Vragen en antwoorden: uitvoer van bepaalde producten onderworpen aan overlegging van uitvoervergunning

Wat is de reden voor de maatregel?

Op 22 januari 2021 heeft het farmaceutische bedrijf AstraZeneca de Commissie en de lidstaten van de Europese Unie onverwachts meegedeeld dat het de komende weken aanzienlijk minder doses zal leveren dan was overeengekomen en aangekondigd.

Het bedrijf heeft geen bevredigend antwoord gegeven op vragen van de Commissie over de redenen voor deze vermindering en over een billijke toewijzing van vaccins.

De Europese Unie heeft de snelle ontwikkeling en productie van verschillende vaccins tegen COVID-19 ondersteund met in totaal 2,7 miljard euro.

Wij zijn bezorgd over het gebrek aan transparantie over de manier waarop sommige bedrijven opereren en willen ervoor zorgen dat zij hun contractuele verplichtingen nakomen.

Het is niet onze bedoeling de uitvoer meer te beperken dan absoluut noodzakelijk is, en de Unie blijft zich ten volle inzetten voor internationale solidariteit en het nakomen van haar internationale verplichtingen.

Toepassingsgebied

Welke soort maatregelen heeft de Commissie genomen?

Om dit zeer ernstige en actuele probleem voor de volksgezondheid aan te pakken, heeft de Commissie een tijdelijk mechanisme voor transparantie van en vergunningen voor de uitvoer vastgesteld op basis van Verordening 2015/479 betreffende de gemeenschappelijke regeling voor de uitvoer.

Dit is geen uitvoerverbod. Deze maatregel geldt specifiek voor de uitvoer van COVID-19-vaccins in grote hoeveelheden die onder een met de EU gesloten aankoopovereenkomst vallen. Er zal een voorafgaande kennisgeving en vergunning nodig zijn voordat de betrokken goederen daadwerkelijk naar landen buiten de EU kunnen worden verzonden.

Deze maatregel geldt van 30 januari 2021 tot en met 31 maart 2021.

Een groot deel van de uitvoer zal van het mechanisme worden vrijgesteld.

Heeft de maatregel van de Commissie betrekking op de handel tussen de EU-lidstaten?

Een uitvoervergunning overeenkomstig de verordening is nodig voor uitvoer buiten de markt van de Unie (ongeacht of de uitgevoerde goederen van oorsprong zijn uit de Unie).

Een dergelijke vergunning wordt afgegeven door de bevoegde autoriteiten van de lidstaat waar de exporteur gevestigd is en wordt schriftelijk of langs elektronische weg afgegeven.

Welke uitvoer is vrijgesteld?

Uitvoer naar de Republiek Albanië, Andorra, Bosnië en Herzegovina, de Faeröer, de Republiek IJsland, Kosovo^*, het Vorstendom Liechtenstein, Montenegro, de Republiek Noord-Macedonië, het Koninkrijk Noorwegen, de Republiek San Marino, Servië, de Staat Vaticaanstad, de Zwitserse Bondsstaat, de landen en gebieden overzee die zijn vermeld in bijlage II bij het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, alsmede uitvoer naar Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta en Melilla, Algerije, Egypte, Jordanië, Libanon, Libië, Marokko, Palestina^*, Syrië, Tunesië, Armenië, Azerbeidzjan, Belarus, Georgië, Israël, Moldavië en Oekraïne;

Uitvoer naar een van de 92 lage- en middeninkomenslanden op de Covax-AMC-lijst;

Uitvoer van vaccins die zijn aangekocht en/of geleverd via Covax, Unicef en PAHO, met als bestemming een ander aan Covax deelnemend land;

Uitvoer van door EU-lidstaten in het kader van aankoopovereenkomsten van de Unie aangekochte vaccins die bij wijze van schenking of wederverkoop naar een derde land worden overgebracht;

Uitvoer in de context van humanitaire noodhulp;

Uitvoer naar installaties op het continentaal plat van een lidstaat of de exclusieve economische zone die een lidstaat heeft ingesteld krachtens het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee.

Lidstaten

Heeft een lidstaat unilaterale maatregelen aangemeld?

Tot dusver heeft alleen België een noodmaatregel aangemeld.

Wij raden nationale maatregelen sterk af.

Met een EU-brede maatregel kan de EU ervoor zorgen dat uitvoer daadwerkelijk kan doorgaan wanneer deze legitiem is.

Derde landen/mondiale dimensie

Wat als een derde land een aankoopovereenkomst heeft met een fabrikant in de EU?

De Commissie is zich ervan bewust dat derde landen aankoopovereenkomsten hebben gesloten, en zal ernaar streven dat zoveel mogelijk wordt beantwoord aan de verwachtingen van die landen om hun leveringen te verkrijgen.

Wij roepen bedrijven met aankoopovereenkomsten op hun verplichtingen na te komen.

Procedure

Wat gebeurt er tussen nu en 31 maart 2021? Waarom geldt dit slechts tot eind maart? Wordt de maatregel niet geacht slechts 6 weken te gelden?

Wegens de urgentie van de situatie, die wordt gerechtvaardigd door het gebrek aan transparantie in een tijd waarin de productie en levering van vaccins zich nog in de opbouwfase bevinden en het daaruit voortvloeiende tijdelijke wereldwijde tekort, heeft de Commissie de maatregel vastgesteld via de spoedprocedure.

Deze stelt de Commissie in staat snel te handelen, voordat de lidstaten formeel worden geraadpleegd.

De verordening is van toepassing vanaf de dag waarop zij is vastgesteld.

Overeenkomstig de verordening die ons toestaat dergelijke noodmaatregelen vast te stellen, mogen de maatregelen niet langer dan zes weken gelden (artikel 5, lid 5, van Verordening (EU) 2015/479).

De Commissie is echter voornemens een verlenging van deze maatregelen voor te stellen. Op grond van artikel 6 van die verordening kunnen maatregelen na die periode via de comitéprocedure worden vastgesteld.

Gedurende de eerste periode van zes weken zullen de lidstaten worden geraadpleegd over mogelijke aanpassingen van de huidige maatregel en eventuele toekomstige stappen.

Heeft de Commissie gereageerd op verzoek van de lidstaten? Zo ja, welke? Heeft de Commissie op eigen initiatief gehandeld?

De lidstaten maken deel uit van de stuurgroep die alle besluiten in het kader van de onderhandelingen met vaccinproducenten en de follow-up daarvan bespreekt, met inbegrip van de mogelijkheid om een mechanisme voor transparantie en vergunningen met betrekking tot de uitvoer van vaccins vast te stellen.

Hebben de lidstaten in het kader van de door de Commissie vastgestelde maatregel een beoordelingsbevoegdheid? Hoe werkt de regeling?

De lidstaten moeten regelingen voor uitvoervergunningen instellen.

Bedrijven vragen een uitvoervergunning aan in de lidstaat waar het vaccin wordt geproduceerd.

De lidstaten behandelen aanvragen voor uitvoervergunningen zo spoedig mogelijk en uiterlijk drie werkdagen na ontvangst van alle vereiste informatie.

Deze termijn kan met twee werkdagen worden verlengd, maar alleen in uitzonderlijke omstandigheden en om naar behoren gemotiveerde redenen.

Bij hun besluit over het al dan niet verlenen van een uitvoervergunning op grond van deze verordening beoordelen de lidstaten of de omvang van de uitvoer niet van dien aard is dat deze een bedreiging vormt voor de uitvoering van de aankoopovereenkomsten die de EU met vaccinfabrikanten heeft gesloten.

Na ontvangst van het verzoek delen de lidstaten dit onmiddellijk mee aan de Commissie, die een advies zal uitbrengen.

Om de bevoegde autoriteiten in staat te stellen het verzoek om een uitvoervergunning te beoordelen, wordt de onder deze verordening vallende vaccinproducenten verzocht uiterlijk op 5 februari 2021 relevante gegevens over hun uitvoer sinds 29 oktober 2020 te verstrekken.

Zelfs nadat een uitvoervergunning is verleend, kunnen de bevoegde autoriteiten van de lidstaten de door de exporteur verstrekte informatie verifiëren.

Wat als een bedrijf weigert de gegevens over het verleden te verstrekken?

Het ontbreken van dergelijke informatie kan ertoe leiden dat uitvoervergunningen worden geweigerd.

Worden de beslissingen gepubliceerd? Wie zal deze publiceren en waar?

De Commissie zal geregeld (wekelijks?) verslag uitbrengen over de verleende en geweigerde uitvoervergunningen.

Welke soort handeling is het stelsel van uitvoervergunningen?

Het is een uitvoeringshandeling.

WTO

Is de verordening verenigbaar met de verbintenissen in het kader van de WTO en de G20?

De verordening strookt met alle internationale verplichtingen en verbintenissen van de EU.

De EU staat volledig achter het beginsel dat alle maatregelen die nodig worden geacht om kritieke tekorten te voorkomen of te verhelpen, gericht, transparant, evenredig, tijdelijk en in overeenstemming met de WTO-verplichtingen worden toegepast.

De maatregel is ook volledig in overeenstemming met hetgeen de EU in het kader van het handels- en gezondheidsinitiatief van de WTO heeft voorgesteld, aangezien in het bijzonder rekening wordt gehouden met de belangen van de minst ontwikkelde en ontwikkelingslanden die een beperkte productiecapaciteit hebben en sterk afhankelijk zijn van invoer. De regeling zorgt er ook voor dat de werking van de Covax-faciliteit niet wordt belemmerd.

De EU zal zorgen voor transparantie over deze maatregel ten aanzien van haar handelspartners in de WTO.

*Deze benaming laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet en is in overeenstemming met Resolutie 1244 (1999) van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.