Commissie verwelkomt politiek akkoord over nieuwe regels om de veiligheid van machines en robots te waarborgen

De Commissie is verheugd over het politieke akkoord dat het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie hebben bereikt over een nieuwe machineverordening. Daarbij wordt de bestaande machinerichtlijn herzien en worden de regels aangepast om de opkomende risico's en uitdagingen van nieuwe technologieën voor machineproducten aan te pakken en ervoor te zorgen dat deze producten veilig kunnen worden gebruikt.

De verordening heeft betrekking op machineproducten voor consumenten en industriële machines, variërend van zware bouwmachines tot volledige industriële productielijnen, alsook op sterk gedigitaliseerde producten zoals robots of 3D-printers. De nieuwe regels zullen het vertrouwen van mensen in de volgende generatie machines versterken, innovatie bevorderen en het concurrentievermogen van de machinebouwsector op de eengemaakte markt en wereldwijd versterken.

De nieuwe machineverordening zal:

• de veiligheid van machines waarborgen en het vertrouwen van gebruikers in nieuwe technologieën vergroten.  Fabrikanten zullen ervoor moeten zorgen dat machineproducten volledig voldoen aan de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen van de verordening. Voor zes categorieën machines zal een verplichte certificering door derden gelden, aangevuld met een toekomstbestendig proces om dit aantal bij te werken. Er worden nieuwe veiligheidseisen ingevoerd voor autonome machines, samenwerking tussen mens en machine en, voor het eerst, het veilige gebruik van kunstmatige-intelligentiesystemen in machines. Om aan te tonen dat de producten aan de wettelijke eisen voldoen, kunnen fabrikanten gebruik blijven maken van een reeks geharmoniseerde normen die voortdurend aan de technische vooruitgang worden aangepast, innovatie vergemakkelijken en het concurrentievermogen van de sector versterken;
• de administratieve lasten en kosten voor fabrikanten verminderen. De verordening voert administratieve vereenvoudigingen in, zoals het toestaan van digitale formaten voor gebruikershandleidingen. Daarmee zal de industrie tot 16,6 miljard euro per jaar kunnen besparen. Met de nieuwe regels wordt ook het pad geëffend voor de aanpassing van de vergoedingen voor conformiteitsbeoordeling aan de behoeften van kmo's, die 98 % van de machinebouwsector vertegenwoordigen. Daarnaast verbeteren de nieuwe regels de samenhang met de verordeningen inzake artificiële intelligentie en cyberveerkracht;
• de rechtszekerheid versterken. De nieuwe verordening stelt duidelijke en evenredige regels vast, die in de hele EU op uniforme wijze zullen worden toegepast, en vergroot de rechtszekerheid voor fabrikanten. Ook wordt gezorgd voor verduidelijking van kwesties in verband met het toepassingsgebied, de definities, de essentiële eisen en de conformiteitsbeoordelingsprocedures. In de definitieve tekst wordt het begrip “ingrijpende wijziging” van producten verder verduidelijkt;

• een doeltreffender markttoezicht tot stand brengen. In de nieuwe regels worden de waarborgen tegen niet-conforme machineproducten afgestemd op de waarborgen die in het bredere wetgevingskader van de EU voor producten worden gebruikt.

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen de nieuwe machineverordening nu formeel moeten aannemen. De verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie. Zij wordt 42 maanden na de datum van inwerkingtreding van toepassing.

Achtergrond

Machines zijn onmisbaar in ons dagelijks leven en zijn nodig voor de goede werking van onze industrie en het welzijn van de EU-burgers. De opkomst van nieuwe digitale technologieën brengt echter nieuwe uitdagingen met zich mee voor de veiligheid van producten, waaronder het waarborgen van hun veilige connectiviteit, autonomie, gegevensafhankelijkheid of ondoorzichtigheid.

De EU-industrie is wereldleider op het gebied van de productie van machines. De machinebouwsector heeft een jaaromzet van meer dan 740 miljard euro, 9,4 % van de totale omzet van de productiesector in de EU. De machinebouwsector biedt in de EU werk aan 2,8 miljoen mensen — 9,9 % van alle werknemers in de productiesector — en omvat meer dan 80 000 bedrijven, ofwel 4,1 % van alle productiebedrijven. De sector kent in de EU consequent een positieve handelsbalans, met een uitvoer naar landen buiten de EU van meer dan 276 miljard euro in 2019.

Sinds 1989 bevordert de machinerichtlijn van de EU, die herhaaldelijk is herzien, het vrije verkeer van machines binnen de eengemaakte markt en waarborgt zij een hoog niveau van bescherming voor werknemers en burgers in de EU. In 2018 werden in het kader van Refit echter veel verbeterpunten vastgesteld en geconcludeerd dat er behoefte was aan een herziening. Ook publiceerde de Commissie in 2020 een verslag over de gevolgen voor de veiligheid en aansprakelijkheid van kunstmatige intelligentie, het internet der dingen en robotica, dat een witboek over kunstmatige intelligentie vergezelde, waarin werd geconcludeerd dat een aantal lacunes in het bestaande wetgevingskader moest worden aangepakt.

De Commissie heeft in april 2021 de nieuwe machineverordening tot herziening van de richtlijn gepresenteerd als onderdeel van het grotere AI-pakket. Dit pakket ook een voorstel voor een verordening tot vaststelling van geharmoniseerde regels betreffende artificiële intelligentie (AI-wet), een mededeling over de bevordering van een Europese benadering van artificiële intelligentie en een herziening van het gecoördineerd plan inzake kunstmatige intelligentie.

Meer informatie

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende machineproducten