Roemenië voldoet aan de ijkpunten van het mechanisme voor samenwerking en toetsing

Vandaag hechtte de Europese Commissie haar goedkeuring aan het nieuwste verslag over de stappen die Roemenië heeft ondernomen om zijn toezeggingen inzake justitiële hervormingen en corruptiebestrijding in het kader van het mechanisme voor samenwerking en toetsing (CVM) na te komen.

In dat verslag wordt de balans opgemaakt van de vooruitgang die sinds het CVM-verslag van juni 2021 is geboekt bij het uitvoeren van de laatste aanbevelingen en het voldoen aan de ijkpunten van het CVM. In het verslag wordt opgemerkt dat Roemenië aanzienlijke inspanningen heeft geleverd om aan al deze aanbevelingen uitvoering te geven door middel van nieuwe wetgeving, beleidsmaatregelen en instrumenten om het justitiële stelsel te versterken en corruptie te bestrijden.

De Commissie concludeert dat Roemenië voldoende vooruitgang heeft geboekt uit het oogpunt van de CVM-toezeggingen die het land deed bij zijn toetreding tot de EU en dat nu aan alle ijkpunten is voldaan. Bij de beoordeling wordt ook rekening gehouden met de stand van de rechtsstaat in de EU. Daarbij wordt met name nagegaan of Roemenië volledige medewerking verleent aan de cyclus van het rechtsstaatverslag.

Er komt voor Roemenië nu een einde aan de monitoring en verslaglegging uit hoofde van het CVM. Wel zal de Commissie het land blijven monitoren in het kader van het jaarlijkse rechtsstaatverslag. De verslaglegging zal worden geconsolideerd in het jaarlijkse rechtsstaatverslag, dat de Commissie over alle lidstaten uitbrengt.

Vooruitgang bij justitiële hervormingen en corruptiebestrijding

Belangrijke hervormingen betreffen onder meer de onlangs aangenomen wetten inzake justitie en een nieuwe strategie voor de ontwikkeling van het justitiële stelsel. De Commissie stelt ook vast dat Roemenië het vaste voornemen heeft de adviezen van de Commissie van Venetië ter harte te nemen, zowel wat betreft de wetten inzake justitie als meer algemeen, mochten er aanvullende maatregelen nodig zijn.

De overheidsinstellingen bundelen hun krachten om een nieuwe nationale strategie voor corruptiebestrijding uit te voeren. Ook in 2021 en 2022 heeft Roemenië zijn gedegen staat van dienst verder uitgebouwd door corruptie in hoge kringen doeltreffend te onderzoeken en bestraffen. Het parlement heeft de procedure voor het opheffen van de politieke onschendbaarheid verbeterd en de Roemeense instellingen die verantwoordelijk zijn voor het toepassen van de regels inzake integriteit en belangenconflicten en het beheren en terugvorderen van criminele vermogensbestanddelen, werken doeltreffend.

Ten slotte boekt Roemenië goede vooruitgang bij het herzien van zijn strafwetboeken en bij het consolideren van zijn integriteitskader. De voltooiing van deze belangrijke hervormingen is ook een mijlpaal in het kader van het herstel- en veerkrachtplan van Roemenië. De Commissie zal dan ook met Roemenië blijven samenwerken om de hervormingen tot een succes te maken, conform het EU-recht en de internationale normen inzake corruptiebestrijding.

Het is belangrijk dat Roemenië ook de laatste in het verslag genoemde toezeggingen in concrete wetgeving omzet en werk blijft maken van de toepassing, in het kader van de cyclus van het rechtsstaatverslag en met ondersteuning van andere onderdelen van het rechtsstaatinstrumentarium van de EU.

Volgende stappen

De doeltreffende uitvoering van de toezeggingen van Roemenië en de krachtige voortzetting van de hervormingen zullen ertoe leiden dat de geboekte vooruitgang duurzaam en onomkeerbaar is, zodat het mechanisme voor samenwerking en toetsing met succes kan worden afgesloten. Voordat de Commissie een definitief besluit neemt, zal zij de opmerkingen van de Raad en van het Europees Parlement in overweging nemen. De Commissie zal de komende maanden op deze kwestie terugkomen, wat betreft zowel Bulgarije als Roemenië.

In het kader van de cyclus van het jaarlijkse verslag over de rechtsstaat zal de Commissie de uitvoering kunnen monitoren van de overeengekomen hervormingen. Die betreffen onder meer de nieuwe regeling die volgt op de ontmanteling van de speciale afdeling voor onderzoek naar strafbare feiten binnen de rechterlijke macht, de werking van de gerechtelijke inspectie, het personeelsbeleid binnen de rechterlijke macht, de tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken door de overheid, de impact van de toekomstige herziening van de strafwetgeving op de doeltreffendheid van de corruptiebestrijding, en de toepassing van het evoluerende integriteitskader, onder meer door het parlement.

Een en ander zal deel uitmaken van het toezicht op het rechtsstelsel en de corruptiebestrijding, twee van de voornaamste pijlers van de verslagen. Voor sommige van deze kwesties zijn reeds aanbevelingen gedaan in het laatste rechtsstaatverslag. Net als bij de andere lidstaten zullen deze kwesties aan bod komen bij het monitoringproces dat de Commissie naar aanleiding van de aanbevelingen uitvoert.

De doelen die Roemenië zich in het kader van de faciliteit voor herstel en veerkracht heeft gesteld en de verdere mogelijkheden voor bijstand in het kader van andere EU-programma's, met name het instrument voor technische ondersteuning, zullen er ook toe bijdragen dat bij de lopende hervormingen (zoals die van de strafwetboeken) bestaande lacunes in de wetgeving worden weggewerkt en corruptie doeltreffender wordt bestreden.

Achtergrond

Bij de toetreding van Roemenië tot de Europese Unie in 2007 is het mechanisme voor samenwerking en toetsing ingesteld als een overgangsmaatregel om Roemenië te helpen bij zijn voortdurende inspanningen zijn justitiële stelsel te hervormen en de strijd tegen corruptie op te voeren. Dit mechanisme is een gezamenlijke onderneming van Roemenië en de EU. Overeenkomstig de beschikking tot instelling van het mechanisme en zoals onderstreept door de Raad en het Hof van Justitie, wordt het CVM beëindigd wanneer in voldoende mate is voldaan aan alle ijkpunten die voor Roemenië gelden.

Het hervormingsproces wordt sinds 2007 in het kader van het CVM ondersteund en gevolgd op basis van deze ijkpunten. In januari 2017 verrichtte de Commissie een brede evaluatie van de vooruitgang die was geboekt in de tien jaar dat het mechanisme destijds bestond. Uit deze evaluatie bleek duidelijk dat de vooruitgang aanzienlijk was. De Commissie formuleerde daarop twaalf specifieke aanbevelingen. Als deze op onomkeerbare wijze werden opgevolgd, zou het CVM niet meer hoeven te worden toegepast.

De Commissie heeft de voortgang bij de uitvoering van de aanbevelingen sindsdien nog vier keer geëvalueerd. De verslagen van 2017 tot en met 2019 duidden op een verslappende hervormingsdynamiek, waarop acht aanvullende aanbevelingen moesten worden gedaan. In het verslag van juni 2021 kon de Commissie aanzienlijke vooruitgang melden met betrekking tot alle ijkpunten van het mechanisme voor samenwerking en toetsing. De Commissie constateerde dat een krachtige nieuwe impuls werd gegeven aan de hervorming en aan het ongedaan maken van de terugval in de periode 2017-2019. Met een groot aantal aanbevelingen ging het de goede kant op. Sindsdien zijn opnieuw goede stappen gezet, zo blijkt uit het verslag van 2022. De conclusie luidt dat Roemenië voldoende vooruitgang heeft geboekt bij het nakomen van de toezeggingen die het land deed bij zijn toetreding tot de EU en dat alle ijkpunten op bevredigende wijze kunnen worden afgesloten.

Ook bij de toetreding van Bulgarije tot de Europese Unie in 2007 is een CVM ingesteld om toezicht te houden op de vorderingen op het gebied van justitiële hervorming en de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad. In het verslag over het CVM van oktober 2019 werd geconcludeerd dat Bulgarije de resterende aanbevelingen van het mechanisme voor samenwerking en toetsing op bevredigende wijze had uitgevoerd en voldoende vooruitgang had geboekt bij het nakomen van de toezeggingen die het land deed bij zijn toetreding tot de EU, en dat alle ijkpunten op bevredigende wijze kunnen worden afgesloten. Daarmee kwam er voor Bulgarije een einde aan de monitoring en verslaglegging uit hoofde van het CVM. Het land wordt sindsdien door de Commissie gemonitord in het kader van de jaarlijkse rechtsstaatscyclus, die zijn beslag krijgt in het jaarlijkse rechtsstaatverslag.

Meer informatie

Verslag over het mechanisme voor samenwerking en toetsing – Roemenië: Vragen en antwoorden

Verslag over de voortgang van Roemenië met betrekking tot het mechanisme voor samenwerking en toetsing

Alle verslagen over het mechanisme voor samenwerking en toetsing

Verslagen over de rechtsstaat