Ruslands oorlog tegen Oekraïne: EU neemt zesde pakket sancties tegen Rusland aan

De Europese Commissie is ingenomen met de goedkeuring van het zesde pakket beperkende maatregelen tegen Rusland. Sancties behoren tot de meest zichtbare, directe en krachtige reacties van de EU op de brute, niet-geprovoceerde aanval op Oekraïne door Rusland, dat stelselmatig geweld en gruweldaden pleegt tegen de burgerbevolking. Dit pakket bevat ook verdere sancties tegen Belarus, gezien de betrokkenheid van dat land bij deze agressie. Samen met de vijf vorige pakketten zijn de ongekende sancties van vandaag bedoeld om Rusland economisch druk verder onder druk te zetten en zijn vermogen om deze oorlog te voeren, te ondermijnen. Net als eerdere sanctiepakketten zijn deze sancties afgestemd met internationale partners.

Het pakket van vandaag omvat een algeheel verbod op de invoer van alle Russische ruwe aardolie en aardolieproducten over zee. Dit heeft betrekking op 90 % van onze huidige olie-invoer uit Rusland. Voor het verbod gelden specifieke overgangsperioden om de sector en de wereldmarkt in staat te stellen zich aan te passen. Ook is voorzien in een tijdelijke vrijstelling voor ruwe olie uit pijpleidingen om ervoor te zorgen dat Russische olie op ordelijke wijze wordt uitgefaseerd. Dit zal het voor de EU en haar partners mogelijk maken alternatieve leveringen veilig te stellen en de gevolgen voor de mondiale olieprijzen tot een minimum te beperken.

Wat uitvoer betreft, bevat het pakket van vandaag beperkingen inzake chemische stoffen die kunnen worden gebruikt bij de vervaardiging van chemische wapens.

Bovendien heeft de EU duidelijk gemaakt dat we onze afhankelijkheid van de invoer van energie uit Rusland sowieso dringend moeten verminderen. De Commissie heeft op 18 mei 2022 het REPowerEU-plan aangenomen om zo spoedig mogelijk een einde te maken aan de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen en de klimaatcrisis aan te pakken.

Op basis van een voorstel van de hoge vertegenwoordiger heeft de EU vandaag eveneens hooggeplaatste militaire officieren en andere personen op de lijst geplaatst die oorlogsmisdaden hebben gepleegd in Boetsja en verantwoordelijk zijn voor de onmenselijke belegering van de stad Marioepol. De lijst vermeldt ook entiteiten die betrokken zijn bij de militaire sector en bij de productie van apparatuur en software die worden gebruikt bij de Russische agressie tegen Oekraïne. De aanvullingen op de lijst omvatten tevens politieke figuren, verspreiders van propaganda en personen met nauwe banden met het Kremlin.

Het pakket van vandaag bevat de volgende elementen:

 1) Beperkingen op de invoer van olie

• In 2021 importeerde de EU voor 48 miljard euro aan ruwe olie en voor 23 miljard euro aan geraffineerde olieproducten uit Rusland. Op basis van een gezamenlijk voorstel van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid hebben de lidstaten vandaag besloten een embargo in te stellen op de invoer van deze producten. Deze sancties zullen onmiddellijk in werking treden en ervoor zorgen dat de invoer van olie uit Rusland op een gecontroleerde manier kan worden afgebouwd. Voor over zee aangevoerde ruwe olie blijven transacties op de spotmarkt en de uitvoering van bestaande contracten toegestaan in de eerste zes maanden na de inwerkingtreding van de sancties, terwijl dat voor aardolieproducten acht maanden is. Lidstaten die specifiek afhankelijk zijn van invoer per pijpleiding uit Rusland kunnen voor een tijdelijke vrijstelling in aanmerking komen en per pijpleiding geleverde ruwe olie blijven ontvangen totdat de Raad anders besluit. Lidstaten die voor deze vrijstelling in aanmerking komen, zullen die ruwe aardolie en aardolieproducten echter niet aan andere lidstaten of derde landen mogen doorverkopen.
• Vanwege zijn specifieke geografische blootstelling is tot eind 2024 een bijzondere tijdelijke afwijking overeengekomen voor Bulgarije, dat ruwe aardolie en aardolieproducten over zee zal kunnen blijven invoeren. Daarnaast zal Kroatië tot eind 2023 toestemming kunnen verlenen voor de invoer van Russische vacuümgasolie die nodig is voor de werking van zijn raffinaderij.

2) Maatregel op het gebied van diensten voor het vervoer van olie

• Na een afbouwperiode van zes maanden zullen marktdeelnemers uit de EU het vervoer van olie naar derde landen, met name over zee, niet meer mogen verzekeren en financieren.
• Dit zal het voor Rusland bijzonder moeilijk maken om zijn ruwe olie en aardolieproducten naar de rest van de wereld te blijven exporteren, aangezien EU-exploitanten belangrijke aanbieders van dergelijke diensten zijn.

 3) Maatregelen op het gebied van financiële en zakelijke diensten

• Nog eens drie Russische banken, waaronder Sberbank (de grootste bank van Rusland), en één andere Belarussische bank, zijn van Swift uitgesloten. Deze banken zijn cruciaal voor het Russische financiële stelsel en voor Poetins vermogen om verder oorlog te voeren. De maatregelen zullen de Russische financiële sector nog verder isoleren van het mondiale systeem.
• De maatregelen inzake trusts zijn verder uitgewerkt en in een herziene versie van de betrokken bepaling zijn passende uitzonderingen vastgesteld (bijvoorbeeld voor humanitaire doeleinden of het maatschappelijk middenveld).
• Het is nu verboden om direct of indirect bepaalde zakelijke diensten te verlenen aan de Russische regering en aan in Rusland gevestigde rechtspersonen, entiteiten of lichamen. Daarbij gaat het onder meer om diensten op het gebied van accountancy, audit (inclusief wettelijke controle), boekhoudkundig of fiscaal advies, zakelijk en managementadvies en public relations.

4) Stopzetting van omroepactiviteiten

• De omroepactiviteiten van nog eens drie Russische staatsomroepen – Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24/Russia 24 en TV Centre International – worden stopgezet. Ze behoren tot de belangrijkste Kremlingezinde desinformatiekanalen die zich tot publiek in Oekraïne en de EU richten en propaganda verspreiden om de Russische agressie tegen Oekraïne te rechtvaardigen.
• Verscheidene regelgevende instanties in de EU-lidstaten hebben al actie ondernomen tegen deze zenders en kanalen die onder zeggenschap van de Russische overheid staan. Deze kanalen zullen hun content niet langer in de EU kunnen verspreiden, in welke vorm dan ook, of het nu gaat om transmissie via de kabel, per satelliet, op het internet of via smartphone-apps.
• Het is ook verboden om reclame voor producten of diensten te maken via kanalen die aan sancties zijn onderworpen.

5) Uitvoerbeperkingen

• Het pakket van vandaag omvat verdere uitvoerbeperkingen. De lijst van geavanceerde technologieën die niet naar Rusland mogen worden uitgevoerd, is uitgebreid met nog een aantal chemische stoffen die kunnen worden gebruikt bij de vervaardiging van chemische wapens. Die stoffen worden al sinds 2013 gecontroleerd voor andere bestemmingen, zoals Syrië. Het pakket van vandaag houdt bovendien een verdere uitbreiding in van de lijst van natuurlijke personen, rechtspersonen en entiteiten die banden hebben met het Russische militair-industrieel complex. Het gaat om natuurlijke personen, rechtspersonen en entiteiten die zijn betrokken bij diverse sectoren, waaronder elektronica, communicatie, wapens, scheepsbouw, toegepaste technologie en wetenschappelijk onderzoek. Deze actualisering brengt de EU op één lijn met de maatregelen van de Verenigde Staten, en verwacht wordt dat andere partners in de nabije toekomst zullen volgen.
• Met het pakket worden het Verenigd Koninkrijk en de Republiek Korea toegevoegd aan de bijlage van partnerlanden die wezenlijk gelijkwaardige uitvoerbeperkingen toepassen.
• De lijst van Belarussische entiteiten die onderworpen zijn aan beperkingen, is aanzienlijk uitgebreid (van 1 naar 25 entiteiten). Daarbij gaat het om vergunningen voor de verkoop, levering, overdracht of uitvoer van goederen en technologie voor tweeërlei gebruik en van goederen en technologie die zouden kunnen bijdragen tot de militaire en technologische versterking van Belarus of tot de ontwikkeling van zijn defensie- en veiligheidssector.

Meer informatie

De Commissie en de hoge vertegenwoordiger staan klaar om aanvullende sancties voor te stellen als de Russische agressie tegen Oekraïne daar aanleiding toe geeft. De lidstaten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de sancties. Om ervoor te zorgen dat de zes aangenomen pakketten zo doeltreffend en consistent mogelijk worden uitgevoerd, zal de Commissie haar contacten met belanghebbenden en autoriteiten intensiveren om richtsnoeren te bieden en informatie en beste praktijken te delen.

Het pakket van vandaag bouwt voort op de brede en ongekende maatregelen die de EU al heeft genomen naar aanleiding van de Russische agressie tegen de territoriale integriteit van Oekraïne en de steeds grotere wreedheid die Oekraïense burgers en steden ten deel valt. De EU is eensgezind in haar solidariteit met Oekraïne. Zij zal, samen met haar internationale partners, Oekraïne en het Oekraïense volk blijven steunen, onder meer met extra politieke, financiële en humanitaire bijstand.

Meer informatie

Vragen en antwoorden over het zesde pakket sancties

Website Europese Commissie over de EU‑sancties tegen Rusland en Belarus

Website Europese Commissie over Oekraïne

Vragen en antwoorden over beperkende maatregelen