Commissie zet verdere stappen om openheid, sterkte en veerkracht Europees economisch-financieel bestel te stimuleren

De Europese Commissie presenteerde vandaag een nieuwe strategie die de openheid, sterkte en veerkracht van het economisch-financieel bestel van de EU de komende jaren moet stimuleren. Doel van deze strategie is om Europa beter in staat te stellen een leidende rol te spelen bij de mondiale economische governance, terwijl de EU toch wordt beschermd tegen oneerlijke praktijken en misbruiken. Dit gaat in hand in hand met de gehechtheid van de EU aan een veerkrachtigere en open mondiale economie, goed functionerende internationale markten en een op regels gebaseerd multilateraal bestel. Deze strategie sluit aan bij de ambitie van voorzitter von der Leyen voor een geopolitieke Commissie en komt er na de mededeling “Het moment van Europa: herstel en voorbereiding voor de volgende generatie”, die de Commissie in mei 2020 publiceerde.

De hier voorgestelde benadering berust op drie, elkaar onderling versterkende pijlers:

Bevorderen van een sterkere internationale rol van de euro, door outreach naar partners in derde landen om het gebruik van de euro te bevorderen, door de ontwikkeling van euro-instrumenten en eurobenchmarks te ondersteunen, en door de status van de euro als een internationale referentievaluta te bevorderen in de sectoren energie en grondstoffen, ook voor opkomende energiedragers zoals waterstof. Dankzij de uitgifte van hoogkwalitatieve euro-obligaties in het kader van NextGenerationEU zullen de EU-kapitaalmarkten de komende jaren dieper en meer liquide worden. Daardoor zullen deze markten – en de euro – aantrekkelijker worden voor beleggers. Duurzame financiële diensten bevorderen is ook een kans om financiële markten in de EU zich te laten ontwikkelen tot een mondiale hub voor “groene financiële diensten”, waardoor de euro kan uitgroeien tot de valuta bij uitstek voor duurzame financiële producten. In dit verband wil de Commissie zich inzetten om het gebruik van groene obligaties te bevorderen als instrumenten voor de financiering van energie-investeringen om de energie- en klimaatdoelen voor 2030 te verwezenlijken. Van alle obligaties die de Commissie in het kader van NextGenerationEU zal uitgeven, zullen er 30% groene obligaties zijn. Ook zal de Commissie de mogelijkheden bezien om de rol van het EU-emissiehandelssysteem (ETS) uit te breiden om zo voor een maximaal milieueffect te gaan en om de ETS-handelsactiviteit in de EU te ondersteunen. Daarnaast blijft de Commissie ook de werkzaamheden van de Europese Centrale Bank (ECB) ondersteunen wat betreft de mogelijke invoering van een digitale euro – als aanvulling op contant geld.
Financiële marktinfrastructuren in de EU verder uitbouwen en weerbaarder maken, onder meer tegen de extraterritoriale toepassing van sancties van derde landen. De Commissie zal, samen met de ECB en Europese toezichthouders (ESA's), in dialoog treden met exploitanten van financiëlemarktinfrastructuur om een diepgaande analyse te maken van hun kwetsbare punten wat betreft de onrechtmatige extraterritoriale toepassing van eenzijdige maatregelen van derde landen. Daarna zal zij maatregelen nemen om die kwetsbare punten weg te werken. De Commissie zal ook een werkgroep oprichten die eventuele technische probleempunten moet bezien op het gebied van de overdracht naar centrale tegenpartijen binnen de EU van financiële contracten in euro of andere EU-valuta die buiten de EU zijn gecleard. Daarnaast zal de Commissie mogelijkheden verkennen om essentiële financiële diensten – zoals betalingen – ongestoord te laten doorgaan voor entiteiten of personen in de EU tegen wie de extraterritoriale toepassing van eenzijdige sancties van derde landen zijn gericht.
Verder bevorderen van de eenvormige uitvoering en handhaving van de eigen EU-sancties. Dit jaar zal de Commissie een database opzetten: het Sanctions Information Exchange Repository. Hiermee kunnen de lidstaten en de Commissie dan zorgen voor een doeltreffende melding en informatie-uitwisseling over de uitvoering en handhaving van sancties. De Commissie zal met de lidstaten samenwerken om een centraal aanspreekpunt op te zetten voor handhavings- en uitvoeringsproblemen met grensoverschrijdende dimensies. De Commissie zal er ook op toezien dat EU-middelen die naar derde landen en internationale organisaties gaan, niet worden ingezet in strijd met EU-sancties. Omdat monitoring van de geharmoniseerde handhaving van EU-sancties belangrijk is, zal de Commissie een speciaal systeem opzetten waarmee het ontwijken van sancties anoniem kan worden gemeld, via onder meer klokkenluiders.

De strategie van vandaag bouwt voort op de mededeling van 2018 over de internationale rol van de euro, waarin vooral de nadruk lag op het versterken en uitdiepen van de economische en monetaire unie (EMU). Een veerkrachtige economische en monetaire unie is het fundament van een stabiele valuta. In de strategie komt ook het ongekende herstelplan NextGenerationEU aan bod. Met dit plan wil de EU de COVID‑19‑pandemie bestrijden en de Europese economieën helpen te herstellen en de groene en digitale transformaties te omarmen.

Enkele reacties van commissarissen:

Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: “De EU is een voorvechter van multilateralisme en zij hecht aan nauwe samenwerking met haar partners. Tegelijk zou de EU haar internationale positie in economische en financiële termen moeten verstevigen. Deze strategie zet daarvoor cruciale actielijnen uit, met name door het mondiale gebruik te stimuleren van de gemeenschappelijke munt van de EU – de euro. Ook kijkt deze strategie hoe de infrastructuur kan worden versterkt waarop ons financiële bestel draait en hoe we wereldleider kunnen worden op het gebied van groene en digitale financiële diensten. Met de uitbouw van een veerkrachtigere economie moet de EU zich ook beter kunnen verdedigen tegen oneerlijke en onrechtmatige praktijken van elders. Wanneer die zich voordoen, moeten we vastberaden en doortastend handelen. Daarom is een geloofwaardige handhaving van EU-sancties ook zo belangrijk.”

Mairead McGuinness, commissaris voor Financiële Diensten, Financiële Stabiliteit en Kapitaalmarktenunie: “De EU moet als economie en als financiële markt aantrekkelijk blijven voor internationale beleggers. Sinds de laatste mondiale financiële crisis kon aanzienlijke vooruitgang worden geboekt bij het verbeteren van het institutionele en wetgevingskader van de EU. Daarnaast zal het ambitieuze EU-herstelplan in reactie op de COVID‑19‑crisis de economie stutten, innovatie stimuleren, zorgen voor meer beleggingskansen en het aanbod aan hoogkwalitatieve euro-obligaties doen toenemen. Om door te gaan op die lijn – en om het hoofd te bieden aan nieuwe geopolitieke uitdagingen – komen we met een aantal nieuwe initiatieven die de veerkracht van de EU-economie en haar financiëlemarktinfrastructuur moeten versterken en de rol van de euro als internationale referentievaluta moeten bevorderen en die de uitvoering en handhaving van EU-sancties zullen versterken.”

Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: “Een sterkere internationale rol van de euro kan onze economie en ons financiële bestel beschermen tegen valutaschokken, maakt ze minder afhankelijk van andere valuta en zorgt voor lagere transactie-, hedging- en financieringskosten voor EU-bedrijven. Met onze langetermijnbegroting en met NextGenerationEU beschikken we over de instrumenten om het herstel te schragen en onze economieën om te vormen – en zo de euro nog aantrekkelijker te maken voor internationale beleggers.”

Kadri Simson, commissaris voor Energie: “Een sterke euro is belangrijk voor de energiesector. Op de EU-energiemarkten heeft de euro de afgelopen jaren sterk aan belang gewonnen. Voor aardgascontracten hebben we het aandeel van de euro zien toenemen van 38% naar 64%. We moeten er nu voor zorgen dat deze trend doorzet op opkomende markten, zoals die voor waterstof, maar ook op strategische markten voor hernieuwbare energiebronnen, waar de EU een wereldspeler is. Ook willen we de rol van de euro versterken bij de financiering van duurzame investeringen, met name als de valuta voor groene obligaties.”