaties vanaf de zee meteen voorhanden hebt en wat mijn opmerking, net als bij kiezen heel duidelijk voor twee locaties waar het kan dat zijn locatie voor en ik vanuit mijn verantwoordelijkheid zeg is ook verantwoord. Gezien de energievraag die er ligt en dan vind ik het nog steeds. Ik ben zelf jarenlang raadslid geweest ook heel schappelijk dat we ook de ruimte bieden aan de gemeenteraden om daar ook nog de afweging te maken. Fijn dat het rijk het mogelijk heeft gemaakt. Willen we het zelf ook.

[2:45:00] Jawel. Meneer de minister.

[2:45:03] Dank u. Voorzitter, begrijp ik nu zo dat de minister zegt de groene stroom die die nodig zou zijn. Vindt u voor die datacenters die enorm veel stroom verbruiken komt dan van zee heb ik de indruk. U gaat het over transport, maar betekent dat dat u niet nieuwe stapels windturbines gaat moeten plaatsen en of zonder wij dus moet neerleggen rond deze datacenters als ze komen op de twee locaties.

[2:45:29] Ik ga niets plaatsen. Maar u bedoelt waarschijnlijk de minister van klimaat en energie.

[2:45:34] Als voorzitter hebben. We gaan nu naar eenentwintig gigawatt uur wind op zee voor tweeduizend, eenendertig is dat allemaal gereed. Samen met de buurlanden willen we dan een de decennium daarna nog honderdvijftig gigawatt uur dat die getallen zijn wel gebaseerd op een inschatting wat de energiebehoefte in noordwest-europa zal zijn tegen die tijd. Daarbij is rekening gehouden met elektrificatie in de gebouwde omgeving in het transport, maar ook de dekolonisatie van van de industrie en er zitten ook dus zit dus ook ruimte in voor nieuwe ontwikkelingen. Dus het gaat niet alleen maar over het elektrificeren van de tata s en de jaren zijn de duits van deze wereld waar we maatwerkafspraken meemaken, maar het gaat ook om het

[2:46:14] faciliteren van ander type bedrijf. Het nieuwe type bedrijvigheid die ook energie-intensief is en naast die opschaling van wind op zee die inderdaad voor het grootste deel aan die vraag gaat voldoen en ook die datacenters willen overigens gewoon honderd procent groene, elektriciteit afnemen. Dat is ook onderdeel van jaar een food punt om het zo te zeggen en we hebben daarnaast een goede samenwerking tussen het ministerie of de minister van vrouw en mijzelf zijn we natuurlijk ook bezig met flinke aanscherping van normering van uberhaupt grote gebouwen en grote daken en dat soort zaken. Dus er komt ook een veel zwaardere plichten op als het gaat om zon op dak en om allerlei andere energiebesparende maatregelen die die datacenters bij een gebouwen moeten nemen.

[2:46:57] Meneer hermans uitgebreid antwoord dank, maar de conclusies. Nee die zullen niet nodig zijn.

[2:47:06] Ja meneer de de ik voordat ik dan hier nu nee zegt van de ga geen duurzame projecten voor energie opwekken op landen plaatsvinden dat die gek geen ja of nee opzeggen, want we gaan voor die totale energievraag met alleen maar wind op zee ook niet redden. We zullen ook op land als dat uw vraag is nee, we zullen ook op land duurzame energie projecten moeten blijven ontwikkelen. Maar dat heeft echt niet alleen met deze datacenters te maken maar gewoon uberhaupt met vraag naar meer elektriciteit.

[2:47:33] Van van weerdenburg.

[2:47:36] Voorzitter, de minister die zei

[2:47:41] zoals ik begreep, was het van nou het is geschat op vijf tot vijftien uur. Dat is best wel heel erg breed en het is volledig in lijn met de werkgroep extra opgave. Maar die kwam volgens mij eens uit op slechts twee komma drie in twintig, dertig. Dus kan niet allebei waar zijn dus vijf tot tot en met vijftien of twee komma drie.

[2:48:06] Meneer de minister. Ik ga de en tweede termijn even gedetailleerde antwoord geven op mevrouw van miltenburg.

[2:48:12] Mevrouw van weerdenburg is daarmee akkoord. Gaan we ook meteen naar de tweede termijn van de kamer. Ik stel voor twee minuten per fractie

[2:48:24] geef als eerste het woorden, mevrouw van weerdenburg namens de partij voor de vrijheid.

[2:48:27] Ja. Dank. Voorzitter, dit commissiedebat had niet een heel uitgebreide titel als commissie de wat datacenter. Maar eigenlijk had het beter het aan banden leggen van hardware skill datacenter kunnen heten en dat vind ik jammer want ik had liever meegedaan aan een commissiedebat nut en noodzaak van datacenter over zowel de kansen als risico's. De voor en nadelen, maar het is niet zo vreemd dat we met deze drie bewindspersonen zo'n beperkte focus krijgen. Ik heb in mijn eerste termijn ook betoogd dat het belangrijk is om ook de staatssecretaris voor digitalisering hier aan tafel te krijgen om ook de digitale toekomstvisie van nederland erbij te betrekken, zoals ook het rathenau instituut betoogde dat bzk een belangrijke bevoegdheid heeft op digitale zaken, maar deze bewindspersonen willen daar dus niet op ingaan, maar de opsomming die de minister van volkshuisvesting in zijn termijn maakte over de belangenafweging in dit kabinet was wel helder want hij noemde het k klimaat en ruimtelijke ordening punt. Dus daaruit maak ik op dat zijn niet vinden dat de staatssecretaris voor digitalisering of bzk hier ook een belangrijke rol heeft en dat vind ik jammer. Ik vind het ook heel zonder dat het vanavond vooral is gegaan over hoe we zeewolde kunnen voorkomen

[2:49:44] en niet over hoe we zo'n datacentrum datacenter wel zouden kunnen inpassen met inachtneming van alle alle belangen hoe we dus wel ruimte kunnen maken op het stroomnet voor datacenters en of ze in onze digitale toekomst wellicht noodzakelijk zijn. Wie weet kunnen we in de toekomst met de komst van van de bus of multi first wel veel meer doen via de digitale weg, misschien zelfs medische operaties via virtual reality augmented, reality. Niemand heeft een kristallen bol zou zomaar mogelijk kunnen zijn. En dan is het juist heel belangrijk dat we datacenters dichtbij hebben vanwege zo min mogelijk leds en zie ik heb eigenlijk alleen mevrouw de koster van de vvd gehoord over een toekomstbeeld en verder helemaal niemand. Het ging alleen over de huidige situatie en dat we niet zoveel datacenter meer nodig hebben. Nu ik wil maar even meegeven. Regeren is vooruitzien, vooral vooruitzien.

[2:50:40] Tot slot komt.

[2:50:41] Dateert de pvv dat de twee grootste barrières worden opgeworpen tegen datacenters voor alle spelers een gecreëerd probleem zijn te weinig groene energie. Dat komt door die stompzinnige energietransitie te weinig ruimte. Dat komt door de jarenlange ongebreidelde massa immigratie, waardoor nederland is volgelopen. Ik kan me ook niet aan de indruk onttrekken dat de weerzin tegen mike skill datacenter te maken heeft met de weerzin die er bestaat bij veel partijen tegen grote techbedrijven zelfs van anti-amerikanisme die ook hier ten grondslag ligt aan het veranderde sentiment en nu datacenter onmogelijk maakt en dat is ontzettend zonder.

[2:51:22] Dankjewel, mevrouw van weerdenburg. De pvv mevrouw leijten,

[2:51:26] socialistische partij.

[2:51:27] Ik vind dit een zeer teleurstellende beantwoording van de regering. Ik had hier echt veel meer van verwacht, want er gaat eigenlijk helemaal niemand over de infrastructuur. Niemand met een visie in ieder geval niet gehoord van de minister. Ze gaat een verkenning doen. Ze zegt niet eens wie die verkenning gaat doen. Rate. Nou instituut wat ontzettend goed adviseert over digitale zaken ethiek zeker ook in in samenhang met het publiek belang ligt bij economische zaken en alleen maar economische zaken hoor. De minister net zeggen waarom is de staatssecretaris niet. Die gaat er niet over wat gaan we doen met mevrouw van huffelen? Dan kunnen we net zo goed weggeven. Want wij hebben met haar wel die discussies

[2:52:09] als ze er niet over gaat. Ik vind ik vind het eigenlijk ontzettend teleurstellen. Niemand is ingegaan op de overcapaciteit die er nu is niemand is ingegaan met wat wil je dan met die hyper connectiviteit.

[2:52:25] Waarom wijzen de twee locaties nu wel aan? Terwijl we vijfenzestig tot vijfenzeventig procent overcapaciteit hebben

[2:52:33] de reden zit erachter

[2:52:34] nog even over die nvj echt minister. U kunt niet maken om te zeggen zeewolde nam het initiatief en cm nam het initiatief is een wob-verzoek van honderd drieënvijftig pagina's aan mailtjes waarin de nvj tennet en rva bezig zijn met het binnenhalen van project, project. Tuurlijk. En op zeven mei tweeduizend negentien antwoord. De de de de met een de medewerker van van de nvj. Hartstikke leuk dat jullie er zijn voor defect. Fijn in trip in de nederlands. We hebben dan dan een etentje. Dat is natuurlijk confidential en paar weken daarvoor heeft de rva nog eventjes tegen meta gezegd ga vooral met arcadis zoeken naar naar locaties dan we weten dat arcadis vervolgens zei je moet in zeewolde zijn. Maar hier zeggen ze. Oh ja, we hebben ook even met de provinciale staten hebben we ook al eventjes geschakeld. Want die zijn heel geinteresseerd en jullie komst zeggen dat je er niks mee te maken hebt wel alles erop lijkt dat je er wel wat mee te maken vind ik echt heel slecht. Ik vind overigens ook heel slecht dat de navo niet bijhoudt. Welke dienstverlening ze doet. Wat is allemaal belastinggeld en ik vraag me echt af of of of de minister wel wil weten of hoopt dat kamerleden te druk hebben om in dossiers te duiken. Om dit te zien. Maar het staat hier gewoon zwart op wit. De reconstructie is te maken uit een op. Dan kan je niet van weglopen

[2:53:57] en. Oh ja. Het begon met een de minister wiebes die mijn collega's in de hoek zetten van ach ja, wat over datacenters. Je bent zelf ook bezig op de sociale media en nu wordt de minister boos. Ik zeg je mompelt een belangrijk rapport weg. Maar hier is echt alles vooral niet gestoeld op het informeren van de kamer had namelijk destijds al moeten gebeuren toen sandra beckerman als eerste vroeg. Wat is eigenlijk strategie en dit had ook zeker moeten gebeuren met het rapport van wc.

[2:54:26] Dank u wel, mevrouw namens de sp, mevrouw dekker. Democraten zesenzestig.

[2:54:32] Dank u. Voorzitter, dank aan alle drie. De ministers voor de beantwoording van de vragen. Ik zit nog de een paar vragen om me heen en d zesenzestig heeft om meer regie gevraagd in zowel de ruimtelijke ordening en breder. Dus het gebruik van energie. Ook wij hebben city genoemd, waterverbruik et cetera en hoorde ik de minister van economische zaken zeggen dat ze met een handreiking komt. Ik wil in ieder geval de minister vragen of die handreiking alsjeblieft uitgebreider wordt en ook nog dat er gewoon een en andere meezit, zodat ook de gemeente die straks misschien wel een datacenter mogen verwelkomen. Iets meer grip hebben want het heet ook zo'n mooie grip op op de voorwaarden die gesteld kunnen worden aan de komst van datacenters. Want soms heb je hele kleine gemeenten met heel weinig raadsleden en natuurlijk het is een de macht van de lokale besturen naar hecht d zesenzestig heel veel waarde aan. Alleen wij mogen ze ook een handje helpen. Dat kunnen wij als rijke denk ik dan nog twee vragen over energie.

[2:55:41] Want ik hoorde manager van van klimaat en energie zeggen dat de beprijzing van energie en en het normerende voor grootverbruikers. Er gaat komen in wellicht belastingplan tweeduizend, tweeëntwintig, of die van tweeduizend, drieëntwintig. Ik woon hier van meegeven dat wij wel dat de minister van ons wel iets sneller mag ziet de minister dat zitten om bij de collega van van van fiscale zaken aan te dringen dat dit ook wel echt sneller mag komen, want we zitten toch in een energiecrisis tussen mogen we ook normeren optreden. Ja. Dus hoe ziet de minister dat en mijn laatste vraag gaat over groene, energie, want ik hoorde minister ook zeggen we hebben voldoende groene, energie, maar de schaarste aan transport en ik ben het daar niet mee oneens. Tegelijkertijd als je kijkt naar onze energieverbruik en in heel nederland. Ik kan me niet voorstellen dat we honderd procent op groene energie draaien op dit moment. Dat is nu niet het geval. Maar ik weet ook wel dat dat het ook verspreid mag worden. Het kan niet allemaal op zee van dan komt het ook niet in het oosten van het land toch los dat de vraag niet open want het voelt nog steeds zo en we hebben heel veel windmolens of zonnepanelen of et cetera op een plek en dan komt er een datacenter omdat het op die plek toevallig beschikbaar is, terwijl anderen het gevoel hebben van ja maar ja ik zit nog steeds op gas. Dat kan niet. Hoe ziet de minister dat. Dankjewel.

[2:57:08] Dan weer wel. Mevrouw hermans d zesenzestig nederlands.

[2:57:13] Eenendertig jaar. Voorzitter, slechts een slotwoord van mijn kans niet om het debat te beëindigen. Dat zal ook na mij nog wel doorgaan, maar het verantwoorden voor van de drie personen. Ik vond het ik vond het goed en duidelijk. Ik denk eerlijk zal het kabinet op een goede lijn op goede koers zit op dit thema rond de afweging van business en aan de andere kant niet onze willen laten overlopen door gigantische bouwdoos in in het publiek in de publieke ruimte denkt dat het goed is. Ik vind het belangrijk dat het lokale bestuur hier waar ikzelf ook uit afkomstig ben, wel een doorslaggevende rol heeft en ik ben zeer benieuwd of het nog tot ontwikkelingen leidt in zeewolde als de minister van volkshuisvesting zich daar heeft gemeld en voorzitter meer is het niet voor mij. Dus. Dank u dank u.

[2:58:03] Dankjewel wanneer eerdmans namens eenentwintig en ook de boer burgerbeweging. Wat ik begrepen heb.

[2:58:12] Helemaal naar de complimenten zijn we deze overgebracht. Ik zou er drie, vier gezegd dat het rechterzijde dus allemaal aangekomen. Mevrouw teunissen partij voor de de.

[2:58:20] Voorzitter, ik ben blij dat die man zo positief was want kan kan hij kan ik zeggen dat het kabinet volgens mij niks heeft geleerd van de kwestie zeewolde. Ik constateer dat er nog steeds geen landelijke regie is dat we nog steeds onze oren laten hangen er grote bedrijven koepel microsoft die denken die interesse tonen en die zeggen van ik zou me wel in in hollands kroon willen vestigen. Lekker dichtbij bij de zee of in groningen. En en dan vervolgens zegt het kabinet. Nou weet je wat dan gaan we gewoon twee uitzonderingen maken in het nieuwe ontwerpbesluit. Daar lijkt het in ieder geval op. Ik vind dat we dat we vanuit de landelijke regie moeten kijken vanuit al die zaak die die verschillende belangen die opgenoemd is het wel uberhaupt handig om mike skill datacenters in nederland te hebben en dan is de hele grote vraag die niet eens gesteld. Hoeveel hebben we nu nodig aan capaciteit. Hoeveel hebben nodig in nederland en het is politieke keuze om verder te kijken naar de in nederland en en in de behoefte te voorzien aan digitale dienstverlening. Maar dat debat en dat vind ik teleurstellend. Dat is vandaag onvoldoende gevoerd en ik zou het kabinet daarom ook willen vragen om een brief om echt in te gaan op hoeveel het kabinet denkt nodig te hebben voor nederland. Hoeveel capaciteit nederland kabinet denkt nodig te hebben en op basis daarvan een besluit te nemen. Nou ons lijkt het goed om zoveel datacapaciteit om daaraan te werken en dan gaan we kijken hoe we dat in die integrale visie kunnen inpassen, maar niet andersom. Zoals het nu gaat dan heb ik tot slot. Voorzitter nog een vraag aan de minister van voor klimaat en energie.

[2:59:58] Want die afschaffen van allerlei voordelen van energiebelasting net tarieven en aansluit mogelijkheden voor grote bedrijven. Als we als we daar wat aan doen. Dat zou er ook voor kunnen zorgen dat meta niet eens meer naar zeewolde wil komen. En nu hebben we het veel te aantrekkelijk gemaakt. De ziet de minister daar nog mogelijkheden om op korte termijn ook bijvoorbeeld de net tarieven voor grootverbruikers te verhogen. Dankuwel voor.

[3:00:25] Voorzitter,

[3:00:26] Dank u wel, mevrouw thunnissen namens de partij voor de dieren, mevrouw records keer eerder een interruptie van mevrouw teunissen alsjeblieft.

[3:00:34] Dank u. Voorzitter inderdaad een vraag want er werd net gevraagd om een om een brief met een inschatting voor wat in de toekomst nodig hebben. Daar ben ik zelf ook heel nieuwsgierig gaan naar het is alleen wel een beetje koffiedik kijken natuurlijk want dat hangt af van heel veel toekomstige digitale ontwikkelingen waar veel slimme mensen gewoon het hoofd over buigen. Welke ontwikkeling breekt wanneer door. En wat gaat dat betekenen voor de datacapaciteit. Dus dan wil ik ook de vraag wel even terugleggen als er zo'n brief wordt gevraagd wat is dan bijvoorbeeld de ruimte. Misschien komen de minister zou met een heel optimistisch beeld of heel pessimistisch blijkt de werkelijkheid later toch anders te zijn. Wat zou dan de waarde zijn voor de partij voor de dieren van de inhoud van die brief. Want naast een visie en een beeld wat ik steun vind ik echt een inschatting maken voor zoveel datacenter hebben nodig. Ik zou graag willen hebben, maar ik vind het niet realistisch. Eerlijk gezegd.

[3:01:25] Mevrouw teunissen en voorzitter, ik vind het juist niet realistisch om dat allemaal aan de markt over te laten en wat de partij voor de dieren betreft. We weten dat er nu een overcapaciteit hebben. Dus wat ons betreft hoeven de helemaal geen datacenters bij te komen. Maar daarom ben ik juist zo benieuwd naar de visie van het kabinet. Waarom het kabinet wel denkt dat we nog capaciteit erbij moeten krijgen en dat is waarom ik graag die brief wil en dat is natuurlijk een politieke keuze. Je kan ervoor kiezen om nu te blijven zitten op de huidige capaciteit en dan maak je misschien minder bedrijfs bedrijfs voering mogelijk. Maar je kan er ook voor kiezen. Maar dat is een politieke keuze om dat uit te breiden en op basis van die brief kunnen we daar een goed debat over voeren.

[3:02:08] Mevrouw karofsky namens de vvd de is aan het woord.

[3:02:15] Dagvoorzitter. Maar dat kan wel betekenen als wij nu echt zouden stoppen met alle datacenters lijkt mijn vrij onverstandig idee. Dan maken we gewoon onze hele economie kapot bij deze een dank aan alle ministers voor de beantwoording. Ik heb ook een aantal brieven voorbij horen komen ook van de verschillende bewindspersoon. Dus daar kijk ik reikhalzend.

[3:02:36] Stiller zijn. Sorry, want anders lijkt het net een tupperware avond is niet de bedoeling van het waardige de vooral gekozen.

[3:02:44] Dat plastic trouwens goed. Even kijken. Niet voor alle criteria en dingen dat daar naar gekeken gaat worden. Dat heb ik ook verschillen bewindspersonen horen zeggen dus dat is fijn. Ik ik mis in dat ook wel een beetje het idee hoe kunnen we nou

[3:03:01] hoe kunnen we nou voorkomen dat er een met hype skill datacenter zich vestigt en een van de twee uitzonderingen bieden.

[3:03:08] Op.

[3:03:09] Manier dat er dus weer gedoe ontstaat, net als nu. Dus dat betekent midden in het weiland veel te groot energienet et cetera. Daar heb ik toch nog niet helemaal het antwoord op gehoord. Dus als we daar een tweede termijn wat nog wat meer over zouden kunnen horen of later in een brief. Dat is ook goed voor mijn fractie wel uiterst belangrijk om daar een reactie op te krijgen dan voorzitter ook nog een laatste vraag die gaat over internationale samenwerking. Ik las op rtl nieuws. Vanavond dat minister voor klimaat en die van pleiten is voor internationale regels en afstemming als het gaat om energie een datacenters. Dat lijkt mij uiterst verstandig want anders gaan ze als je het klimaatakkoord breder bekijkt, gaan ze allemaal over de grens plaatsen zijn wij ons economisch datum punt kwijt. Maar volgens de kaartjes voldoen we aan het klimaat. Doe dat lijkt me niet heel handig. Dus ook nog een vraag hoe zouden wij dat makkelijk in een van de brieven die komen het dit thema ook breder kunnen oppakken als het gaat om grensoverschrijdende samenwerking is dat er wel dat datum knooppunt behouden. Dus nederland blijft wel die hoofdroute. Maar dat wij misschien met duitsland, belgië afspraken kunnen maken, zodat we de hoofdroute van ons wat versterken, maar niet altijd op nederlandse grond zetten. Dus daar zou ik graag nog wat over horen. Nu of later in een brief.

[3:04:21] Jawel, mevrouw kost geen angsten volkspartij voor vrijheid en democratie, maar dergelijke interruptie van die buurvrouw mevrouw krijgen.

[3:04:28] Zeker dankuwel. Neem van mij vraagt vvd precies dezelfde vraag die ik ook nu vier keer heb geprobeerd te stellen, namelijk als er twee locaties wordt gezegd. Daar mogen ze wel komen. Hoe geven dan landelijk criteria

[3:04:47] wanneer ze kunnen komen. Is dat eigenlijk wat wij samen vragen aan het kabinet.

[3:04:53] Vooruit,

[3:04:54] Dagvoorzitter zeker. Ik heb hier geprobeerd te betogen dat de vvd twee dingen belangrijk vindt als het gaat om regie. Dat is niet alleen locatie. Maar het zijn ook randvoorwaarden gelden voor mike skill datacenters, maar ook voor datacenters ander type in de rest van nederland. Dus daar heb ik nog niet. Ja. Daarom zal ik die vraag. Daar mag nog wat meer duidelijkheid komen.

[3:05:15] Nogmaals dank, mevrouw karski van keurig. U mag de avond vanuit de kamer afsluiten

[3:05:25] of gekregen aan u het woord.

[3:05:28] Dank u wel. Voorzitter, en ik hoor eigenlijk vooral dat we nu met datacenters weer dezelfde fouten dreigen te maken en al deels hebben gemaakt als eerder met de luchtvaart, met de landbouw, met de industrie, namelijk groeien zonder dat we de impact op de omgeving. Echt goed onder controle hebben. We zijn een heel klein land en het is ongelooflijk voel en concurreren om heleboel grote sectoren met elkaar en als je dan nog een hele andere sector met toch ook ruimtebeslag met energie, beslag, met beslag op water met milieuverslag toevoegt. Dat past niet zomaar.

[3:06:04] Dus ik blijf bij die vraag eigenlijk. Er is nu de schijn gewekt van landelijke regie, maar juist op die twee locaties die uitgezonderd zijn, ligt de hele bal weer bij de gemeente en er worden wel suggesties gewekt van handreikingen en een programma grip. Maar wat zijn nou die harde criteria op het moment dat een drie keer zo grote hype skills meta live zoals zeewolde zich meldt

[3:06:29] hollandse kroon

[3:06:31] en de gemeente zegt wat een goed idee. En eigenlijk zeggen wij met z'n allen. Ja, maar we bouwen toch landelijke regie voor spelers met zo'n impact op nederland. Dat missen we op dit moment. Voorzitter en mijn vraag was ook nog breder annemiek. Minister van economische zaken. Want wat mij betreft geldt dit voor alle nieuwe spelers met een hele grote energievraag ze op het moment op een hele grote nieuwe al mijn aluminiumsmelter zich meldt in nederland of een heel groot nieuwe industrieterrein. Dan moeten we dat landelijk wegen of het past. Dus is de minister bereid om te kijken naar een soort tocht naar het landelijk niveau trekken van een vergunning voor spelers met een hele grote energievraag en ik vraag heel graag met deze een minutendebat aan. Ik kan me zomaar voorstellen dat hier wel een motie op nodig is.

[3:07:20] Dankuwel mevrouw kreukels. Sorry inbreng en ook de aankondiging van twee minuten mevrouw leijten.

[3:07:25] Volgende week hebben we een hoofdlijnendebat digitale zaken is echt nodig om hier nu een tweeminutendebat van te maken. Als we dat daar ook kunnen doen want we hebben best bij digitale zaken best wel de traditie om daarnaar te kijken. Volgens mij kan het daar ook en dat bespaart ons wel het inplannen en het uitnodigen van drie ministers en of in ieder geval de rivieren om dat te doen en ik weet zeker dat uw collega's die daar ingeschreven staat met veel verve hierop ook een goede motie kan indienen.

[3:07:54] En ook het in het kader van de administratieve lastenverlichting mevrouw krijgen. Wat vindt u daarvan?

[3:08:02] Eerst even een andere kan reageren op voorzitter.

[3:08:06] Volgens mij geef ik twee in onderwerpen aan waar ik heel graag een motie op in zou dienen, namelijk het een is op bedrijven in nieuwe bedrijven een hele grote energievraag om daar toch op een of meer landelijke weging in te kunnen hebben en het tweede is de specifieke criteria voor de locaties hollandse kroon

[3:08:27] en ik hoop eigenlijk gewoon op een toezegging van het kabinet. Daarnaast ook. Wij kregen of het mijn twee minuten.

[3:08:33] Mevrouw teunissen en daarna, mevrouw, mevrouw, deze.

[3:08:35] Voorzitter, ik vind het wel belangrijk en twee minuten debat, want we hebben het heel concreet gehad over die uitzonderingsposities en ik vind ook dat we daarop in de gelegenheid moeten zijn om daar het kabinet te vragen om een beleidswijziging als het kabinet zelf of de kamer als het kabinet zelf daar niet mee komt. Dus mijn wens is in ieder geval wel een tweeminutendebat te houden, zeker na de beantwoording van de regering.

[3:08:58] Een verleid en tenslotte.

[3:09:00] Tot zover mijn inzet om motie berg te beperken en ook gewoon het beroep op al onze agenda's. We hebben volgende week eindelijk het hoofdlijnendebat digitale zaken. Daar kunnen we prima moties indienen. Niemand zal zeggen dat is vreemd aan de orde, want dit is gewoon heel groot onderwerp als nu niet datacenter was geweest had iedere fractie daar ook datacenter ter sprake gebracht. Maar ik heb ik wil niemand het recht ontnemen om motie op zijn naam te zetten als het daarom gaat. Dus ik heb tot de tot hier niet verder. Voorzitter,

[3:09:31] Maar zo kennen we u ook niet, mevrouw leijten. Maar nogmaals, we kunnen nog eenmaal een beroep doen op de barmhartigheid van mevrouw kroon.

[3:09:38] Voor ze. Ik zit volgens mij de twee onderwerpen die ik aankaart liggen op het terrein van de minister voor klimaat en de minister voor economische zaken die volgens mij beiden niet aanwezig zijn bij bij digitale zaken.

[3:09:49] Wel de minister van economische zaken.

[3:09:50] Wel.

[3:09:54] Nogmaals, we gaan het hierbij laten een superieur niveau gevochten als een leeuw hoeveelheid eten.

[3:10:00] Ik ben één ding vergeten te vragen aan de minister van economische zaken. Ze zei dat de op zestien februari een brief is gekomen met uitleg wat de nvj heeft gedaan in relatie tot meten en zeewolde als ze daarmee wordt bedoeld ter beantwoording van de kamervragen die ik heb gesteld. Dan begrijp ik wat ze bedoelt. Want iets anders kan ik niet vinden. Dus misschien dat ze dat nog even kan helder maken.

[3:10:23] We gaan nu opnieuw naar de het geen minister stuurde het waarschijnlijk wel.

[3:10:30] Dat is inderdaad zo begaan en schorsen en ik ga even kijken hoe laat het exact is want die klokken kan ik niet op vertrouwen je. We gaan schorsen tot eenentwintig, twintig,

[3:10:41] twintig over negen. Tot zometeen

[3:18:07] ik op een voor de laatste keer het debat een zaken data centers en we gaan luisteren naar de tweede en laatste termijn van de regering en we beginnen

[3:18:17] met meneer de minister.

[3:18:19] Ja, er zijn zijn eigenlijk niet zo veel vragen gesteld als wel de stelling geponeerd dat er nu alsnog ik citeer alsnog geen nationale regie wordt genomen. Ik hecht er echt aan om dat te weerspreken

[3:18:34] wat we nou juist doen is meer dan ooit. Nationale regie nemen daar waar het gaat over bedrijfsvestiging van schil datacentra

[3:18:44] en dat hebben we natuurlijk gedaan omdat we tot de conclusie komen dat nederland te klein is en de schaarste te groot is om slordig om te kunnen gaan met je ruimte of met je met je energievoorziening

[3:18:55] in de novi stonden er eigenlijk al hele prima uitspraken over. Alleen die waren onvoldoende geïnstrumentaliseerd en de instrumentatie die wij hebben gekozen, sluit aan bij datgene wat in de novi is afgesproken op basis van een heel langdurig traject natuurlijk om tot die novi te komen

[3:19:12] en ook op een manier die buitengewoon instructief is en dus een een instructie tot een verbod in

[3:19:20] hier bestemmingsplan is de verplichting om tot een verbod te komen in ieder bestemmingsplan. Ik ken niet zo heel veel andere sectoren. Sterker nog, nul, waar we dat voor doen. Qua economische sectoren doen we dus in vrijwel alle gemeenten op twee na en die ene daarvan gaat het alleen over uitbreiding. Dus eigenlijk is er nog een gemeente over in heel nederland waar het zou kunnen.

[3:19:38] En onder welke condities dat dan vervolgens kan dat is aan de provinciale staten. En waarom is dat zo omdat je ook in die provinciale staten natuurlijk gewoon de bevoegdheid hebt om te kijken hoe ga je een gebied wat in beginsel geschikt is. Hoe ga je naar de beste economische invulling voor kiezen met oog op de toekomst

[3:19:57] had er ook een mogelijkheid geweest in theorie om te zeggen we doen het nog in nul gemeenten in nederland. Ja. In theorie had die mogelijkheid er inderdaad geweest. Maar wij hebben daar bewust niet voor gekozen. En waarom niet?

[3:20:07] Omdat we ook menen dat er ook voor hype pascal datacentra, zij het zeer beperkt. Maar toch nog wel ruimte moet blijven

[3:20:16] met oog op de toekomst, want de digitale economie van de toekomst vraagt nu eenmaal om een om veel ruimte gebruik van veel ruimte gebruik digitaal dus om data opslagcapaciteit

[3:20:27] is niet anders dat dat is naar de toekomst toe. Echt de meest verstandige op van je kunt er inderdaad ook anders over denken. Maar wij hebben gemerkt dat dit de meest wijze uitkomst is van ons beraad. Vervolgens gaat het over grootschalige bedrijfsvestiging. Ook daar bieden we uiteraard lions op en ook daar doen we dat uiteraard met provincies en met gemeente. Dat vinden we noodzakelijk. Daar heeft collega's adriaansens iets over gezegd. In het najaar zal er voortgang worden geboden op op dat programma griep

[3:20:58] daar waar het gaat over de digitale infrastructuur komt collega adriaansens open een brief begin volgend jaar. Kortom, meer dan ooit is, wordt er regie gevoerd op de ruimte meer nooit niet meer dan de afgelopen tien jaar had ik het zo bescheiden formulieren

[3:21:14] de ruimtelijke ruimtelijk beleid is echt weer terug van weggeweest en en ik voorspellen ook juist vanwege de schaarste dat ruimtelijk beleid weer een veel politieke debat gaat zijn in de komende jaren. Dat is geweest in de afgelopen jaren omdat het gaat over verdeling van schaarse. Dus daar hoort een politiek debat bij hier nationaal, maar ook in de provinciale staten en die de gemeenteraden. Dat hoort erbij,

[3:21:34] zij het over de perceel datacentra zeer zeer zeer beperkt. Want dat politieke debat kan eigenlijk nog maar in een van de provincies daadwerkelijk plaatshebben omdat het in die andere provincie slechts over uitbreiding gaat. Kortom, ja, die regie op de ruimte is terug van weggeweest ruimtelijk economisch beleid is terug van weggeweest en ten aanzien van die schil data wordt datacentra wordt zeer zeer zeer stringent nationaal de regie genomen.

[3:22:01] Dankuwel meneer de minister,

[3:22:04] mevrouw de minister van economische zaken.

[3:22:07] Ja.

[3:22:07] Dank u, voorzitter en even richting mevrouw van weerdenburg van zij vraagt bij herhaling naar de staatssecretaris van bzk. Staatssecretaris van bzk is een iets andere portefeuille. Ik ga over de minister van economische zaken en klimaat gaat over digitale economie en digitale infrastructuur en ik heb even het lijstje er weer bijgehaald waar zij over gaat. Het gaat vooral over de digitale rijksdienst digitale veiligheid van de overheid identiteit vragen, bijvoorbeeld als het gaat om het paspoort of id-kaart. De beperking van de regeldruk voor burgers hieromtrent open data het borgen van de transparantie en de normering van algoritmes in de samenleving en de overheid en de nederlandse digitale digitalisering strategie en dat is natuurlijk een hele brede. Maar het gaat over hoe wij in nederland, met name vanuit de overheid omgaan met digitalisering

[3:22:55] en in deze portefeuille hoort is de digitale economie de digitale strategie en zoals ik ook al heb aangegeven, heb ik daarover in mijn hoofdlijnenbrief het nodige gezegd en ook daar komen weer uitwerkingen brieven van zoals ik net aangegeven. Eentje over een hele brede omvattende strategie als het gaat over het de economie van de toekomst. Dat is best wel baanbrekend dat we daar met elkaar handvatten aan willen geven en heel goed dat we daar met elkaar om het debat over voeren, want wij hebben hier gewoon te maken met een heleboel schaarste en een heleboel ambities die we hebben vooral de brede welvaart die we nastreven met elkaar. En hoe doe je dat nou op een goede manier, zodat ook de volgende generaties nog een brood kunnen verdienen en en dat is een echt een breed debat in deze tijden. Daar komt een brief in het in de rivier van tweeduizend, tweeëntwintig jaar. Er zijn ook met alle stakeholders over in gesprek. Want is ook belangrijk om mee te nemen en te zorgen dat daar een een goed goed verhaal ligt. Dus dat gaat over de digitaal de over de brede economie en daar hangt natuurlijk een digitale economie mee samen. Dus die verkenning als het gaat. Wat betekent dat dan voor de infrastructuur. Die komt dan in tweeduizend, drieëntwintig. Dat is meer een afgeleide. Maar de de dan heeft u liever een beetje zicht op die brieven en ook over de partners voor portefeuilleverdeling. Voorzitter, zoals wij die hebben gedaan

[3:24:14] ten aanzien van mevrouw leijten, voorzitter, die zij vroeg of de antwoorden op haar brief op de vragen rondom de f en f i i a a i e

[3:24:26] of dat klopt dat dat de kamervragen waren die beantwoord zijn en dat klopt. Dat is de brief van zestien februari tweeduizend, tweeëntwintig.

[3:24:37] Mevrouw de minister zijn interruptie van mevrouw van weerdenburg.

[3:24:41] Dank u. Voorzitter, ik vind het een beetje flauw want natuurlijk weet ik wel wat portefeuille officieel is van staatssecretaris digitalisering. Mijn betoog was juist dat die dat zij dit dat ze hierbij betrokken zou moeten zijn en dat zeg ik niet alleen dat zeggen de onderzoekers van het rathenau instituut niet niet de eerste de beste en daar heb ik een reflectie op gevraagd van deze bewindspersonen en daar gaan ze elke keer heel opzichtig omheen.

[3:25:07] Ik zeg niet dat dat deze bewindspersoon daar niet overgaan. Ik zeg alleen dat de staatssecretaris digitalisering, die in europa trouwens minister voor digitalisering heet daar ook al overal aan tafel zit praten over de digitale toekomst van nederland en nederland in europa en die is nu nergens know how to be scene. Zo krijg je nooit een eenduidig breed integraal beleid.

[3:25:31] Mevrouw de minister. Voorzitter, zoals ik al zei, wij doen in dit kabinet echt heel veel samen. De staatssecretaris van binnenlandse zaken en ik trekken heel nauw op. En als hij al het woord zou voeren over de portefeuille die bij het minister van bzk wordt dan doen we dat in grote afstemming omdat het soms efficiënter is om zeker in buitenlandse europese raden niet altijd met z'n tweeën te zitten. We zijn overigens vorige week met z'n tweeen geweest en als je erover efficiëntie hebt ook over allerlei andere zaken is dat niet altijd gewenst. Soms wel soms niet stemmen dat samen af. Ik neem af en toe iets van haar overzijde in het af en toe iets van mij over zo werk je samen met elkaar en dus wat hier besproken is dat is ook bij haar bekend. Dus daar zit er zit niet zoveel tussen. Voorzitter,

[3:26:14] Dan gaan we dat ze was wel lekker.

[3:26:19] Ik heb eigenlijk wel dezelfde irritatie als het gaat over wie gaat over wat als mevrouw van weerdenburg. De hoop was natuurlijk dat als de kamer zich georganiseerd met de commissie digitale zaken dat dan de het de regering dat goede voorbeeld zou overnemen.

[3:26:37] Wij zitten nu nog altijd met vier ministeries waar we ons toe moeten verhouden

[3:26:42] en dat is of vier ministers en het is echt heel erg ingewikkeld. En als deze minister dan zegt ja nou ik ga over de economische kant en de staatssecretaris gaat over de over de rijksdienst kant hebben we nog justitie die gaat over over over over de veiligheid krant en dan weer de hebben er nog eentje die er ook nog over gaat. Oh ja. Binnenlandse zaken natuurlijk ook nog over over de aivd noem maar op hoe krijg je dan ooit integraal beleid. Wat hoe denkt de minister daarover.

[3:27:14] Wou de minister. Voorzitter, zo is onze hele samenwerking opgebouwd dat iedereen daar een portefeuille heeft digitalisering zit ook zo'n verwezen verweven. Voorzitter, in ons dagen in ons leven. Je kunt daar niet een stukje uithalen. We kunnen je net zo goed. Ook de minister van vws neerzetten. Want de uitwisseling van gegevens en de toegang daartoe spreekt speelt ook in de zorg een grote rol. Dus we zouden het hele kabinet moeten neerzetten als het over digitale zaken gaat. Overigens is dit niet het debat over digitale zaken. Dit gaat volgens mij over datacenters. Dus wij hebben op basis van die specifieke vraag en de de agendering naar deze vertegenwoordiging gekeken want zo kijken we ook als kabinet en als nodig stemmen wij af om hier niet met z'n allen te gaan zitten en dat is de wijze waarop we dat doen. En als het gaat over beleidsstandpunten. Dan worden die altijd in de ministerraad eerst in ontraden. En dan vervolgens de ministerraad gedeeld, zodat iedereen zich ook daarover mee kan bemoeien en ook ten volle begrijpt wat er wordt wordt voorgesteld, zodat we daar met z'n allen achter.

[3:28:16] De verleiden. Tot slot.

[3:28:18] Voorzitter toch weer teruggrijpen naar het rathenau instituut dat het heeft over beter beslissen over datacentra en wat zij aan stippen is juist dat er een algemeen publiek belang bij gediend is dat we een brede discussie hebben over wat voor digitalisering willen wij dus niet alleen vanuit handel, niet alleen vanuit geopolitiek, maar vooral ook juist van ethiek en noem allemaal op en dan zegt de minister heeft met twee verkenningen aan het doen. Dan vraag ik deze minister maar gewoon of zij de reactie wil schrijven op dit rapport.

[3:28:50] Mevrouw de voorzitter, als het gaat over de digitale strategie, dan hebben wij volgende week daarover een debat. En dat doe ik samen met de staatssecretaris van bzk. Maar dat was niet de agenda voor vandaag. Voorzitter, vandaag ging het over datacenters en dat het rathenau instituut vindt dat dat in een breder verband moet worden gezien. Dat is prima, maar het was niet agendering en we hebben volgende week hebben we een debat daarover. Dus volgens mij gaan we dan opnieuw volgens mij deze discussie kunnen krijgen.

[3:29:17] Mevrouw leijten wil graag en de reserve,

[3:29:20] Voorzitter, ik vind ik vind ik vind het gewoon niet kunnen

[3:29:24] verschillende kamerleden beginnen in eerste termijn over dit raad en instituut. Dat gaat over datacenter en de digitale infrastructuur. En nu zegt de minister al.

[3:29:33] Doe maar volgende week en net tijdens tijdens de tijdens de woordvoering van van weerdenburg ziet ze gaat gaat niet over.

[3:29:42] Ik vind ik vind ik sorry hoor. Als als als de minister zo met de kamer en met vragen om wil gaan prima ofzo. Met een collega en het kabinet om wil gaan. Maar ik vind de niet uitzien. Dit gaat over een strategie op de digitale infrastructuur, inclusief datacenter de is opgevraagd in zeker twee. Maar volgens mij meer in inbrengen van hoe gaat het kabinet erop mee om een hoe gaan ze daarop reflecteren.

[3:30:07] Voor hem een schorsing. Volgens mij doe ik geef ik op een hele nette manier antwoord op de vraag van mevrouw leijten. Ik vind niet dat zij op een correcte wijze daarop reageert. Maar dat is van gezegd ik probeer daar rustig een oplossing voor te vinden. Ik begrijp dat haar teleurstelt dat we niet voldoende ingaan op de vraag die zich stelt rondom het rapport staat. Er staat mij niets in de weg om dat op te pakken, wil ik graag naar kijken. Ik heb dat nu niet raad want ik vind dan ook dat ik dat even met de staatssecretaris van bzk zou moeten bespreken wat wij doen dus ik stel voor dat volgende week in dat debat te betrekken. Dat lijkt me een heel redelijk voorstel.

[3:30:40] Dankjewel, mevrouw de minister en we gaan nu naar de een minister

[3:30:44] voeg klimaat en energie.

[3:30:46] Er waren nog een volgens mij. Sorry voor. Voorzitter, ik maak nog even het lijstje af. Want mevrouw koster had nog gevraagd naar de internationale samenwerking of ik die wilde betrekken en dat zal ik doen. Dus wij komen ze tussen. Maar dat zullen we zeker oppakken.

[3:31:02] Mevrouw de wel eens een soort in vraag bleef liggen bij mevrouw teunissen partij voor de dieren begrepen,

[3:31:06] Voorzitter, ik wil eigenlijk een suggestie doen, want het klopt. Er zijn heel veel vragen gesteld over verschillende aspecten die in het rapport van het rathenau instituut voort komen, maar ook wel echt vragen die een uitgebreid antwoord behoeven. Ik heb bijvoorbeeld een vraag gesteld over hoe het besluitvormingsproces kan verbeteren. Nou we hebben nu voorbeeld gezien van dat er misschien ook meer duidelijkheid over kan komen. Dus mijn vraag aan de minister is is hij bereid om wellicht hier opschrift op terug te komen. De vraag die door de leden over dat rapport zijn gesteld. En dan mogelijk voor voor debat digitale zaken als dat haalbaar is.

[3:31:42] Is de minister daartoe bereid.

[3:31:44] Voorzitter, natuurlijk maar dat heb ik volgens mij ook geprobeerd te zeggen en misschien als het dan niet volgende week aan de orde komt. Dan ga ik hem terugpakken of als dat niet de beste plek is dan wil ik hem ook wil ik een ander voorstel doen. Ik wil ook een appreciatie maken op dat rapport. Als dat uw kamer beter zou bevallen. Dan doe ik dat maar dat doe ik samen met de staatssecretarissen.

[3:32:01] Iedereen instemmend knikken verstand te hebben. Wanneer kunnen we dat.

[3:32:06] Dat zal ik dan ook even met haar moeten afstemmen. Voorzitter, maar

[3:32:11] ja dan moet ik denk echt dat we dan even de goede. Dan zou ik dat ik denk dat ik dat over het zomerreces even heen tillen van ik ben anders bang dat ik mijn ambtenaren en dat ik daar niet blij maakt. Dus ik zal het september komt het.

[3:32:22] Staat genoteerd. Terwijl ik helemaal niet echt naar de

[3:32:27] mevrouw keurig.

[3:32:29] Ik had een vraag gesteld.

[3:32:32] Over grote energieverbruikers en daarvoor een soort landelijk.

[3:32:37] Vergunning,

[3:32:40] Vooral de minister.

[3:32:42] Die hangt dan ook een beetje samen met een is voor glamour, klimaat en energie vanuit het perspectief van markt zou ik niet naar die regulering willen gaan. Dus het gaat heel ver in de regeling. Volgens mij heeft ook de minister van vrouw net aangegeven hoe dat proces loopt op dit moment ligt de regie bij de provincies. We hebben daar een hele goede samenwerkingsafspraak nu over gemaakt met die grip. Daar zit ook democratische controle op. Daar zitten we een hele goede traject gaan we daar zijn we daar met elkaar lopen. Dus dat is wat we daarover hebben afgesproken.

[3:33:12] Dank u wel van tevreden. U kijkt bedenkelijk.

[3:33:17] Het is ook laat na het hangt toch wel een beetje samen met die andere vraag die ook niet helemaal is beantwoord, namelijk

[3:33:26] als we nu een drie keer zo grote meten zijn gemeld in eemshaven.

[3:33:33] Eigenlijk is dat vanuit een landelijk perspectief op hoeveel duurzame energie. We hebben de energievraag is dat niet handig. Dan hebben we toch op dit moment geen

[3:33:43] mogelijkheden om als een havens delta zegt we willen dit om daar iets aan te doen. Klopt dat?

[3:33:51] We kunnen toch gewoon de herhaling van meter komen.

[3:33:54] Mevrouw de minister,

[3:33:55] Voorzitter, dan verwijzing naar de antwoord. Wat de minister van klimaat en energie erover gaf en die gaf aan dat dat juist omdat daar op dit moment geen beperkingen zijn en ook niet te voorzien zijn in dat gebied dat daar dus wel die ruimte gecreëerd kan worden. Maar dan wil ik ook anders. De vraag beantwoording aan hem door leiders over de energievoorziening gaat.

[3:34:16] We gaan er een einde aan. We gaan nu naar de minister voor klimaat en energie.

[3:34:23] Het einde dankuwel. Voorzitter, mevrouw van weerdenburg kwam nog even terug op de cijfers.

[3:34:33] Het cbs heeft inderdaad onderzocht wat het energieverbruik van die datacenters is en kwam op de door mevrouw van weerdenburg genoemde twee komma drie tegen wat u maar dat is de het actuele cijfers in tweeduizend twintig. En wat stuurgroep extra opgaven heeft ingeschat, is hoe die opgave er in tweeduizenddertig uit zou kunnen zien en die laat dus zien dat het tal van die twee komma drie kan doorgroeien naar vijf tot vijftien en mevrouw van weerdenburg. Ze zegt van heel terecht zijn. Vijf tot vijftien is wel een hele grote bandbreedte. Dat klopt. Dat zien we wel bij meer van dit soort grote energie vragen maar ik denk juist ook door te kiezen voor twee locaties waar dit nog kan kan die impact ook wel te overzien zijn. Maar mocht je nou naar de debat denken we hebben nog steeds interpretatie verschillen die cijfers. Dan stel ik voor dat we elkaar ook naar de debat nog even gaan vinden om dat gewoon te verhelderen want prikkelt vervelend als we het over de cijfers niet eens zijn. Mevrouw dekker en mevrouw teunissen spoorde me aan om zoveel mogelijk tempo te maken met de fiscale vergroening.

[3:35:36] Heel veel sneller, mevrouw dekker kan het echt dit want echt ongeveer. Nou, ik zou moeten inschatten. Maar ik denk dat vijfentachtig procent van de fiscale vergroening die in het coalitieakkoord is afgesproken in het aankomende belastingplan zit dus in de eerste mogelijkheid die de staatssecretaris van fiscaliteit heeft, heeft hij dat allemaal verwerkt en heb ik hem onlangs in de ministerraad uitgebreid gecomplimenteerd. Wat is best knap dat hij die grote fiscale vergroening zag en de nu al in het belastingplan heeft opgenomen en en op één januari aanstaande gaat dus de nieuwe wet milieubeheer spaarders plicht in maar die presenteren we verstuur volgende week of de week daarna al de brieven naar de kamer en dan is alle informatie ook voor die bedrijven al beschikbaar. En net als gisteren doe ik dan nogmaals de oproep wacht niet totdat de wet ingaat, maar ga meteen aan de slag met de nieuwe lijst aan erkende maatregelen en ten aanzien van de net tarieven. Mevrouw teunissen voegt daar nog naar het de tennet heeft onlangs zelf ook de kamer geïnformeerd over een stijging bij de net tarieven. Dus in die zin zou ik flauw kunnen zeggen die prikkel wordt al door de landelijke netbeheerder nu behoorlijk neergelegd, want het zijn forse kostenstijgingen en daarnaast is natuurlijk een de acm ook om te beoordelen of dat vergen tarieven zijn. Tot slot, voorzitter, in debat interruptiedebat tot met ontstond

[3:36:54] blijft toch een beetje voor zich dat de meeste voor volkshuisvesting het net zo goed zijn. We hebben hoeveel gemeenten hebben nog in nederland drie, honderd

[3:37:01] vijftig en in en op twee na is in al die andere gemeentes dus een hardware skill datacentrum niet meer welkom en in een kan er nog sprake zijn van uitbreiding en een een kan ook sprake zijn van nieuwe locaties.

[3:37:15] Dus dat is een extreme sturing en een extreme regie denk ik. Valt het rijk toepast op wat je nog waar mag doen in dit land en die ene locatie waar je dus nog nieuw je nu mag vestigen in de eemshaven. Ik kon mezelf regelmatig vanwege alles wat daar gebeurt op dit moment en daar heeft het havenbedrijf met de medeoverheden al bepaald welk gebied zij echt de ruimte zien voor de ontwikkeling de ik zou iedereen echt willen uitdagen. Als je een keer in noord-nederland op werkbezoek ben ga ook daar langs. Dat is echt heel interessant om te zien en dan zie je ook dat die ruimtelijke locatie qua impact in omgeving veel minder groot is dan alle andere locaties die vandaag ook voorbij zijn gekomen en je ziet ook de nabijheid van de windpark en de aanlanding. Dat kun je gewoon letterlijk zien als je op de plek staat waar eventueel de datacenters kunnen komen. Dus ja ik zie vanuit mijn verantwoordelijkheid als minister voor energie dus ook geen enkele noodzaak om dat nog verder regie op te voeren, want dit is de plek waar het kan waar het verantwoord is, gezien het aanbod en zoals de minister van volkshuisvesting het goed heeft uitgelegd, is daar ook nog een tussen laag van de medeoverheden. Maar dan zeg ik nogmaals dat zijn ook democratisch verkozen volksvertegenwoordigers die volgens mij prima in staat zijn om te beoordelen of dat zo'n ontwikkeling. Daar kan plaatsvinden of niet.

[3:38:28] Dankuwel meneer de minister zijn twee interrupties. Allereerst mevrouw van weerdenburg en mevrouw kreunen.

[3:38:34] Ja. Dank, voorzitter, die twee komma drie. Wat uur was wel degelijk begroot voor twintig, dertig en dat is uit de uit het rapport alles uit de kast van de werkgroep extra opgaaf van ministerie van economische zaken en dat is uit de april dit jaar en bovendien zijn deze bevindingen gevalideerd door tno. Dus dus ja, ik wilde hier geen welles-nietes gaan gaan spelen. Maar misschien kan de minister schriftelijk op terugkomen.

[3:39:03] Meneer de minister voor zijn misschien hele praktische suggesties dat wij via de email. Even de je schriftelijk op terug komen via de griffie en ik zal proberen zo snel te doen dat u het heeft voordat hoofdlijnendebat digitale agenda als goede term is dus zo krijgt ze dat zo snel, maar ook voor mij via de mail mag dat op die manier. Voorzitter,

[3:39:25] Digitale zaken en dank voor de toezeggen.

[3:39:29] Mevrouw, mevrouw van weerdenburg,

[3:39:31] Nou misschien richting de griffie of ze dat dan ook naar naar de commissie voor digitale zaken griffier wil sturen want dan krijgt iedereen dat niet alleen.

[3:39:40] De aanwezige. Dat gaf de rivier al fluisteren. Drie mijlen mijn van.

[3:39:46] Voorzitter, beetje flauw van de minister voor klimaat minuten zeggen ja. Vanaf die locatie kan je de windparken zien. Dus er is geen probleem. Er is genoeg windenergie. We hebben een discussie een serieuze discussie gehad over de elektrificatie van de industrie van lage getallen waarvan we volgens mij met z'n allen zei dat is een hele serieuze opgave om genoeg duurzame energie te produceren, bijvoorbeeld voor de groene waterstof die we nodig hebben. De vraag is dan gaan we heel veel additionele vraag opwekken via datacenter die zich hier kunnen vestigen en op dit moment is het, zoals drie per skills zich willen vestigen in eens haven. Dan is er geen enkel landelijk instrument om dat tegen te houden en dat is volgens mij waar de kamer om heeft gevraagd. Dus het gaat mij niet om dat het in één locatie nog maar mag het gaat erom dat die impact van wat daar gebeurt op die ene locatie landelijk is en dat je daar een landelijk afwegingskader op zou willen. Dat is volgens mij de wens van de kamer geweest. Ook in diverse moties.

[3:40:45] Voorzitter, minister dan is dan hebben wij wel degelijk antwoord gegeven op de vraag van frank gelezen is het niet eens met ons antwoord, want ons antwoord is namelijk dat landelijke afwegingskader is in alle gemeentes verboden op deze twee na en dat vinden wij verantwoord vanuit onze verschillende verantwoordelijkheden. Ik vond het ook verantwoord vanuit mijn frans en voorzitter, ik ben ook altijd voor geen tweeminutendebat te doen als die nodig is, maar dit is nou zo'n punt waar we van mening verschillen je met de motie kan proberen de koop een excuus bij te leggen. Maar ik vind maar suggestie. Dat kan ook bij twee minuten wat klimaat en energie, dat we hebben vind ik ook helemaal prima, maar ook nog andere om toch een aanvulling op voorzitter, want wij hebben minister adres en heeft de minister van ez kan ik hebben.

[3:41:29] Denk nu twee maanden geleden echt een heel boeiend debat gehad met een aantal van u over de groene industrie aanpak en daar hebben we ook twee dingen aangegeven dat we zowel bij die maatwerkafspraken heel goed kijken welke energievraag daarbij komt en hoe die wederkerigheid tussen het bedrijf en nationaal belang zit en ik heb daarbij ook aangegeven dat we in het nationaal programma energiesysteem ook nadenken over hoe de totale energiebehoefte in nederland twintig, vijftig uitziet hoe je dat op een verantwoorde manier verdeeld. Zeker als het in de eerste jaren van de opschaling nog schaars is dus ja dat daar zit ook sturing en regie op alleen wel op een andere manier dan mevrouw kreeg nu van ons vraagt.

[3:42:08] En ik zie de minister van economische zaken als deze discussie klaar. We gaan nu naar de laatste toe. Mevrouw kreeg een voor thunnissen. En dan stoppen ermee. Mevrouw krijgen.

[3:42:18] Maar voorzitter, de minister voor klimaat voor een nu toch weer het vraagstuk tot een ruimtelijke kwestie van het vraagstuk ging over of wij in twintig, dertig de groot of energie. Vraag die komt vanuit elektrificatie van industrie, groene waterstof of daar genoeg duurzame energie voor opgewekt geworden. Wat de implicaties daarvan zijn er daarnaast nog discussies over synthetische kerosine met een gigantische duurzame energievraag. Dat was het vraagstuk om het dan voor een en tot een locatie kwestie. Daar gaat het dus nieuw zowel moment dat daar voor nou noem eens wat zestig megawatt aan datacenter capaciteit gepind wordt in die locatie. Dan heeft dat toch een implicatie. En dan is de vraag wie hebben we daar landelijke regie op of niet? Hebben we dus nu met de huidige plannen van het kabinet niet.

[3:43:07] Meneer de minister,

[3:43:10] Ik heb eigenlijk geen nieuwe vraag gehoord. Voorzitter, dus ik niet om flauw te doen. Maar we komen in een soort van welles-nietes terecht waar we allebei niet vrolijk van worden.

[3:43:21] De landelijke regie gaan. Oké. Ik heb nog een keer proberen de landelijke regie is dat wij het inderdaad onverantwoord vinden om om gestuurd op allerlei locaties in nederland high school datacenters toe te staan dat er dus vanuit verschillende verantwoordelijkheden hebben gekeken wat zijn plekken waar het ruimtelijk inpasbaar is en wat zijn plekken waar het qua energievraag acceptabel is. En dan komen we tot de conclusie dat er twee locaties in nederland overblijven en dan kijk je dus wel degelijk van uit de grote vraag in de grote behoefte en dan kom je dus tot uiteindelijk aan het einde van dit rechter op slechts deze twee plekken uit.

[3:43:54] Mevrouw tennissen,

[3:43:57] Voorzitter, dan wil ik alleen toevoegen dat de partij voor de dieren die criteria die die de minister voor klimaat nu noemt veel te beperkt vindt wat ik aan het begin van het betoog aangegeven is dat wij graag een visie zien inderdaad over hoe ziet die industrie van de toekomst eruit. En als je vanuit dat perspectief bekijkt en daarom wil ik de minister van economische zaken of met klem benadrukken om toch snel met zo'n visie te komen die grote vervuilers het helemaal niet zeker of ze inderdaad klimaatneutraal gaan zijn in de toekomst en dat hangt mede af van onze een de beschikbaarheid van energiebronnen en feitelijk wat we nu doen. Het is een privatisering van publieke ruimte. De zee publieke ruimte hebben we nu windmolens geplaatst. Dat is een keuze en schaarste speelt er een grote rol. Dus ik vraag met klem aan de minister van economische zaken of zij snel een visie wil uitwerken over hoe hoe de industrie van de toekomst in twintig, dertig de uitziet. En eigenlijk zou je van daaruit moeten redeneren is er überhaupt plek voor datacenters in nederland en dat is dan een integrale visie. Maar ik noem dit op basis van twee criteria twee locaties aanwijzen, noem ik geen integrale visie.

[3:45:09] Mevrouw de minister,

[3:45:11] Voorzitter, ik heb in verschillende debat op verschillende plekken aan verschillende personen al toegezegd dat ik die brief gaan sturen staat volgens mij ook in de overzichten die komt dit jaar. Ik heb daarnet ook het nodige over gezegd. Dus ik ben het volledig eens. Mevrouw teunissen. Daar moet ook een visie op komen en die gaat komen en daar gaan we het debat over hebben. Zoals ik net

[3:45:29] de gaf hoogstwaarschijnlijk.

[3:45:32] Dank aan alle drie de ministers voor de beantwoording. Ik ga ik even een paar toezeggingen.

[3:45:37] Voorlezen die voorzitter, mag ik daar nog één ding over de toezeggingen zeggen want ik had iets gezegd over de obligatie datum. Maar ik heb even ruggespraak gehouden en er is inderdaad een groot aandeel. Ook bij andere collega's nice ministers die een bij moeten dragen. Dus ik vraag mij ook voor oktober voor die appreciatie. Want anders is het tekort aan.

[3:46:00] Vergelijken,

[3:46:01] De digitale zaken commissie is bezig met het plannen van een debat ook in de begrotingscyclus en dat zou daar nog wel eens net een week voor kunnen liggen.

[3:46:12] Dus ik zie de de het wat de minister zegt van ik wil de integraal beantwoorden. Maar het zou mooi zijn als we dat goed op elkaar af kunnen stemmen dat het niet net een week later.

[3:46:21] De minister toezeggen.

[3:46:23] Die planning die komt ook heel binnenkort van de kamer.

[3:46:28] Mijn idee dat we even wachten tot die planning. Er is en dat we dat ik dan even kan aangeven wat de of of we dat halen is dat een idee.

[3:46:34] Ik verwacht dat die planning deze week rond komt voor volgende week en als het dan echt niet niet gaat dan moeten we het bij het hoofdlijnendebat digitale zaken uitspreken.

[3:46:47] Later laten we dat doen terwijl ik even de toezeggingen voorlezen is iedere keer gedaan door de minister van economische zaken en klimaat. Zoals ik de minister zegt dan bedoel ik die minister de minister zich toe om een het vierde kwartaal een brief over digitale economie naar de kamer te sturen.

[3:47:05] De me.

[3:47:06] De minister zegt toe om een tweeduizend, drieëntwintig een brief naar aanleiding van de verkenning over digitale infrastructuur naar de kamer te sturen.

[3:47:16] De minister zegt toe om komend najaar

[3:47:19] en de vraag was dat in het kader van het programma grip werd het goed begrepen.

[3:47:26] Volgens mij moet hij even terug naar de eerste die toezegging. Ik heb ik heb toegezegd. De brief over digitale economie in de tweede helft van dit jaar en over digitale infrastructuur in tweeduizend, drieëntwintig.

[3:47:37] Pardon. Dat maakt niet uit hoor.

[3:47:41] Het komt allemaal goed. Ja precies. Mijn moeder. Nu is die die de derde toezegging. Dat heb ik een vraag aan u, mevrouw de minister, de minister zich toe om komend najaar en er is mijn vraag was er in het kader van het programma grip. Ja dat klopt. Dankuwel en brief over werklocaties naar de kamer te sturen. De minister zich toe om een appreciatie van het rapport van buck consultants naar de kamer te sturen. Had ik graag een termijn gehad.

[3:48:07] En daar hebben we net.

[3:48:07] Dat heb ik net over gehad. Het was het ravenna instituut als die buck was rate nou net over gehad dat we de streven naar om dat te doen kijken. Even naar mevrouw leijten.

[3:48:18] Voor het debat over digitale zaken in het kader van de grote cyclus.

[3:48:26] Dat is het streven. En als het anders is bericht ik uw kamer.

[3:48:29] Maar we hebben nog geen de feite toezeggen. De minister zegt toe om in oktober een appreciatie van het rapport van het rathenau instituut van de kamer te sturen. Die hebben genoteerd. Ze spreken nu over hetzelfde. Want nu ben ik de.

[3:48:41] Welk rapport zou ik formeel onderdeel maken van de procedure hier een kamer toesturen.

[3:48:47] Het is.

[3:48:49] Precies de appreciatie is rate. Nou en precies ja, we hebben het nu goed goed staan. Dankjewel. Er is zoveel. De rest is de is er nog een twee minuten debat aangevraagd en maar dan wel zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wordt. Mevrouw kruger. Er zijn toch nog wat vragen en ogenblik. We beginnen van koffie.

[3:49:07] Dagvoorzitter. Ik heb nog twee toezeggingen gehoord, namelijk eentje dat de minister in haar brieven ook nog terug gaat komen over die internationale samenwerking heb ik een toezegging gekregen. Dus die zou ik graag ook formeel genoteerd willen hebben en een tweede gaat over. Ik heb een toetsen. Mijn hele inburgering aangenomen toetsingskader voor datacenters en cool locaties en ook de daarvan is toegezegd dat daar op terug gekomen zou worden. Dus ik zou dat ook.

[3:49:34] Dat doe ik in diezelfde brief over die werklocaties. Dat neem ik die brief mee.

[3:49:38] Oké, kan dat dan ook op die manier genoten. Het staat allemaal zo genoemd.

[3:49:44] De administratie en heel sympathiek heel sympathiek mevrouw die al een mooie anja draagt voor onze veteranen aanstaande zaterdag vijfendertig in is het veteranendag hier om de naar en daarom draagt mevrouw koffie die mooie witte anjer. Ze is verder iedereen tevreden. Geen vingers meer. Dan gaan we het hierbij laten dank aan de mensen die thuis hebben gekeken en geluisterd voor digitale kanaal. De mensen op de tribune. Ook onze trouwe collega van dienst verslag en redactie onze grappige camerabeelden vandaag want niet iedereen heeft gezien wat er in de pauze gebeurde en ook de drie ministers excellenties en uw teams hartstikke lang dan ook de levendig staten-generaal

[3:50:25] wantrouwen gevierd. Hartelijk bedankt en gezegende kom allemaal veilig thuis en geniet van deze mooie zomeravond en ik sluit dit commissiedebat.