Meer documenten
Defensie-industrie: EU versterkt Europese defensie-industrie met een instrument ter waarde van 500 miljoen euro voor gemeenschappelijke aanbestedingen
De Commissie heeft vandaag een voorstel aangenomen voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van de wet ter versterking van de Europese defensie-industrie door middel van gemeenschappelijke aanbestedingen (EDIRPA, European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act) voor 2022-2024. Zoals aangekondigd in de gezamenlijke mededeling over de lacunes op het gebied van defensie-investeringen van mei komt de Commissie haar verbintenis na om een EU-instrument voor de korte termijn op te zetten om de Europese industriële defensievermogens te versterken via gezamenlijke aanbestedingen door de EU-lidstaten. In reactie op een verzoek van de Europese Raad beoogt het instrument te voorzien in de meest dringende en kritieke behoeften aan defensieproducten die het gevolg zijn van de Russische agressie tegen Oekraïne. De Commissie stelt voor om hiervoor 500 miljoen euro van de EU-begroting voor de periode 2022-2024 opzij te zetten. Het instrument zal de lidstaten stimuleren om, in een geest van solidariteit, gezamenlijk defensiegerelateerde producten aan te schaffen en de toegang van alle lidstaten tot hoognodige defensieproducten te faciliteren.
Met dit instrument wordt concurrentie tussen de lidstaten voor dezelfde producten vermeden en worden kostenbesparingen mogelijk gemaakt. Het instrument zal de interoperabiliteit versterken en de Europese technologische en industriële defensiebasis (EDTIB, European Defence Technological and Industrial Base) in staat stellen zijn productiecapaciteit beter aan te passen en op te voeren om de benodigde producten te leveren. Het instrument ondersteunt acties van consortia bestaande uit ten minste drie lidstaten. Subsidiabele acties kunnen betrekking hebben op nieuwe projecten voor overheidsopdrachten op defensiegebied of op de uitbreiding van projecten die sinds het begin van de oorlog zijn gestart.
Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager: “De lidstaten hebben doortastende stappen gezet door dringend noodzakelijk defensiematerieel aan Oekraïne over te dragen. In dezelfde geest van solidariteit zal de EU hen helpen deze voorraden weer aan te vullen via het stimuleren van gezamenlijke aanbestedingen, zodat de Europese defensie-industrie beter in deze dringende behoeften kan voorzien. Het voorstel voor de EDIRPA-verordening is een historische mijlpaal bij de oprichting van de defensie-unie van de EU, waarmee de veiligheid van de EU-burgers wordt vergroot en de EU een sterkere partner voor onze bondgenoten wordt.”
Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “Vandaag zetten we een historische stap voorwaarts in de integratie van de Europese defensie. Nu er oorlog woedt aan de grenzen van Europa, geven wij gehoor aan de oproep van de staatshoofden en regeringsleiders van de EU door vandaag een nieuw instrument voor te stellen om op Europees niveau de gezamenlijke aanschaf van wapens te ondersteunen. Naast het helpen bij het aanvullen van een deel van de voorraden na de overdracht van wapens aan Oekraïne, scheppen wij via de EU-begroting een stimulans voor de lidstaten om samen in te kopen. Dit is een grote stap voorwaarts voor de Europese defensie.”
Doelstellingen van het instrument
Het instrument zal met name:
- de samenwerking tussen de lidstaten op het gebied van overheidsopdrachten op defensiegebied bevorderen. Dit draagt bij tot solidariteit, interoperabiliteit en efficiëntie van de overheidsuitgaven, voorkomt verdringing (waarbij de lidstaten niet aan hun vraag naar defensieproducten kunnen voldoen vanwege een piek in de vraag) en versnippering;
- het concurrentievermogen en de efficiëntie van de Europese technologische en industriële defensiebasis versterken, met name door de aanpassing van de industrie aan structurele veranderingen te versnellen, met inbegrip van het opvoeren van haar productiecapaciteit, als gevolg van de nieuwe veiligheidssituatie na de Russische agressie in Oekraïne.
Voor steun in aanmerking komende acties
Het instrument zal acties ondersteunen die aan de volgende voorwaarden voldoen:
- consortium van ten minste drie lidstaten;
- uitbreiding van bestaande of nieuwe samenwerking voor gemeenschappelijke aanbestedingen van de meest dringende en kritieke defensieproducten;
- aanbestedingsprocedures waarin de betrokkenheid van de Europese technologische en industriële defensiebasis tot uiting komt.
In het instrument zal rekening worden gehouden met de werkzaamheden van de gezamenlijke taskforce voor overheidsopdrachten op defensiegebied die door de Commissie en de hoge vertegenwoordiger / hoofd van het Europees Defensieagentschap is opgericht. De taskforce faciliteert de coördinatie van de behoeften van de lidstaten op zeer korte termijn op het gebied van overheidsopdrachten en werkt samen met de lidstaten en EU-defensiefabrikanten om gezamenlijke aanbestedingen voor het aanvullen van voorraden te ondersteunen.
Volgende stappen
Met het oog op de urgentie van de situatie heeft de Commissie het voorstel voor een verordening met hoge prioriteit – minder dan zes weken nadat de Europese Raad haar daartoe had opgeroepen – aangenomen, en zij zal het nu aan de medewetgevers voorleggen. De Commissie rekent op een snelle goedkeuring om tegen eind 2022 steun te kunnen verlenen aan de lidstaten door hun meest dringende en kritieke behoeften aan defensieproducten op coöperatieve wijze aan te pakken.
Daarnaast zal de Commissie een verordening voorstellen voor het Europees defensie-investeringsprogramma (EDIP), dat als anker zal dienen voor toekomstige gezamenlijke ontwikkelings- en aanbestedingsprojecten van groot gemeenschappelijk belang voor de veiligheid van de lidstaten en de Unie.
Achtergrond
Gezien de nieuwe veiligheidsuitdagingen hebben de lidstaten aangekondigd dat zij meer willen uitgeven aan defensie. Zonder meer coördinatie en samenwerking brengen deze toegenomen investeringen echter aanzienlijke risico's met zich mee, zoals het verdiepen van de versnippering van de Europese defensiesector langs nationale grenzen, de beperking van het samenwerkingspotentieel gedurende de gehele levenscyclus van de apparatuur, het versterken van de externe afhankelijkheden, en het belemmeren van de interoperabiliteit en het vermogen van de strijdkrachten van de lidstaten om op te treden.
Keuzes met betrekking tot kortetermijnaankopen zullen op langere termijn gevolgen hebben voor de vooruitzichten op de markt van de Europese technologische en industriële defensiebasis voor de komende decennia. Daarom is het noodzakelijk dat de Commissie tijdig en gericht steun verleent aan de lidstaten die bereid zijn hun defensievermogens gezamenlijk te versterken.
Vanaf 2017 is via PADR, EDIDP en het Europees Defensiefonds een nieuw kader gecreëerd voor EU-brede en grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling op defensiegebied.
Zowel het nieuwe als het toekomstige instrument zullen met name worden afgestemd op de activiteiten van het 8 miljard euro bedragende Europees Defensiefonds bij het financieren van de ontwikkelings- en aankoopcyclus van defensiematerieel.
De EDIRPA zal ook een aanvulling vormen op de Europese Vredesfaciliteit, die doortastende stappen mogelijk heeft gemaakt bij de financiering van het besluit van de lidstaten om Oekraïne defensiematerieel te leveren en waarvan de verleende steun tot dusver een waarde van €2 miljard vertegenwoordigt, terwijl de lidstaten momenteel de laatste hand leggen aan verdere steunverlening. Deze overdrachten worden uit de Europese Vredesfaciliteit vergoed, maar nu moeten de lidstaten worden ondersteund hun uitgeputte voorraden materieel aan te vullen, en wel op coöperatieve wijze.
Het strategisch kompas voor veiligheid en defensie, dat op 21 maart 2022 door de Raad is goedgekeurd, bestrijkt alle aspecten van het veiligheids- en defensiebeleid en versterkt het ambitieniveau van de EU op dit gebied. Met het defensiepakket van 15 februari 2022 heeft de Commissie concrete voorstellen gedaan om de uitvoering van het strategisch kompas te ondersteunen.
Voortbouwend op al deze initiatieven en om de reactie van de EU op de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne te versterken, werd in de gezamenlijke mededeling van 18 mei 2022 over de analyse van de lacunes op het gebied van defensie-investeringen en de te volgen koers een aantal concrete en gefaseerde maatregelen voorgesteld. Dergelijke maatregelen omvatten de oprichting van een taskforce voor gezamenlijke aanbestedingen op defensiegebied en de oprichting van het instrument voor de korte termijn.
Meer informatie
Tekst van het voorstel voor een verordening
Gezamenlijke mededeling over de lacunes op het gebied van defensie-investeringen
Mededeling over de bijdrage van de Europese Commissie aan de Europese defensie