1848 Factsheet - Pieter Omtzigt heeft de sleutel in handen

Door Lucas Benschop (@lucasbenschop)

De 1848 politieke factsheet. Wat je móet weten over de parlementaire week.

De missie van Pieter Omtzigt is onlangs op een wonderlijke manier vervlochten geraakt met de politieke toekomst van Mark Rutte.

De premier kaapte de missie om de rechtsstaat te versterken onlangs in het debat over de verkennersrel in een poging om zijn hachje te redden, maar de CDA'er heeft in belangrijke mate de sleutel in handen of Rutte straks wederom als eerste onder zijn gelijken op het bordes van Noordeinde zal staan.

De controledrift van de zittende macht kreeg met het heimelijke gefilosofeer over de functie elders eindelijk een gezicht. Het bevestigde het beeld dat Omtzigt als hindermacht wordt ervaren.

Het niet spreken van de waarheid door Rutte tijdens het debat was voor veel partijen de druppel na een cumulatie van voordelen van de twijfel.

Dat het CDA de motie van wantrouwen niet steunde geeft aan dat Hoekstra de stap naar herstel van vertrouwen in Rutte misschien nog wel durft te zetten.

De ogen zullen echter vooral gericht zijn op Pieter Omtzigt. Zou hij na alles wat is voorgevallen daadwerkelijk opnieuw met Rutte in zee willen of is er na de 'functie elders' definitief iets geknapt?

Omtzigt heeft zelf in de toeslagaffaire de discussie over politieke posities altijd ondergeschikt gemaakt aan het hogere doel, namelijk het versterken van de rechtsstaat.

Op het Binnenhof eindigt immers een politiek debat maar al te vaak zodra een bewindspersoon zijn ontslagbrief overhandigt aan de Koning, waarna niemand meer aandacht heeft voor het onderliggende probleem.

Juist die Haagse oriëntatie op persoonlijke gevolgtrekking vond Omtzigt - mogelijk deels om zijn eigen bewindspersonen te beschermen - vooral afleiden van het inhoudelijke debat.

Maar voor Omtzigt geldt dat de positie van Rutte persoonlijk is geworden. Het was de premier die zijn positie aankaartte in de formatie en het was de premier die de missie van Omtzigt om politiek opportunistisch redenen kaapte op het moment dat de CDA'er overspannen thuis zat.

Bovendien maakte Omtzigt de kwestie zelf al eerder persoonlijk door de introductie van de term Rutte-doctrine. Het toont aan dat de CDA'er - hoewel er meerdere schuldigen zijn - de premier ziet als hoofdverantwoordelijke voor de op controle gerichte informatievoorziening aan de Kamer.

Dat Omtzigt nog een keer Rutte zou dulden als premier leek al zeer twijfelachtig, maar nu de kwestie zo persoonlijk is geworden lijkt dit haast onmogelijk.

Een 'nee' van Omtzigt tegen CDA-deelname aan Rutte 4 zal vrijwel zeker worden overgenomen door Hoekstra. Immers, zodra Hoekstra de wens van Omtzigt negeert dreigt niet alleen een scheuring in de fractie, maar ook in de partij. 

Het afhaken van het CDA betekent voor Rutte dat hij zijn favoriete coalitiepartner moet missen en gedwongen wordt tot een uiterst linkse constructie. Partijen als GroenLinks en PvdA zullen dan hun eisen tot ondraaglijke proporties opschroeven.

Het pijnigen van de VVD zal de interne druk opvoeren om alsnog een partijleiderswissel te overwegen.

Daarmee kan het dus wederom een lange en bloedige formatie worden. Hopelijk wordt komende week iets duidelijker welke kant de partijen op willen. Inmiddels is er al bijna een maand verstreken sinds de verkiezingen en moet het werk van Tjeenk Willink feitelijk nog beginnen.

1848

Voor steeds meer organisaties is 1848 de oren en ogen in Den Haag. Heb jij interesse in een complete politieke nieuwsbrief op maat met alle voor jouw organisatie relevante politieke ontwikkelingen, inclusief duiding en agenda? Wij kunnen ze leveren! Bel voor de mogelijkheden met 06 1905 6876 of mail naar info@1848.nl.

Smeets

Het nieuwe leiderschap van Sigrid Kaag lijkt vooralsnog vooral een nogal oppervlakkige marketingstrategie die in de campagne succesvol bleek.

Dat D66 worstelt met het invullen van dat nieuwe leiderschap bleek eerder al bij 'verkennersgate'. Toen hield Kaag zich lang stil om uiteindelijk nota bene via het oude leiderschap (Rutte) een verklaring af te geven dat zij niet over Omtzigt had gesproken.

Bovendien werd Kaag in het debat min of meer gedwongen om Rutte in het zadel te houden, aangezien haar eigen minister Ollongren zich evengoed niets kon herinneren van de gesprekken over Omtzigt. 

Vervolgens riekte de verkiezing van Vera Bergkamp als Kamervoorzitter naar klassiek politiek handjeklap en bleek ook afgelopen week de nieuwe D66-koers kwetsbaar. Zo kreeg het nieuwbakken Kamerlid Raoul Boucke tijdens de regeling van werkzaamheden de hoon van de Kamer over zich heen toen hij namens het kabinet het verzoek deed om het debat over de gaswinning in Groningen te verzetten.

"Ik vraag me af namens wie de heer Boucke hier staat: als Kamerlid of als loopjongen van het kabinet", aldus SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Boucke kreeg geen steun.

Een klein dingetje wellicht, maar wel onhandig in het licht van alle ambitieuze woorden over macht en tegenmacht. Dan mag wat meer afstand tussen Kamer en kabinet worden verwacht.

Daarnaast was D66 voor de tweede keer sinds het aantreden van Kaag betrokken bij een rel als gevolg van seksueel overschrijdend gedrag. En ook na het opstappen van Sidney Smeets bleven vragen hangen over de screening van nieuwe Kamerleden en het adequaat acteren op zorgelijke signalen.

De ironie wil dat Kaag meer dan alle andere partijen belang heeft bij het in stand houden van het oude leiderschap van Rutte. D66 heeft de VVD in elke denkbare coalitie nodig en is - gezien de uitstekende uitslag afgelopen maart - de laatste die zal pleiten voor nieuwe verkiezingen.

D66 heeft dus geen machtsmiddel om Rutte de deur te wijzen.Het blijft dus even afwachten hoe Kaag het nieuwe leiderschap wil gaan omzetten van campagnetaal naar een herkenbaar alternatief voor het huidige leiderschap.

Whatsappgroep

De Tweede Kamer loopt doorgaans niet voor de troepen uit waar het gaat om modernisering. Stemmen doet de Kamer nog altijd liever via handopsteken in plaats van digitaal en de parlementaire documentenstroom is nog altijd niet beschikbaar als open data.

Liever praat men over futiliteiten als het schrappen van de rituele vraag van de voorzitter of een motie in voldoende mate wordt ondersteund. Ook worden algemeen overleggen sinds kort commissiedebatten genoemd. Er zal vast uren over vergaderd zijn.

Afgelopen week kwam BBB-voorvrouw Caroline van der Plas wel met een vooruitstrevend voorstel:

"Het is belachelijk dat wij als Kamerleden in De Telegraaf moeten lezen wat de uitkomst is van een Catshuisoverleg of in de pers moeten lezen wat de nieuwe maatregelen zullen worden. Afgesproken is dat de Kamer eerst wordt geïnformeerd. En zeg niet dat dit niet kan, want we hebben daar een hele mooie tool voor en die tool heet WhatsApp", aldus Van der Plas tijdens het coronadebat.

"Maak gewoon een appgroep aan voor 150 Kamerleden, typ een berichtje, druk op "verzend" en we zijn alle 150 in een keer geïnformeerd. Het is 2020, mensen. Maak gebruik van de middelen die er zijn."

Zoals verwacht werd de motie door Rutte ontraden en werd het voorstel enigszins geridiculiseerd, maar Van der Plas kwam in ieder geval met een plan om de heersende behoudende mores ter discussie te stellen. Alleen daarvoor al is de frisse blik van de nieuwkomers in de Kamer welkom.

Favoriete nummers

Met het aantreden van de nieuwe Kamer is ook weer een rondgang gemaakt om van iedereen de favoriete nummers te registreren. De lijst is divers: Van John de Bever tot Chopin en van Skroetbalg tot de 3J's.

Stukken ministerraad

In het kader van de roep om meer transparantie publiceert het kabinet sinds afgelopen vrijdag zowel de agenda van de ministerraad als de besluitenlijst na afloop.

1848

Wil jij voor jouw organisatie kosteloos de mogelijkheden van het monitorplatform 1848 verkennen? Meld je aan voor een gratis proefmaand! Mail ons je onderwerpen dan stellen wij alles voor je in. Je hoeft daar verder niets voor te doen. Mail direct naar info@1848.nl of bel met 06 1905 6876.

Op de agenda

Vanwege het meireces verschijnt deze nieuwsbrief komende twee weken niet, tenzij er aanleiding is om alsnog een nieuwsbrief uit te brengen.

Maandag

• 11.00 Technische briefing Missie Afghanistan
• 13.30 Notaoverleg CBR
• 14.00 Deadline indienen vragen Landbouw- en visserijraad
• 16.00 Deadline indienen vragen Missie Afghanistan

Dinsdag

• 12.00 Deadline indienen vragen Suppletoire begroting LNV
• 12.00 Deadline indienen vragen Wijziging Wet luchtvaart
• 14.00 Deadline indienen vragen Suppletoire begroting OCW
• 14.00 Vragenuur, stemmingen, regeling van werkzaamheden
• 16.30 Procedurevergadering VWS
• 16.30 Procedurevergadering SZW
• 16.30 Commissiedebat EU Defensieraad
• 17.15 Tweeminutendebat Oprichting van de 100% beleidsdeelneming Bonaire Brandstof Terminals BV
• 17.30 VSO Besluit maatregelen kunststof drankverpakkingen          
• 17.50 VSO Ministeriële regeling ter implementatie van de kaderrichtlijn afvalstoffen
• 18.10 Tweeminutendebat Nucleaire veiligheid
• 18.30 VSO Externe veiligheid
• 18.50 VAO Circulaire economie
• 19.20 VSO Spoor, Spoorveiligheid en ERTMS

Woensdag

• 10.00 Technische briefing Onderwijsraad
• 10.15 Procedurevergadering IenW
• 10.15 Debat over jongeren die de dupe zijn geworden van sluiting van de Hoenderloo Groep
• 11.00 Procedurevergadering Europese Zaken
• 12.00 Deadline indienen vragen Suppletoire begroting IenW
• 13.15 Procedurevergadering LNV
• 14.30 Procedurevergadering JenV
• 14.30 Tweeminutendebat Natuur
• 14.50 Tweeminutendebat Landbouw- en Visserijraad
• 15.10  Wijziging van de Wet dieren in verband met de uitvoering van de herziene Europese Diergezondheidswetgeving

Donderdag

• 9.30 Commissiedebat Missie Afghanistan
• 9.30 Technische briefing Coronavirus
• 10.15 Debat over het burgerinitiatief "EHBO in het onderwijs"  
• 11.30 Procedurevergadering BZK
• 12.00 Deadline indienen vragen Loodsenwet
• 13.00 Debat over de ontwikkelingen rondom het coronavirus
• 13.00 Commissiedebat Klimaatakkoord gebouwde omgeving
• 13.30 Commissiedebat Spoor
• 14.00 Procedurevergadering OCW
• 14.00 Deadline indienen vragen suppletoire begroting BZK, Financiën, JenV, SZW, VWS
• 14.00 Deadline indienen vragen Wijziging Bouwbesluit en Besluit Bouwwerken leefomgeving
• 14.00 Deadline indienen vragen Financieringsmaatschappij voor ontwikkelingslanden (FMO)
• 14.00 Deadline indienen vragen Doorlichting van wetten en regelingen
• 16.30 Technische briefing Herstel kinderopvangtoeslag

Wie kun je feliciteren?

• Maandag 19 april: Mark Harbers
• Maandag 19 april: Joris Thijssen
• Dinsdag 20 april: Jasper van Dijk
• Donderdag 22 april: Bas van 't Wout
• Donderdag 22 april: Harry van der Molen

De 1848 Factsheet?

1848.nl stuurt politiek geïnteresseerden elke week een overzicht van wat je móet weten over politieke ontwikkelingen en wat er komende week politiek interessant gaat worden. Laat me weten wat je ervan vindt! (lucas@1848.nl)

De 1848 Factsheet elke zondagochtend in je mail? Schrijf je dan hier in.

Volg 1848.nl ook op Twitter om direct op de hoogte te zijn als er een Kamerbrief uitgaat. De Kamervragen publiceren we via dit Twitter-account.