Handhaving digitaledienstenverordening: Commissie lanceert Europees Centrum voor algoritmische transparantie

Morgen wordt het Europees Centrum voor algoritmische transparantie (ECAT) officieel geopend door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Commissie in Sevilla, Spanje. De opening wordt gevierd met een openingsevenement dat hier zal worden uitgezonden.

Tijdens het evenement komen vertegenwoordigers van EU-instellingen, de academische wereld, het maatschappelijk middenveld en het bedrijfsleven bijeen om van gedachten te wisselen over de voornaamste uitdagingen en het maatschappelijk belang van toezicht op de manier waarop algoritmische systemen worden gebruikt. Na een videoboodschap van Thierry Breton, commissaris voor Interne Markt, zal het publiek ingaan op de huidige en geplande werkzaamheden van ECAT, met inbegrip van een eerste presentatie van het potentieel ervan via live demo's.

De rol van ECAT in het kader van de digitaledienstenverordening

De digitaledienstenverordening legt risicobeheersvereisten op voor bedrijven die door de Europese Commissie zijn aangewezen als zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines. In dit kader zullen aangewezen platforms een breed scala aan systeemrisico's op hun platforms moeten identificeren, analyseren en beperken. Dat kan gaan van de wijze waarop illegale inhoud en desinformatie via hun diensten kunnen worden versterkt tot de gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting en de mediavrijheid. Evenzo moeten specifieke risico's worden beoordeeld en beperkt in verband met gendergerelateerd geweld online, de bescherming van minderjarigen online en hun geestelijke gezondheid. De risicobeperkingsplannen van aangewezen platforms en zoekmachines zullen worden onderworpen aan een onafhankelijke audit en toezicht door de Europese Commissie.    

ECAT zal de Commissie interne technische en wetenschappelijke expertise ter beschikking stellen om ervoor te zorgen dat algoritmische systemen die door de zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines worden gebruikt, voldoen aan de vereisten inzake risicobeheer en -beperking en transparantie in de digitaledienstenverordening. Dit omvat onder meer de uitvoering van technische analyses en evaluaties van algoritmen. Een interdisciplinair team van gegevenswetenschappers, AI-deskundigen, sociale wetenschappers en juridische deskundigen zal deskundigheid bundelen om werking van die algoritmen te beoordelen en beste praktijken voor te stellen om de gevolgen ervan te beperken. Dit zal van cruciaal belang zijn om te zorgen voor een grondige analyse van de transparantieverslagen en de zelfbeoordeling van risico's die door de aangewezen ondernemingen worden ingediend, en om inspecties uit te voeren in hun systemen wanneer de Commissie daarom verzoekt.

Deze missie kon niet worden uitgevoerd zonder voldoende onderzoeks- en prognosecapaciteit, die ook inherent zijn aan de aanpak van ECAT. De reeds lang bestaande deskundigheid van de onderzoekers van het JRC op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) heeft al een belangrijke rol gespeeld bij de voorbereiding van andere belangrijke onderdelen van de regelgeving, zoals de AI-verordening, het gecoördineerde plan inzake AI en de evaluatie ervan in 2021. Op deze kennis zal worden voortgebouwd om deze verder uit te breiden. ECAT-onderzoekers zullen zich niet alleen richten op het identificeren en aanpakken van systeemrisico's die voortvloeien uit zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines, maar ook op de maatschappelijke impact van algoritmen op lange termijn.

Achtergrond

Op 15 december 2020 kwam de Commissie met het voorstel voor de digitaledienstenverordening (DSA), samen met het voorstel voor de digitalemarktenverordening (DMA). Dat pakket moest een omvattend raamwerk bieden voor een veiligere en eerlijkere digitale ruimte voor iedereen. Nadat de medewetgevers van de EU in april 2022 een politiek akkoord hadden bereikt, is de digitaledienstenverordening op 16 november 2022 in werking getreden. Platforms en zoekmachines moesten het aantal maandelijks actieve gebruikers uiterlijk op 17 februari 2023 publiceren. De Commissie analyseert momenteel de publicaties met het oog op de aanwijzing van zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines, die vanaf de aanwijzing vier maanden de tijd zullen hebben om aan alle verplichtingen van de digitaledienstenverordening te voldoen en met name om hun eerste risicobeoordeling in te dienen. Uiterlijk op 17 februari 2024 zal de digitaledienstenverordening van toepassing zijn op alle tussenhandelsdiensten; tegen dezelfde datum moeten de lidstaten coördinatoren voor digitale diensten benoemen.

De DSA is van toepassing op alle digitale diensten die consumenten in contact brengen met goederen, diensten of content. Met de DSA komen er uitgebreide, nieuwe verplichtingen voor onlineplatforms. Deze verplichtingen moeten schadelijke praktijken beperken, onlinerisico's tegengaan en gebruikersrechten online beter beschermen. Daarmee geldt voor digitale platforms een uniek nieuw raamwerk van transparantie en verantwoordingsplicht. Deze regels zijn vormgegeven als één eenvormige set regels voor de EU, zullen gebruikers nieuwe bescherming bieden en bedrijven rechtszekerheid geven overal in de interne markt. De DSA is als regelgevingsinstrumentarium een wereldwijde primeur en legt een internationale benchmark vast voor de wijze waarop regelgevers omgaan met onlineaanbieders van intermediaire diensten.

Meer informatie

Europees Centrum voor algoritmische transparantie (ECAT)

Tekst van het Publicatieblad van de EU over de digitaledienstenverordening

Verordening digitale diensten – Q&A

Feitenpagina over de digitaledienstenverordening

Pakket verordening digitale diensten