Desinformatie: Commissie verwelkomt nieuwe aangescherpte en uitgebreidere praktijkcode tegen desinformatie

De Commissie verwelkomt vandaag de bekendmaking van de aangescherpte praktijkcode betreffende desinformatie. De 34 ondertekenaars, zoals platforms, techbedrijven en het maatschappelijk middenveld, volgden de richtsnoeren van de Commissie van 2021 en hielden rekening met de lessen die zijn getrokken uit de COVID-19-crisis en de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne. De aangescherpte code bouwt voort op de eerste praktijkcode van 2018, die als baanbrekend kader wordt erkend. De nieuwe code bevat uitgebreide en precieze verbintenissen van platforms en het bedrijfsleven om desinformatie te bestrijden en vormt een nieuwe belangrijke stap voor een transparantere, veiligere en betrouwbaardere onlineomgeving.

Věra Jourová, vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie: “Deze nieuwe antidesinformatiecode komt op een moment waarop Rusland desinformatie gebruikt als onderdeel van zijn militaire agressie tegen Oekraïne, maar ook waarop de democratie in het algemeen onder vuur ligt. We beschikken nu over verregeaande verbintenissen om de impact van online-desinformatie te verminderen en over veel robuustere instrumenten om te meten hoe die verbintenissen in alle landen van de EU en in alle EU-talen worden nagekomen. Gebruikers krijgen ook betere instrumenten om desinformatie te signaleren en te begrijpen wat zij te zien krijgen. De nieuwe code zal ook de financiële prikkels voor de verspreiding van desinformatie verminderen en onderzoekers gemakkelijker toegang geven tot de gegevens van platforms.”

Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “Desinformatie is een vorm van invasie van onze digitale ruimte, met tastbare gevolgen voor ons dagelijks leven. Onlineplatforms moeten veel krachtdadiger optreden, met name op het gebied van financiering. Niemand mag één euro verdienen aan het verspreiden van desinformatie. Ter wille van de geloofwaardigheid, wordt de nieuwe praktijkcode ondersteund door de wet inzake digitale diensten, onder meer op het gebied van zware afschrikkende sancties. Zeer grote platforms die herhaaldelijk de code overtreden en die nalaten adeqaute risicobeperkende maatregelen te nemen, riskeren boetes tot 6 % van hun wereldwijde omzet.”

Samen met de onlangs overeengekomen wet inzake digitale diensten en de komende wetgeving inzake transparantie en gerichte politieke reclame is de versterkte praktijkcode een essentieel onderdeel van het instrumentarium van de Commissie om de verspreiding van desinformatie in de EU tegen te gaan.

De 34 ondertekenaars zijn onder meer grote onlineplatforms, met name Meta, Google, Twitter, TikTok en Microsoft, alsook een verscheidenheid aan andere spelers zoals kleinere of gespecialiseerde platforms, de online-advertentiesector, ad-techbedrijven, factcheckers en het maatschappelijk middenveld, en platforms die specifieke expertise en oplossingen bieden om desinformatie te bestrijden.

De versterkte code is bedoeld om de tekortkomingen van de vorige code aan te pakken, met sterkere en gedetailleerdere verbintenissen en maatregelen, voortbouwend op de operationele lessen die de voorbije jaren zijn geleerd.

Concreet bevat de nieuwe code verbintenissen om:

De deelname te verbreden: de code is niet alleen bestemd voor grote platforms, maar ook voor een grote verscheidenheid aan spelers die een rol spelen bij het beperken van de verspreiding van desinformatie. Nieuwe ondertekenaars blijven welkom;
De financiële prikkels voor de verspreiding van desinformatie weg te nemen door ervoor te zorgen dat verspreiders van desinformatie geen reclame-inkomsten verwerven;
Nieuwe manipulatieve gedragingen aan te pakken zoals nepaccounts, bots of kwaadwillige deepfakes die desinformatie verspreiden;
Gebruikers betere instrumenten aan te reiken om desinformatie te herkennen, te begrijpen en te signaleren;
Factchecking uit te breiden in alle EU-landen en alle EU-talen, en ervoor te zorgen dat factcheckers een billijke vergoeding ontvangen voor hun werk;
Te zorgen voor transparante politieke advertenties door gebruikers in staat te stellen politieke advertenties gemakkelijk als zodanig te herkennen dankzij betere labeling en informatie over opdrachtgevers, gespendeerde bedragen en weergaveperiode;
Onderzoekers beter te ondersteunen door hen betere toegang te bieden tot de gegevens van platforms;

De eigen impact te evalueren door middel van een sterk monitoringkader en regelmatige verslaglegging door platforms over de wijze waarop ze hun verbintenissen nakomen;
Een transparantiecentrum en een taskforce op te richten voor een eenvoudig en transparant overzicht van de uitvoering van de code, zodat ze toekomstbestendig en geschikt voor het beoogde doel blijft.

Tot slot is het de bedoeling dat de code in het kader van de wet inzake digitale diensten wordt erkend als een gedragscode om de risico's van desinformatie voor zeer grote onlineplatforms te beperken.

Achtergrond

De praktijkcode betreffende desinformatie van 2018 bracht spelers uit de sector bijeen om vrijwillige verbintenissen aan te gaan ter bestrijding van desinformatie. De gedragscode vormt de kern van de EU-strategie tegen desinformatie en is een doeltreffend instrument gebleken om de verspreiding van online-desinformatie te beperken, ook in verkiezingstijd, en om snel te reageren op crises zoals de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne.

Na de beoordeling door de Commissie van de eerste toepassingsperiode kwam de Commissie in mei 2021 met gedetailleerde richtsnoeren over de wijze waarop de code moet worden versterkt. Daarin riep zij op om de tekortkomingen van de code van 2018 te verhelpen en stelde zij oplossingen voor om de code doeltreffender te maken.

De ondertekenaars van de code van 2018 en een breed scala aan aspirant-ondertekenaars die betrokken waren bij de herformulering van de verbintenissen en maatregelen werkten samen om ervoor te zorgen dat de versterkte versie van de code geschikt is om het hoofd te bieden aan de grote nieuwe uitdagingen waarvoor desinformatie onze samenlevingen stelt.

Het proces voor de opstelling van de code is, in opdracht van de ondertekenaars gefaciliteerd door Valdani, Vicari and Associates (VVA), een onafhankelijke consultant en Oreste Pollicino, professor grondwettelijk recht aan de Bocconi-Universiteit als bemiddelaar.

Volgende stappen

De ondertekenaars hebben zes maanden de tijd om de verbintenissen en maatregelen die zij hebben ondertekend, na te komen. Begin 2023 zullen zij hun eerste uitvoeringsverslagen bij de Commissie indienen.

Rekening houdend met het deskundig advies en de steun van de ERGA (Europese Groep van regulerende instanties voor audiovisuele mediadiensten) en het EDMO (Europees Waarnemingscentrum voor digitale media) zal de Commissie regelmatig de vooruitgang beoordelen die is geboekt bij de toepassing van de code, op basis van de gedetailleerde kwalitatieve en kwantitatieve verslaglegging die van de ondertekenaars wordt verwacht.

De opgerichte taskforce zal de verbintenissen monitoren, evalueren en aanpassen in het licht van technologische, maatschappelijke, markt- en wetgevingsontwikkelingen. Vandaag heeft de taskforce al haar eerste startvergadering gehouden. Ze komt bijeen wanneer nodig, en ten minste om de zes maanden.