Analyse begroting Economische Zaken

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is van oudsher een ander soort ministerie dan, pak‘m beet, Sociale Zaken en Werkgelegenheid of Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Alleen al haar beperkte budget (€4 miljard voor 2019) maakt dat ‘EZK’ meer de toekomstagenda moet bepalen dan uitvoeren. Een van die toekomstagenda’s is het in goede banen leiden van de energietransitie.

In maart nam minister Wiebes reeds het historische besluit om per 2030 de gaskraan dicht te draaien. Ook in de Troonrede was er aandacht voor het klimaatbeleid. De Koning benadrukte dat haalbaarheid en betaalbaarheid voorop moeten staan. Inzake Groningen wil de regering helpen om de regionale economie te versterken, en “vervolgstappen” zetten als het gaat om het vergoeden van de schade.

Klimaatwet en Klimaatakkoord

Dan de begroting! Bijna alle politieke partijen in de Tweede Kamer hebben zich geschaard achter een eerder initiatief van PvdA en GroenLinks om te komen tot een Klimaatwet. Nadat deze in beide Kamers behandeld is, zal het kabinet aan de slag gaan met het opstellen van een 5-jaarlijks Klimaatplan. Dit hangt nauw samen met het op handen zijnde Klimaatakkoord, waar momenteel door diverse belanghebbenden over wordt onderhandeld. Eind september zal het kabinet reageren op het hoofdlijnenakkoord, en daarover in debat gaan met het parlement, waarna er terug wordt gekeerd aan de onderhandelingstafels. Voor het einde van het jaar moet er een definitief Klimaatakkoord liggen.

Gaswinning Groningen

Begin 2019 komt er een wetsvoorstel dat onafhankelijke besluitvorming over schadevergoedingen aan de Groningers moet waarborgen. Zoals eerder bekend wordt er €1 miljard vrijgemaakt voor het versterken van de regionale economie in Groningen (Het ‘Nationaal Programma Groningen’, een fonds dat samen met de NAM wordt opgetuigd). Op korte termijn gaat er €100 miljoen extra naar deregio, bovenop een reeds gereserveerd bedrag van €200 miljoen.

In de Kamerbrief ‘Budgettaire gevolgen gaswinning Groningen’ benadrukt Wiebes dat de beëindiging van de gaswinning logisch tot inkomstenderving leidt. Hij benadrukt echter dat besluit hierachter niet financieel gedreven is, maar dat dit niet betekent dat de “financiële gevolgen niet budgettair verwerkt hoeven worden.” (p.8). Te beginnen komend jaar: de energierekening voor de burger zal €800 miljoen hoger uitpakken, voor bedrijven €500 miljoen.

Ondernemend Nederland

Naast bovenstaande onderwerpen richting een duurzaam Nederland focust EZK op een “missiegedreven innovatiebeleid, versterken van het mkb, en het versnellen van de digitalisering van onze economie.” (p.14 begroting). Om Nederland ondernemender te maken worden vooral actieprogramma’s opgetuigd en verder vorm gegeven aan bestaande agenda’s.

Een meer ambitieuzer project is Invest-NL, de nieuwe financierings- en ontwikkelingsinstelling. Alhoewel de bijdrage vanuit EZK beperkt is (€10 miljoen projectsubsidie per jaar) krijgt Invest-NL een eenmalige kapitaalstorting van 2,5 miljard uit de schatkist! Invest-NL wil zich vooral richten op bedrijven die actief zijn met grote transitieopgaven waarbij de markt in gebreke blijft. Ook wil Invest-NL voldoende risicokapitaal vrij maken om startups door te laten groeien naar scale-ups.

Concluderend: weinig verrassingen bij EZK. Vele onderwerpen die impact hebben op bijvoorbeeld ons vestigingsklimaat en de arbeidsmarkt liggen natuurlijk bij andere departementen. EZK zal zich volop storten op de uitdaging om Nederland te verduurzamen. De uitdaging wordt om andere toekomstagenda’s, zoals digitalisering, ook de aandacht te geven die deze onderwerpen verdienen.

Deze analyse wordt u aangeboden door Pieter Veldhuizen, VPPA. Wilt u weten wat het kabinet op dit specifieke thema voor 2019 van plan is, wat dat voor u betekent en hoe u hierop kunt inspelen? Neem dan contact op met VPPA.