Top EU-China: de vrede en stabiliteit in Oekraïne herstellen is een gedeelde verantwoordelijkheid

De Europese Unie en China hielden op 1 april 2022 via videoconferentie hun 23e bilaterale top. Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, en Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, pleegden topoverleg met de Chinese premier Li Keqiang, gevolgd door een gedachtewisseling met de Chinese president Xi Jinping.

Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad: “Als grote wereldmachten moeten de EU en China samenwerken om de oorlog die Rusland in Oekraïne voert zo snel mogelijk een halt toe te roepen. Wij dragen een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor het behoud van de vrede en stabiliteit, en voor de handhaving van een veilige en duurzame wereld. Belangrijke internationale normen en beginselen moeten worden geëerbiedigd. Wij rekenen op de steun van China om een duurzaam staakt-het-vuren tot stand te brengen, een einde te maken aan de ongerechtvaardigde oorlog en de zware humanitaire crisis ten gevolge van die oorlog aan te pakken.”

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “Wij hebben benadrukt dat de Russische invasie van Oekraïne niet alleen een beslissend moment is voor ons continent, maar ook voor onze betrekkingen met de rest van de wereld. Het internationaal recht en de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne moeten worden geëerbiedigd. China heeft als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad een bijzondere verantwoordelijkheid. Geen enkele Europeaan zou begrijpen dat China aan Rusland steun zou verlenen voor deze oorlog. We hebben ook besproken hoe we kunnen samenwerken op verschillende gebieden, zoals de wereldwijde voedselzekerheid, de klimaatverandering en de strijd tegen COVID-19.”

Militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne

De EU en China hebben uitvoerig gesproken over de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne, die de mondiale veiligheid en de wereldeconomie, alsook de voedsel- en energiezekerheid in gevaar brengt. De belangrijkste prioriteit voor de EU is een einde te maken aan de ongerechtvaardigde en niet-uitgelokte invasie van Oekraïne, een soeverein land en een belangrijke partner van de EU. De EU heeft ook benadrukt dat Rusland er belang bij heeft humanitaire toegang te verlenen en humanitaire corridors te beschermen, en zich te onthouden van aanvallen op de burgerbevolking en civiele infrastructuur.

Herinnerend aan de verantwoordelijkheid van de EU en China om als wereldmachten te werken aan vrede en stabiliteit, riep de EU China op de inspanningen om onmiddellijk een einde te maken aan het bloedvergieten in Oekraïne te ondersteunen, overeenkomstig de rol van China op het wereldtoneel als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad en gezien zijn unieke nauwe betrekkingen met Rusland.

De EU onderstreepte dat de Russische invasie van Oekraïne een schending vormt van de normen en beginselen van het internationaal recht, die zijn opgenomen in het Handvest van de Verenigde Naties en de basisdocumenten van de OVSE, met name de eerbiediging van de soevereiniteit en de territoriale integriteit. De veiligheidsarchitectuur van Europa, waaronder de Slotakte van Helsinki, het Handvest van Parijs en het Memorandum van Boedapest, waarbij ook Rusland partij is, heeft Rusland met deze invasie doelbewust ondermijnd.

De EU herinnerde eraan dat de internationale sancties tegen Rusland uitsluitend tot doel hebben een einde te maken aan de Russische agressie, ondanks de aanzienlijke economische gevolgen voor de EU en haar partners wereldwijd. Alle hulp om de gevolgen van de sancties te omzeilen, of steun aan Rusland, zou ervoor zorgen dat het bloedvergieten blijft duren en tot nog meer burgerslachtoffers en economische ontwrichting zal leiden. De EU zal met haar partners samenwerken om Rusland en de verantwoordelijken voor de Russische invasie in Oekraïne voor de schendingen van het internationaal en internationaal humanitair recht ter verantwoording te roepen. Pogingen om de sancties te omzeilen of Rusland op een andere manier hulp te bieden, moeten worden gestopt.

Bilaterale betrekkingen

De EU uitte haar teleurstelling over de ongerechtvaardigde sancties van China, onder meer tegen leden van het Europees Parlement, en over dwangmaatregelen tegen de eengemaakte markt van de EU en de lidstaten. Zij riep China op dergelijke acties te staken ten voordele van productieve inspanningen die beide partijen ten goede zouden komen.

Het herstel van de COVID-19-pandemie blijft een gedeelde prioriteit. De leiders bespraken de samenwerking op het gebied van de vaccinatiecampagne en de heropening van de economie. De EU bevestigde haar engagement om met China en alle andere lidstaten van de Wereldgezondheidsorganisatie samen te werken aan een nieuwe overeenkomst inzake pandemiepreventie, -paraatheid en -respons.

De EU wees erop dat de reeds lang bestaande bezorgdheid in verband met markttoegang en het investeringsklimaat in China moet worden aangepakt om evenwichtige handels- en economische betrekkingen tot stand te brengen. De leiders hebben de opdracht gegeven voor die problemen oplossingen te zoeken in het kader van het economisch en handelsoverleg op hoog niveau dat voor de zomer plaatsvindt. Zij spraken af de overeenkomst tussen de EU en China inzake de bescherming van geografische aanduidingen in de nabije toekomst uit te breiden.

De leiders toonden zich bereid hun samenwerking op het gebied van klimaatverandering en energietransitie voort te zetten. Dat is noodzakelijk om deze dringende mondiale uitdaging aan te pakken. De EU benadrukte het belang van extra inspanningen, onder meer inzake de uitfasering van steenkool, in de aanloop naar COP 27 in Sharm-el Sheikh. De EU en China zullen samenwerken om op de COP15 in Kunming voor een robuust en ambitieus nieuw mondiaal biodiversiteitskader te zorgen. In het kader van de dialoog op hoog niveau over milieu en klimaat vindt voor de zomer een bijeenkomst plaats.

De EU wees op het belang van een transparante en concurrerende omgeving voor de digitale economie, alsook van een betrouwbaar en ethisch gebruik van kunstmatige intelligentie. Zij sprak haar bezorgdheid uit over de toegenomen cyberdreigingen en riep op tot verantwoordelijk staatsgedrag in cyberspace. De EU en China zullen de digitale dialoog op hoog niveau hervatten.

De EU herhaalde haar bezorgdheid over de mensenrechtensituatie in China, onder meer wat de behandeling van minderheden en mensenrechtenactivisten betreft, en verwees daarbij naar een aantal individuele gevallen. Ook de Europese bezorgdheid over de opheffing van het beginsel “één land, twee systemen” kwam daarbij te sprake. De EU rekent op de hervatting van een inhoudelijke mensenrechtendialoog om deze punten van zorg aan te pakken.

De EU herhaalde dat zij vasthoudt aan haar één-China-beleid, maar uitte haar bezorgdheid over de toegenomen spanningen in de Straat van Taiwan. De leiders bespraken ten slotte ook de situatie in Afghanistan, Myanmar en het Koreaanse schiereiland.

Meer informatie

Factsheet (EN): betrekkingen EU-China