Meer documenten
Verslag bevestigt dat SURE erin slaagt banen en inkomens te beschermen
In haar eerste tussentijdse verslag, dat de Commissie bekendmaakt, worden de effecten van SURE beoordeeld. Het instrument, waarvoor 100 miljard euro is uitgetrokken, is opgezet om banen en inkomens te beschermen in de nasleep van de COVID-19-pandemie.
Uit het verslag blijkt dat SURE erin geslaagd is de zware sociaaleconomische gevolgen op te vangen die voortvloeien uit de COVID-19-crisis. Mede dankzij het instrument is de stijging van de werkloosheid in de begunstigde lidstaten tijdens de crisis aanzienlijk lager uitgevallen dan tijdens de mondiale financiële crisis, ook al hebben deze landen te maken met een sterkere daling van het bbp.
SURE is een essentieel instrument in de algemene strategie van de EU om burgers te beschermen en de ernstige economische en maatschappelijke gevolgen van de COVID-19-pandemie te beperken. Er wordt financiële steun geboden in de vorm van leningen die de EU onder gunstige voorwaarden toekent aan de lidstaten. Daarmee worden nationale regelingen voor werktijdverkorting en andere soortgelijke maatregelen ter bescherming van de werkgelegenheid en ter ondersteuning van inkomens, met name voor zelfstandigen, gefinancierd alsmede een aantal gezondheidsmaatregelen. De Commissie heeft tot dusver een totaalbedrag van 90,6 miljard euro aan financiële steun voor 19 lidstaten voorgesteld. SURE kan nog meer dan 9 miljard euro aan financiële bijstand beschikbaar stellen en de lidstaten kunnen nog steeds verzoeken indienen om ondersteuning. De Commissie is bereid bijkomende verzoeken van lidstaten te beoordelen als respons op de heropflakkerende COVID-19-besmettingen en de nieuwe beperkingen.
Belangrijkste bevindingen
Uit het verslag van de Commissie blijkt dat door het instrument 25 tot 30 miljoen mensen in 2020 steun hebben gekregen. Dit komt neer op ongeveer een kwart van het totale aantal werknemers in de 18 begunstigde lidstaten.
Ook blijkt uit de ramingen van het verslag dat 1,5 tot 2,5 miljoen door de COVID-19-pandemie getroffen ondernemingen steun van SURE hebben genoten en met deze steun werknemers hebben kunnen behouden.
Door SURE te gebruiken hebben de lidstaten – dankzij de hoge kredietrating van de EU – naar schatting 5,8 miljard euro minder aan rente betaald dan wanneer zij zelf overheidsschuld hadden uitgegeven. Verwacht wordt dat toekomstige betalingen verdere besparingen zullen opleveren.
Uit feedback van begunstigden blijkt dat de steun van SURE een belangrijke rol heeft gespeeld bij het opzetten van hun regelingen voor werktijdverkorting met als gevolg een betere dekking en een groter volume.
In het verslag van vandaag worden ook de transacties voor het opnemen en verstrekken van leningen ter financiering van SURE behandeld. Zo blijkt dat de vraag van de lidstaten naar het instrument sterk is geweest: meer dan 90 % van het totale in het kader van SURE te besteden krediet van 100 miljard euro is reeds toegewezen. Ook de belangstelling van beleggers voor SURE-obligaties is even sterk geweest. Op de afsluitingsdatum van het verslag had de Commissie 53,5 miljard euro opgehaald in de eerste vier uitgiften, die gemiddeld meer dan tien keer werden overtekend. Alle middelen zijn verkregen in de vorm van sociale obligaties waarbij beleggers de verzekering is gegeven dat hun geld naar maatregelen met een echt sociaal doel gaat voor de ondersteuning van gezinsinkomens in tijden van crisis. De capaciteit van de EU om geld voor SURE op te halen werd ondersteund door een garantie van 25 miljard euro van alle lidstaten, dit is een sterk signaal van Europese solidariteit.
Enkele reacties van leden van de Commissie:
Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: “Het SURE-initiatief heeft zijn waarde bewezen door mensen in de loop van de crisis op de been te houden in banen en ondernemingen. Het is ontworpen als een van de drie veiligheidsnetten om de kortetermijngevolgen van de crisis op te vangen. Daarmee is SURE erin geslaagd tientallen miljoenen mensen en ondernemingen in heel de EU te ondersteunen, door hen te beschermen tegen het risico op werkloosheid en hun inkomen veilig te stellen. Nu we op weg zijn naar herstel, zullen we maatregelen blijven inzetten om een banenrijk herstel te ondersteunen en actieve steun te verlenen aan werknemers en arbeidsmarkten.”
Johannes Hahn, commissaris voor Begroting en Administratie: “Voor de eerste keer in de geschiedenis heeft de Commissie op de markten sociale obligaties uitgegeven, om geld op te halen en daarmee zijn mensen geholpen om tijdens de crisis hun baan te kunnen behouden. Zoals het verslag over SURE, de tijdelijke steun om het risico op werkloosheid te beperken in een noodtoestand, aantoont, zijn de positieve effecten voor ondernemingen en hun werknemers concreet en tastbaar.”
Nicolas Schmit, commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten: “Het verslag van vandaag bevestigt dat SURE erin geslaagd is banen en inkomens te beschermen tegen wat zelfs nog een grotere schok had kunnen zijn tijdens de pandemie. SURE is binnen een zeer korte termijn aangenomen en ten uitvoer gelegd, waardoor de lidstaten snel op de crisis kunnen reageren. Miljoenen werknemers en ondernemingen alsook zelfstandigen hebben baat gehad bij dit innovatieve instrument. Dankzij de verschillende modellen van werktijdverkorting die de lidstaten ingevoerd hebben met de financiële steun van SURE, zijn ook vaardigheden in ondernemingen veiliggesteld, en die zullen nodig zijn om te komen tot een krachtig herstel.
Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: “Het SURE-programma heeft een cruciale rol gespeeld om werknemers en zelfstandigen te beschermen tegen de zwaarste gevolgen van de door de pandemie veroorzaakte economische schok. Volgens het verslag van vandaag hebben tot 30 miljoen mensen en niet minder dan 2,5 miljoen ondernemingen in 18 EU-lidstaten baat ondervonden bij deze baanbrekende Europese regeling. Voorts hebben de lidstaten naar schatting 5,8 miljard euro bespaard door dit geld bij de EU te lenen en niet op de markten. Nu we verder de uitrol van de faciliteit voor herstel en veerkracht mogen verwachten, biedt SURE een bemoedigend voorbeeld van wat Europese solidariteit vermag voor onze burgers.”
Achtergrond
De Commissie heeft de SURE-verordening op 2 april 2020 voorgesteld als onderdeel van de eerste reactie van de EU op de pandemie. De verordening werd op 19 mei 2020 door de Raad aangenomen als een krachtig teken van Europese solidariteit en werd beschikbaar gesteld nadat alle lidstaten de garantieovereenkomsten ondertekenden op 22 september 2020. De eerste uitbetaling vond plaats vijf weken nadat SURE beschikbaar werd.
Het verslag van vandaag is het eerste zesmaandelijkse verslag over SURE, dat gericht is aan de Raad, het Europees Parlement, het Economisch en Financieel Comité (EFC) en het Comité voor de werkgelegenheid (EMCO). Op grond van artikel 14 van de SURE-verordening is de Commissie wettelijk verplicht binnen zes maanden nadat het instrument beschikbaar wordt, een dergelijk verslag uit te brengen. De volgende verslagen zullen om de zes maanden uitkomen zolang SURE ter beschikking blijft.
Naast de 18 lidstaten die in het verslag zijn besproken, heeft de Commissie sindsdien financiële bijstand voorgesteld voor een 19e lidstaat, namelijk Estland, voor een bedrag van 230 miljoen euro. Daarnaast heeft de Commissie sinds de afsluitingsdatum van het verslag ook een bijkomend bedrag van 9 miljard euro opgehaald. Een volledig overzicht van de middelen die bij elke uitgifte zijn opgehaald, en van de begunstigde lidstaten is online beschikbaar.
Op 4 maart heeft de Commissie een aanbeveling over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis (EASE) voorgesteld. Hierin wordt de strategische aanpak omschreven om geleidelijk over te gaan van noodmaatregelen ter bescherming van banen tijdens de pandemie naar nieuwe maatregelen die nodig zijn voor een herstel dat rijk is aan banen. Met EASE promoot de Commissie banencreatie en transities op de arbeidsmarkt, onder meer in de digitale en groene sectoren. De drie beleidsaanbevelingen omvatten stimulansen voor aanwervingen en maatregelen voor ondersteuning van ondernemerschap, bij- en omscholingsmogelijkheden, en sterkere ondersteuning door diensten voor arbeidsvoorziening.