Meer documenten
Het Europees kankerbestrijdingsplan: Commissie presenteert eerste landenprofielen in het kader van het Europees register voor ongelijkheden bij kanker
Voorafgaand aan de Wereldkankerdag op 4 februari presenteren de Commissie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) vandaag voor alle EU-lidstaten, Noorwegen en IJsland de eerste landenprofielen in het kader van het Europees register voor ongelijkheden bij kanker.
Uit de profielen blijkt dat de EU-landen in 2018 het aanzienlijk bedrag van bijna 170 miljard euro aan zorg bij kanker hebben uitgegeven. Een andere belangrijke bevinding is dat longkanker nog steeds de meest voorkomende oorzaak voor sterfte aan kanker is. Er blijken ook grote verschillen te bestaan wat betreft de sterftecijfers aan kanker tussen en binnen de EU-landen. Dit kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan verschillen in de blootstelling aan risicofactoren voor kanker maar ook aan het verschil in capaciteit van zorgstelsels om te voorzien in tijdige en vrije toegang tot vroege diagnose en hoogwaardige zorg en behandeling bij kanker. Uit de profielen blijkt dat door vast te stellen wat de problemen zijn en beste praktijken tussen de lidstaten uit te wisselen, landen kunnen worden gesteund bij het tegengaan van de ongelijkheden op het gebied van kanker.
De profielen worden gelanceerd tijdens de “Conferentie over kanker — kansengelijkheid, uitmuntendheid en innovatie: voor iedereen moderne zorg bij kanker”, een conferentie op hoog niveau in het kader van het Europees kankerbestrijdingsplan die gezamenlijk door de Commissie en het Zweedse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie wordt georganiseerd.
Verdere bevindingen van de landenprofielen voor kanker
In de profielen worden andere belangrijke feiten benadrukt:
- 26 % van de sterfte in de EU is het gevolg van kanker en daarmee is de ziekte de tweede doodsoorzaak in de EU na hart- en vaatziekten;
- de sterfte aan kanker is in sommige landen bijna twee keer zo hoog als in andere en er zijn grote verschillen in sterfte aan kanker tussen mannen en vrouwen;
- er zijn duidelijke sociaal-economische verschillen bij de sterfte aan kanker. Deze verschillen zijn deels te verklaren op grond van verschillende blootstelling aan risicofactoren zoals roken, obesitas, schadelijk alcoholgebruik of luchtverontreiniging. In het algemeen worden er meer risicofactoren gezien bij mannen en bij lage-inkomensgroepen en laagopgeleiden;
- de problemen waarmee de EU-landen worden geconfronteerd bij het verstrekken van hoogwaardige zorg bij kanker, lopen uiteen. Sommige landen beschikken over voldoende apparatuur maar hebben te kampen met tekorten aan gekwalificeerd personeel, terwijl andere landen beschikken over een groot aantal gekwalificeerde artsen maar een tekort hebben aan bijvoorbeeld radiotherapieapparatuur;
- de uitgaven aan preventie zijn de afgelopen jaren gestegen. De uitgaven voor preventie vormen echter maar 3,4 % van de totale uitgaven aan de gezondheidszorg.
Maatregelen ter bestrijding van ongelijkheid op EU-niveau
De Commissie heeft in recordtijd al veel maatregelen van het Europees kankerbestrijdingsplan uitgevoerd. De Commissie heeft onlangs op 23 januari het startschot voor het Europees initiatief voor beeldvorming bij kanker gegeven om zorgaanbieders, onderzoeksinstellingen en innovatoren te ondersteunen bij het optimaal gebruiken van innovatieve gegevensgestuurde oplossingen voor de behandeling van en de zorg bij kanker.
De nieuwe aanbeveling van de Raad over kankerscreening die in december 2022 is goedgekeurd, is ook een belangrijk onderdeel van een nieuwe, door de EU gefinancierde kankerscreeningregeling. Deze regeling is erop gericht om screening op borst-, baarmoederhals- en colorectale kanker aan te bieden aan 90 % van de Europeanen die ervoor in aanmerking komen. De regeling is uitgebreid naar long- en prostaatkanker en onder bepaalde omstandigheden naar maagkanker.
Het komende jaar wordt werk gemaakt van meer dan dertig maatregelen. Een van de belangrijkste initiatieven zal een voorstel van de Commissie zijn voor een aanbeveling van de Raad over kanker die door vaccinatie kan worden voorkomen. Een ander belangrijk initiatief bestaat uit een bijwerking van de aanbeveling van de Raad uit 2009 betreffende rookvrije ruimten om burgers beter tegen tabak te beschermen en bij te dragen tot de verwezenlijking van de doelstelling van een generatie van niet-rokers tegen 2024.
Achtergrond
Met hulp van de OESO zijn er voor de eerste editie op 1 februari 2023 in totaal 29 landenprofielen voor kanker opgesteld (EU-27, IJsland en Noorwegen). De profielen dienen als instrument om ongelijkheden op het gebied van kankerpreventie en -zorg vast te stellen. Door de profielen worden belangrijke prestaties, problemen en ongelijkheden binnen elk land verduidelijkt en worden vergelijkingen gemaakt tussen de bevindingen voor individuele landen en de situatie voor de EU als geheel. Dit kan beleidsmakers ondersteunen en investeringen en interventies in het kader van het Europees kankerbestrijdingsplan op regionaal, nationaal en EU-niveau helpen sturen.
Het Europees kankerbestrijdingsplan is een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie die door voorzitter Von der Leyen in 2020 is aangekondigd. Het kankerbestrijdingsplan is in 2021 gelanceerd en bevat een nieuwe EU-aanpak van kankerpreventie, -behandeling en -zorg door middel van een geïntegreerde aanpak van gezondheid op alle beleidsgebieden waarbij meerdere belanghebbenden worden betrokken. In het plan worden tien vlaggenschipinitiatieven en meerdere maatregelen voorgesteld om het hele ziektetraject aan te pakken.
Meer informatie
Factsheet — EU-kankerbestrijdingsplan: waar staan we nu?
Factsheet — landenprofielen voor kanker
Europees register voor ongelijkheden bij kanker
Het Europees plan voor kankerbestrijding
EU-missie inzake kanker — conferentie over jonge kankeroverlevers