Openbaar verhoor de heer Van der Gaag

[0:00:00] Vergadering van de parlementaire enquete commissie aardgaswinning in groningen. We zijn toe aan ons derde verhoor

[0:00:06] en dat zal zijn met de heer van de graag en ik verzoek de griffier om hem naar binnen te begeleiden.

[0:00:32] Van harte welkom. Meneer van de graag.

[0:00:34] Goed dat u er bent.

[0:00:35] Zestig jaar gaswinning heeft nederland veel gebracht. Maar kent zeker voor gedupeerde schaduwkanten. De commissie onderzoekt hoe deze schaduwkanten hebben geleid tot het besluit de gaswinning in groningen te stoppen.

[0:00:47] We willen weten hoe de besluitvorming op cruciale momenten is verlopen.

[0:00:50] Hoe werkt de publieke en private partijen samen bij de gaswinning

[0:00:54] en we onderzoeken de aardbevingen en de ontwikkeling van kennis, daarover de afhandeling van schade die veroorzaakt wordt door de bevingen en het proces van het versterken van gebouwen in de provincie groningen.

[0:01:06] U bent vandaag de derde geoloog die we spreken

[0:01:11] en u bent als zelfstandig geoloog en hydroloog. Iemand die al vaker aandacht heeft gevraagd voor specifieke eigenschappen van een chronische ondergrond.

[0:01:21] U wordt vandaag gehoord als getuige en dit verhoor vindt plaats onder ede

[0:01:26] en u heeft gekozen de belofte af te leggen dat u de gehele waarheid en niets dan de waarheid zult zeggen en ik verzoek u daarom om te gaan staren

[0:01:36] en mijn na te zeggen

[0:01:38] dat beloof ik.

[0:01:39] Dat beloof ik.

[0:01:40] Dan mag u weer gaan zitten.

[0:01:43] Dan staat u hierbij onder ede.

[0:01:46] Het gesprek met u zal worden gevoerd door julia kat en mijzelf.

[0:01:51] Het kan zijn dat peter quint op het eind ook nog geen enkele vraag is helder. Oké dan gaan we beginnen en geef ik het woord aan mevrouw kat.

[0:01:59] Dankuwel meneer van de graag. U bent zoals mijn collega net al zei als deskundige jarenlang betrokken bij het groningse gas dossier als geoloog. Als hydroloog. Heeft u veel verstand van de ondergrond en al sinds de jaren negentig verricht. U onderzoek naar de groningse bodem en in dit verhoor willen we met u hebben over de rol die u speelt in het groningse dossier en expertise en kennis.

[0:02:27] U kijkt naar processen in de ondergaan

[0:02:30] als bioloog en geoloog.

[0:02:31] Wat is precies uw expertise.

[0:02:35] Ja. Ik ben afgestudeerd als structureel geoloog

[0:02:39] en daarna heb ik een een intensieve cursus hydrologie gedaan. Engelstalig voor civiele ingenieurs

[0:02:47] en in die hoedanigheid ben ik altijd geinteresseerd

[0:02:52] geweest in de in de in de

[0:02:55] aparte

[0:02:57] groningse ondergrond want dat kan je wel zeggen. Het is een. Het is een delta waarin

[0:03:04] heel verschillende

[0:03:06] gesteente zijn afgezet

[0:03:09] en vlak naast elkaar

[0:03:12] veel verschillende soorten gesteente vinden met ook speciale eigenschappen en ook anders gedrag gedurende de aardbeving.

[0:03:23] Ja

[0:03:24] en

[0:03:26] en wat is het verschil tussen ideoloog en geel.

[0:03:29] Kunt u dat voor de hydroloog die.

[0:03:31] Voornamelijk naja hydroloog kijkt naar de waterhuishouding en geheel kijkt weer naar de grondwaterhuishouding. Maar zo ver hoeven we niet te gaan en een geoloog die kijkt naar de bodem en mijn expertise is eigenlijk ook structurele geologie. Dat is wat dieper in de bodem. Maar gezien de de afzetting in groningen ben ik ook wel expert geworden in de in de in die dertig jaar dat ik me de bezighouden mee bezighouden in de bovengrond van groningen.

[0:03:59] U heeft expertise in zowel bovengronds als in de om ja ja, we komen straks uitgebreid terug op de verschillende soorten gronden en proces in de ondergrond. Maar u heeft ook een eigen adviesbureau holland innovation team en daarvoor bekend onder de naam braun ter controle.

[0:04:17] Waar houdt uw adviesbureaus zich mee bezig.

[0:04:20] Ja, wij hebben eigenlijk over de over de hele wereld

[0:04:25] projecten uitgevoerd in in canada en in in op ibiza. Dat heb ik in het voorgesprek al een keer gezegd want dat was niet vervelend. Zo zeggen.

[0:04:36] Daarin hebben wij vooral metingen gedaan met tilt meters.

[0:04:40] Ik kan me ook nog herinneren dat wij in het forum rosmalen hebben geboord om te kijken waar de romeinen hun water vandaan haalden om de de vloot gevechten te houden. Dus dat zijn allerlei verschillende dingen waarbij

[0:04:56] steeds weer

[0:04:58] voor verrassingen komt te staan wanneer je denkt van op deze grond kan niet bestaan. Totdat je hem ziet en dan dan moest je nederig toegeven dat die grond toch wel bestaat. Dus ja als je heel veel in de wereld hebt gewerkt.

[0:05:14] Ook in mauretanië. Ook in de in tunesië ook in zuid-amerika modder vulkaan op trinidad. Dan moet je eigenlijk tot je

[0:05:27] verbazing toegeven dat heel veel mensen zeggen nou dat kan niet. Dat bestaat niet. Dat bestaat dus wel.

[0:05:35] Dus

[0:05:36] ik raad iedereen aan

[0:05:38] in ieder geval iedereen geoloog om zoveel mogelijk kennis te nemen van allerlei

[0:05:43] de aparte geologische verschijnselen. Ik kan me ook herinneren dat ik een keer met een groep spelen dialogen vanuit het maaiveld.

[0:05:53] De kippenhok van een zoutkoepel ben ingegaan tot op

[0:05:57] het niveau waar zout zich bevindt

[0:06:00] en dan zit je eigenlijk in een grot en dat heb ik toen wel eens de toenmalige rijk geologische dienst verteld en die zijn de maar ik kan helemaal niet eens naar de foto.

[0:06:11] We waren er dus.

[0:06:13] Wie zijn dan die opdrachtgevers daarbij.

[0:06:17] In italië waren het amerikanen in de in met kilometers waren het canadezen.

[0:06:24] Dus

[0:06:25] want het over deze als de overheid of een bedrijf.

[0:06:29] Nou ik heb ook het rapport geschreven voor de c o twee opslag in barendrecht of opdrachtgever was volgens mij universiteit van utrecht. Maar die had weer opdracht gekregen van ministerie van vrom. Ik heb ook meegedaan aan het onderzoek naar de opslag van radioactief afval. Het opbouw onderzoek toen dat was voor eigenlijk voor negentien, eenennegentig voor de eerste beving in groningen.

[0:06:53] En toen hadden wij als zijn de kraan controle. De opdracht om goed te kijken naar de stabiliteit van kippenhok van zout.

[0:07:02] De bosch

[0:07:04] werd als zoutkoepels en verschilt uw werk in nederland dan van het werk wat u in het buitenland heeft uitgevoerd.

[0:07:10] Nee nee.

[0:07:12] Het is een.

[0:07:13] Is op dezelfde aarde. Dus.

[0:07:16] Dank.

[0:07:18] Mijn collega's die gaf al aan dat u in uw werk ook echt wel veel aandacht heeft besteed aan de groningse aardbevingen en de schade die deze kunnen veroorzaken.

[0:07:25] Nu heeft ze naar de samenstelling van de bodem gekeken

[0:07:30] en de aanwezigheid van zogenaamde knip klei in de bodem zorgt er volgens u voor dat beving relatief veel schade veroorzaken.

[0:07:38] Hoe komt het dat klei soorten belangrijk zijn om te begrijpen waarom bevingen aan schade aan gebouwen kunnen veroorzaken.

[0:07:47] Bij de eerste aardbeving in het groningenveld op vijf december negentien eenennegentig was er

[0:07:55] gezien de kracht van de baby

[0:07:57] aanzienlijke schade,

[0:08:00] met name aan een

[0:08:01] pand in middelste.

[0:08:03] Daar woonde een oude mevrouw die is inmiddels overleden. Mevrouw van der laan. En na de beving kon ze door de de buitenmuur naar buiten kijken.

[0:08:14] Daar zijn we op bezoek geweest.

[0:08:17] Ik vroeg me af hoe is dat mogelijk, want in de omgeving

[0:08:21] was er eigenlijk niet zo veel sprake van van aanzienlijke schade

[0:08:26] en

[0:08:28] eigenlijk ging

[0:08:31] de geestelijk staat van mevrouw, maar ook ter harte

[0:08:33] allerlei overheidsinstanties. Laten we zeggen ja, er is een straaljager overgeslagen gevlogen of er is een vrachtauto juist aan gereden. Dat leek ons sterk. Want dat zou dan precies

[0:08:44] op de tijd van de aardbeving zou moeten zijn geweest en dat leek ons toch

[0:08:48] ik statistisch ook moeilijk te bewijzen.

[0:08:52] Ik heb daar geboord en ik kwam tot de slotsom

[0:08:56] dat die klei eigenlijk die klei die die. Het was niet een gewone klei. Toen ben ik gaan kijken.

[0:09:04] Maar

[0:09:06] wat daar over bekend was

[0:09:08] en wat blijkt in die

[0:09:12] hele oude geschriften van wageningen, maar ook oude geschriften van schoolmeesters van achttien zo volstaat. Dat is een dit is zo'n aparte klei die zwelt op als die als die antwoord. Maar als die droog wordt. Dan kan je je buurman zijn hersenen inslaan. Als je dat al zou willen en

[0:09:32] dat dat geeft dus weer en en inmiddels weet ik dat de boeren die die knippen ook goed kennen. Die zeggen ja, wij toen ik klein jongetje was in de zomer zit de ik mijn fiets erin in die knip scheuren.

[0:09:46] Dus wij dachten dat is wel een hele aparte

[0:09:50] klei.

[0:09:52] Wij hebben uiteindelijk ook proeven gedaan

[0:09:56] met canadezen

[0:09:58] en met de amerikanen die hier zijn gekomen en ik heb heel veel contact gehad met de zowel klei expert van de british jaloezie survey lee jones en we hebben allerlei

[0:10:12] eigenschappen getest van die speciale kleding en die bleek eigenlijk alle eigenschappen te hebben van de heel klein. En

[0:10:20] wat bleek later ook nog. We hebben wij konden met tilt meters meter. Dus wij gooiden ook bar in mijn water in israël klaar en we zagen het. We konden meten dat hij omhoog kwam en dat het leek wel zo bruisend bak mail.

[0:10:34] En is het nou identiek zeg maar knip klei, klei.

[0:10:38] Wij noemen een kleinere variant.

[0:10:40] Ja.

[0:10:42] Het heet knikken

[0:10:44] knip klei of pik piepklein. Dat is in west friesland en wij noemden het zo blij omdat het

[0:10:50] uiteindelijk en dat is nu de laatste jaren bewezen

[0:10:54] in een onderzoek wat we nu doen eigenlijk

[0:10:57] dat er heel veel

[0:10:59] typische zowel kleine mineralen

[0:11:01] in die knip kluis zitten en dat is het zowel kleine mineraal smeek tweet

[0:11:06] en smeekt. Dit heeft de eigenschap

[0:11:09] dat als het droog is, is het gewoon smeekt eten een natrium klein. Maar als het mond wordt, neemt het water op in zijn kristal

[0:11:19] structuur.

[0:11:20] Dus het is iets anders. Je kan klein maken en dan wordt het een beetje plastisch. Maar bij smeekt iets

[0:11:27] wordt eigenlijk

[0:11:28] de het kristal ro rooster groter en dat geeft een veel grotere druk.

[0:11:33] En als dat

[0:11:34] en heel veel van die die knip klei is ongeveer afgezet

[0:11:39] in de periode tussen driehonderd en zevenhonderd na christus

[0:11:44] en het zin. Ze denken dat het een soort van brak water klein was. Er zit geen kalk in.

[0:11:49] Dat konden wij toen ook al constateren. Dus dat doe je met zoutzuur. Dan zie je dat er geen kalk in zit. Nou eigenlijk

[0:11:57] die knip klein als die antwoord

[0:12:00] kan die zoveel druk opbouwen

[0:12:03] ook tegen de fundering.

[0:12:04] Wat

[0:12:05] heel veel boerderijen staan gefundeerd op staal in de knip klein.

[0:12:09] Dus eigenlijk staat die boerderij al onder druk en dan is de de aardbeving eigenlijk de laatste druppel die de emmer doet overlopen.

[0:12:17] Want hoe is dat dan precies dat verband tussen de beving.

[0:12:19] De knip klaar.

[0:12:21] Er is er is geen verband tussen de beving en de piepklein. De beving zorgt ervoor

[0:12:28] dat beving is in deze de laatste druppel die de emmer doet overlopen.

[0:12:33] De tu delft heeft in tweeduizend acht ook een rapport geschreven over de het trigger effect

[0:12:39] het treffen. Daar bedoelde ze eigenlijk mee dat hun huis al onder spanning staat.

[0:12:43] Er is een stuk aangebouwd of een stuk

[0:12:46] gesloopt of de buitenmuur weg of binnenmuren of een serre aangebouwd. Dus oorspronkelijk is het niet meer of het huis is niet meer in zijn oorspronkelijke staat. Dus er zijn drukverschillen

[0:13:00] en dan kwam de tu delft ook tot de conclusie dat een aardbeving

[0:13:06] noemen, zij dan het zogenaamde trigger effect tot meer schade kan leiden dat grond

[0:13:11] van een op de in in de in het geval van een normaal

[0:13:16] huis zonder spanning zou verwachten knippen heeft eigenlijk hetzelfde.

[0:13:22] Oké. Dus.

[0:13:24] En u presenteert in februari tweeduizend vier ook een onderzoek

[0:13:28] naar de aanwezigheid van zowel klei in groningen.

[0:13:32] Waarom besloot je precies om dit onderzoek uit te voeren.

[0:13:38] Ik had er veel over gelezen. Wij hadden veel proeven gedaan. We hebben er zelfs vrije zowel proeven gedaan onderwerpen als bergen limits dat ze allemaal technische onderzoekjes die je kan doen

[0:13:51] en heel veel met british psychological survey geconfronteerd en die zeiden van ja nou echt een typische zo klein de juist alle eigenschappen van een zo klein.

[0:14:01] We hebben daarom dat rapport geschreven. Dat heb ik niet alleen gedaan. Dat heb ik met mijn canadese partner en afrikaanse geoloog met lee jones geschreven en wij zijn uw kijk uit

[0:14:12] want voor ons is het geen vraag meer. Maar wanneer het na een droge zomer hard gaat regenen

[0:14:20] en die knip klei. Die neemt wat water op en zet de verdeling onder onder spanning.

[0:14:26] Dan kan een aardbeving tot veel grote schade leiden dan je op grond van de afstand tot het epicentrum die bekende befaamde contourlijn zou mogen verwachten.

[0:14:38] Nou toen hebben wij ook geadviseerd zorg in ieder geval een kip klein gebied dat je de grondwater stand altijd zo constant mogelijk houdt.

[0:14:47] Misschien ook wel. Ja, we komen dadelijk nog wel op op op op loopafstand en kwel druk enzovoort. Maar

[0:14:55] wat dat betreft zouden we eigenlijk naar de engelse geologische dienst moeten kijken

[0:15:01] want die hebben gewoon een keihard overspel en kleding voor heel engeland en hebben een kaart van running cent over heel engeland. Want dat geeft ook als er geen aardbevingen zijn, maar alleen maar een droogte of iets anders geeft dat ook een

[0:15:15] een andere aanpak dan je op grond van de van gewone grond zou verwachten.

[0:15:21] We zien ook dat de provincie groningen en tno en tu delft vragen om ook een onderzoek te doen naar uw onderzoekers review

[0:15:30] over de zowel klein die deskundigen zijn kritisch op uw onderzoek en conclusie

[0:15:38] en zij oordelen eigenlijk dat er in groningen geen zowel klei voorkomt.

[0:15:43] Hoe verklaart u dat verschil in inzicht

[0:15:46] moeilijke vragen.

[0:15:48] Ja ik kan het niet verklaren. Ik denk ze hebben mij ook nooit iets gevraagd wat ik als ik in hun plaats was geweest. Wel had gedaan dan had ik gezegd van met wie heb ik gedaan. Wat heb ik gedaan.

[0:16:00] Dat is lastig daar.

[0:16:03] Misschien mag je spreken over redelijke arrogantie. Laat het allemaal ophouden.

[0:16:09] Maar eigenlijk heeft dat best wel gevolgen want de de provincie groningen komt tot de conclusie dat naar aanleiding van die twee onderzoeken er geen nader onderzoek nodig is. Nou dat is dus nu aan de gang naar

[0:16:21] negentien jaar na datum.

[0:16:24] En zijn daar ook conclusies uit te melden.

[0:16:26] Veel smeekt iets

[0:16:28] en zo klein mineralen in zitten en dat die heel behoorlijke druk bij de opbouwen.

[0:16:34] Ja.

[0:16:35] En u eerst dat onderzoek van die twee partijen zelf wel kunnen zien.

[0:16:40] Ik heb ze.

[0:16:41] Onder onderzoek onderbouwen zij dan de conclusie.

[0:16:44] Ik kon wel een grappig voorbeeld geven

[0:16:47] waarin staat van meneer van de graag moet maar eens met de zowel klei expert lee jones contact opnemen. Ja maar dat hadden we juist mee gedaan. Dus

[0:16:57] verder weet ik niet wat ik ermee moet.

[0:17:02] U heeft ook onderzoek gedaan naar het gebruik van de zogenaamde kilometers.

[0:17:06] Wat zijn dat. En hoe werken ze?

[0:17:08] Tilt meter

[0:17:10] is een eigenlijk elektronische waterpomp

[0:17:13] scenario, scenario's

[0:17:15] en

[0:17:19] uiteindelijk en dan wordt het technisch. Maar ik kan me eigenlijk het meest eenvoudige zeggen die genereren op elk monument

[0:17:27] wanneer je dat wil

[0:17:29] een vector waarvan de lengte en de richting een maat is voor de diepste daling

[0:17:36] of de grootste stijging.

[0:17:38] En als je systeem tim peters neergezet

[0:17:41] kan je dus met integratie direct een bodemdaling kaart genereren

[0:17:46] en die tilt meters design

[0:17:48] voor een aantal zaken perfect

[0:17:52] voor een aantal zaken zijn ze ook niet perfect. Dus je kan heel veel dingen doen met til peeters als is goed inzet.

[0:17:59] Maar je kan er niet alles mee.

[0:18:01] Dus ik heb vaak groningers gezegd van die design zit. Duizend deelt maar eens nederland in boven het veld. Dat heeft dus geen enkele zin. Je kan wel

[0:18:12] bijvoorbeeld. Ik heb heel vaak voorgesteld

[0:18:15] om vier tilt meters in de kelder te zetten,

[0:18:18] want er is altijd discrepantie tussen

[0:18:21] overheidsinstanties en gedupeerden,

[0:18:24] want ook de gedupeerden zeggen van wij hebben last van verzakkingen door de aardbeving

[0:18:30] en de overheid zegt ja maar dat kan niet.

[0:18:33] Dan zeg ik van ja dat heb ik dat ik al vijftien jaar te vertellen.

[0:18:39] Set vier tilt mens in de kelder.

[0:18:43] Je weet van het knmi weet wanneer er een aardbeving is

[0:18:46] voor die aardbeving dat die fundamenten die bewegen altijd maar dan leer je eigenlijk het gedrag van het gebouw en je en en

[0:18:58] honderd procent horizontaal blijft niets. Dus je weet al hoe dat gebouw en als je dan een trendbreuk ziet na zo'n aardbeving met die tilt dan weet je dat die verzakking door de aardbevingen komt

[0:19:11] aan de andere kant als je dat inziet,

[0:19:14] heeft de aardbeving geen verzakking veroorzaakt.

[0:19:17] Er zijn heel veel

[0:19:21] eigenlijk

[0:19:23] technische oplossingen om allerlei disputen in groningen

[0:19:28] op torens.

[0:19:29] Ik heb ook

[0:19:31] gelijk naar huis heb ik gezegd van joh.

[0:19:33] Het is bij ons

[0:19:36] bij heel veel mensen in nederland niet ook bij overheidsinstantie niet bij ons bekend dat

[0:19:43] huizen die dichtbij kanaal of sloot te slaan

[0:19:47] gevoeliger zijn voor aardbevingen.

[0:19:50] De huizen die er ver van af staan. Dus wat let je zet. We hebben honderden miljoenen uitgegeven. Z

[0:19:57] een rij versnellingsbak beters loodrecht op een kanaal

[0:20:02] zitten op twee meter vijf meter tien meter en dan kan je zien bij laten zien wat het verschil is.

[0:20:08] Nou dat verschil laten zien en dus om bevingsschade in in aan gebouw in kaart te brengen. Daar zouden ze tilt meters gebruikt voor kunnen worden.

[0:20:19] Je kan ego verzakkingen heel goed meten en je kan ook met tilt meters ik op dit moment heb ik een in opdracht van de zoutwinning maatschappij visa en de bewoners heb ik een systeem tilt meters ontworpen. Dat staat dat. Dat is nu online

[0:20:40] en de bewoners van harlingen. Dat is goed voorbeeld van hoe je het eigenlijk zou moeten doen. De bewoners en de zout maatschappij die zeggen van joh zoutwinning riskant hier en daar maar oké. De vergunning is verleend. Laten we nu een systeem neerzetten waarbij we bijvoorbeeld kunnen zetten als de bodemdaling in harlingen meer dan twee centimeter is dan stoppen we met zoutwinning. Daar zou je toch maar eens uitstekend geschikt voor.

[0:21:06] Ja.

[0:21:07] Is dat het grote verschil tussen tussen aanhalingstekens gewone sensoren van gebouwen en ten opzichte van die meter is dat dat wat een toegevoegde waarde heeft dat voor die gedupeerden voor voor die inwoners.

[0:21:19] Ik al zei

[0:21:20] ik ben nu

[0:21:25] heel veel gedupeerden aan het ondersteunen

[0:21:29] waarbij je ziet dat er eindeloze rechtszaken volgen.

[0:21:35] De raad van state waarin de hele tijd wordt gezegd van

[0:21:38] dit huis is verzakt

[0:21:41] en dat komt door de aardbevingen

[0:21:45] in deze de ing zeggen ja maar dat kan niet

[0:21:49] en en de en dat loopt dus al jaren.

[0:21:53] Dus

[0:21:54] als ze dat als vijf jaar geleden in die kelder wietteelt mij eens had.

[0:22:00] Dan was er nu niet zolang en dispuut geweest.

[0:22:03] Nee. Wat hij eigenlijk zegt is als die tilt meer hadden geplaatst dan wat was het van telt.

[0:22:08] Met verstand. Want het hield mij te winnen in de wijsheid. Niks.

[0:22:14] Dus

[0:22:15] je kan niet alle. Ik doe ik zit nu in de technische commissie tilt meters straks ook op en ik vind het jammer dat ze dat dat dat sindsdien niet

[0:22:24] allemaal in de kelder zitten. Snapt u.

[0:22:28] Want iemand zegt zo. Het is een bar in het dorp van hoe wordt tegen nagekeken kreeg het gebruik van die tilt meters in nederland.

[0:22:36] Nou ik vind dat

[0:22:38] omdat ik ze in in de in de rocky mountains in palm springs in ibiza en in rome heb gebruikt. Weet ik dat heel veel andere landen.

[0:22:50] Ja

[0:22:52] zeg het als gezonde tilt. Maar het is een aantal dingen niet eens zouden kunnen.

[0:22:56] Dus het is mij altijd een raadsel geweest.

[0:22:59] Waarom.

[0:23:00] En ik geef een voorbeeld in de industrie leidraad

[0:23:04] van de

[0:23:06] hierbij wordt in tweeduizend veertien, tweehonderd bladzijden over meetapparatuur geschreven en wordt tilt slaat er één keer in dat

[0:23:14] waarin staat dat ze niet zo goed zijn, terwijl ze over de hele wereld gebruikt worden en werden

[0:23:20] het.

[0:23:21] Ik weet het niet voor u.

[0:23:22] Vraagteken voor mijn vraagtekens.

[0:23:24] Ja toch. De nationaal coördinator groningen. Die gaat dus inderdaad net zijn met een pilot te starten over de toegevoegde waarde om dat te bepalen van tilt meters bij de beoordelingen van bevingsschade

[0:23:37] en u bent lid van die technische commissie. Ja klopt dat klopt ja. En u zei net hangt af waar ze worden geplaatst. Hoe vordert de pilot en kunt u daar iets over zeggen hoe u.

[0:23:48] De betrokken. Ja nou ik probeer

[0:23:52] tips te geven.

[0:23:54] Ik vind het ja ik vind het eigenlijk een moeizaam project. Ik vind het echt een moeizaam project.

[0:24:01] Mijn nieuwsgierigheid

[0:24:04] en

[0:24:06] mijn drijfveer om mensen beter gebruik te laten maken van tilt meters

[0:24:12] belette me eigenlijk om te zeggen van wow.

[0:24:15] Doet, maar zonder mij.

[0:24:18] Waarom vind ik het een moeizaam proces.

[0:24:21] En ik denk dat dat ook komt

[0:24:24] omdat.

[0:24:27] Bewoners die wilden allemaal beter.

[0:24:30] Dus het was ook al een moeilijk proces

[0:24:34] waar ik overigens niet bij betrokken ben geweest tot mijn leedwezen om die twaalf locaties uit te zoeken. Want als hij tilt meters neerzet

[0:24:44] bij de gasopslag van morgen

[0:24:47] of bij de zoutwinning van net mag

[0:24:50] dan heb je dan heb je twintig tilt beters voor nodig

[0:24:55] en dan kan je namelijk de relatie leggen tussen hoeveel gasten erin gaat

[0:25:00] en dan gaat het omhoog.

[0:25:01] En hoeveel gasten de eruit gaat en dan gaat het omlaag. Maar met een paar deelt meters

[0:25:08] dan

[0:25:09] verdrinken in de ruis verdrink je in huis. Als er een vuilniswagen hard langs rijdt

[0:25:16] en als er een boer op tweehonderd meter begint te pompen.

[0:25:20] Ja.

[0:25:21] Want wij merkten in in canada ook

[0:25:24] te zetten waren gewoon twintig tilt meters neer

[0:25:27] en dan kan er al een door een grizzly beren omver gelopen worden, maar

[0:25:32] alle twintig

[0:25:34] dan dan moet hij opgenomen worden. Want dan is er iets niet goed met de beheer. Maar nee, het is om een idee te geven van

[0:25:45] inteelt meter systeem.

[0:25:48] Als je het goed plaatst, kan je enorm veel informatie verschaffen. Maar als je er een in de kerktoren hangt en een in de kelder van een kerk.

[0:25:58] Wat? Een bullshit? Trekt u daaruit dan?

[0:26:04] Dat ik het liever anders zou hebben gehad.

[0:26:06] Ja.

[0:26:07] En en en de en de de dat ik hoop

[0:26:11] dat ik kan bijdragen tot er

[0:26:14] de betere pijlers gaan volgen in nederland.

[0:26:18] Want als de laatste stand is volgens mij dat de pilot is is verlengd.

[0:26:26] Wat is dan uw hoop van van de uitkomst van zo'n pilot.

[0:26:29] Kijk

[0:26:30] ik heb zelf ik weet niet of we daar bekend mee bent. Een pilot voor de nam uitgevoerd met tilburg.

[0:26:36] Wilt u daarmee als u dat wil toelichten?

[0:26:39] Ik wil graag.

[0:26:40] Nou de nam wil wilde op enig moment trekken.

[0:26:44] Het is een en klein gasveld.

[0:26:48] Ja. Meer gas water opleveren. En toen zijn we met de bewoners van schouwen zou

[0:26:57] rode haan voor huizen zijn wij om de tafel gaan zitten en gezegd joh. Laat me nou eens een keer een thaise meid eens installeren en kijken

[0:27:08] wat hij gedurende lange tijd kunnen registreren. Daar hebben we veel van geleerd. Je kan daar echt ontzettend veel mee. Als je langer durende ervaring hebt met interpretatie van die dingen. Want er zijn zo makkelijk en je komt steeds maar weer voor verrassingen. Maar toen zagen we dus heel goed

[0:27:30] dat de aardbevingen in nepal het dorpshuis van warenhuizen in ieder geval een tijdje optilden

[0:27:37] en

[0:27:38] kom je heel goed. En hoe zie je dan

[0:27:41] dat het die aardbeving is

[0:27:44] want al die

[0:27:47] geïnstalleerde tilt meters vier in het dorpshuis vier in in schouders uil in de boerderij via de loolaan die gaven hetzelfde signaal

[0:27:57] en we konden uitrekenen dat de

[0:28:00] golven die rond de aarde gingen

[0:28:02] precies zo lang over deden om

[0:28:05] het dorpshuis van waarop huizen te bereiken.

[0:28:07] Overigens hebben we toen geen

[0:28:11] aardbeving in groningen. Gemeente.

[0:28:13] Nee.

[0:28:13] Er waren ook geen aardbeving van meer dan twee. Maar het was ook

[0:28:20] huizen en rode haan liggen ook

[0:28:22] iets

[0:28:24] ten westen

[0:28:25] van de rechte lijn

[0:28:26] vanuit goden

[0:28:28] dus ietsje uit het aardbevingsgebied.

[0:28:30] Ja.

[0:28:31] Wilt u daarmee zeggen dat de pilot met met

[0:28:33] de naam is is gelukt dan de de parlementariër die u met de naam.

[0:28:38] Wij hebben er ontzettend veel van geleerd, want wij zagen namelijk

[0:28:44] de opmeten design echt voor de ontwikkeling van in mijn opinie voor de ontwikkeling van nederland voor meten weten

[0:28:54] en ondersteuning van van van tunnelbouw of van kanalen bouw die zijn eigenlijk onmisbaar.

[0:29:01] Wij konden ook zien

[0:29:04] wat voor tilt

[0:29:06] de binnenvaart schepen op het reitdiep veroorzaakte in de woning aan het op de camping.

[0:29:15] Ik heb ook proeven gedaan met tilt meters in de rotterdamse haven. Ik geef een voorbeeld.

[0:29:22] Er moet een nieuwe kraan worden neergezet om een oude kade.

[0:29:26] Ja. Is die kader wel sterk genoeg. Ja. Nou wij deden dan gewoon. Wij zitten de eerst een

[0:29:33] een volkswagenbusje neer

[0:29:36] en

[0:29:37] en dan

[0:29:38] die rijden en dan zie je dat de kader wordt ingedrukt. Dan kan je de informatie beter

[0:29:44] haal je busje weg. Zie je die kader glas is.

[0:29:47] Maar je gaat om en op een gegeven moment hebben we zo'n enorme kolen show vol neergezet waar die uit de mijnbouw in zuid-afrika kent.

[0:29:55] Nou die weegt dan evenveel als een kraam.

[0:29:58] En dan zie je de die kader helemaal niet meer terug. Veert. Wij zeiden van de. Je moet je geen kramer kopen.

[0:30:04] Dus dus dat soort dingen. Je kan ongelooflijk veel met tilt.

[0:30:08] Wat zegt dat dan als u eerder vragen hebt eerder gesteld over die pilot waar u lid bent van die technische commissie.

[0:30:16] Dat ik heel benieuwd ben naar de

[0:30:19] komende resultaten. Ik heb volgens mij voor deze week een mailtje gehad dat we weer bij elkaar moeten komen

[0:30:24] en dan zal ik zeker mijn kritische

[0:30:27] noodweer

[0:30:28] hoorbaar maken.

[0:30:31] Verwachten dat het pilot gaat mislukken.

[0:30:35] Het

[0:30:41] ik weet het niet. Ik hoop dat die lukt en ik hoop dat in ieder geval dat ik mijn best zal doen om mensen te overtuigen

[0:30:48] dat de een volgende pilot anders zal moeten worden opgezet

[0:30:53] en

[0:30:55] dat je

[0:30:57] zoals ik al zei. Ik verwacht niets van een tilt meter bij de gasopslag in nodig of bij zoutwinning in net mag. Daar heb je twintig meter voor nodig. Dus dat is misschien ook een reservaat van dieren van die pilot van

[0:31:14] misschien ben ik dan zo zie je dan wel weer wat anders.

[0:31:20] Want het zijn nu maar beperkt aantal telt mee. Dus die zijn geplaatst en op locaties waarvan u denkt,

[0:31:26] Die zijn niet zo heel relevant.

[0:31:29] De u gedaan? Als u aan het stuur had gezeten. Had u dat.

[0:31:32] De project in. Ik had ik had ze echt ik weet zeker drie kelders

[0:31:38] van drie boerderijen

[0:31:40] die allemaal schade hebben

[0:31:42] en die allemaal eindeloos aan het debatteren zijn over het wel een verzakking is of geen verzakking of het nou een verzakking is door een of andere andere reden of een verzakking door aardbevingen.

[0:31:56] Ja

[0:31:58] daar zou ik ze neerzetten.

[0:32:01] En dan in de kelder en niet in de nok van het.

[0:32:03] Die en kijken

[0:32:06] dat dat is misschien dat is niet eens anekdote. Maar u kunt zich voorstellen dat als het in nederland hard stond

[0:32:12] dat die tilt meter in de nok van de kerk een behoorlijke

[0:32:16] heen en weer gaat als de dollar baby is dat verdwijnt die in de storm.

[0:32:23] Ik ga even met die terug in de tijd want we hebben het even gehad over dezelfde klei. De tilt meters. Maar u bent in het verleden ook actief betrokken geweest bij het onafhankelijk geologen platform.

[0:32:35] Dat was in begin jaren negentig kunt u even onder ons uitleggen waarom u daarin actief bent geworden.

[0:32:43] Ja. Ik denk

[0:32:44] dat

[0:32:48] denk dat je achtentachtig was toen was ik ingehuurd door de tu delft. En toen leer ik ook hans roest kennen en zojuist nog een handje gegeven en

[0:32:59] ik was zelf

[0:33:01] dat dat is misschien ook een de

[0:33:04] een geluk bij een ongeluk mag je wel zeggen

[0:33:07] ik was zelf bezig dus met met

[0:33:12] en zout winning en het schrijven van een boekje voor de ermelo

[0:33:15] raad van milieu en natuur onderzoek

[0:33:19] en tegelijkertijd

[0:33:25] uitzicht op een baan als hoofddocent in groningen. Dus ik kom vaak in groningen in contact met frits van den berg.

[0:33:32] Je hebt u al in voorgesprek genoemd of gehoord.

[0:33:36] Doen.

[0:33:37] En ik ken de oogschaduw al van heel lang

[0:33:40] en op een gegeven moment kwamen we weliswaar elkaar en dat was in de bij de chinese in amersfoort

[0:33:47] begrijp begrijpen zei ja maar die kan toch niet.

[0:33:50] Dit kan toch niet. Dit dit dit dit.

[0:33:52] We horen zoveel onzin

[0:33:54] en en en en dan worden er worden zoveel dingen ontkent. En eigenlijk was ook de druppel die in dit geval de emmer deed overlopen.

[0:34:02] Het bezoek van mij aan die mevrouw in middelstum

[0:34:05] wat

[0:34:07] die scheurde. Die waren zo bizar. Ze kon echt door de buitenmuur naar buiten kijken

[0:34:12] en dus ik vond het een soort van onrechtvaardigheid waarin de mensen van het knmi en staatstoezicht toen nog zeiden van ja, de is waarschijnlijk een vliegtuig overgevlogen

[0:34:24] en dat is door de geluidsbarrière gegaan en daarom is die buitenmuur gescheurd. Dan konden we mijn

[0:34:31] en toen was. Ja, we moeten iets doen en we gaan proberen

[0:34:35] om mensen uit te leggen

[0:34:37] waar ze op moeten letten

[0:34:39] wat voor ondergrond er is

[0:34:41] en u heeft ongetwijfeld een ander van van zowel frits als hans gehoord

[0:34:47] en helaas is olaf schuiling overleden.

[0:34:50] Maar die was ook heel

[0:34:54] om mensen. Wij hebben heel veel presentaties gehouden. We hebben heel veel mensen bekeken in huizen bekeken die echt schade hadden

[0:35:02] waarin wij dachten dit komt door aardbevingen. En toen was nog de de algen algehele consensus bij de overheid en bij de nam. Maar dat kan niet. Ja. Baby niet hard genoeg.

[0:35:15] Ja.

[0:35:16] U deed dit ook doet om alle gedupeerden te helpen. Ja dan had u dan ook zelf rechtstreeks contact met bijvoorbeeld de nam en hoe ging dat.

[0:35:25] Ik had in die tijd volgens mij niet direct contact

[0:35:29] met een om volg mij nog wel eens een keer

[0:35:32] een presentatie gehouden in die tijd

[0:35:35] voor de man met mijn amerikaanse partners

[0:35:39] over tilt beters, waarbij de ene helft sites die moeten we hebben

[0:35:45] de andere helft zuiver, maar de zie je wel veel mee.

[0:35:50] Toen is dat beetje.

[0:35:52] Dat is eigenlijk niet door. En ik heb ook nog wel eens

[0:35:57] rapport geschreven in opdracht van novum

[0:36:01] over

[0:36:03] c o twee opslag

[0:36:04] waarin ik

[0:36:06] wel een aantal brief heb gehad van nam dat het in principe en

[0:36:11] een goed rapport was

[0:36:13] met betrekking tot de centrale opslag.

[0:36:15] Had u in die periode wel contact met kennisinstellingen tno knmi of en over wat er in de ondergrond gebeurt.

[0:36:24] Nauwelijks. Ik denk

[0:36:27] dat ze mij nogal eigenwijs vonden

[0:36:31] en nogal tegendraads

[0:36:33] en het heel makkelijk is eigenlijk voor een gereden.

[0:36:37] U heeft dat gelezen. Gerenommeerde instituten vinden dat er wel blij is dat. Het is makkelijk voor gerenommeerde instituten om eenpitters of ik had toen een paar mensen in dienst om die

[0:36:51] uit te schakelen op de markt. Laat maar zo zeggen.

[0:36:53] Ja.

[0:36:55] En hoe verklaart u dat ze u zo zagen waren. Hoe kwam dat.

[0:37:03] Nou

[0:37:07] ik heb

[0:37:08] en ik weet niet of u daar

[0:37:10] inzage in hebt gekregen in in dat onderzoek van

[0:37:16] oplaat zout op berging.

[0:37:19] Ik weet niet of u dat heeft maar daar heb ik dus ook aan mee gewerkt

[0:37:24] en de aard van een van de rapporten die wij hebben geschreven is, gaat over keppel. Die gaat over annie lied

[0:37:34] gesteente

[0:37:35] toen zeiden wij kijk naar uit dat je daarin gaat boeren.

[0:37:39] Want

[0:37:40] als dat nat wordt.

[0:37:42] Dan kan het zelfs tot

[0:37:45] stevige aardbevingen leiden

[0:37:47] en zelfs

[0:37:49] menen toen we het kippenhok explosies. Maar

[0:37:51] dat ging een beetje ver. Maar het kan echt tot

[0:37:55] behoorlijke aardbevingen aanleiding geven en toen

[0:38:02] kreeg ik te horen van van tno

[0:38:05] en van ez. Zulke onzin hebben nog nooit gehoord.

[0:38:10] En wat let ons

[0:38:12] gelijk

[0:38:13] dat hetzelfde fenomeen zich voordeed in die stijl van in duitsland en daar ging het dorp dertig centimeter omhoog omdat ze hadden geboord in de die dit formatie.

[0:38:25] Wanneer was dat welk jaar speelde?

[0:38:27] Ik dat de noordzee was denk ik. Negentien, negentig

[0:38:32] met mijn toenmalige

[0:38:34] experts.

[0:38:37] En had dit nog een impact zeg maar ook u in uw professionele carrière dat u bij de geel de logo.

[0:38:45] Ik ik ik hield vaak

[0:38:50] gedupeerden of mensen die dingen aan de kaak wilde stellen.

[0:38:55] Ik kan me nog een

[0:38:57] de uitlatingen van een bekend lid

[0:39:00] van het ministerie van toenmalige ez herinneren die zij op een vraag van journalist bij de raad van state tussen ez en peter komt het nooit meer goed.

[0:39:11] Dat was symptomatisch voor en dat is al heel lang geleden. Die wassen.

[0:39:20] Volgens mij was dat iemand

[0:39:23] die toenmalig

[0:39:26] bij ez werkt

[0:39:28] de naam even niet paraat. Nee nee

[0:39:31] ik denk dat hij dat zelf wil weten.

[0:39:34] Je komt in mijn boek.

[0:39:36] U heeft. Ik wilde even een sprongetje in de tijd maken want we kwamen ook een power point presentatie van u tegen die u voor de groninger bodembeweging heeft gemaakt. En ja ook besproken in tweeduizendzeventien

[0:39:53] en daarin zegt hij zegt u dat er ook sprake is van grote onwil bij het ministerie van economische zaken

[0:40:01] waar doel de u toe. Nou.

[0:40:05] Kijk

[0:40:07] voor mij was duidelijk en dan ga ik weer een beetje terug in de tijd

[0:40:11] na het boa onderzoek

[0:40:15] vier pagina's geschreven als eigenlijk als lid van het geologen platform

[0:40:19] niet in overleg met de anderen. Maar op persoonlijke titel waarin ik schrijf een een

[0:40:25] deze statistiek is die die begrijp ik niet eens. En die kan niet waar zijn.

[0:40:32] Twee. Ik geloof helemaal niet

[0:40:34] dat de

[0:40:36] de waarde.

[0:40:37] Mocht u de drie punt drie, met maar geringe

[0:40:41] kans op structurele schade. Dat geloof ik sowieso niet.

[0:40:45] Ik zou onmiddellijk. Dat was negentien vierennegentig. De relatie gaan onderzoeken tussen de snelheid van winning

[0:40:52] en de aardbevingen

[0:40:54] en ik zou als ik de regering was

[0:40:58] een procent van de gastarieven nu beschikbaar stellen voor fundamenteel onderzoek.

[0:41:03] Dat is me echt niet in dank afgenomen.

[0:41:05] Ik heb dat aan mensen.

[0:41:08] Hij zet gegeven. Ik heb dat knmi gegeven. Ik heb dat een rijks geologische dienst gegeven

[0:41:12] en ik weet niet of u dat stuk heeft

[0:41:16] als hij dat wil hebben hebben heb ik een onvolledig is.

[0:41:18] Ik kom er straks nog even en.

[0:41:21] Dus ja. En toen heb ik ook in in dat stuk voor de verbond van verzekeraars geschreven.

[0:41:27] Wacht even.

[0:41:28] En daarna nog een keer interview met trouw waar ik zou luisteren

[0:41:33] wat jullie onmiddellijk moeten doen. In negentien, zesennegentig is de relatie tussen de snelheid van winning en de aardbeving.

[0:41:39] Wat

[0:41:40] en en en en dat ja, dat als je dan een eenpitter bent of een kleine maatschappijen met vijf meestal personeel.

[0:41:49] Dan ben je of een wijsneus

[0:41:51] of waar bemoei je mee. De gaan wij over. Ja dat is

[0:41:55] is best lastig om je dan.

[0:41:58] Ik zal de verdedigen. Ik ga even want er zijn een aantal dingen en u maakt ook even een opmerking over de drie punt drie mag niet duurder. Volg mij refereert u aan het dollar rapport. En dan ga ik even het woord geven jouw collega's.

[0:42:12] Schiphol heeft geen probleem. We behoren rapporten jaar en negentien, drieënnegentig commissie onderzoek, aardbevingen. In dat rapport wordt erkend dat de gaswinning in groningen tot bevingen kan leiden. Daarnaast bevat het rapport ook de conclusie dat er slechts een kleine kans is op lichte schade aan gebouwen door bevingen.

[0:42:31] Ja.

[0:42:33] Wat vond die toen ik had de schade van mevrouw van der laan gezien met

[0:42:39] twee punt twee of twee punt drie.

[0:42:43] Die kon door de muur kijken.

[0:42:45] Dus ik dacht van

[0:42:47] dat klopt in ieder geval niet.

[0:42:50] En ik heb dat rapport doorgelezen. En toen dacht ik van ja die statistiek die is van hele kleine klussen

[0:42:55] over heel veel velden die helemaal niks met groningen te maken hebben

[0:42:59] waarbij en dat heb ik volg mij voorgesprek ook al gezegd

[0:43:03] er is een relatie tussen de magneten van een beving en de grootte van de breuk in de lengte van de breuk is gerelateerd aan de

[0:43:10] dikte van het veld. Nou dat was in eleveld en in in alkmaar en in onze winkel is dat veel dunner. Dus ik dacht bij mezelf.

[0:43:20] Hoe komen ze erbij.

[0:43:22] En toen ik dat dachten ze. Maar het was mij een raadsel. Laat maar het was voor u een raadsel.

[0:43:27] Bent u toe ook met andere collega's in gesprek geraakt van. Hé wat gebeurt hier.

[0:43:33] Ik heb toen dat artikel geschreven op persoonlijke titel. Dat heb ik wel aan mijn platform laten lezen.

[0:43:38] Dat integraal is gepubliceerd. Sorry dat interactie.

[0:43:41] Is gepubliceerd. Nee nee nee dat dat is eigenlijk een vier pagina's tellend pamflet. Wat ik toen heb geschreven en gedistribueerd en ik heb er natuurlijk bij. Wij hebben erover gesproken met frits van den berg olaf schuiling hans dronk het als roest

[0:43:57] en ja, u heeft de ik heb een stukje gezien van het de van de interpolatie van hans van zaten de kanniewaarzijn.

[0:44:07] Het kan gewoon niet waar zijn.

[0:44:09] Dus ja maar ik had al een zeer moeilijke relatie met

[0:44:16] met economische zaken.

[0:44:19] En ja ik heb ik kreeg toen een opdracht van het verbond van verzekeraars.

[0:44:23] Want in die tijd speelde er dus een het opzetten van een rampen verzekering. En die kwamen naar mij die jaar. Maarja,

[0:44:32] daar zitten overstromingen bij en aardbevingen. En wat kunnen we nou eigenlijk in groningen verwachten en wat vind je van de rapport. Nou ik heb ik nog netjes opgeschreven. Maar ik zei van ja dat kan niet waar zijn. Daar waren ze me redelijk dankbaar voor.

[0:44:46] Want wat was uw belangrijkste boodschap

[0:44:49] dat.

[0:44:50] Dat er natuurlijk wel structurele schade kan optreden. Want die had ik al gezien voor die tijd dus ik snap ook niet waarom de

[0:44:58] ik begrijp helemaal niet waarom dat de waarom die zin als eindconclusie werd geponeerd,

[0:45:04] want in negentien eenennegentig kon we wel door de muur kijken met een lichte aardbeving. Dus ik begreep het gewoon niet.

[0:45:09] Nee nee,

[0:45:12] u zegt net na. Ik was al op de hoogte van nieuwe fraude zaak. Maar die verschillen kon hij dat dan niet verklaren waarom het verschil tussen boa rapport en u advies.

[0:45:29] Ik denk dat

[0:45:31] de kennis toen de tijd van aardbeving

[0:45:36] in grote mate bij ons roest

[0:45:39] zat

[0:45:40] en wellicht in wat mindere mate bij mij. Maar dan houd je het ook wel.

[0:45:46] Dus

[0:45:48] ik denk dat het ook. Kijk ik maar nooit een vraag gesteld door de bouwen.

[0:45:54] Nee.

[0:45:55] Die vraag werd gesteld door de bond van verzekeraars en kan dus dat advies ster geen aardbevingen polis in want de kans op structurele beving schade aan gebouw is ontzettend groot

[0:46:09] had u contact met andere partijen over dat advies toen toen.

[0:46:14] Nee, alleen met de

[0:46:17] voorzitter van het verbond van verzekeraars en uiteindelijk de

[0:46:21] directeur van inmiddels is die van traditie verzekeringen, directeur volgens mij in zürich.

[0:46:27] En met kennisinstellingen als tno knmi of staatstoezicht op de mijne. Bijvoorbeeld als toezicht had ook geen geen contact.

[0:46:35] Nee nee nee.

[0:46:37] Hoe kijkt u nu terug zelf op u advies.

[0:46:41] Voor zijn logisch advies. Dus ik ik ik ben ik ben niet eens trots op want ja het was een logische gevolgtrekking van van mijn geestelijke bagage zou zeggen van ja geoloog. Die moet wel tot die conclusie komen.

[0:46:57] Ja.

[0:46:59] En dat u zich houdt u rekening gehouden met het feit van met dat advies. Uiteindelijk is dat paulus is niet gekomen voor inwoners. Had u zich daar voldoende.

[0:47:10] Ja. Maar kijken als de verzekering vraagt van

[0:47:14] kijk eens of de schade komt

[0:47:16] door de aardbeving in groningen.

[0:47:19] Dan zeg ik van ja,

[0:47:21] er komt schade

[0:47:22] en het advies van de bo. Dat kan ik niet plaatsen.

[0:47:25] En verder strikte mijn opdracht niet.

[0:47:29] Ik kijk

[0:47:30] het had nog steeds

[0:47:32] kunnen zo kunnen zijn dat bijvoorbeeld de verzekering zou hebben geconcludeerd dat ze tot een zekere

[0:47:39] bedrag. Toch zou uitkeren. Dat is niet dat was niet mijn expertise.

[0:47:43] Nee.

[0:47:44] Ik ben ben er wel mee opgegroeid van huis uit gemak. Maar ik wilde er eigenlijk niet zoveel mee te maken.

[0:47:53] Duidelijk,

[0:47:53] Nog een vraag hierover want kijk die bond voor verzekeraars die stelt die vraag omdat zij een potentieel verdienmodel zien in het aanbieden van een verzekering.

[0:48:03] U weet een met een onderzoek of een rapport te overtuigen om dat niet te doen.

[0:48:09] We hebben een dat rapport. Daar staat het nogal mild in. Maar we hebben natuurlijk een paar bespreking verslagen gehad. Bespreking had ik zei joh als je aan begint

[0:48:19] dan zou wel eens willen weten hoe hoog de polis moet zijn.

[0:48:25] En daar gingen ze ook al mee rekenen.

[0:48:28] Ik denk het ook zo goed.

[0:48:30] Vlug heb overtuigd,

[0:48:33] Maar kijk als je ziet dat bij een aardbeving van twee punt twee

[0:48:38] op

[0:48:40] toch kilometers grote afstand

[0:48:44] structurele schade is

[0:48:46] en een aardbeving van drie punt zes is vijftien keer zo sterk

[0:48:51] met

[0:48:53] vijfenveertig keer zoveel energie.

[0:48:56] Ja.

[0:48:57] En dan heb ik het nog niet eens over het site effect want is dat is waar ik het menu.

[0:49:02] Oh zo open site effect en.

[0:49:07] Ik heb dat onderzoek gewoon niet begrepen.

[0:49:11] En die van lukte het wel om de bond van verzekeraars snel te overtuigen dat zo'n polis aanbieden onverstandig.

[0:49:19] U sprak al even over de schade ook aan mestkelders

[0:49:23] en dat heeft ook een relatie met beving verzakkingen

[0:49:29] en dat voor een deel ook het gevolg is van verstoringen in het grondwaterpeil. Kunt u ons toelichten hoe dat precies werkt.

[0:49:40] Groningen

[0:49:41] eigenlijk

[0:49:43] het site effect. Dat wordt hier weinig genoemd. Site effect is de impact van een aardbeving op een

[0:49:49] specifieke locatie

[0:49:53] het site effect heeft dus allerlei locatie

[0:49:56] specifieke parameters in zich. Daardoor komt het site effect.

[0:50:01] Dat kan je niet vangen in een model. Dat kan je ook niet vangen in het model wat nu gangbaar is in het model van bommel.

[0:50:08] Het zou het effect het dichtbij een kanaal

[0:50:12] veel kwel aanwezigheid van knip klei, aanwezigheid van loop zand, aanwezigheid van veen, aanwezigheid van een importantie contrast. Als ik weet niet weet wat het is.

[0:50:25] Weet ik echt niet.

[0:50:27] Importantie contrast

[0:50:28] dat

[0:50:29] en dat is in deze het verschil tussen

[0:50:33] gelijk waarheid van golven seismische golven

[0:50:36] in verschillende gronden.

[0:50:38] Het colosseum is

[0:50:40] slappe klein

[0:50:42] heeft een lage snelheid.

[0:50:44] Geen slappe klein heeft een laag

[0:50:47] lage dichtheid gewicht.

[0:50:49] Daaronder zit bijvoorbeeld het pleister c zand

[0:50:54] belast geweest door de ijs

[0:50:56] heeft een veel hogere seismische snelheid

[0:51:00] en veel hogere hogere dichtheid

[0:51:03] als een golf van beneden komt

[0:51:07] en die komt dan aan de enorme snelheid die gaat nog heel snel

[0:51:11] doordat zand

[0:51:13] en dan je moet me zo voorstellen denkt die golf hevig. Ik moet heel erg uit. Ik moet heel erg af te remmen

[0:51:19] en dan gaat die enorme uitreiking geven want hij moet dezelfde energie naar boven brengen.

[0:51:24] Dat heet nou applicatie

[0:51:27] en dat

[0:51:28] gebeurt tijdens het site effect.

[0:51:31] Ja.

[0:51:32] En en en dus er zijn plaatsen in groningen

[0:51:36] en dat is ook

[0:51:39] je moet want uw stelde de vragen over het grondwater. Want ik wil graag college geven maar.

[0:51:45] Moet ook mee stoppen.

[0:51:47] Maar en

[0:51:50] groningen is eigenlijk

[0:51:52] en dat bespreek ik wel eens met internationale geologen.

[0:51:56] Het is helemaal verzadigd.

[0:51:58] De eerste paar honderd meter met water.

[0:52:02] Die zit pot klei en die zit geen water, maar er zit heel veel

[0:52:07] diepe geulen van zand en er zitten ook hele dikke zand laag

[0:52:12] en

[0:52:13] iemand

[0:52:14] daar hoef je geen vernuft voor te hebben.

[0:52:17] Daar zitten ze

[0:52:19] een enorme hoeveelheid water in. Maar dat schudt wel mee.

[0:52:22] Het schud gewoon mee tijdens die aardbevingen

[0:52:26] in het westen van het land heb je drie soorten kwel.

[0:52:30] Heb je de fysiek wel?

[0:52:32] Dat moet je je voorstellen als honderd liter per hectare.

[0:52:35] Dan heb je wel door oude bedding. Dan moet je je misschien voorstellen.

[0:52:41] Tienduizend liter per jaar

[0:52:43] en dan heb je wel in kwel bronnen of cruella. Dus dat gaat om zesduizend liter per dag. Dat zijn gewoon zwakte zolders. Stel je nou voor in groningen. Heb je die dingen ook kan je toch voorstellen dat zo'n kwel aarde. Als er een aardbeving komt of wat breder wordt of wat daarboven schiet gewoon

[0:53:03] de weg. Daarin zoekt eigenlijk wel aarde. De weg van de meest minste weerstand.

[0:53:10] En schiet omhoog.

[0:53:12] Dus

[0:53:13] een boer

[0:53:14] in roze. Het vroeg mij om raad in tweeduizendzeventien. Er waren allerlei onderzoeken gedaan

[0:53:19] en er was geconstateerd dat er zesduizend liter water per dag in zijn kelder stroomt.

[0:53:25] Dus

[0:53:26] alle onderzoeken alle experts uit weet ik veel oostenrijk, nederland en we snappen het niet helemaal. Ik heb je al gekeken of het water zout is toevallig.

[0:53:36] Nee.

[0:53:37] Dus wij

[0:53:38] gemeten

[0:53:39] en dan blijkt op een meter onder het maaiveld is gewoon zout water

[0:53:44] en dat is ook nog eens een keer een meter

[0:53:47] naast de bouwput die twee meter diep was en

[0:53:50] in tweeduizend negen was gemaakt en toen volkomen droog was. Dus

[0:53:56] als je nou omgekeerde bewijslast hanteert

[0:54:01] is nu de tegenpartij. Volgens mij al een jaar aan het proberen

[0:54:05] om te bewijzen dat het ze onderzoek komt. Ja maar dat

[0:54:09] ik geef ze net.

[0:54:10] Water is, zout, omdat het vanuit een diepere laag.

[0:54:14] Dus kijk wat blijkt.

[0:54:17] We hebben natuurlijk zonwering op die plaats gedaan

[0:54:21] en

[0:54:22] er is acht meter slappe slappe hap

[0:54:25] en daar is die putten in uitgegraven.

[0:54:28] En dan van acht meter tot

[0:54:31] tot hoever de boring is gedaan tot achtenvijftig meter is de grof zand

[0:54:37] en

[0:54:39] grind

[0:54:41] en dat water was de zout. Want verschillende boeren in de omgeving. Die wilde de koeien

[0:54:47] mee voeren. Maar dat krijgen ze nog meer dorst.

[0:54:51] Maar

[0:54:52] het punt is dat

[0:54:54] de enige logische verklaring is omdat een detectivebureau uit

[0:55:00] uit het buitenland is ingevlogen en die hebben geconstateerd. Die stroomt gewoon zes liter water per dag in

[0:55:07] en ik en die kelder was nieuw. Dus ja ik zeg ja

[0:55:10] en

[0:55:12] daar spelen dan ook nog andere parameters in het site effect.

[0:55:16] Want

[0:55:18] op die acht meter is dus niet alleen

[0:55:20] een hoge kwel druk,

[0:55:22] maar er is ook nog eens een keer dat importantie contrast en als je een importantie contrast hebt

[0:55:29] op

[0:55:29] dat niveau

[0:55:32] dan en dat ik weet niet eens. Het nederlandse geloof dat het nederlandse woord weet is zeer resistent, oftewel schuif weerstand op die

[0:55:40] diepte tegenover

[0:55:43] horizontale

[0:55:45] bewegingen

[0:55:47] die wordt nog eens een keer

[0:55:48] drastisch verminderd.

[0:55:50] Dus daar heeft hij gewoon veel meer getild dan je op grond van al die moeilijke modellen theoretisch die overigens.

[0:55:57] De hartstikke goed zijn.

[0:55:59] Dat wil ik u nog een vraag stellen want die heeft heel goed uitgelegd. Volgens mij. Wat voor effecten er allemaal in de ondergrond plaats kunnen vinden en ook als een indirect effect van aardbevingen en dus locatie specifiek bepaalde gevolgen kunnen hebben. Maar je zei ook ja dat is heel anders dan het op dit moment gehanteerde model van woning geloven.

[0:56:17] Dommer bommel van bommel heeft? Een hart van model is dat.

[0:56:21] Bommen heeft gewoon een heel goed model gedaan of gemaakt waarbij je grofmazig

[0:56:28] kan.

[0:56:31] Ja eigenlijk voorspellen

[0:56:33] g en p een model

[0:56:36] voorspellen

[0:56:38] als je een aardbeving hebt

[0:56:39] en dan trek je concentrische cirkels eromheen op welke afstand de grond snelheid dan wel grond stelling, grondversnelling en zekere waarde heeft. Dat is

[0:56:54] om dagelijks van dieren.

[0:56:57] Goed model

[0:56:59] alleen

[0:57:00] en dat maakte waarschijnlijk ook gedupeerden zo kwaad

[0:57:06] aardbevingen zijn, gezien de chronische ondergrond niet in

[0:57:10] een

[0:57:11] voor alles geldend model te vatten.

[0:57:15] Dus je kan

[0:57:17] meten wat je wil.

[0:57:20] Maar als jij een geofoons neerzet op een heldenrol

[0:57:24] en de boerderij

[0:57:26] twintig meter. Verder

[0:57:28] staat op

[0:57:29] slap fijne klei en veen

[0:57:32] naast de kanaal.

[0:57:34] Dan moet je

[0:57:35] heb je wel een meeting.

[0:57:37] Maar dan moet je daar een applicatie factor op loslaten die

[0:57:41] misschien tussen de twee en vijf zit. Dus

[0:57:44] wat ik nu want ik ben ook adviseur van de nam.

[0:57:48] Ja.

[0:57:48] Wat ik nu met de nam heb afgesproken dat ik op dit moment

[0:57:52] probeer alle parameters van het site effect

[0:57:57] in het engels op te schrijven, zodat we met

[0:58:00] de makers van het model. Om de tafel kunnen gaan zitten om gewoon

[0:58:05] tik te kijken of dat model verbeterd kan worden. Het model is goed. Maar dat we wel zeggen. Hou eens even het site effect kan je daar niet mee bepalen en dat en dat is dat erg by vreselijk dat

[0:58:20] de de de ing op dit moment heel vaak dat model hanteert als zijnde het model en dus en omdat het niet kan

[0:58:31] geld zelfs niet de omgekeerde bewijslast.

[0:58:34] Ja.

[0:58:36] Nu bent u wel bij ing of gevraagd om een advies op te leveren over schade en miskoop in tweeduizend twintig

[0:58:45] en u was ook onderdeel van een panel dat dit advies is opgesteld. Hoe kwam dit advies? Precies tot stand.

[0:58:52] Ik was de enige geoloog en uiteindelijk ik

[0:58:57] ik weet dat een aantal mensen die drempelwaarde nog hoog vinden.

[0:59:02] Ik heb geprobeerd om die drempelwaarde naar beneden te krijgen.

[0:59:06] Hoe die een even misschien iets meer uitleggen wat van drenthe.

[0:59:08] Voorwaarde dat de drempelwaarde van de snelheid van de uit mijn groep piek grond snelheid van de aardbevingen darmen heb, heeft het panel een drempelwaarde,

[0:59:17] Voor gesteld. Ja.

[0:59:19] Als een drempelwaarde van hoger van dan tien millimeter per seconde.

[0:59:25] Geconstateerd is. Ja.

[0:59:28] Dan is er reden tot nader onderzoek of tot schade uit betalen. En daar waren een aantal boeren

[0:59:36] best.

[0:59:37] De boos over. Ja.

[0:59:39] Want die zouden we verhuizen geld drie millimeter

[0:59:42] en ik probeer dan uit te leggen aan de boeren

[0:59:45] van dat een huis

[0:59:48] boven het maaiveld staat er een mestkelder

[0:59:52] verankerd zit in de grond. Dus dat het heel lastig is om uit te wijken dat ik daarvoor het eens ben

[1:00:00] met die drempelwaarde van tien millimeter. Maar als ik niet in panel had gezeten was die drempelwaarde

[1:00:07] mijn hoger geweest. Laat we toch maar zo zeggen.

[1:00:10] En hoeveel hoger wat van oorzaak.

[1:00:11] Misschien wel twintig, dertig of veertig geweest.

[1:00:14] Ja.

[1:00:15] Dus ik heb mijn uiterste best gedaan.

[1:00:18] Maar ja.

[1:00:19] Ik weet dat dat af en toe moeilijk is. Ik heb echt mijn uiterste best gedaan want ik heb gezegd, zelfs als er

[1:00:25] in en in de omgeving van een mestkelder met schade

[1:00:31] sprake is. Van sterke kwel, zou er nog een uitzonderingspositie moeten gelden.

[1:00:37] En u zit dan in een panel de zijn meerdere mensen en dan discussieert u en dan.

[1:00:43] De eeuwige geoloog. Dus ik moet moest.

[1:00:45] Wat van andere leden zaten.

[1:00:47] Bouwkundige.

[1:00:48] Meest deskundige. Ik denk eigenlijk twee bouwkunde twee bouwkundige en meestal juristen van de ing is die beter.

[1:00:57] Wel iets van wat er boven de grond staat

[1:00:59] na wat er onder de grond gebeurt en daar zit minder.

[1:01:03] Minder.

[1:01:04] Ik hoop dat ze wat bij hebt gebroken.

[1:01:06] Die lezen we ook in in oktober tweeduizend twintig. Want er komt wat publiciteit over dit advies op rtv noord. Dat

[1:01:16] dat zei het al. De boeren worden boos omdat eigenlijk ook gesteld wordt dat de economische schade wel kan worden vergoed, maar de daadwerkelijke schade niet.

[1:01:28] Kunt u ons even uitleggen wat dat betekent.

[1:01:30] Ik heb ik

[1:01:31] u begrijpt. Ik was de enige geoloog. Dus ik moest al tijdens die bijeenkomsten heel veel

[1:01:37] college geven om zo zullen en ik

[1:01:41] ik heb maar toen in dat panel besloten

[1:01:44] om mij niet

[1:01:47] te veel te bemoeien met expertise die ik helemaal niet heb.

[1:01:51] Ja.

[1:01:52] Dus dat is eigenlijk

[1:01:54] zo van jongens

[1:01:56] ik vind dat de broeden vergoed moeten worden.

[1:01:59] Zo goed mogelijk

[1:02:01] en ik heb getracht om zo goed mogelijk daarvoor handvatten te geven aan te reiken.

[1:02:08] Maar ik kan ik kan niet in.

[1:02:12] Ik kan niet adviseren of dat nou een nieuwe mestkelder oplevert of dat dat want je komt namelijk in

[1:02:18] in discussies terecht die ik wel heb gehoord van ja als die nou gescheurd is dan moet je hem leegpompen

[1:02:26] en maar dat is gevaarlijk en dan ezel. Ja dat ging mij als geoloog.

[1:02:32] Ik heb heel veel in de grond gevuld, maar nooit in mestkelders. Want ik heb gelezen dat het heel gevaarlijk is.

[1:02:39] Toch heb ik toch wel een vraag daarover. Want als je heeft die drempelwaarde en potentieel invloed op het verschil tussen wat je als economische schade kunt berekenen en wat de daadwerkelijke schade aan de constructie zelf zou kosten om te repareren.

[1:02:56] Nou ik denk van ik heb daar toen ook de

[1:03:01] eigenlijk de

[1:03:02] het advies gegeven daar waar die drempelwaarde van tien millimeter per seconde is overschreden, maar ook wel is. Ja daar moet je nader onderzoek doen want ja

[1:03:14] misschien is dat helemaal niet meer te repareren.

[1:03:17] Kijk als aan

[1:03:18] aan de bodem in de bodem

[1:03:21] enorme scheuren zitten en het grondwater omdat daar veel meer druk op zit. Dat komt er wel uit.

[1:03:27] Ja.

[1:03:28] Dat heet stijf hoogteverschil verschil tussen wel druk en

[1:03:33] de creaties rond waterspiegel door de regen. Dat heet stijf hoogteverschil.

[1:03:38] Ja dat dat als dat als dat

[1:03:42] erg hoog is,

[1:03:43] dan is het nou echt dweilen met de kraan open. Dus dat is met meest volgens mij helemaal vervelend.

[1:03:52] Ja, u zei net genoemde net de naam van van de heer roest.

[1:03:58] We hebben gesproken met u over de werking van de zowel klei, maar ook het nut van tilt meters en de impact van beving op huid en mestkelders.

[1:04:08] Vindt u dat er in nederland eigenlijk wel voldoende kennis aanwezig is over de werking van van ondergrond.

[1:04:14] Nee ik vind dat niet voldoende kennis is.

[1:04:17] Welke kennis mist u dan?

[1:04:18] Nou symptomatisch vind ik al.

[1:04:22] Het feit dat ik al waar ik al.

[1:04:25] Refereerde

[1:04:27] in in als je in

[1:04:29] op de british jaloezie of survey

[1:04:31] intikt running cent loop zand of zowel in kleding.

[1:04:36] Dan krijg je gewoon een kaart

[1:04:39] voor hem

[1:04:40] van heel engeland waar die

[1:04:42] vervelende grondsoort aanwezig zijn

[1:04:46] in frankrijk, duitsland en engeland doen ze al

[1:04:49] vanaf de droge zomer van negentien, zesenzeventig onderzoek

[1:04:53] naar fundamenten van huizen.

[1:04:55] Nou dat is bij ons de laatste jaren pas hot item

[1:04:59] schijnt ineens terwijl ik denk van ja

[1:05:04] op sommige plaatsen

[1:05:07] waar mijn roots zijn de staande huizen tegen elkaar in het westland. Want als er een weggehaald van andersom. Dus die die hebben al lang last van fundering schade

[1:05:18] en ik ben ook

[1:05:20] lid geweest van de commissie van de verliest

[1:05:23] die

[1:05:25] dit jaar een rapport heeft opgeleverd over de schadeafhandeling van de lekdijk. Ik weet niet of dat kent. Maar ja daar zie je ook hetzelfde. Ik heb gewoon gezegd jongens.

[1:05:36] Dus dat is heel veel. Er is een groot veengebied en daar zijn jullie met

[1:05:40] met auto's en kralen van vijftig ton rond gaan rijden waarin jezus seismische zonwering gedaan

[1:05:48] sites bezoeken zonwering is zonwering waarbij je die snelheid van die trillingen kon weten in het veen of

[1:05:57] hetzelfde als met tilt. Dus ik bedoel ik heb heel

[1:06:01] het is twintig jaar geleden dat wij de meewerkte

[1:06:04] en ik ben heel veel mensen van de kende sinds de toe moeite was dood.

[1:06:09] Ja.

[1:06:09] Tot de dag van vandaag.

[1:06:11] Nee, niet meer tot op de dag van vandaag.

[1:06:14] Dat dan weer niet dat dan weer niet.

[1:06:18] De als hij dan zegt van de beschikbare kennis die er dan wel is. Er is nog veel onbekend en niet aanwezig is het dan ook voldoende onafhankelijk geborgd.

[1:06:30] Nou

[1:06:30] ik heb me echt afgevraagd

[1:06:34] site effect in groningen is niet goed onderzocht.

[1:06:40] Dat gaat

[1:06:42] over heel veel zaken

[1:06:44] en

[1:06:46] op de een of andere manier. Wij hebben toen als geologisch platform gezegd

[1:06:53] stichting geologisch instituut in groningen.

[1:06:57] Want ja

[1:06:59] dat is echt nodig, want er is de. Het is zo divers.

[1:07:03] Ik zie nu

[1:07:07] gedupeerden die krijgen een rapport

[1:07:10] van de ing

[1:07:12] en

[1:07:13] zegt

[1:07:15] het ingenieursbureau wat die site voor het inbraak onderzoek te zeggen. Ja, we hebben een boring uit de dino loket gehaald op honderd meter ten westen en daar zien we een klein

[1:07:26] en we hebben en

[1:07:27] woning op vijftig meter ten noorden en daar is het zand en klei.

[1:07:33] Dus je kan geen aardbevingenschade hebben dan steek ik de behoren in de grond en dan staat een mestkelder of veen

[1:07:40] die mensen worden boos van ja maar zie het. Die loket wordt

[1:07:49] het of bestuurd worden door tno. En ja dus die loket zegt dat je geen schade kan hebben.

[1:07:57] Ik heb mij afgevraagd waarom er

[1:07:59] in een provincie waar kwel

[1:08:02] veel druk

[1:08:04] een belangrijk aspect van het site effect is

[1:08:07] waarom de nergens zo weinig waterpeil buizen staan

[1:08:11] in nederland

[1:08:13] als in groningen.

[1:08:15] Vraag het maar ik weet het niet.

[1:08:19] Dus

[1:08:20] ik denk

[1:08:22] ik heb me ook

[1:08:23] en dat heb ik toen al gezegd

[1:08:26] grond waterwinning kan ook tot bodemdaling leiden.

[1:08:30] Op enig moment werd er in groningen meer grondwater opgepompt aan massa

[1:08:35] dan de naam argos.

[1:08:39] Er is niemand

[1:08:41] die ik

[1:08:42] tot

[1:08:43] tweeduizend vijftien

[1:08:45] of het nou de commissie bodemdaling de provincie de waterschappen heb gehoord over bodemdaling ten gevolge van rond wat te winnen. Nou dan zeg ik van we lopen een beetje achter

[1:08:55] en niet te weinig ook.

[1:08:56] Maar wat wilt u daarmee zeggen dan.

[1:08:58] Nou dat ik zou zeggen laten we als je ziet wat voor fundamentele problemen wij dadelijk krijgen.

[1:09:07] Kijk naar

[1:09:08] zeespiegelstijging dus toenemende wel

[1:09:13] denk aan het verhogen van dijken

[1:09:15] dus

[1:09:16] vooral schade aan dijk woning

[1:09:20] denk aan droogtes denk dus aan

[1:09:26] schade aan funderingen dat we ons kennis niveau echt op peil moeten gaan brengen. Want anders dan betaal je

[1:09:35] later veel meer

[1:09:36] dan je zou moeten betalen met goed en gedegen onderbouwde kennis.

[1:09:42] En u had het net over die over die kaarten van engeland en we lazen inderdaad dat die voorstander bent van de bestemmingsplan voor voor de ondergrond.

[1:09:52] Je zou je zou natuurlijk een bekijken. We zitten met zeventien miljoen mensen om een postzegel

[1:09:58] en we zullen

[1:09:59] we zullen het niet meemaken, maar over honderd jaar. Als we dan terugkijken dan is er nog veel meer gebeurd in ondergrond

[1:10:06] dus in negentien, negenentachtig zei ik van ja je moet je moet krijgen. Een zoutkoepel kan je voor heel veel dingen gebruiken. Dus toen zei ik ja dan moet je geen chemisch afval in opslaan ook geen kernafval. Als er veel beter voor andere dingen gebruikt.

[1:10:20] Dus daar moet je gewoon een afwegingskader van maken. Dan moet een goed bestemmingsplan voorkomen. Maar dat hebben we eigenlijk nog niet.

[1:10:26] Nee.

[1:10:27] En u heeft ook gezegd dat geologie eigenlijk het laatste staatsgeheim is van nederland.

[1:10:35] Dat heb ik toegezegd. Ja ja nee maar dat dat was toen in die tijd van

[1:10:42] ja

[1:10:44] nou eigenlijk kwam dat

[1:10:47] omdat

[1:10:49] de kaarten van de oliemaatschappijen

[1:10:51] natuurlijk geheim

[1:10:55] in ons onafhankelijk geoloog platform hebben we toen wel eens een grap gemaakt over

[1:11:00] dat

[1:11:02] een

[1:11:04] afdeling van tno

[1:11:06] die moesten kijken wat aardbeving of de kans op aardbevingen of de zoutwinning plaats moet maken.

[1:11:12] Die mocht eigenlijk niet de kaarten van of dat het misschien ook een glazen bandje tussen zat en of dat ze echt niet met elkaar spraken.

[1:11:20] Dus

[1:11:22] daar maakten we toen een grap over.

[1:11:24] Eigenlijk mocht zelfs

[1:11:27] de geologen die de kaart te krijgen van oliemaatschappijen mochten niet praten met hun collega's die moest

[1:11:33] kijken wat voor impact zoutwinning zou hebben. Nou dat vonden wij een beetje

[1:11:39] soort van.

[1:11:40] Ja.

[1:11:42] Het is een onderdeel van de slaat schijn van dat de een niet mag weten of niet mag praten met een ander. Terwijl je allebei experiment.

[1:11:48] Ja.

[1:11:49] Dus.

[1:11:50] En hoe staat het er nu voor.

[1:11:53] Nou ik vind nog steeds dat je te weinig kennis hebben in nederland en ik ben ik hoop ik

[1:11:59] vanaf mijn gedrevenheid en liefde van voor mijn vak ben ik nog steeds bezig om mensen

[1:12:05] ervan te doordringen.

[1:12:07] Dat dat we veel meer moeten weten

[1:12:10] over de ondergrond en dadelijk gaan we gaan we ik geloof

[1:12:17] vijfhonderd kilometer dijken verhogen en dus verzwaring.

[1:12:21] En dan zie je aan de binnenkant zie je huizen verschuiven en en en zo is het

[1:12:28] zo is het uiteindelijk ook met met droogtes en met met kwel

[1:12:33] op een gegeven moment

[1:12:37] mij is opgevallen dat op sommige plaatsen waar je in groningen.

[1:12:43] Hij sloot graaft

[1:12:45] stroom die onmiddellijk weer dicht

[1:12:47] met het befaamde loop zand

[1:12:50] op het moment

[1:12:53] dat

[1:12:55] gedupeerden in groningen en vijf en aan het graven is in de klein

[1:12:59] ziet hij ineens tot zijn stomme verbazing

[1:13:02] zand vulkaantjes ontslaan.

[1:13:05] Typisch zo'n vorm van verwerking of perfectie.

[1:13:09] Nou zeg ik niet dat er verbetering optreedt.

[1:13:13] Maar ik geef met de foto aan wat wel druk wel kan doen.

[1:13:19] Dus er is helemaal niet goed gekeken naar wat de het uiteindelijk

[1:13:23] voor de site effect

[1:13:25] veroorzaakt bij een aardbeving in groningen.

[1:13:28] Ja.

[1:13:29] En daar zijn echt gedupeerden nu de dupe van

[1:13:32] en ik kan me ook voorstellen dat je kan heel veel locaties

[1:13:38] in kaart brengen in groningen.

[1:13:40] En daar heb ik ook een paar klanten van

[1:13:43] en als jij

[1:13:45] en en huis hebt

[1:13:48] wat op stapel staat

[1:13:50] in de knippen

[1:13:52] aan de oefenen

[1:13:53] met twee meter daaronder

[1:13:56] loop zand

[1:13:57] wat onder de geringste trilling gaat bewegen en die sloot in loopt

[1:14:01] vind gek dat het huis

[1:14:03] scheepvaart is niet zo niet

[1:14:08] is geen hogere wiskunde.

[1:14:11] Ik ga even met u door naar een ander onderwerp

[1:14:14] in een interview met de volkskrant in tweeduizend vijftien, zegt u dat u jarenlang niet serieus genomen en ik citeer niet door het ministerie niet door het staatstoezicht op de mijnen die door het knmi die door tno.

[1:14:27] Het was onwil en onbenul.

[1:14:30] Het is in dit land onmogelijk om door bestaande structuren heen.

[1:14:35] Nou dat dat was toen een een welgemeende uitlating van mij

[1:14:41] is er wat veranderd. Ja ja ik zie

[1:14:47] ik zie wat ik heb ik ben onderdeel geweest van dat mestkelder panel.

[1:14:52] Ik moet

[1:14:54] gevraagd

[1:14:56] als adviseur bij de nam. Dat zullen ze echt niet doen

[1:14:59] als ze denken dat ik geen meerwaarde heb

[1:15:04] ik

[1:15:07] wordt heel veel gevraagd.

[1:15:10] Eigenlijk doen we het nu het zowel klei onderzoek

[1:15:14] samen met deltares.

[1:15:16] Dus dat dat zegt veel

[1:15:19] een vroegere werknemer zei

[1:15:21] met zoveel woorden

[1:15:24] onzin.

[1:15:26] En nu

[1:15:28] we in het veld staan en ikzelf tot de conclusie komt dat daar waar ik loop strand aanboren

[1:15:34] de mensen van de thuis. Daar moeten we toch ook nog eens een keer echt onderzoek naar gaan doen want

[1:15:40] dat gelooft meneer bommen niet eens ziet aan boord. Dus

[1:15:45] dus er is inderdaad

[1:15:47] wel het een en ander veranderd.

[1:15:49] Daar moet ik wel bij zeggen

[1:15:51] dat ik heb niet het idee. Ik heb het idee dat dat veranderd is bij bij ineens doet als deltares bij de nam

[1:15:59] ik vraag me af of dat veranderd is bij het ministerie van bzk

[1:16:05] en ik vraag me af

[1:16:07] of dat dat veranderd is bij de ing bij de ncrv is het wel veranderd. Anders hadden ze maar niet gevraagd in het beter

[1:16:15] hoor dat in de technische commissie. Maar bij de ing hoor ik nog steeds van

[1:16:21] wie ben jij dan. En

[1:16:24] tno zegt dat dus dan kan jij dat nooit bij het rechte eind hebben.

[1:16:28] Dus dat hoor ik nog steeds in rechtszaken bij de raad van state.

[1:16:32] En we kwamen weer een ander artikel tegen van follow the money dat in de periode nadat u stevige waarschuwing geeft en u bent eigenzinnig, zei jezelf dat u daardoor nauwelijks nog aan de bak kwam in nederland.

[1:16:48] Dat was in die dat dat dan dan spreek ik over dat dat zowel kleine goed.

[1:16:53] Ja oké toe.

[1:16:55] Heb ik twee winters op ibiza gewerkt.

[1:16:58] Ja.

[1:17:00] Tot mijn grote spijt.

[1:17:02] Nee maar daar konden.

[1:17:04] Met tilt meters

[1:17:05] en dat is een van de

[1:17:09] de prestaties waar ik heel erg trots op ben.

[1:17:12] Er was een heel duur appartementencomplex

[1:17:17] bewoond door nederlanders australiërs italianen, spanjaarden en dan moet je echt

[1:17:22] met een enorm zwembad

[1:17:24] en dat was aan het scheuren en aan het verzakken

[1:17:29] en

[1:17:30] allerlei

[1:17:32] experts uit allerlei landen hadden we daarna gekeken en toen hebben ze ons geroepen. En toen ben ik met mijn canadese en

[1:17:40] senegalese geoloog

[1:17:42] zijn we daar gaan kijken

[1:17:44] hebben meters in het hele gebouw geinstalleerd

[1:17:47] en konden wij

[1:17:49] constateren dat er onder het gebouw een een borstholte en

[1:17:54] opgeschoten

[1:17:55] pas

[1:17:58] geschapen gecreëerd

[1:18:00] en toen hebben we

[1:18:01] vierentwintig uur, voordat het hele appartementencomplex ingestort is,

[1:18:06] hebben wij gewaarschuwd.

[1:18:08] De eigenaars.

[1:18:09] Doe iets want anders stort het gebouw in.

[1:18:13] Nou is het gebouw inderdaad ingestort. Maar er zat gelukkig niemand in. Maar dat

[1:18:19] doe mee eens. Kunnen dit.

[1:18:21] De en u vertelt dit nu omdat ik uw vroeg u niet meer aan de bak naar het rapport over is ook zo klein. Hoe kwam het dat we geen opdrachten meekreeg, kreeg.

[1:18:32] Ik denk ik kijk

[1:18:36] ik heb nog ik heb de laatste weken in mijn archief.

[1:18:40] Verschoond,

[1:18:41] En

[1:18:42] ik beloof u nog een aantal anderen

[1:18:44] stukken die u gegaan dit niet heeft.

[1:18:48] Het heeft mij ook vaak heel veel moeite gekost om die op te sporen.

[1:18:52] Maar

[1:18:54] het ging heel ver. Naar aanleiding van dat

[1:18:57] van die twee rapporten over mijn onderzoek

[1:19:02] is er ook nog eens een brief geschreven aan door iemand van als lid van de wetenschap zaad aan de regering die ook al min of meer zeiden ja dat was echt onzin.

[1:19:13] In het blad.

[1:19:14] Grondig amerika in wat het lijf lat is

[1:19:19] van van de nederlandse

[1:19:22] fundering, deskundigen en

[1:19:24] ziel ingenieurs enzovoort. Er werd gewoon gezegd van ja in het voorwoord nota bene.

[1:19:28] Ja. Er wordt nu wel

[1:19:31] veel gesproken over allerlei curiosa als zowel offline. Maar dat.

[1:19:37] Dat.

[1:19:38] Geeft weer van hoe moeilijk het was om voor ons om nog iets.

[1:19:42] Ja.

[1:19:43] Op die markt te doen want uiteindelijk zou men in de wandelgangen gek.

[1:19:49] Nu blijkt dat er op veel meer plaatsen in nederland snel klaar is en dat er ook op meer plaatsen schade door ontstaat

[1:19:57] dus.

[1:19:58] Ik heb nog een andere vraag naar aanleiding van de recente podcast die hij haak bij de nos.

[1:20:05] Hij heeft opgenomen. Deze heen geïnterviewd

[1:20:09] en daarin zegt hij dat het hele dossier groningen en de gevolgen misschien wel anders had kunnen lopen als ambtenaren bij de overheid activistischer zouden zijn geweest

[1:20:18] en hij doelde daarbij ook op zichzelf. Maar zo zitten ambtenaren bij de overheid niet in elkaar

[1:20:23] en ook al het activistisch gedrag. Het gevaar daarvan is dat je verbinding met je publiek verliest

[1:20:29] en die moet je wel bijhouden en dan kom ik er met een citaat. Een voorbeeld daarvan is de figuur van peter van de graag die best goede ideeën had. Maar daar zo activistisch achterstond dat hij daardoor ook publiek verloren in zekere zin is dat ook gebeurd met van der sluis

[1:20:45] vanuit intuïtie en zijn gevoel had hij het gewoon bij het rechte eind

[1:20:49] dat activisme was misschien wel nodig geweest. Maar het risico ervan is aldaar al door dat je je publiek verliest.

[1:20:56] Ja ik heb ik heb het gehoord en ik

[1:21:00] ja. In mijn opinie ben ik echt een geoloog. Die

[1:21:06] heeft bewezen dat hij kan bewijzen wat hij zegt.

[1:21:08] Ja.

[1:21:10] Ik stel nu de vraag van denkt u dat als mijn handelswijze activistisch zou zijn of zou zijn geweest

[1:21:19] dat ik dan nu

[1:21:20] al vijf jaar. Daarom adviseer. Ik denk het niet. Nee ik denk dat dat meer en

[1:21:26] meer zegt over de figuur hein haak dan over de figuur. Peter van den haag.

[1:21:31] Ja.

[1:21:33] Dus dat is eigenlijk mijn antwoord hierop.

[1:21:36] Dat is helder

[1:21:38] en

[1:21:40] zegt het ook iets over dat er dat er misschien bij mensen die verantwoordelijk waren in kennis positie

[1:21:46] soms ook een soort jaarboek hang naar conformisme was in plaats van

[1:21:52] eigenzinnig proberen maar eigen onderzoek.

[1:21:55] Wat is nou makkelijker als je

[1:21:58] aan het hoofd staat van het instituut.

[1:22:02] Je hebt zelfs nog niet zo veel kennis.

[1:22:06] Maar je hebt je krijgt zicht op een nieuw budget.

[1:22:10] Dan wil je toch niet iemand erbij hebben die waarvan je zegt van ja hij is misschien wel een beetje eigenwijs of nee.

[1:22:21] Ik denk dat

[1:22:22] waarom

[1:22:25] kennisinstellingen en ez mij

[1:22:27] toen niet hebben gevraagd

[1:22:29] omdat

[1:22:32] wij van het platform gewoon meer kennis hadden dan zij.

[1:22:37] Ik heb daar lang over nagedacht.

[1:22:40] Maar ja en en dan is het makkelijk om als

[1:22:42] kijk.

[1:22:44] Hans roes is uiteindelijk bij het staatstoezicht gekomen. Ik had gewoon een eigen bedrijf.

[1:22:50] Ik bedoel het is hartstikke makkelijk om een een eigen bedrijf in nederland uit te schakelen als als topinstituut vroeg ik zeg maar van kijk maar hier zowel klei onzin

[1:23:00] water onzin.

[1:23:01] Veel beter onzin.

[1:23:05] Dan is het

[1:23:07] zo voor elkaar.

[1:23:09] Wij zijn uiteindelijk.

[1:23:13] We zijn in mauretanië gaan werken en we zijn in

[1:23:16] in in tunesië gaan werken. We hebben daar die uitvinding gedaan om

[1:23:22] van gips water te winnen in de woestijn. En toen zag ik ook nog daar zelfs

[1:23:27] dat

[1:23:30] wij ook

[1:23:31] heel moeilijk subsidie

[1:23:33] konden krijgen omdat

[1:23:35] vanwege de voorgeschiedenis

[1:23:37] en mijn relatie met

[1:23:39] is zit nh dienst.

[1:23:41] En heeft hij al die jaren dat hij op dit terrein actief bent op allerlei vormen ook van

[1:23:47] via gaswinning, maar ook andere activiteiten. In de ondergrond

[1:23:52] heeft hij ooit een serieuze dialoog gehad met het ministerie of vertegenwoordigers daarvan.

[1:23:57] Nee

[1:23:58] dat is mij altijd opgevallen. Ik heb ze uitgenodigd

[1:24:02] om ik heb een cursus geologie gegeven.

[1:24:05] Ik ik ga het hebben over zo klei over dit site effect enzovoort. Er kwamen wel ingenieursbureaus

[1:24:12] maar

[1:24:15] diensten of de is die de nu overgaan.

[1:24:19] Ook het ken. Je waren helemaal niet geinteresseerd

[1:24:24] en dat dat verbaast me niet

[1:24:29] maar het doet me wel een beetje verdriet. Want ik denk dat we met z'n allen de kennis op peil kunnen brengen.

[1:24:36] En dat verklaart waarom u straks zei dat is als het gaat over

[1:24:39] de kennisontwikkeling dat u wel wat progressie ziet jouw knmi bij de ncrv

[1:24:46] wij het ministerie.

[1:24:47] Ik zie geen kennisontwikkeling bij kijken.

[1:24:51] Het punt is

[1:24:53] wat wij nu van plan zijn om te doen.

[1:24:55] De techneuten van van lam en mijn bureau

[1:24:59] om gewoon in dialoog te kijken hoe sterk dat site effect is

[1:25:05] en of we dat

[1:25:06] ook kunnen benoemen of dat we desnoods een

[1:25:10] een afvinklijstje kunnen maken op uw locatie is heel druk op uw locatie is een kanaal op uw locatie is zowel klei op uw locatie is loop zand op u ja. U zit precies boven de aardbeving, zodat

[1:25:26] de p en de s golven zo dicht op elkaar zijn dat die niet

[1:25:30] volgens de ntr behandeld kunnen worden dat dat zijn wij van plan

[1:25:35] en ik denk dat dat voor voor iedereen hartstikke goed is

[1:25:39] en ik zie ik zie bij instituten

[1:25:44] die door ez worden

[1:25:46] geïnstalleerd.

[1:25:47] Daar zie ik dat ze

[1:25:49] heel goed communiceren met internationale wetenschappers

[1:25:53] en die geven hartstikke goede antwoorden op de verkeerde vragen.

[1:25:58] Dus je kan ze niks verwijten.

[1:26:00] Maar als ik met ze spreken en ik zei ja maar weet je dat hier stijgen hoogteverschil van drie meter is en kwel druk en loop zand waarbij je niet eens een sloot kan raden

[1:26:09] of en kijk naar die vulkaan dan zeggen ze. Oh

[1:26:13] maar dat wist ik niet.

[1:26:14] Nou dat is symptomatisch voor hoe het nog steeds

[1:26:18] niet bij alle instanties,

[1:26:21] maar wel bij sommige instanties nog steeds gaat.

[1:26:23] En ziet u de de nieuwe opdrachten en projecten waarbij u betrokken bent, ook als een soort

[1:26:29] genoegdoening van de joden bij reputatie door andere de handje in kwadijk is.

[1:26:35] Een een van de de verblijven. Dus als schadeafhandeling commissie van de verliest hebben wij

[1:26:42] en rapport opgeleverd

[1:26:44] en misschien is het niet voor niks dat

[1:26:48] de voorzitter van

[1:26:51] de waterschap rivierenland in tiel,

[1:26:54] die mij heeft gevraagd dat hij vroeger de voorzitter van de mijn raad was. Misschien heeft dat toch zo

[1:27:01] iets.

[1:27:05] Het bewerkstelligen van zou zeggen ja ik snap het. Misschien heeft die donderdag vandaag.

[1:27:10] Misschien

[1:27:11] weet ie toch iets.

[1:27:13] Misschien weet u wel veel.

[1:27:16] Ik ga even naar mijn collega dirk.

[1:27:18] Ja nee ik kan nog een paar vragen. Ik heb jij zit te schrijven tijdens het gesprek. Het het zou kunnen dat het uiteindelijk neerkomt op een soort van geologie voor dummies, maar we moet de mijne maar vergeven. Maar eerst iets wat me

[1:27:31] wat mij leek op te vallen. Net in uw reactie op collega's van de die het had over hein haak en zijn woorden

[1:27:38] waarom raakt u dat zo op wat hij haakt en zegt.

[1:27:41] Nederlands een uit het menu raakte toen niet meer. Nee nee ik vond ik vind het logisch dat die dit zegt want ik denk dat

[1:27:52] als je en ik kom nog met meer documenten als

[1:27:56] aan hem vragen waarom

[1:27:58] als van de graag in de vierde set. Je moet de snelheid en de relatie met aardbevingen en de en de productie. Maar waarom hebben jullie dat niet gedaan.

[1:28:08] Dan weet ik niet stond in de krant. Ik heb die de krant gezegd. Dus waarom hebben jullie dan niet uitgezocht.

[1:28:13] En hoe komen jullie tot een

[1:28:15] tot een

[1:28:16] en ooit het maximale margriet van drie punt drie, een met maar kleine kans op structurele schade moet je aan hem vragen. Meneer. Mijn vraag

[1:28:26] voor mij was zonder geluid dat en die kon kloppen.

[1:28:29] Ook op basis van de bezoeken die u doen met het onafhankelijk geologen platform.

[1:28:33] Ja die die die die die buitenmuur wij zo ja die die die chinese maaltijden die daar bespraken we dat soort dingen.

[1:28:43] U heeft een hele serie bezoeken afgelegd met het onafhankelijk geoloog platform

[1:28:48] en behalve die vrouw waar het al meerdere keren over gehad hebben. Wij zijn er buitenmuur heen keek.

[1:28:53] Wat was het soort schades wat u wat u daarbij tegenkwam bij die gesprekken.

[1:28:58] Nou wij kwamen in

[1:29:01] schuiling soort. Dat was

[1:29:04] de naam van onze professor, die ook meedeed aan het onafhankelijk geoloog passen. Daar kwamen we zelfs een gescheurde tegels in de badkamer en maar ook een hele markante opdeling van de vloer,

[1:29:19] waarbij ik zelf het idee had

[1:29:21] dat dat

[1:29:23] een soort van het zand onder door die beving in trilling gewoon

[1:29:28] die opdeling had veroorzaakt. Het was zonneklaar dat het dat dat in ieder geval de schade was door aardbeving

[1:29:35] en wij hebben ook in roswinkel.

[1:29:38] Kijk ik heb in een roswinkel.

[1:29:40] Dat is een oude schoolmeester

[1:29:42] en

[1:29:44] die heeft mij

[1:29:46] ik heb nog steeds contact met hem

[1:29:48] en die heeft een schuur

[1:29:51] en die is verzakt.

[1:29:53] En daar heeft de p c c p

[1:29:58] een onderzoek naar gedaan.

[1:29:59] De commissie bodembeweging,

[1:30:01] Technisch en technisch niet tijdelijk, want er is weer een andere commissie.

[1:30:06] Dus.

[1:30:09] Volgens mij kan je in aanhalen zien dat hij absoluut niet duidelijk was.

[1:30:14] Maar die heeft een onderzoek.

[1:30:17] En dan kijken naar het onderzoek en dat een van ja

[1:30:20] eerst zeggen ze die die die gedupeerden zich via maar zet dan

[1:30:26] een paar maanden

[1:30:28] ga dan meten een paar maanden en doel in voor buiten en over een paar maanden weer

[1:30:34] want dan kan je zien of het verzakt is. Er zijn geen methoden die dat kunnen meten. Totdat ik gevonden.

[1:30:41] Supporters van tweeduizend negentien zit vier tilburg in die in de dingen dan weet je gelijk. Maar als je ziet

[1:30:47] wat de boringen opleveren.

[1:30:50] Dan zeggen ze van

[1:30:52] als dit

[1:30:53] de schuur is. Hier is het.

[1:30:57] En we hebben boringen gedaan.

[1:31:04] Hier komt de conclusie dat onder deze boer boeing zitten

[1:31:08] grootste fan pakket en hier zit helemaal geen van je pakket.

[1:31:12] Dus wat is er. Het is een heuvel vindt. Dat is tijdens

[1:31:16] verschoven.

[1:31:18] Dus ik kom gewoon uit de richting van

[1:31:21] dat is het dat onderzoek is er twee jaar negentien. Dus ik denk aan gebrek aan kennis, gebrek aan kennis.

[1:31:26] Daarvoor een met de met het platform in een tijd dat zelfs de relatie tussen uberhaupt schade en godsnaam nog betwist wordt. Ziet u die schade.

[1:31:37] Ja.

[1:31:39] Zijn er ooit mensen uit die periode geweest die naar de nam toe gegaan zijn en die uiteindelijk hun schade vergoed hebben. Ja dat denk ik ook.

[1:31:46] Ja ja nee dat weet ik. En dat is ook het

[1:31:53] ik weet zeker

[1:31:55] dat mens want want na die eerste aardbeving is er een schade geweest en ook schade toegegeven door de lamp

[1:32:02] en is gewoon betaald.

[1:32:06] Ik heb een rapport gevonden

[1:32:11] en daar bent u

[1:32:12] waarschijnlijk heel

[1:32:14] nieuwsgierig naar.

[1:32:17] Dat is

[1:32:19] en rapport van oranjewoud

[1:32:21] van tweeduizend drie.

[1:32:24] Dat is gedaan naar vier panden

[1:32:27] die aardbevingsschade hadden.

[1:32:31] Er is een bij een pand is een link voor meting gedaan

[1:32:34] is heel nu al die panden zijn in het kader van versterking en reparatie zijn opgemeten.

[1:32:42] Zelfs in januari tweeduizend drie en in maart zes maart is er een aardbeving geweest van twee punt zes.

[1:32:53] Het rapport schrijft

[1:32:54] dat

[1:32:55] drie van de huizen

[1:32:57] extra schade hebben

[1:33:00] een van de huizen zelfs

[1:33:02] zijn integriteit integriteit heeft verloren

[1:33:06] en dat hebben ze ook kunnen doen omdat ze na de weer een lint van vroeg metingen hebben gedaan. Nou als je ziet die aardbeving die staat geregistreerd als twee punt twee

[1:33:17] die huizen staan op kilometers afstand van het epicentrum.

[1:33:20] Maar dat rapport heb ik pas na lang zoeken kunnen vinden en ik denk dat gebruik nu nog

[1:33:28] en werd geconstateerd. Oranjewoud

[1:33:30] dat die aardbeving

[1:33:31] bij een pand tot aanzienlijke verzwakking had geleid.

[1:33:34] Weet u in opdracht van wie dat rapport?

[1:33:36] Was dat c c c.

[1:33:39] Ze heeft nog een aantal andere onderzoek aangekondigd die onze kant op komen. Dat zijn inderdaad erg geinteresseerd in maakt het natuurlijk wel ingewikkeld dat er nu geen vragen over kunnen.

[1:33:47] Nee.

[1:33:49] Ik ben tweeduizend twee. Dat sorry. Als ik het goed begrijp. Tweeduizend twee. Toen was de algehele consensus nog helemaal niet dat zulke structurele schade aan de constructie van een woning kon staan.

[1:34:01] Nee

[1:34:02] daarom ik ik ik ik heb

[1:34:06] heel veel moeite moeten doen om de gevoel te krijgen bij oranjewoud wist niemand er meer van niemand niemand tot uiteindelijk

[1:34:14] mijn

[1:34:15] oud platform lid,

[1:34:17] maar dit heeft overhandigd. Frits.

[1:34:19] Ja.

[1:34:21] Ik ben de laatste weken mijn archief geloof twaalf, honderd kilo aan het opschonen en ik kom dingen tegen waar ook. Dat zal deze commissie ook wel

[1:34:32] ja want we zeggen.

[1:34:34] We ontvangen het graag. Dan gaan we nu denk ik over na wat ik net al aankondigde de de geologie voor dummies deel de de moment dat ik af en toe wat moeite had om het bij te houden wanneer het gaat over die zowel kleine zette hem aan begint het dat dat zet en gebouwen onder druk. Ja dan komt er een beving zoals de druppel die de emmer doet overlopen en is de schade.

[1:34:55] Dus dat is de beving als als druppel. Maar als ik het goed begrijp, zijn er ook gewoon voorbeelden van woningen die puur door het feit dat ze ofwel klaar staan al forse schade oplopen.

[1:35:06] Kan

[1:35:07] ook schade door.

[1:35:09] Ja, wat betekent dat voor de verantwoordelijkheid vraag en voor het aantonen van de causaliteit. Ik kan me voorstellen dat zelfs met de erkenning

[1:35:17] van dat er uberhaupt zoiets als elk klein en heel ingewikkeld is om aan te geven, is het nou dus wel klei zelf of is het de aardbeving in combinatie.

[1:35:25] Je moet je moet sowieso in zowel het kijk daar is ook de achterstand van kennis komt ter sprake. Je moet dus altijd in zowel kleine gebieden moet je zorgen dat je de grondwaterstand zo constant mogelijk houdt.

[1:35:41] Hier kan je ook zelfs voorstellen

[1:35:44] dat en volgens mij hebben jullie weleens foto's gezien van die van die hele grote krimp scheuren waar je je fiets aankomsthallen. Je kan je voorstellen als dat

[1:35:55] als die scheur tot tachtig centimeter diep

[1:35:58] voor de voor de voorgevel van naar huis

[1:36:01] aanwezig is

[1:36:02] dat

[1:36:04] als er een aardbeving komt dat die voor misschien wel een beetje naar voren schiet. Er is ruimte dan. Dus het is echt moeilijk complex probleem

[1:36:13] en

[1:36:14] de maar dat dat is het ook met een

[1:36:17] met in een droge zomer een een boom die in de buurt staat.

[1:36:21] Ik heb

[1:36:24] en dat is wat het britse duo surfen ook gewoon doet. Die hebben recent een boek uitgegeven waarbij ze

[1:36:33] boomsoort

[1:36:35] de radius

[1:36:37] van grondwater onttrekking

[1:36:40] weergeven

[1:36:41] en sommige boomsoorten die geven die die onttrekken nog driehonderd liter water per dag op vijftien meter afstand.

[1:36:49] Ja daar krijg je ook verzakkingen door. Ja. Maar

[1:36:53] in nederland

[1:36:55] no way cash positie.

[1:36:58] Ik had nog een laatste vraag en die ging over over knel druk en het effect van beving op water het vastzit in de grond van de eerder al die verhalen gehoord inderdaad van de mestkelders. Maar waar ik naar benieuwd was is is hoe dat nou precies werkt en hoe die kwel druk ertoe leidt dat er uiteindelijk zoutwater door die mestkelder heen breekt en daarin terechtkomt.

[1:37:20] Nou

[1:37:22] ik heb iets gezegd over het importantie contract.

[1:37:27] Ik geef weer het geval. Maar wat er net over hadden.

[1:37:30] Acht meter slap klein

[1:37:32] en veilige klei

[1:37:34] en kneep klein, maar laten we ze homo's zijn en klaar is

[1:37:39] de laatste millennia

[1:37:42] afgezette klein daaronder

[1:37:45] vijftig meter

[1:37:46] volledig water verzadigd

[1:37:50] die druk. Daar

[1:37:53] is al bijna iedere status

[1:37:55] in de bovengrond

[1:37:59] is het allemaal kunstmatig,

[1:38:01] want het is al zelfs onder nap

[1:38:04] en in een droge zomer is het creatieve grondwaterpeil

[1:38:08] veel lager

[1:38:10] dan de waterdruk

[1:38:12] me uit het zand. Dus als je boord

[1:38:15] op het zand

[1:38:16] en een waterpeil neerzet en waterpeil bos in het in de klei zit, zal het waterniveau van die peilbuizen in het zand veel hoger zijn. Dus er is.

[1:38:28] Je moet dat zien dat de waterdruk is zo hoog dat het voor een deel het gewicht van de bovengrond

[1:38:35] draagt.

[1:38:37] Maar dat heeft wel

[1:38:38] tot gevolg dat de effectieve grond druk

[1:38:42] eigenlijk wordt verminderd. Hoe die waterdruk.

[1:38:45] Dus

[1:38:48] een trilling zoveel makkelijker die weerstand tegen het trillen oplossen.

[1:38:54] Vlak, onder de mestkelder.

[1:38:56] Dus die trilling

[1:38:58] die applicatie verlieten is veel leveren dus op enig moment is er een scheur in de kelder ontstaan

[1:39:04] doordat dat

[1:39:06] en daarnaast

[1:39:08] en dat is misschien een mechanisme van tegelijkertijd plaatsvindt. Er zijn altijd wel aardig geweest.

[1:39:14] Er zijn.

[1:39:15] Misschien wel haarvaten.

[1:39:17] Heel klein beetje water doorsijpelt.

[1:39:20] Maar

[1:39:21] er ontstaan ook spontane bronnen in

[1:39:25] hoe het in polders door de dat stijgen hoogteverschil. En als ze die probeert te

[1:39:32] het te dichten. Dan ontstaat er vijftig meter verder weer een spontane bron en die beleving is dan een trigger. Wie weet. De trigger zodat dat terwijl water, wat waarschijnlijk al de vies gewoon omhoog kwam

[1:39:45] nu in een soort van bronnen bellen bellen bellen. Het woord wel omhoog komt en je kan uitrekenen

[1:39:54] tot hoe hoog die komen

[1:39:57] want

[1:39:58] het is geen keuze. Maar als die

[1:40:02] boven de scheur komen

[1:40:05] die in de onderkant van de kelder zitten ja, dan is een ongelimiteerde hoeveelheid water. Dus die stroomt de zesduizend liter water in dubai totdat het niveau van het mest en het water even hoog is als dat niveau van het water. Want anders stroomt er niks meer in het feit dat het.

[1:40:22] Dus zoutwater is,

[1:40:25] maar laat dus volgens u ook zien dat het door die beving moet komen.

[1:40:29] En het is geen en dit is geen variaties water want te regelen, zout heb ik toen tegen de toenmalige onderzoekers gezegd.

[1:40:37] Gelukkig niet.

[1:40:38] De zuur misschien wel maar zou het niet.

[1:40:40] Op dat niveau zal mijn kennis al wel fijn dat u dat nog eens onderstreept.

[1:40:44] Dankuwel.

[1:40:46] We komen tot een afronding van van dit verhoor. U bent inmiddels tientallen jaren eigenlijk betrokken bij bij het geassocieerd.

[1:40:54] Hoe kijkt u zelf terug op uw rol?

[1:40:57] Ik hou ontzettend van mijn vak

[1:41:00] ook

[1:41:01] in andere landen. Want ik kom steeds meer dingen tegen die waarvan je zegt dat bestaat niet.

[1:41:07] Totdat je ze ziet maar ik denk dat

[1:41:11] ik denk ook

[1:41:14] dat de

[1:41:17] hoe men mij de laatste jaren benaderd ook wel veel meer voldoening geeft.

[1:41:23] Ja

[1:41:24] ja.

[1:41:25] Ik zie ik zie best wel.

[1:41:27] Ik zie wel in de ogen van

[1:41:32] mensen die werken bij kennisinstellingen of de overheid

[1:41:37] als ze horen dat ik ook inmiddels de nam adviseer zoiets als een.

[1:41:44] Ja ja.

[1:41:45] Nu. We kunnen eigenlijk niet meer omheen ofzo. Dus dat is ook een beetje na veel jaren een beetje voldoening en ik vind het hartstikke leuk om met de bewoners,

[1:41:55] zoals bij dat zout dingen

[1:41:58] de initieerde

[1:42:00] en ook bij die dijken op verhoging en ik vind het ook hartstikke leuk

[1:42:04] om te zien dat in gevallen waarin ik gedupeerden bijstaan

[1:42:10] en geen enkele vijandschap is tussen de techneuten van de lam en de gedupeerden.

[1:42:16] Dus we zouden met z'n drie eigenlijk met elkaar eens.

[1:42:19] Dus heel veel en zult u ik heb niet alles gezien van een parlementaire ondervragingen.

[1:42:26] Maar ik heb wel gezien dat dat ik denk op dit moment

[1:42:30] dat

[1:42:31] de chaos

[1:42:33] en de de wrevel

[1:42:36] veel meer bij overheidsinstellingen ligt dan bij de nam

[1:42:41] en dat ik zal niet de enige zijn die de zegt

[1:42:45] dus ik denk dat als je met als je met goede argumenten komt ook geologische

[1:42:50] bij de nam

[1:42:51] dan herkennen ze schuld.

[1:42:54] Terwijl als ik bij de ing zeg zo. Ja, maar het kan niet want de het model zegt dat dit niet kan.

[1:43:02] Dus dat is dus ik ik voel me nog jong genoeg om

[1:43:07] nog tot het.

[1:43:11] Ik zeg niet tot het gasveld weer opengaat. Want dat durf ik niet te zeggen

[1:43:16] maar nee ik voel me nog jong genoeg om nog tien jaar

[1:43:20] met zo'n lief van elf te behoren.

[1:43:24] Wij gaan hier niet de tien jaar verder met de parlementaire enquete. Welke vragen zou die door ons beantwoord willen zien?

[1:43:34] Ja.

[1:43:37] Ik denk niet dat dat de andere vraag. Ik denk

[1:43:40] dat

[1:43:43] mijn

[1:43:45] drive is

[1:43:47] dat we met z'n allen op een kleine postzegel leven

[1:43:50] en dat in een voorbeeld is

[1:43:53] van hoe kennisgebrek en communicatie van kennis

[1:43:59] tot deze drama's heeft kunnen leiden en dat we moeten proberen

[1:44:05] om

[1:44:07] meer gevoel en meer

[1:44:11] dus meer geld vrij te maken

[1:44:15] voor

[1:44:16] onderzoek waar de mensen ook iets aan hebben.

[1:44:20] Wat moet ik nou met mijn fundering. De als je ziet wat, zoals allemaal niemand weet wat hij ermee moet.

[1:44:25] Niemand weet wat een kanaal elk

[1:44:29] groot project op dit moment

[1:44:32] de metro,

[1:44:33] de tram tunnel.

[1:44:35] De dijkverhoging

[1:44:38] geeft nauwelijks geld uit aan fundamenteel geologisch of hydrologisch onderzoek.

[1:44:43] Maar we vinden het kennelijk uiteindelijk niet erg om vijftig, honderd of honderdvijftig miljoen extra te moeten betalen omdat ze daar niet naar hebben gekeken. Nou dat vind ik een

[1:44:52] mooie taak voor jullie om te zeggen

[1:44:56] je had gewoon

[1:44:57] moeten luisteren naar mensen die de verstand verloren.

[1:45:00] Je had veel meer onderzoek moeten doen, zoals in de rest van de beschaafde landen ook doen.

[1:45:07] Dankuwel.

[1:45:08] Hartelijk dank voor uw komst voor alle antwoorden die ons heeft gegeven

[1:45:13] ook voor het aanbod om nog met die stukken te komen en de vier gaat hij naar buiten begeleiden. Maar hij houdt vast graag contact met u

[1:45:20] over die stukken

[1:45:22] en ik wens u een goede reis naar huis.

[1:45:26] Goedemiddag.

[1:45:34] En hiermee sluit ik de vergadering voor vandaag, morgen is er een derde voor dag met

[1:45:42] de george verberg en annemarie jorritsma

[1:45:46] en ik sluit nu de vergaat.