1848 Factsheet - Dijkhoff aan de slag met koerswijziging VVD

Door Lucas Benschop (@lucasbenschop)

De 1848 politieke factsheet. Wat je móet weten over deze parlementaire week.

Bij de VVD lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Zo'n vijftien jaar geleden was het de enigszins nerdy doch veelbelovende VVD'er Mark Rutte die vond dat de VVD teveel een partij was voor mensen met parelkettingen en driedelig grijs. In plaats daarvan moest bij de VVD voor iedereen plek zijn, ook voor mannen met een oorbel of vrouwen met 'raar haar' zoals Anouchka van Miltenburg. De missie slaagde, al duurde het wel even. Pas toen het profiel werd gemarginaliseerd tot veiligheid en economie kwamen de kiezers zijn kant op.

Na een klein decennium met Rutte als premier is het profiel van de VVD volgens de vrijwel zekere opvolger Klaas Dijkhoff weer aan een lakbeurt toe. In De Telegraaf en in een discussiestuk deed hij daarvoor afgelopen weekend een voorzet.

Van het imago van brede liberale partij is inderdaad weinig meer over. De VVD verliest in rap tempo leden en kiezers en heeft - aangewakkerd door de oppositie - toch vooral het imago van belangenbehartiger van het grootkapitaal. Volgens Dijkhoff heeft de VVD scherpte verloren door te lang bezig te zijn met coalitiebeslommeringen en het uitleggen van compromissen.

Terwijl na een aantal jaren van focus op het aanpakken van de economische crises er inmiddels wel degelijk ruimte zou moeten zijn voor een breder liberaler profiel, ook binnen de complexe coalitieverhoudingen. Dijkhoff lijkt daar nu een stap te zetten. In het interview in De Telegraaf zegt hij dat zijn partij specifieker moet focussen op de middenklasse. "We moeten eerder denken aan de tandartsassistente dan aan de tandarts. Dat betekent ook dat je bij lastenverlichting tegen hoge inkomens moet durven zeggen: je gaat er niet op achteruit, maar we slaan je nu even over", aldus Dijkhoff.

Volgens de VVD-fractievoorzitter keek zijn partij bij belastingen te vaak naar de lange termijn, terwijl de middenklasse direct effect wil zien. Als voorbeeld noemt hij daarbij de btw-verhoging die in combinatie met lagere inkomstenbelasting op de lange termijn rationeel goed uitpakt, maar nu niet als winst wordt gevoeld.

"Als partij rekenden we er altijd op dat als het met de economie goed gaat, het ongeveer gelijkmatig met alle Nederlanders ook goed gaat. Dat wordt niet zo gevoeld", aldus Dijkhoff. En hij zegt onomwonden teleurgesteld te zijn in sommige bedrijven: "We dachten dat werknemers zouden profiteren als bedrijven zoveel mogelijk ruimte kregen. Er zijn nu bedrijven die heel veel geld verdienen, maar weinig teruggeven aan de samenleving."

Heel concreet stelt Dijkhoff artikel 23 van de Grondwet ter discussie, oftewel de vrijheid van onderwijs. Volgens hem wordt dit artikel nu te vaak gebruikt om vrijheden juist in te perken, bijvoorbeeld via de oprichting van salafistische scholen."Partijen die huiverig zijn om er iets aan te doen, zeg ik: nu heb je nog een kans om te zorgen dat het in de praktijk weer wordt zoals het was. Als je het nu niet aanpast zul je de komende jaren anders wel eens rigoureuze stappen kunnen zien", aldus Dijkhoff.

Gezien de huidige positie van Dijkhoff binnen de VVD is het aannemelijk dat hij komende tijd daadwerkelijk zijn stempel op de VVD-koers zal drukken en daarmee de facto geleidelijk de positie als partijleider van Rutte overneemt. Het zal vooral interessant zijn om te zien wat de koerswijziging concreet gaat betekenen. En of hij er in slaagt de partij in zijn koers mee te krijgen.

Wil jij voor jouw organisatie iedere week helemaal worden bijgepraat over de voor jouw organisatie relevante politieke ontwikkelingen plus duiding en de politieke agenda? Mail naar info@1848.nl voor de mogelijkheden van een wekelijkse nieuwsbrief op maat.

Otten

Is het oorlog in de top van Forum voor Democratie of is er simpelweg sprake van een politicus die eerlijk zijn mening geeft over iets waar hij het met zijn partijleider niet over eens is? Partijvoorzitter Henk Otten zette de Haagse watchers aan het denken met zijn interview in NRC afgelopen weekend.

Volgens Otten had Baudet niet op deze manier zijn bombastische overwinningsspeech moeten houden na het veroveren van Senaat en provincies. Hij vreest dat de partij met zijn woorden teveel naar rechts opschuift en de binding met het centrum verliest. Volgens Otten trekt Baudet de partij in de sferen van extreemrechts en daar hebben ook de provinciale FvD'ers last van. "Je trekt de partij met een ruk de kant op waar je volgens mij niet moet zijn", aldus Otten.

En: "Baudet moet onze mensen niet nodeloos in de wind zetten. Hij gaat over zijn eigen woorden, maar woorden hebben consequenties. [..] Het is de vraag of je een politieke partij moet gebruiken als vehikel voor academische debatten die je zelf leuk vindt. Ik vind van niet", aldus Otten. Ook noemt hij de campagne tegen linkse indoctrinatie een 'misser'.

Eerder bleek al dat de twee het niet eens waren over de wenselijkheid van een Nexit. Otten zit genuanceerder in dit verhaal, zo bleek tijdens de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen.

De woorden van Otten in de richting van de partijleider zijn stevig. En toch, wie het interview leest moet vaststellen dat het geen vooropgesteld plan van Otten was om een aanval uit te voeren op Baudet. Tijdens het interview benadrukt hij immers meermaals het niet steeds over de partijleider te willen hebben of diens woorden. Wat een verademing dat iemand in de politiek een keer eerlijk is over dat binnen een partij niet altijd op dezelfde manier wordt gedacht, zou je kunnen redeneren.

Maar feit is wel dat uit zijn antwoorden blijkt dat Otten echt iets wil veranderen. Alleen het is sterk de vraag of een man als Baudet te sturen valt. Zeker gezien het feit dat de electorale kracht van Forum vooral in de persoon Baudet zit. In die zin zal Otten het altijd afleggen tegen zijn partijgenoot.

Komende tijd zal duidelijk worden wat de betekenis is van de woorden van Otten. Andere partijen zullen er alles aan doen om de machtsstrijd binnen Forum te benutten voor publicitaire en electorale schade. Het is voor Forum dus zaak om de rijen te sluiten nu de Europese parlementsverkiezingen naderen.

Mocht dit niet lukken dan ontstaat voor Forum een ingewikkelde situatie. Een hexit - oftewel het vertrek van Henk Otten bij de partij - is ingewikkeld, omdat hij de beoogd fractievoorzitter is voor de partij in de Eerste Kamer. De twee zullen het samen moeten blijven doen, hoe erg ze het ook oneens zijn. Een afsplitsing in de Eerste Kamer zou desastreus zijn voor de aspiraties van de partij om serieus mee te praten bij de volgende formatie.

Graus

PVV-Kamerlid Dion Graus is zich van geen kwaad bewust, maar toch heeft hij na publicaties van Eenvandaag en De Volkskrant deze ochtend wat uit te leggen. Hij zou een hoge vergoeding krijgen voor het werken op afstand, terwijl hij in feite helemaal niet zo ver weg woont.

De regeling is ooit ingesteld zodat Kamerleden die ver weg wonen iets kunnen organiseren om regelmatig in Den Haag te kunnen zijn, zoals een pied-a-terre. Graus zou hebben opgegeven dat hij bij zijn moeder in Heerlen woont, maar volgens buurtbewoners woont hij al jaren in Leidschendam-Voorburg. Een stuk dichterbij dus en dus zou hij slechts recht hebben op een veel lagere vergoeding.

De Tweede Kamer controleert echter niet waar iemand feitelijk woont en Graus laat tegenover Eenvandaag weten dat hij gewoon bij zijn moeder woont. Dat niemand hem daar ooit ziet zou met zijn veiligheidssituatie te maken hebben, beweert hij. Bij een afspraak om bonnetjes te laten zien zou hij niet zijn komen opdagen.

Vaccinatieplicht

Het blijft toch opvallend dat juist de partijen die het stevigst voorvechter zijn van het beschermen van de jeugd tegen alcohol, tabak, wiet en xtc het felst tegenstander blijven van het beschermen van kinderen via verplichte vaccinatie. Staatssecretaris Blokhuis en de christelijke partijen vinden een verplichting een te stevige ingreep in de persoonlijke levenssfeer.

Afgelopen week werd over het onderwerp gesproken in de Tweede Kamer. Door de dalende vaccinatiegraad neemt de druk op de partijen om inentingen te verplichten toe, maar de coalitie schuift deze maatregel gezien de principiële tegenstellingen vooruit. D66 komt niet verder dan kinderopvanginstellingen de mogelijkheid bieden niet-gevaccineerde kinderen te weigeren. Roland Pierik, universitair hoofddocent Rechtsfilosofie aan de Universiteit Amsterdam en lid van de Gezondheidsraad, noemt dit in De Volkskrant het creëren van "schijnveiligheid" en vraagt stevigere maatregelen.

Directe notificaties bij politieke ontwikkelingen rond vaccinatiebeleid? Maak dan dit dossier aan op 1848.nl.

Asscher

Een lezenswaardig en persoonlijk interview met Lodewijk Asscher in het Parool afgelopen weekend. In het stuk komt onder andere het verleden van zijn familie en uiteraard de eclatante verkiezingsnederlaag ter sprake. Zijn boodschap is dat de PvdA klaar is met het kijken wat er fout is gegaan in het verleden en het kijken naar populistisch rechts.

"Links heeft twintig jaar lang uitgelegd waarom de populisten niet deugen. Die energie hadden we beter kunnen stoppen in een geloofwaardig verhaal, waar de mensen vrolijk van worden", aldus Asscher.

Eppink

De anekdote van Dirk Jan Eppink achterop de scooter van Baudet is inmiddels bekend. De oud-VVD'er greep zijn kans om weer politiek relevant te worden. In mei is hij de lijsttrekker bij Forum voor de Europese parlementsverkiezingen. AD schreef een profiel over hem (via Blendle).

Godfather

In De Volkskrant afgelopen week een uitgebreid interview met de afzwaaiende 'godfather' (aldus de krant) van het populisme: Jan Nagel. In het vraaggesprek relativeert hij de hardere toon in het debat door populistische invloeden. Hij noemt het Nederlandse parlement zelfs 'poeslief'.

"In de jaren vijftig en zestig was er een communistenjacht, met bestormingen op hun hoofdkwartier Felix Meritis. PvdA-fractievoorzitter Jaap Burger schreeuwde buitenlandminister Luns toe in de Tweede Kamer, zijn handen als toeter gevormd", aldus Nagel.

"Lyndon Johnson werd een moordenaar genoemd. De moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Als je echt gaat graven, zie je in de geschiedenis de verruwing steeds als thema terugkomen. In mijn ogen is het Nederlandse parlement poeslief."

Op de agenda

Dinsdag

14.00 Vragenuur, stemmingen, regeling van werkzaamheden

16.30 VAO Renovatie Binnenhof

16.30 AO NVWA

17.00 Debat over crisissituatie Venezuela

18.00 AO Certificering zeeschepen

18.30 Hoorzitting Verscheidenheid in wetenschap

18.30 AO Problemen bij de IND

Woensdag

10.00 AO Studenten met een beperking in het mbo en ho

10.15 VAO Verzekeringen taxichauffeurs

10.45 Wetsvoorstel beloning bestuurder systeembank

11.30 Technische briefing discrepantie tussen ramingen en werkelijke stijging energierekening

12.00 Gesprek met Alders over Schiphol

14.00 AO Nationale Omgevingsvisie

14.00 AO Ondernemen en bedrijfsfinanciering

14.00 AO Huiselijk geweld en kindermishandeling

14.00 Debat over opzeggen INF-verdrag door VS en Rusland

17.00 AO Vernieuwde rulingpraktijk

17.30 AO Gewasbeschermingsmiddelen

19.00 AO GGZ

19.15 Debat over huwelijkse gevangenschap

Donderdag

10.00 AO Stand van zaken ziekenhuisfaillissementen

10.15 VAO Stint

10.45 Debat over informele Europese top

11.00 AO Luchtvaart

13.00 AO Huis voor de klokkenluiders

13.30 AO KNMI-metingen

14.00 AO Materieel Defensie

15.00 AO Biotechnologie en kwekersrecht

15.00 AO Toerisme

15.00 VAO OM-afdoening

15.20 Debat over de zaak-Van Laarhove

n16.00 AO Sociaal domein/interbestuurlijk programma

18.45 VAO Circulaire Economie

19.15 Debat over marktwerking in het streekvervoer

Komende twee weken is er geen 1848 Factsheet in verband met reces.

Wie kun je feliciteren?

Maandag 22 april: Bas van 't Wout

Woensdag 24 april: Arno Rutte

Donderdag 25 april: Kees Verhoeven

Vrijdag 26 april: Corinne Ellemeet

Zondag 28 april: Sadet Karabulut

Woensdag 1 mei: Jesse Klaver

Woensdag 1 mei: Sophie Hermans

Donderdag 2 mei: Frank Wassenberg

Maandag 6 mei: Carla Dik-Faber

Vrijdag 10 mei: Madeleine van Toorenburg

De 1848 Factsheet?

1848.nl stuurt politiek geïnteresseerden elke week een overzicht van wat je móet weten over politieke ontwikkelingen en wat er komende week politiek interessant gaat worden. Laat me weten wat je ervan vindt! (lucas@1848.nl) 

De 1848 Factsheet elke dinsdagochtend in je mail? Schrijf je dan hier in.

Volg 1848.nl ook op Twitter om nog sneller op de hoogte te zijn!