Mededeling over het Nieuwe Europese Bauhaus

Wat is het Nieuwe Europese Bauhaus?

Het nieuwe European Bauhaus vertaalt de Europese Green Deal in tastbare veranderingen op het terrein die ons dagelijks leven in gebouwen, openbare ruimten, waaronder mode en meubilair, verbeteren.

Het Nieuwe Europese Bauhaus wil een nieuwe levensstijl creëren die duurzaamheid combineert met goed design, minder koolstof nodig heeft en inclusief en betaalbaar is voor iedereen, met respect voor de diversiteit die we in Europa en daarbuiten hebben.

Waar komt de financiering vandaan en hoeveel wordt er aan de oproepen toegewezen? Welke EU-programma's worden er ingezet?

De publieke financiering loopt via twee hoofdroutes: via de EU en via de lidstaten.

In 2021 en 2022 wordt met een eerste reeks speciaal op het Nieuwe Europese Bauhaus gerichte oproepen tot het indienen van voorstellen het spits afgebeten. Dit gebeurt o.a. via bestaande EU-programma's als Horizon Europa en met name het onderdeel “missions” daarvan, het programma voor de eengemaakte markt, LIFE en het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling. Meer specifiek zal er in 2021-2022 zo'n 85 miljoen euro uit de bovengenoemde programma's naar projecten van New European Bauhaus gaan. Veel EU-programma's zullen het nieuwe Europese Bauhaus ook integreren als contextueel element of prioriteit, zonder vooraf vastgestelde specifieke begroting.

Daarnaast zijn er tal van aanvullende acties gepland met algemenere oproepen en acties waarin het Nieuwe Europese Bauhaus een van de prioriteiten of een contextueel element is.

De financiële steun die via EU-programma's beschikbaar is, moet lidstaten en particulieren ertoe aanzetten om met eigen middelen over de brug te komen. De lidstaten wordt in het bijzonder gevraagd om het Nieuwe Europese Bauhaus te integreren in hun sociaal-economische en territoriale strategieën en in hun herstel- en veerkrachtplannen.

Wat zijn de belangrijkste eisen en wie kunnen er voorstellen indienen?

Alle oproepen hebben een (algemeen) gezamenlijk doel: de ondersteuning van projecten die esthetische, duurzame en inclusieve elementen van transformatie opleveren. Wel hangen de subsidiabiliteits- en selectiecriteria af van het EU-programma en de oproep in kwestie. Er zullen oproepen worden gedaan voor overheidsinstanties, maar ook voor start-ups en burgerinitiatieven.

Informatie over de financieringsmogelijkheden, met links naar de oproepen en een tijdspad, is te vinden op de officiële website van het Nieuwe Europese Bauhaus.

Wat is het tijdschema voor de eerste vijf demonstratieprojecten? Wanneer worden de eerste concrete resultaten van het Nieuwe Europese Bauhaus zichtbaar?

De Commissie heeft de eerste elementen voor de uitvoering van het Nieuwe Europese Bauhaus ingevuld met een aantal acties die nu, in september 2021, van start gaan.

Dit eerste pakket omvat een oproep voor vijf eerste demonstratieprojecten waarmee de transformatie concreet op gang moet worden gebracht. De oproep, die wordt gefinancierd in het kader van Horizon Europa, is open voor aanvragen van september 2021 tot en met 25 januari 2022. Een groep van geselecteerde deskundigen zal de aanvragen beoordelen en in het voorjaar van 2022 de eerste vijf projecten selecteren.

In 2022-2023 volgt een tweede ronde. Meer informatie vindt u op onze website.

Wat is de rol van de lidstaten in de realisatiefase?

De EU-lidstaten spelen een cruciale rol in de fase van uitvoering op het terrein. Of het nu gaat om de bevordering van participatieve co-ontwerpprocessen of om de financiering van lokale transformatieprojecten: een krachtige medewerking van de lidstaten is vereist.

Los van de vanuit de Commissie aangestuurde programma's en fondsen zal voor de financiering van projecten van het Nieuwe Europese Bauhaus optimale medewerking van de nationale, regionale en lokale autoriteiten van de lidstaten nodig zijn. Deze autoriteiten kunnen er bijvoorbeeld middelen voor uittrekken in het kader van hun herstel- en veerkrachtplannen of hun cohesiebeleidsprogramma's.

De lidstaten wordt gevraagd om voor het Nieuwe Europese Bauhaus een contactpunt aan te wijzen dat de inspanningen in eigen land coördineert en dat deelneemt aan een informeel EU-breed netwerk voor de uitwisseling van informatie en ervaringen.

Wat gaat het Nieuwe Europese Bauhaus-lab doen?

Het Nieuwe Europese Bauhaus-lab gaat sectoroverschrijdend samenwerken met de Rondetafel op hoog niveau, de officiële partners, de gesteunde projecten en alle partijen die willen en kunnen bijdragen aan de concrete uitvoering van het initiatief — van lokale, regionale, nationale en internationale autoriteiten en organisaties tot het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld. Het gaat de co-ontwerpen en prototypen van de instrumenten, oplossingen en beleidsacties ontwikkelen die de transformatie in de praktijk moeten vergemakkelijken, en gaat ze testen.

Het lab gaat werken aan een aantal kernthema's, waaronder de strategie voor het label Nieuwe Europese Bauhaus, de vormgeving van innovatieve financiering, het analyseren van en experimenteren met regelgeving, en indicatoren die de belangrijkste resultaten meten. 

Wat houden de Nieuwe Europese Bauhaus-prijzen in, die op 16 september worden uitgereikt?

De prijzen van 2021 brengen goede voorbeelden en concepten voor het voetlicht die de drie waarden van het Nieuwe Europese Bauhaus belichamen:  duurzaamheid, esthetiek en inclusie. Deze voorbeelden moeten al worden toegepast of — als ze afkomstig zijn van studenten en jonge professionals — de weg naar de toekomst wijzen.

Er zijn tien prijscategorieën: van “producten en lifestyle” tot “opnieuw uitgevonden plaatsen om elkaar te ontmoeten en zaken te delen”. Binnen elk van deze tien categorieën komt er ook een specifiek onderdeel voor “Rising Stars”, waar jongeren onder de 30 voor in aanmerking komen. Het idee is om de jongere generatie te ondersteunen en aan te moedigen nieuwe ideeën en spannende concepten te ontwikkelen.

De winnaars van elke categorie ontvangen:

• 30 000 euro en een communicatiepakket voor de Nieuw Europese Bauhaus-prijzen;
• 15 000 euro en een communicatiepakket voor de Rising Stars van het Nieuwe Europese Bauhaus.

De prijzen worden uitgereikt door Europees commissaris voor Cohesie en hervormingen Elisa Ferreira en door Europees commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd Mariya Gabriel.

Wat zijn de belangrijkste resultaten van de co-ontwerpfase en op welke wijze is de verzamelde input meegenomen in de mededeling?

Gedurende de co-ontwerpfase hebben we via de website van het Nieuwe Europese Bauhaus ruim 2000 bijdragen uit heel Europa en daarbuiten ontvangen. Mensen werden uitgenodigd om uitdagingen, visies, ideeën en voorbeelden voor het project te delen.

Op basis van het co-ontwerpproces heeft de Commissie thematische zwaartepunten bepaald voor de uitvoering van het Nieuwe Europese Bauhaus:

a) opnieuw verbinding maken met de natuur;

b) een gevoel van saamhorigheid hervinden;

c) voorrang geven aan gebieden die dat het meest nodig hebben;

d) doorvoeren van een langetermijn- en levenscyclusbenadering.

Deze fase heeft ook inspiratie opgeleverd voor de kernbeginselen die de uitvoering zullen structureren: een participatieve en sectoroverschrijdende aanpak op diverse niveaus.

Wie zijn de actoren en gemeenschappen die hebben deelgenomen aan de co-ontwerpfase?

Gedurende de gehele co-ontwerpfase van zes maanden werd het Nieuwe Europese Bauhaus-initiatief besproken met allerlei doelgroepen, variërend van architecten tot wetenschappers, van organisaties voor sociale huisvesting tot het bedrijfsleven en van kinderen en kunststudenten tot overheden.

In totaal vonden meer dan 200 multidisciplinaire gesprekken plaats en ruim 2000 respondenten deelden hun ideeën, uitdagingen en visies rechtstreeks via de website van het Nieuwe Europese Bauhaus. Daarnaast volgden zo'n 8500 kijkers de conferentie online. In deze fase was de steun van zowel de officiële partners van het Nieuwe Europese Bauhaus als van de leden van de Rondetafel op hoog niveau van essentieel belang, omdat zij als versterkers werken door hun netwerken te activeren en nieuwe gesprekken te stimuleren.

Wat de rol van de respondenten betreft, trok het Nieuwe Europese Bauhaus vanzelfsprekend veel belangstelling van de bouwsector (architecten en ingenieurs), voornamelijk vanwege de expliciete architecturale verwijzing in de naam van het project. Met behulp van een reeks thematische evenementen met en voor specifieke groepen van organisaties, is geprobeerd niet-vertegenwoordigde (of minder vertegenwoordigde) sectoren te bereiken. Hierdoor, en door de integratie van partners uit verschillende vakgebieden, is de sectorale diversiteit verbeterd. Meer informatie hierover vindt u in de eerste bijlage bij de mededeling.

Hoe kunt u meedoen met het Nieuwe Europese Bauhaus?

Iedereen die er actief bij betrokken wil zijn, kan bij de groeiende gemeenschap van officiële partners van het Nieuwe Europese Bauhaus aankloppen en zijn ideeën delen met organisaties die activiteiten uitvoeren die verband houden met een bepaald aandachtsgebied.

Ook is het mogelijk om een officiële partner te worden en naar een lokale organisatie te stappen voor het opstellen van een projectvoorstel rond een van de kernpijlers duurzaamheid, esthetiek en inclusie.

De Commissie publiceert een nieuwsbrief en werkt de officiële website regelmatig bij met onder meer informatie over de financieringsmogelijkheden.

Hoe denkt het Nieuwe Europese Bauhaus zijn bereik buiten Europa te vergroten?

Hoewel de meeste tot nu toe ingezette EU-programma's sterk op de EU zijn gericht, moet de uitwisseling van ervaringen en werkwijzen een mondiaal karakter krijgen. Er worden nog steeds officiële partners gezocht. Daarnaast zullen de contacten zich verbreden tot buiten Europa, met name via het jaarlijkse Nieuwe Europese Bauhaus-festival, dat de Commissie in het voorjaar van 2022 voor het eerst zal organiseren.

De Commissie rekent op de steun van de Rondetafel op hoog niveau, de officiële partners en alle belanghebbende partijen om dit evenement te promoten en het debat over de grenzen van de lidstaten heen te tillen.

Wat zijn de belangrijkste doelstellingen van het Nieuwe Europese Bauhaus-festival?

Het creëren van een gemeenschapsgevoel is van essentieel belang om het momentum vast te houden in het veranderingsproces dat door het Nieuwe Europese Bauhaus in gang is gezet.

Om de aanjagers van verandering een podium te bieden, vorderingen en resultaten te delen en te bespreken en de betrokkenheid van de burgers te bevorderen, zal de Commissie in het voorjaar van 2022 het eerste Nieuwe Europese Bauhaus-festival organiseren.

Het festival bestaat uit drie onderdelen:

• een forum voor beleids- en actiegerichte debatten over de koers van het project;
• een “fair” voor projecten, prototypen en output en voor methodieken, instrumenten, technologieën, producten of beleidsinstrumenten die bijdragen aan het Nieuwe Europese Bauhaus;
• een festival met een voor het grote publiek bestemd cultureel programma met fysieke en virtuele tentoonstellingen, optredens en gesprekken over de kernwaarden van het Nieuwe Europese Bauhaus.

Deze eerste editie van het festival vindt in Brussel plaats en wordt door de Commissie georganiseerd en gefinancierd. Voortbouwend op de ervaringen met de eerste editie overweegt de Commissie vanaf 2023 jaarlijks een evenement te organiseren, idealiter op plaatsen binnen en buiten de EU.

Meer informatie:

Persbericht