Staatssteun: Commissie nodigt belanghebbenden uit om opmerkingen te maken over herziene staatssteunregels inzake belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang

De Europese Commissie is vandaag gestart met een openbare raadpleging waarin alle belanghebbenden worden uitgenodigd opmerkingen te maken over een voorgestelde gerichte herziening van de mededeling betreffende staatssteun voor belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (“de IPCEI-mededeling”). Belanghebbenden kunnen gedurende acht weken, tot 20 april 2021, op de raadpleging reageren.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid: “Voor de vergroening en digitalisering van onze economie zijn de uitdagingen op het gebied van innovatie en infrastructuur enorm, en de risico's kunnen te groot zijn voor één lidstaat of één bedrijf alleen. Onze regels inzake belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang hebben onlangs de weg vrijgemaakt voor drie grensoverschrijdende projecten voor innovatievere en duurzamere accu's en microchips. Die projecten bundelen publieke en particuliere kennis en middelen in heel Europa, waarbij ervoor wordt gezorgd dat de staatssteun particuliere investeringen aantrekt en dat concurrentieverstoringen tot een minimum worden beperkt. We nodigen belanghebbenden nu uit om opmerkingen in te dienen over een gerichte herziening van deze regels, bijvoorbeeld om de deelname van kleine en middelgrote ondernemingen aan deze projecten verder te bevorderen en ervoor te zorgen dat de projecten werkelijk open en transparant zijn voor alle lidstaten die willen deelnemen.”

De IPCEI-mededeling heeft tot doel grootschalige grensoverschrijdende projecten te bevorderen die aanzienlijke voordelen voor de economie van de EU en haar burgers opleveren doordat belangrijke tekortkomingen van de markt in strategische waardeketens worden aangepakt.

De Commissie heeft in het kader van de geschiktheidscontrole van staatssteun een evaluatie van de huidige IPCEI-mededeling uitgevoerd. Daaruit is gebleken dat de huidige bepalingen van de IPCEI-mededeling over het algemeen goed werken en een doeltreffend instrument zijn om belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang te bevorderen. Tegelijkertijd kunnen bepaalde gerichte aanpassingen nodig zijn om de desbetreffende staatssteunregels en bepaalde begrippen te verduidelijken in overeenstemming met de beschikkingspraktijk van de Commissie.

In deze context stelt de Commissie een aantal gerichte wijzigingen voor om rekening te houden met de ervaring die is opgedaan met de toepassing van de huidige regels, en om de mededeling af te stemmen op de huidige prioriteiten van de EU:

a) het verduidelijken van bepaalde begrippen (bijvoorbeeld de definitie van “geïntegreerd project”) en het verstrekken van nadere richtsnoeren over bepaalde criteria in de mededeling, zoals de regels die van toepassing zijn wanneer overheidssteun uit verschillende bronnen, waaronder EU-fondsen, wordt gecombineerd om een belangrijk project van gemeenschappelijk Europees belang te financieren;

b) het bevorderen van de directe en indirecte betrokkenheid van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's/mkb'ers) bij belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang, in overeenstemming met de industriestrategie en de kmo-strategie van de Commissie. In dit verband wordt in het ontwerp van herziene mededeling erkend dat kmo's/mkb'ers een bijzondere rol spelen in de economie van de EU, en wordt voorgesteld om de beoordeling van de Commissie te vereenvoudigen wanneer het minder waarschijnlijk is dat staatssteun, met name aan kmo's/mkb'ers, de mededinging onnodig verstoort, bijvoorbeeld gelet op het bedrag ervan;

c) het verder versterken van het open karakter van belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (bijvoorbeeld door te bepalen dat alle lidstaten echt de kans moeten krijgen om deel te nemen aan een nieuw project) en van hun samenhang met het EU-beleid, met name om de groene en de digitale transformatie mogelijk te maken.

De ontwerpmededeling en alle bijzonderheden over de openbare raadpleging staan online.

Volgende stappen

De huidige IPCEI-mededeling is verlengd tot eind 2021 om tijdens het herzieningsproces voorspelbaarheid en rechtszekerheid te bieden.

Naast de raadpleging van belanghebbenden die vandaag is gestart, volgt ook een bespreking van de voorgestelde tekst van de IPCEI-mededeling tijdens een vergadering tussen de Commissie en de lidstaten, die zal plaatsvinden aan het einde van de raadplegingsperiode. Dit proces zal ervoor zorgen dat zowel de lidstaten als belanghebbenden voldoende gelegenheid krijgen om opmerkingen over het ontwerpvoorstel van de Commissie te maken.

De goedkeuring van de nieuwe IPCEI-mededeling is gepland voor de tweede helft van 2021.

Chronologisch overzicht

In juni 2014 heeft de Commissie een mededeling betreffende staatssteun voor belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang goedgekeurd. Die bevat de voorwaarden waarop lidstaten transnationale projecten van voor de EU strategisch belang kunnen steunen op grond van artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Dit kader heeft tot doel de lidstaten aan te moedigen projecten te ondersteunen die een duidelijke bijdrage leveren aan de strategische doelstellingen van de EU.

De IPCEI-mededeling vormt een aanvulling op andere staatssteunregels, zoals de algemene groepsvrijstellingsverordening en de kaderregeling betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, die het mogelijk maken innovatieve projecten te ondersteunen onder gunstige voorwaarden.

Sinds 2014 is de IPCEI-mededeling toegepast op het gebied van infrastructuur en voor geïntegreerde projecten op het gebied van onderzoek en innovatie, voor micro-elektronica (in december 2018) en voor de waardeketen voor accu's (in december 2019 en in januari 2021).