Meer documenten
Europese gezondheidsunie: Een nieuwe EU-aanpak van kankeropsporing — meer en betere screening
In het kader van de EU-kankerscreeningsregeling die als onderdeel van het Europees kankerbestrijdingsplan wordt uitgerold, presenteert de Commissie vandaag een nieuwe aanpak om de lidstaten te ondersteunen bij het verhogen van het gebruik van kankerscreening. De voorgestelde aanbeveling is gericht op de opsporing van kanker in een vroeg stadium en heeft tot doel het aantal screenings te verhogen, zodat meer doelgroepen en meer vormen van kanker worden bestreken.
Deze nieuwe EU-aanpak, die is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke ontwikkelingen en inzichten, zal de lidstaten helpen ervoor te zorgen dat tegen 2025 90 % van de bevolking van de EU die in aanmerking komt voor screening op borst-, baarmoederhals- en colorectale kanker, zo'n screening krijgt aangeboden. In de nieuwe aanbeveling wordt de onder de bevolking georganiseerde kankerscreening tevens uitgebreid tot long-, prostaat- en, onder bepaalde omstandigheden, maagkanker.
Margaritis Schinas, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Kanker is een gezondheidsprioriteit voor ons! De afgelopen twee jaar heeft COVID een zware tol geëist op het gebied van de preventie, opsporing en diagnose van kanker. Vroege kankeropsporing kan echt een verschil maken: er zijn in dat stadium nog meer behandelingsmogelijkheden, waardoor meer levens kunnen worden gered. Daarom moeten we kankerscreening in de hele EU stimuleren. Vandaag laten we opnieuw zien dat we vastbesloten zijn om kanker doortastend en collectief te bestrijden.”
Stella Kyriakides, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “In 2020 werden naar schatting 2,7 miljoen mensen in de EU gediagnosticeerd met kanker en overleden meer dan 1,3 miljoen aan deze ziekte. We weten dat vroegtijdige diagnose levens redt en de levenskwaliteit verbetert. Vandaag zetten we in het kader van het Europees kankerbestrijdingsplan een nieuwe koers uit voor kankerscreening in de EU. Door onze nieuwe aanbevelingen zal de kankerscreeningsregeling van de EU betrekking hebben op soorten kanker die samen goed zijn voor bijna 55 % van alle nieuwe gevallen die elk jaar in de EU worden gediagnosticeerd. Onze nieuwe aanbevelingen, die gebaseerd zijn op wetenschappelijk inzicht en de excellentie die de afgelopen 20 jaar op het gebied van kankeronderzoek is ontwikkeld, zullen ons optreden in de hele EU versterken, zodat we vroegtijdig kunnen ingrijpen en de kloof die door de impact van COVID-19 op het gebied van kankerdiagnose en -zorg is ontstaan, kunnen dichten. Samen kunnen wij allen een verschil maken en de huidige trends op het gebied van kanker ombuigen.”
De voorgestelde aanbeveling introduceert een nieuwe EU-aanpak voor beste praktijken ter verbetering van de kankerscreening, ter vervanging van de huidige aanbeveling, die al 20 jaar van kracht is en dringend moet worden geactualiseerd. Het voorstel is een vlaggenschipinitiatief van het Europees kankerbestrijdingsplan en weerspiegelt de meest recente wetenschappelijke ontwikkelingen en inzichten. Er is financiële steun beschikbaar voor de uitrol van de nieuwe aanbevelingen: 38,5 miljoen EUR is opzij gezet in het kader van het EU4Health-programma en 60 miljoen EUR in het kader van Horizon Europa. Daarnaast zal de Commissie aanvullende financiering voor kankerscreening voorstellen in het kader van het EU4Health-programma voor 2023. Verdere steun kan ook komen uit de Europese regionale, cohesie- en sociale fondsen.
Wat is er nieuw?
De aanbeveling heeft tot doel de toepassing van screening op borst-, colorectale en baarmoederhalskanker te verhogen om de doelstelling van het Europees kankerbestrijdingsplan te halen, namelijk om tegen 2025 90 % van de personen die in aanmerking komen dergelijke screenings aan te bieden. Bovendien moet de gerichte screening worden uitgebreid tot andere vormen van kanker, met name prostaat-, long- en maagkanker.
Om gerichtere en minder invasieve screening te vergemakkelijken, wordt in de aanbeveling:
- de doelgroep voor borstkankerscreening uitgebreid tot vrouwen tussen 45 en 74 jaar (in vergelijking met de huidige leeftijdscategorie van 50 tot en met 69 jaar);
- aanbevolen om tests op het humaan papillomavirus (HPV) om de 5 jaar of frequenter uit te voeren bij vrouwen tussen 30 en 65 jaar, rekening houdend met de HPV-vaccinatiestatus;
- opgeroepen tot triagetests op colorectale kanker bij personen tussen 50 en 74 jaar door middel van fecale immunochemische tests om de eventuele noodzaak van follow-up via endoscopie/colonoscopie vast te stellen.
Voortbouwend op de meest recente inzichten en methoden breidt de aanbeveling de georganiseerde screening uit tot drie extra vormen van kanker:
- Tests voor de opsporing van longkanker bij huidige zware rokers en ex-rokers tussen 50 en 75 jaar.
- Tests voor de opsporing van prostaatkanker bij mannen tot 70 jaar op basis van prostaatspecifieke antigeentests, en beeldvorming middels magnetische resonantie (MRI) als follow-up.
- Screening op Helicobacter pylori en toezicht op precancereuze maagzweren op plaatsen met een hoge incidentie van en stertecijfers door maagkanker.
In de aanbeveling wordt bijzondere aandacht besteed aan gelijke toegang tot screening en de behoeften van bepaalde sociaaleconomische groepen, personen met een handicap en mensen die in landelijke of afgelegen gebieden wonen, om van kankerscreening een realiteit te maken in de hele EU. Het is ook belangrijk te zorgen voor adequate en tijdige diagnostische procedures, behandelingen, psychologische ondersteuning en nazorg. Voorts voorziet de aanbeveling in regelmatige systematische monitoring van screeningprogramma's, met inbegrip van ongelijkheden, via het Europees informatiesysteem voor kanker en het register voor ongelijkheden bij kanker.
Ter ondersteuning van de uitvoering zullen met financiële steun van EU4Health EU-richtsnoeren voor kankerscreening en -behandeling voor long-, prostaat- en maagkanker worden ontwikkeld. De bestaande EU-richtsnoeren voor borst-, colorectale en baarmoederhalskanker zullen regelmatig worden bijgewerkt.
Volgende stappen
Zodra de aanbeveling door de Raad is aangenomen, zal deze de huidige aanbeveling over kankerscreening van 2003 vervangen.
Achtergrond
In 2020 werd bij naar schatting 2,7 miljoen mensen in de Unie kanker vastgesteld. Volgens schattingen zal een op de twee EU-burgers tijdens zijn leven kanker ontwikkelen, met langdurige gevolgen voor hun levenskwaliteit, en zal slechts de helft van alle kankerpatiënten overleven.
De aanbeveling van de Raad van 2003 bevat richtsnoeren voor kankerscreening en moedigt de lidstaten aan om bevolkingsgebaseerde, kwalitatief hoogwaardige screeningprogramma's uit te voeren. Dankzij de aanbeveling is de kankerscreening verbeterd en hebben we ervoor gezorgd dat de meest getroffen personen gemakkelijk toegang hebben tot georganiseerde screening.
In het uitvoeringsverslag van 2017 over de aanbeveling en de Europese gids voor kwaliteitsverbetering in de alomvattende kankerbestrijding zijn zowel toekomstige uitdagingen als behoeften vastgesteld. Het is duidelijk geworden dat de aanbeveling moet worden herzien om rekening te houden met de recentste wetenschappelijke inzichten.
De afgelopen 20 jaar zijn er in de lidstaten nieuwe screeningtests en -protocollen gevalideerd en ingevoerd, en nieuwe inzichten ondersteunen de uitbreiding van de screeningaanbevelingen tot andere vormen van kanker dan die waarop de huidige tekst betrekking heeft.
In februari 2021 presenteerde de Commissie het Europees kankerbestrijdingsplan, een belangrijke prioriteit op het gebied van gezondheid van de Commissie-von der Leyen en een belangrijke pijler van een sterke Europese gezondheidsunie. Het verbeteren van vroegtijdige opsporing is een van de vier kerngebieden van het plan, waarin een herziening van de aanbeveling van de Raad van 2003 over kankerscreening werd aangekondigd als onderdeel van de vlaggenschipactie om een nieuwe door de EU gesteunde kankerscreeningsregeling voor te stellen.
Meer informatie
Raadpleging van belanghebbenden over het voorstel
Vragen en antwoorden over kankerscreening
Factsheet: Europees kankerbestrijdingsplan — een nieuwe aanpak van kankerscreening
Factsheet: Europees kankerbestrijdingsplan — wat is de stand van zaken?