Meer documenten
Voedselzekerheid en weerbaarheid van ecosystemen: Commissie geeft maatregelen inzake bestuivers een extra impuls
De Commissie presenteert vandaag een “new deal voor bestuivers” om de verontrustende achteruitgang van wilde bestuivende insecten aan te pakken, waarbij het EU-initiatief inzake bestuivers van 2018 wordt herzien. Burgers dringen steeds meer aan op doortastende maatregelen tegen het verlies aan bestuivers, onder andere via het recente succesvolle Europees burgeriniatief “Red de bijen en de boeren”. Het herziene initiatief bevat door de EU en de lidstaten te nemen maatregelen om de achteruitgang van bestuivers tegen 2030 om te buigen, aangezien momenteel één op de drie bijensoorten, vlinder- en zweefvliegsoorten in de EU aan het verdwijnen zijn. Het vormt een aanvulling op het voorstel van de Commissie van juni 2022 voor een wet inzake natuurherstel en is een essentieel onderdeel van de biodiversiteitsstrategie voor 2030, de “van boer tot bord”-strategie en de Europese Green Deal.
De achteruitgang van bestuivers ombuigen tegen 2030
In het herziene EU-initiatief inzake bestuivers zijn doelstellingen voor 2030 vastgesteld en maatregelen in het kader van drie prioriteiten. De voornaamste prioriteit is om de instandhouding van bestuivers te verbeteren en de oorzaken van de achteruitgang van bestuivers aan te pakken. Dit zal gebeuren door:
- de instandhouding van soorten en habitats te verbeteren. De Commissie zal bijvoorbeeld de laatste hand leggen aan instandhoudingsplannen voor bedreigde soorten bestuivers waarin onder meer bestuivers worden aangewezen die typisch zijn voor uit hoofde van de habitatrichtlijn beschermde habitats en die door de lidstaten moeten worden beschermd. Verder zal de Commissie samen met de lidstaten een blauwdruk ontwerpen voor een netwerk van ecologische corridors voor bestuivers, ook wel “zoemgangen” (Buzz Lines) genoemd;
- habitats in agrarische gebieden te herstellen, met name via meer ondersteuning voor bestuivervriendelijke landbouw in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid;
- de effecten van het gebruik van pesticiden op bestuivers te beperken, bijvoorbeeld via wettelijke voorschriften voor het uitvoeren van geïntegreerde plaagbestrijding of via aanvullende testmethoden voor het bepalen van de toxiciteit van pesticiden (of bestrijdingsmiddelen) voor bestuivers, met inbegrip van de subletale en chronische effecten. Aangezien het overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen een belangrijke oorzaak is van het verlies aan bestuivers, zal het van cruciaal belang zijn om het risico en het gebruik van deze middelen overeenkomstig het voorstel van de Commissie voor een duurzaam gebruik van bestrijdingsmiddelen te verminderen;
- de habitats van bestuivers in stedelijke gebieden te verbeteren;
- de gevolgen voor bestuivers van klimaatverandering, invasieve uitheemse soorten en andere bedreigingen zoals biociden of lichtvervuiling aan te pakken.
Het initiatief zal ook gericht zijn op het verbeteren van de kennis over de achteruitgang van bestuivers en de oorzaken en gevolgen ervan. Maatregelen omvatten de opzet van een uitgebreid monitoringsysteem, ondersteuning van onderzoek en beoordeling bijvoorbeeld door de belangrijkste gebieden van bestuivers tegen 2025 in kaart te brengen, en gerichte maatregelen om capaciteit op te bouwen en kennis te verspreiden.
Een laatste prioriteit is het mobiliseren van de samenleving en het bevorderen van strategische planning en samenwerking. De Commissie zal de lidstaten ondersteunen bij de ontwikkeling van nationale strategieën voor bestuivers. De Commissie en de lidstaten zullen ook burgers en bedrijven helpen om actie te ondernemen, bijvoorbeeld door het publiek bewuster te maken en burgerwetenschap te ondersteunen.
De volledige lijst van maatregelen is te vinden in de bijlage bij de mededeling “Een new deal voor bestuivers”.
Volgende stappen
De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad om de nieuwe maatregelen te onderschrijven en om zich in nauwe samenwerking met alle betrokken partijen actief in te zetten voor de uitvoering ervan. De nieuwe maatregelen vormen een aanvulling op de aangekondigde nationale herstelplannen (in het kader van de voorgestelde wet inzake natuurherstel), waarin de lidstaten de maatregelen zullen vaststellen voor het behalen van de juridisch bindende doelstelling om de achteruitgang van bestuivers tegen 2030 om te buigen.
De Commissie zal later dit jaar door middel van een specifieke mededeling reageren op het burgerinitiatief “Red de bijen en de boeren”.
Achtergrond
Bestuivers vormen een integraal onderdeel van gezonde ecosystemen. Zonder bestuivers zouden veel plantensoorten achteruitgaan en uiteindelijk verdwijnen, samen met de organismen die daarvan afhankelijk zijn, met ernstige ecologische, sociale en economische gevolgen. Aangezien ongeveer 80 % van de gewassen en wilde bloeiende planten afhankelijk is van bestuiving door dieren, is het verlies aan bestuivers een van de grootste bedreigingen voor de natuur, het menselijk welzijn in de EU en de voedselzekerheid doordat het de duurzame landbouwproductie op lange termijn in het gedrang brengt. Door de huidige geopolitieke context wordt de noodzaak benadrukt om ons voedselsysteem weerbaarder te maken, onder andere door bestuivende insecten te beschermen en te laten herstellen.
In het initiatief wordt voortgebouwd op uitgebreide raadplegingen van belanghebbenden en institutionele feedback van het Europees Parlement, de Raad, het Comité van de Regio's en de Europese Rekenkamer. Het initiatief is ook in overeenstemming met het onlangs goedgekeurde mondiale biodiversiteitskader van Kunming-Montréal, dat een wereldwijde doelstelling bevat om het risico van bestrijdingsmiddelen tegen 2030 met ten minste 50 % te verminderen.
Meer informatie
Vragen en antwoorden over het herziene EU-initiatief inzake bestuivers
Mededeling inzake “een new deal voor bestuivers” en bijlage
EU-initiatief inzake bestuivers — Milieu — Europese Commissie (europa.eu)
Werkdocument van de diensten van de Commissie — sleutelfactoren voor voedselzekerheid