Meer documenten
Toespraak over de Staat van de Unie van 2023 door voorzitter Von der Leyen
De originele versie van de toespraak is hier te vinden.
GEHOOR GEVEN AAN DE ROEP VAN DE GESCHIEDENIS
INLEIDING — VANDAAG RESULTATEN BOEKEN OM KLAAR TE ZIJN VOOR MORGEN
Geachte leden van het Parlement,
Over iets minder dan 300 dagen brengen de Europese burgers hun stem uit in onze unieke en bijzondere democratie.
Zoals gebruikelijk bij verkiezingen zullen de kiezers op dat moment stilstaan bij de staat van onze Unie en bij wat hun vertegenwoordigers hebben bereikt.
Maar zij zullen op dat moment ook beslissen wat voor toekomst en welk Europa zij willen.
Miljoenen brengen voor het eerst hun stem uit, van wie de jongsten in 2008 zijn geboren.
In het stemhokje zullen zij hun belangen afwegen.
Ze zullen denken aan de oorlog die aan onze grenzen woedt.
Of aan de gevolgen van een destructieve klimaatverandering.
Aan hoe artificiële intelligentie hun leven zal beïnvloeden.
Of aan hun kansen om in de komende jaren een huis of een baan te vinden.
Onze Unie vandaag weerspiegelt de visie van de mensen die na de Tweede Wereldoorlog droomden van een betere toekomst.
Een toekomst waarin een Unie van naties, democratieën en mensen zou samenwerken om in vrede en welvaart te leven.
Zij geloofden dat Europa het antwoord was op de roep van de geschiedenis.
Wanneer ik met de nieuwe generatie jongeren spreek, zie ik dezelfde visie voor een betere toekomst.
Hetzelfde vurige verlangen om een betere wereld te bouwen.
Dezelfde overtuiging dat in een onzekere wereld Europa opnieuw gehoor moet geven aan de roep van de geschiedenis.
En dat is wat we samen moeten doen.
Geachte leden van het Parlement,
Vooreerst moeten de Europese burgers erop kunnen vertrouwen dat we hun verlangens en angsten ter harte nemen.
In de komende 300 dagen moeten we het werk afmaken dat zij ons hebben toevertrouwd.
Ik wil dit Parlement bedanken voor zijn leidende rol bij een van de meest ambitieuze transformaties die de Unie ooit heeft aangevat.
Ik weet dat sommigen hun twijfels hadden toen ik in 2019 voor u stond met mijn programma voor een groen, digitaal en geopolitiek Europa.
En dat was nog voordat de wereld overhoop werd gehaald door een wereldwijde pandemie en een wrede oorlog op Europees grondgebied.
Maar kijk waar Europa vandaag staat.
Er is een geopolitieke Unie tot stand gekomen, waarin we Oekraïne steunen, ons verzetten tegen de Russische agressie, reageren op een assertief China en investeren in partnerschappen.
We hebben nu een Europese Green Deal, die de spil vormt van onze economie en waarvan de ambitie ongeëvenaard is.
We hebben het pad geëffend voor de digitale transitie en zijn wereldwijd pioniers op het gebied van onlinerechten.
Er is het historische NextGenerationEU, dat goed is voor 800 miljard euro aan investeringen en hervormingen en dat vandaag en morgen fatsoenlijke banen oplevert.
We hebben de basis gelegd voor een gezondheidsunie die heeft bijgedragen aan de vaccinatie van een heel continent — en ook van grote delen van de wereld.
We zijn ons onafhankelijker beginnen opstellen in kritieke sectoren, zoals energie, chips of grondstoffen.
Ik wil u ook bedanken voor het baanbrekende werk op het gebied van gendergelijkheid.
Als vrouw betekent dit veel voor mij.
Dossiers die volgens velen voor altijd geblokkeerd waren, hebben we tot een goed einde gebracht, zoals de richtlijn vrouwelijke bestuurders en de historische toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul.
De richtlijn inzake loontransparantie zorgt voor een wettelijke verankering van het basisbeginsel “gelijk loon voor gelijk werk”.
Er is geen enkele reden waarom een vrouw voor hetzelfde werk minder zou moeten verdienen dan een man.
Maar ons werk is nog lang niet af en we moeten samen blijven ijveren voor vooruitgang.
Ik weet dat dit parlement achter ons voorstel ter bestrijding van geweld tegen vrouwen staat.
Ook het volgende basisbeginsel wil ik wettelijk verankerd zien: nee is nee.
Zonder vrijwaring van geweld kan er geen echte gelijkheid zijn.
Dankzij dit Parlement, de lidstaten en mijn team van commissarissen hebben wij resultaten geboekt voor meer dan 90% van de politieke beleidslijnen die ik in 2019 heb gepresenteerd.
Samen hebben we laten zien dat een moedig Europa de dingen voor elkaar krijgt.
En ons werk is nog lang niet af, dus laten we er samen voor gaan.
Laten we vandaag resultaten boeken om klaar te zijn voor morgen.
EUROPESE GREEN DEAL
Geachte leden van het Parlement,
Vier jaar geleden was de Europese Green Deal ons antwoord op de roep van de geschiedenis.
En deze zomer — de warmste ooit in Europa gemeten — heeft ons nog eens met de neus op de feiten gedrukt.
Griekenland en Spanje kregen te maken met verwoestende bosbranden, om slechts een paar weken later opnieuw getroffen te worden door zware overstromingen.
We waren getuige hoe extreme weersomstandigheden kunnen leiden tot chaos en dodelijke slachtoffers— van Slovenië tot Bulgarije en overal in onze Unie.
Dit is de realiteit van een planeet die haar kookpunt heeft bereikt.
De Europese Green Deal is ontstaan uit de noodzaak om onze planeet te beschermen.
Maar hij was ook bedoeld als een kans om onze toekomstige welvaart in stand te houden.
Wij hebben bij de start van ons mandaat gekozen voor een langetermijnperspectief met de klimaatwet en de doelstelling voor 2050.
We hebben de klemtoon binnen de klimaatagenda verschoven naar het economische.
Dit gaf ons een duidelijke koers voor investeringen en innovatie.
En we hebben al gezien dat deze groeistrategie vruchten afwerpt op korte termijn.
De Europese industrie laat elke dag zien dat zij klaar is om deze transitie aan te sturen.
Zij laat zien dat modernisering en decarbonisatie hand in hand kunnen gaan.
De afgelopen vijf jaar is het aantal schone staalfabrieken in de EU gestegen van nul tot 38.
We trekken nu meer investeringen in schone waterstof aan dan de VS en China samen.
Morgen ben ik in Denemarken om samen met premier Mette Frederiksen getuige te zijn van die innovatie.
We zullen er het eerste containerschip dopen dat wordt aangedreven door schone methanol uit zonne-energie.
Dit is de kracht van Europa's reactie op de klimaatverandering.
De Europese Green Deal biedt de nodige kaders, stimulansen en investeringen, maar het zijn de mensen, de uitvinders en de ingenieurs die zorgen voor de oplossingen.
En daarom, geachte Parlementsleden,
blijft in deze volgende fase van de Europese Green Deal één ding ongewijzigd.
We blijven de Europese industrie gedurende deze hele transitie steunen.
We zijn van start gegaan met een pakket maatregelen — van de verordening voor een nettonulindustrie tot de verordening inzake kritieke grondstoffen.
In het kader van onze industriestrategie kijken we wat de risico's en behoeften zijn van elk ecosysteem in deze transitie.
We moeten dit werk afmaken.
En daarmee moeten we voor elk industrieel ecosysteem een aanpak ontwikkelen.
Daarom houden we vanaf deze maand een reeks dialogen met de industrie over de transitie naar schone energie.
Het hoofddoel is elke sector te ondersteunen bij de ontwikkeling van zijn bedrijfsmodel voor de decarbonisatie van de industrie.
Omdat we geloven dat deze transitie van essentieel belang is voor het toekomstige concurrentievermogen van Europa.
Maar daarbij gaat het ook over de mensen en hun huidige banen.
Zo is onze windindustrie een Europees succesverhaal.
Deze staat momenteel echter voor een bijzondere combinatie van uitdagingen.
Daarom zullen we, in nauwe samenwerking met de industrie en de lidstaten, een pakket voor windenergie in Europa voorstellen.
We zullen ervoor zorgen dat vergunningen nog sneller worden afgegeven.
We zullen zorgen voor betere veilingsystemen in de hele EU.
We zullen de nadruk leggen op vaardigheden, toegang tot financiering en stabiele toeleveringsketens.
Maar dit gaat over meer dan één sector.
Van wind tot staal, van batterijen tot elektrische voertuigen, onze ambitie is glashelder: de toekomst van onze schone industrie moet “made in Europe” zijn.
Geachte Parlementsleden,
Zo tonen we dat we met de Europese Green Deal
op koers blijven,
ambitieus blijven,
onze strategie voor groei aanhouden,
en blijven ijveren voor een eerlijke en rechtvaardige transitie!
Dus met een rechtvaardig resultaat voor de toekomstige generaties - om op een gezonde planeet te kunnen leven.
En een rechtvaardig parcours voor iedereen die hier de gevolgen van ondervindt - met fatsoenlijk werk en de plechtige belofte niemand achter te laten.
Denk maar aan banen in de maakindustrie en concurrentievermogen: een uitermate actueel onderwerp.
Onze industrie en technologische bedrijven houden van concurrentie.
Zij weten dat wereldwijde concurrentie goed is voor de zaken.
En ervoor zorgt dat in Europa niet alleen goede banen worden gecreëerd maar ook behouden blijven.
Echter, van echte concurrentie is wel alleen maar sprake als zij ook eerlijk is.
Al te vaak worden onze bedrijven uitgesloten van buitenlandse markten of het slachtoffer van marktondermijnend gedrag.
Zij worden vaak onderboden door concurrenten die torenhoge staatssubsidies krijgen.
We zijn niet vergeten hoe de oneerlijke handelspraktijken van China onze zonnepanelensector hebben geschaad.
Heel wat jonge bedrijven werden uit de markt gedrukt door zwaar gesubsidieerde Chinese concurrenten.
Pioniersbedrijven gingen failliet.
Veelbelovende getalenteerde mensen trokken weg om elders hun geluk te beproeven.
Daarom is een eerlijke wereldwijde economie zo belangrijk, de gevolgen voor levens en bestaansmiddelen zijn aanzienlijk.
Hele sectoren en gemeenschappen zijn ervan afhankelijk.
We moeten dus duidelijk voor ogen houden welke risico's we lopen.
Neem bijvoorbeeld de elektrische voertuigen.
Die sector is cruciaal voor een schone economie, en heeft een enorm potentieel in Europa.
Maar wereldwijd worden de markten nu overspoeld met goedkopere Chinese elektrische auto's.
De prijs van die auto's wordt met gigantische staatssubsidies kunstmatig laag gehouden.
Dit verstoort onze markt.
En aangezien we dat niet dulden van binnenuit, dulden we dat ook niet van buitenaf.
Vandaag kan ik dan ook aankondigen dat de Commissie een antisubsidieonderzoek start naar elektrische auto's uit China.
Europa staat open voor concurrentie. Maar niet voor een “race to the bottom”.
We moeten onszelf verdedigen tegen oneerlijke praktijken.
Maar even goed moeten wij open communicatielijnen en een open dialoog met China behouden.
Er zijn immers ook thema's waarover wij kunnen en moeten samenwerken.
De risico's beperken, niet de banden, dat zal mijn houding zijn tegenover de Chinese leiders op de top EU-China later dit jaar.
Geachte leden van het Parlement,
In de Europese Unie zijn we trots op onze culturele diversiteit.
Wij vormen het “Europa van de regio's” met een ware schat aan talen, muziek, kunst, tradities, ambachten en culinaire specialiteiten.
Ook de biologische diversiteit van Europa is uniek.
Zo'n 6 500 soorten komen alleen in Europa voor.
In Noord-Europa vormt de Waddenzee een unieke biotoop voor zeldzame dieren- en plantensoorten en voor miljoenen trekvogels is dit werelderfgoed van levensbelang.
En met de Oostzee hebben we de grootste brakwaterzee ter wereld.
Wat zuidelijker liggen de Europese laagvlakten, met grote veengebieden en wetlands.
Deze regio's zijn belangrijke bondgenoten in de strijd tegen de voortschrijdende klimaatverandering.
Beschermde veengebieden en wetlands houden grote hoeveelheden broeikasgassen vast, zorgen voor regionale waterkringlopen en herbergen een unieke biodiversiteit.
En Europa is rijk aan bossen.
De uitgestrekte naaldbossen in het noorden en oosten, de laatste oerbossen van eiken en beuken in Centraal-Europa en de kurkeikenbossen in Zuid-Europa leveren ons onvervangbare goederen en diensten.
Zij binden koolstof, leveren hout en andere producten, zorgen voor vruchtbare bodems en filteren lucht en water.
Biodiversiteit en ecosysteemdiensten zijn voor alle mensen in Europa van vitaal belang.
Als deze natuur verdwijnt, verliezen mensen niet alleen hun bestaansmiddelen, maar ook het gevoel ergens thuis te zijn.
We moeten deze natuurgebieden beschermen.
Daarbij is en blijft het ook onze taak onze voedselvoorziening veilig te stellen, op een manier die in balans is met de natuur.
Vandaag wil ik mijn waardering uitspreken voor onze boeren en hen bedanken voor het feit dat zij erin slagen ons dagelijks van voedsel te voorzien.
Zorgen voor gezond voedsel. Die taak van de agrarische sector is hét uitgangspunt van het Europese landbouwbeleid.
En ook aan voedselautonomie hechten we groot belang.
Daar zorgen onze boeren voor.
Dit is niet vanzelfsprekend, omdat de gevolgen van de Russische agressie tegen Oekraïne, de met droogte, bosbranden en overstromingen gepaarde gaande klimaatverandering, maar ook nieuwe verplichtingen in toenemende mate bepalend zijn voor het werk van boeren en hun inkomenssituatie.
Daar moeten we rekening mee houden.
Velen zetten zich nu al in voor een duurzamere landbouw.
Samen met de mannen en vrouwen in de landbouw moeten we deze nieuwe uitdagingen aangaan.
Alleen zo kunnen we onze voedselveiligheid ook voor de toekomst waarborgen.
Wat we nodig hebben, is meer dialoog en minder polarisatie.
Daarom willen we een strategische dialoog op gang brengen over de toekomst van de landbouw in de EU.
Ik ben en blijf ervan overtuigd dat landbouw en natuurbehoud hand in hand kunnen gaan.
We hebben beide nodig.
ECONOMIE, SOCIAAL BELEID EN CONCURRENTIEVERMOGEN
Geachte Parlementsleden,
Dit mandaat staat in het teken van een billijke transitie voor landbouwers, gezinnen en het bedrijfsleven.
Dit is des te belangrijker nu we te maken krijgen met sterke economische tegenwind.
Ik zie drie belangrijke economische uitdagingen voor onze bedrijven in het komende jaar: we moeten het tekort aan arbeidskrachten en vaardigheden opvangen, de inflatie bestrijden en het gemakkelijker maken voor bedrijven om zaken te doen.
De eerste uitdaging heeft te maken met onze arbeidsmarkt.
We zijn de begindagen van de wereldwijde pandemie niet vergeten.
Iedereen voorspelde toen een nieuwe massale werkloosheidsgolf zoals in de jaren '30 van de vorige eeuw.
Maar wij hebben ervoor gezorgd dat deze voorspelling niet is uitgekomen.
Dankzij SURE - het allereerste Europese initiatief voor werktijdverkorting - hebben we 40 miljoen banen gered.
Dit is Europa's sociale markteconomie in actie.
En daar mogen we trots op zijn!
Vervolgens hebben we de motor van onze economie meteen weer aangezwengeld dankzij NextGenerationEU.
Daar plukken we vandaag de vruchten van.
Europa heeft bijna volledige werkgelegenheid bereikt.
In plaats van miljoenen mensen die op zoek zijn naar een job, zijn miljoenen jobs op zoek naar mensen.
De tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden bereiken recordniveaus - niet alleen hier maar in alle grote economieën.
74 % van alle kleine en middelgrote ondernemingen geeft aan te kampen met tekorten aan vaardigheden.
Tijdens het toeristische hoogseizoen zijn restaurants en bars in Europa minder lang open omdat ze geen personeel kunnen vinden.
In ziekenhuizen worden ingrepen uitgesteld omdat er onvoldoende verpleegkundigen zijn.
En twee op de drie Europese bedrijven die op zoek zijn naar IT-specialisten kunnen er geen vinden.
Tegelijkertijd hebben miljoenen ouders - vooral moeders - het moeilijk om werk en gezin te combineren, omdat er geen kinderopvang is.
En 8 miljoen jongeren hebben geen baan of volgen geen onderwijs of opleiding.
Zij moeten hun dromen voorlopig opbergen, hun leven staat op stand-by.
Dit veroorzaakt niet alleen veel persoonlijk leed, maar is ook een van de belangrijkste knelpunten voor ons concurrentievermogen.
Een tekort aan arbeidskrachten belemmert immers onze capaciteit voor innovatie, groei en welvaart.
We moeten dan ook zorgen voor betere toegang tot de arbeidsmarkt, in de eerste plaats voor jongeren en vrouwen.
En we hebben gekwalificeerde migranten nodig.
Bovendien moeten we reageren op de verregaande verschuivingen op het gebied van technologie, samenleving en demografie.
Daarvoor moeten we een beroep doen op de deskundigheid van bedrijven en vakbonden, onze sociale partners.
Bijna veertig jaar geleden riep Jacques Delors de bijeenkomst van Hertoginnedal samen, hetgeen het begin betekende van het Europees sociaal overleg.
Sindsdien hebben de sociale partners vormgegeven aan de Unie zoals wij die vandaag kennen - zij stonden garant voor vooruitgang en welvaart voor miljoenen mensen.
En nu de wereld om ons heen sneller verandert dan ooit tevoren, moeten de sociale partners eens te meer centraal staan in onze toekomst.
We moeten samen de uitdagingen voor de arbeidsmarkt onder de loep nemen, van tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden tot nieuwe uitdagingen ten gevolge van AI.
Daarom zullen wij, samen met het Belgische voorzitterschap van volgend jaar, een nieuwe topontmoeting met de sociale partners organiseren, opnieuw in Hertoginnedal.
De toekomst van Europa zal worden opgebouwd met en door onze sociale partners.
De tweede grote economische uitdaging: aanhoudende hoge inflatie.
Christine Lagarde en de Europese Centrale Bank werken hard om de inflatie onder controle te houden.
Wij beseffen dat een terugkeer naar de doelstelling van de ECB op middellange termijn enige tijd in beslag zal nemen.
Het goede nieuws is dat Europa de energieprijzen stilaan opnieuw heeft doen dalen.
We zijn niet vergeten hoe Poetin gas opzettelijk als wapen gebruikte en hoe dit de angst deed opleven voor blackouts en een energiecrisis zoals in de jaren 70.
Velen dachten dat we niet genoeg energie hadden om de winter door te komen.
Maar we hebben het gehaald.
Omdat we ons als één blok zijn blijven opstellen – we hebben onze vraag gebundeld en hebben samen energie aangekocht.
Tegelijkertijd, en in tegenstelling tot de jaren '70, hebben we van deze crisis gebruik gemaakt om te investeren in hernieuwbare energie en om de transitie naar schone energie te versnellen.
We hebben de kritieke massa van Europa uitgespeeld om de prijzen te doen dalen en onze bevoorrading veilig te stellen.
Eén jaar geleden bedroeg de prijs voor gas in Europa meer dan 300 euro per MWh. Nu is dit ongeveer 35 euro.
We moeten bekijken hoe we dit succesmodel ook op andere domeinen kunnen toepassen, zoals kritieke grondstoffen of schone waterstof.
De derde uitdaging is hoe we het voor Europese bedrijven gemakkelijker kunnen maken om zaken te doen.
Kleine ondernemingen beschikken niet over de nodige capaciteit om om te gaan met ingewikkelde administratie, of worden gehinderd door lange procedures.
Vaak betekent dit dat zij niet al hun tijd nuttig kunnen besteden, en dat zij groeikansen missen.
Daarom zullen wij - vóór het einde van het jaar - een kmo-gezant van de EU aanstellen, die rechtstreeks onder mij valt.
Wij willen rechtstreeks van kleine en middelgrote ondernemingen horen met welke uitdagingen zij dagelijks worden geconfronteerd.
Voor elke nieuwe wetgevingstekst zullen wij de impact op het concurrentievermogen laten toetsen door een onafhankelijke raad.
En volgende maand zullen wij de eerste wetsvoorstellen doen om de rapporteringsverplichtingen op Europees niveau met 25 % te beperken.
Geachte Parlementsleden,
Laat ons eerlijk zijn - dit zal niet gemakkelijk zijn.
Wij zullen uw steun nodig hebben.
Dit vergt immers een gemeenschappelijke inspanning van alle Europese instellingen.
We moeten dan ook samenwerken met de lidstaten, zodat de rapportering ook op nationaal niveau met 25 % afneemt.
Het is tijd dat zakendoen gemakkelijker wordt in Europa!
Maar Europese bedrijven moeten ook toegang hebben tot sleuteltechnologieën om te innoveren, te ontwikkelen en te produceren.
Dit is een kwestie van Europese soevereiniteit, zoals de leiders hebben benadrukt in Versailles.
Voor onze economie en onze nationale veiligheid is het van het allergrootste belang dat Europa zijn voorsprong op het gebied van kritieke en opkomende technologieën behoudt.
Dit Europees industrieel beleid vergt ook gemeenschappelijke Europese financiering.
Daarom hebben wij, in het kader van ons voorstel voor een herziening van de begroting, het STEP-platform voorgesteld.
Met STEP kunnen wij EU-middelen stimuleren, aansturen en als hefboom gebruiken om te investeren in alles van micro-elektronica over kwantumcomputers en AI tot biotechnologie en schone technologie.
Onze bedrijven hebben die steun nu nodig - ik dring er dan ook op aan dat u snel akkoord gaat met ons begrotingsvoorstel.
En ik weet dat ik kan rekenen op dit Parlement.
En dit is nog niet alles wat concurrentievermogen betreft.
We worden geconfronteerd met echte knelpunten in mondiale toeleveringsketens, onder meer door bewust beleid van andere landen.
Denk maar aan China's uitvoerbeperkingen op gallium en germanium, essentiële grondstoffen voor halfgeleiders en zonnepanelen.
Hieruit blijkt waarom het zo belangrijk is voor Europa om zijn economische veiligheid te versterken - door risicobeperking, niet door loskoppeling.
En ik ben heel fier dat dit concept op brede steun kon rekenen van cruciale partners, van Australië tot Japan en de Verenigde Staten.
Ook veel andere landen over de hele wereld willen samenwerken.
Veel landen zijn te sterk afhankelijk van één leverancier voor kritieke mineralen.
Andere - van Latijns-Amerika tot Afrika – willen lokale verwerkings- en raffinage-industrieën uitbouwen, in plaats van hun grondstoffen alleen maar uit te voeren naar het buitenland.
Daarom zullen wij later dit jaar de eerste vergadering van onze nieuwe Club voor kritieke grondstoffen organiseren.
Tegelijkertijd blijven wij voorstander van open en eerlijke handel.
Tot dusver hebben wij nieuwe vrijhandelsovereenkomsten gesloten met Chili, Nieuw-Zeeland en Kenia.
Wij streven ernaar om vóór het einde van dit jaar ook een akkoord te bereiken met Australië, Mexico en Mercosur.
En snel daarna met India en Indonesië.
Slimme handel zorgt voor goede banen en welvaart.
Geachte Parlementsleden,
Deze drie uitdagingen - de arbeidsmarkt, inflatie en het ondernemingsklimaat - komen op een ogenblik waarop wij het bedrijfsleven ook vragen om het voortouw te nemen in de schone transitie.
Wij moeten dan ook verder vooruitkijken en nagaan hoe wij concurrerend kunnen blijven tijdens deze transitie.
Daarom heb ik Mario Draghi - een van de knapste economische koppen van Europa - verzocht een verslag voor te bereiden over de toekomst van het Europese concurrentievermogen.
Want Europa zal “alles doen wat nodig is” om zijn concurrentievoordeel te behouden.
DIGITAAL & AI
Geachte leden van het Parlement,
We hebben gezien hoe belangrijk digitale technologie is wanneer het erom gaat te ondernemen of het leven makkelijker te maken.
Veelzeggend in dit verband is dat we het streefdoel van 20 % investeringen in digitale projecten van NextGenerationEU ruim hebben overtroffen.
Lidstaten hebben die investeringen gebruikt om hun gezondheidszorg, rechtspraak of vervoersnetwerk te digitaliseren.
Tegelijk heeft Europa ook het voortouw genomen bij het beheersen van de risico's van een digitale wereld.
Het internet is ooit ontstaan als instrument om kennis te delen, de blik te verruimen en mensen te verbinden.
Maar het heeft ook voor enorme uitdagingen gezorgd: desinformatie, verspreiding van schadelijke content, risico's voor de privacy van onze data.
Dat alles heeft geleid tot een gebrek aan vertrouwen en een schending van de grondrechten van mensen.
Europa heeft hierop gereageerd en is nu de mondiale pionier van rechten van burgers in de digitale wereld geworden.
De Digital Services Act (DSA) en de Digital Markets Act (DMA) zorgen voor een veiligere digitale ruimte waar grondrechten beschermd zijn.
Ook bieden ze garanties voor eerlijkheid, nu de verantwoordelijkheden van big tech duidelijk zijn vastgelegd.
Dit is een historische prestatie – en daar mogen we best trots op zijn.
Hetzelfde geldt voor artificiële intelligentie (AI).
AI zal de gezondheidszorg verbeteren, de productiviteit bevorderen en klimaatverandering helpen tegen te gaan.
Toch zijn er ook de zeer reële dreigingen die we niet mogen onderschatten.
Honderden vooraanstaande AI-ontwikkelaars, onderzoekers en deskundigen waarschuwden ons onlangs met deze verklaring:
“Het verkleinen van de risico's op uitsterven als gevolg van AI moet een wereldwijde prioriteit zijn, net zoals andere maatschappelijke risico's zoals pandemieën en een kernoorlog.”
AI is een algemene technologie die toegankelijk en krachtig is en kan worden aangepast voor een breed scala toepassingen – civiel én militair.
Bovendien evolueert AI zelfs sneller dan de ontwikkelaars ervan hadden verwacht.
Daarom begint de tijd nu echt te dringen om met zin voor verantwoordelijkheid de sturing van deze technologie in handen te nemen.
Het is mijn overtuiging dat Europa, samen met zijn partners, de weg moet banen naar een nieuw mondiaal kader voor AI, dat berust op drie kernelementen: vangrails, governance en sturing van innovatie.
Allereerst, vangrails.
Onze topprioriteit moet het zijn om ervoor te zorgen dat AI zich op mensgerichte, transparante en verantwoorde wijze ontwikkelt.
Daarom heb ik in mijn politieke beleidslijnen toegezegd om in de eerste honderd dagen met een wetgevingsaanpak te komen.
We zijn met de AI-verordening gekomen – de eerste omvattende innovatiebevorderende AI-wetgeving ter wereld.
En ik wil dit Parlement en de Raad hier bedanken voor hun onvermoeibare inzet voor deze baanbrekende wetgeving.
Onze AI-verordening is nu al een blauwdruk voor de hele wereld.
Nu moet onze aandacht gaan naar het zo snel mogelijk goedkeuren van deze regels en de omzetting daarvan in de praktijk.
De tweede pijler is governance.
Momenteel zijn we bezig de fundamenten te leggen voor één governancesysteem in Europa.
We moeten echter ook onze krachten bundelen met onze partners, zodat er een mondiale aanpak komt om de impact van AI op onze samenlevingen te doorgronden.
Denk daarbij aan de onschatbare bijdrage die het IPCC voor het klimaat levert. Dit internationale panel biedt beleidsmakers de recentste wetenschappelijke stand van zaken.
Ik denk dat we een vergelijkbare instantie nodig hebben voor AI – wat betreft de risico's en de voordelen ervan voor de mensheid.
We moeten samen met wetenschappers, techbedrijven en onafhankelijke deskundigen om de tafel gaan zitten.
Zo kunnen we snel met een internationaal gecoördineerde respons komen – daarbij voortbouwend op de inspanningen van initiatieven zoals het Hiroshima-proces.
De derde pijler is innovatie sturen op een verantwoorde wijze.
Dankzij onze investeringen de afgelopen jaren is Europa nu leider op het gebied van supercomputing – met drie van de vijf krachtigste supercomputers ter wereld.
We moeten dit in ons voordeel gebruiken.
Daarom kan ik vandaag een nieuw initiatief aankondigen dat onze hoogperformante computers openstelt voor AI-start-ups zodat ze hun modellen daarop kunnen trainen.
Maar dit is maar een deel van de inspanningen die ons wachten bij het sturen van innovatie.
We hebben een open dialoog nodig met wie AI ontwikkelt en inzet.
Dat gebeurt in de Verenigde Staten, waar zeven grote techbedrijven al afspraken hebben gemaakt over een stel vrijwillige regels rond veiligheid, beveiliging en vertrouwen.
Het gebeurt ook hier, nu we zullen samenwerken met AI-bedrijven zodat deze zich vrijwillig committeren aan de beginselen van de AI-verordening nog voordat deze van kracht wordt.
Nu komt het er voor ons op aan om al deze initiatieven te bundelen tot internationale minimumnormen voor een veilig en ethisch gebruik van AI.
MONDIAAL, MIGRATIE EN VEILIGHEID
Geachte leden van het Parlement,
Toen ik hier vier jaar geleden stond, verklaarde ik dat, als we intern eensgezind zijn, niemand ons van buitenaf zal kunnen verdelen.
Dat was ook de achterliggende gedachte van de Geopolitieke Commissie.
Onze Team Europa-aanpak zorgde ervoor dat we meer strategisch, assertiever en eensgezinder konden optreden.
Dit is nu belangrijker dan ooit tevoren.
Ons hart bloedt wanneer we het hoge dodental in Libië en Marokko zien als gevolg van de zware overstromingen en de aardbeving.
Europa zal altijd klaar staan om de nodige bijstand te leveren.
Of denk aan de Sahel, een van de armste regio's, maar uit demografisch oogpunt wel een van de snelst groeiende regio's.
Door de opeenvolgende militaire staatsgrepen zal de regio in de komende jaren onstabieler worden.
Rusland laat zijn invloed gelden en profiteert ook van de chaos.
En de regio is een vruchtbare voedingsbodem geworden voor het opkomende terrorisme.
Dit is een directe bron van zorg voor Europa – zowel voor onze veiligheid als onze welvaart.
Daarom moeten we ten aanzien van Afrika blijk geven van dezelfde eensgezindheid als voor Oekraïne.
De klemtoon moet daarbij liggen op onze samenwerking met legitieme regeringen en regionale organisaties.
En we moeten een partnerschap uitbouwen waarbij beide partijen baat hebben – met aandacht voor gedeelde thema's voor Europa en Afrika.
Daarom zullen we, samen met hoge vertegenwoordiger Borrell, werken aan een nieuwe strategische benadering om verdere stappen te zetten op de komende EU-AU-top.
Geachte leden van het Parlement,
De geschiedenis staat niet stil.
Rusland voert een grootschalige oorlog die indruist tegen de basisbeginselen van het VN-Handvest.
Dit heeft grote bezorgdheid gewekt in landen van Centraal-Azië tot aan de Indo-Pacifische regio.
Die landen maken zich zorgen dat zij in een wetteloze wereld misschien hetzelfde lot zullen ondergaan als Oekraïne.
We zien hoe sommigen duidelijk pogingen ondernemen om terug te keren naar blokdenken – en zo landen tussen die blokken proberen te isoleren en te beïnvloeden.
Dit gebeurt net op een moment dat er bij vele opkomende economieën een onderliggend ongenoegen leeft over de wijze waarop het beleid van de instellingen en de globalisering voor hen uitpakken.
Die zorgen zijn legitiem.
Deze opkomende economieën zijn – met hun bevolking en natuurlijke rijkdommen – onmisbare bondgenoten bij het bouwen aan een schonere, veiligere en welvarendere wereld.
Europa zal steeds met hen samenwerken om het internationale bestel te hervormen en te verbeteren.
We willen het voortouw nemen bij de inspanningen om de op regels gebaseerde orde eerlijker te maken en de verdeling gelijkmatiger.
Dit betekent ook dat we zullen samenwerken met nieuwe én oude partners, zodat we nauwer verbonden zijn.
En het aanbod dat Europa met zijn Global Gateway doet is echt uniek.
De Global Gateway is transparanter, duurzamer en economisch aantrekkelijker.
Vorige week nog was ik in New Delhi om het meest ambitieuze project van onze generatie te ondertekenen.
De Economische Corridor India - Midden-Oosten - Europa.
Dit moet de tot dusver kortste verbinding worden tussen India, de Arabische Golf en Europa. Met een spoorverbinding zal de handel tussen India en Europa 40 % sneller verlopen.
Met een stroomkabel en een pijpleiding voor schone waterstof – om de handel in schone energie tussen Azië, het Midden-Oosten en Europa te stimuleren.
Met een snelle datakabel die een aantal van de meest innovatieve digitale ecosystemen ter wereld met elkaar moet verbinden, en die over de hele lijn zakelijke kansen moet creëren.
Dit zijn state-of-the-art-verbindingen voor de wereld van morgen.
Sneller, korter, schoner.
En de Global Gateway maakt ook echt het verschil.
Ik mocht het zelf zien in Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en in Afrika – van de uitbouw van een lokale waterstofeconomie met Namibië en Kenia tot de ontwikkeling van een digitale economie met de Filippijnen.
Dit zijn investeringen in de economie van onze partners.
Maar het zijn ook investeringen in de welvaart en veiligheid van Europa – in een wereld die volop in beweging is.
Geachte leden van het Parlement,
Elke dag dwingen conflicten, klimaatverandering en instabiliteit mensen om elders hun toevlucht te zoeken.
Ik ben er altijd vast van overtuigd geweest dat migratie moet worden beheerd.
Dat vraagt geduld.
Inspanningen op lange termijn, samen met onze partners.
En bovenal eenheid binnen onze Unie.
Dat is de geest van het nieuwe migratie- en asielpact.
Toen ik aantrad, leek een compromis onmogelijk.
Maar met het pact hebben we een nieuw evenwicht gevonden.
Tussen bescherming van de grenzen en bescherming van personen.
Tussen soevereiniteit en solidariteit.
Tussen veiligheid en menselijkheid.
We hebben naar alle lidstaten geluisterd.
We hebben naar alle migratieroutes gekeken.
En we hebben de geest van het pact vertaald in praktische oplossingen.
We hebben snel en eensgezind gereageerd op de hybride aanval van Belarus.
Wij hebben nauw samengewerkt met onze partners in de Westelijke Balkan en hebben de irreguliere stromen teruggedrongen.
Met Tunesië hebben we een partnerschap gesloten dat wederzijdse voordelen biedt, niet alleen voor migratie, maar ook voor onderwijs, beroepsvaardigheden, energie en veiligheid.
En nu willen we werken aan soortgelijke overeenkomsten met andere landen.
We hebben de bescherming van de grenzen versterkt.
De Europese agentschappen zijn intensiever met de lidstaten gaan samenwerken.
Ik wil in het bijzonder Bulgarije en Roemenië bedanken voor hun voortrekkersrol; zij hebben goede praktijken op het gebied van asiel en terugkeer onder de aandacht gebracht.
Dit is nu wel bewezen: Bulgarije en Roemenië maken deel uit van ons Schengengebied.
Laten we hen eindelijk, zonder verdere vertraging, verwelkomen!
Dames en heren,
Ons werk inzake migratie is gebaseerd op de overtuiging dat eenheid binnen handbereik ligt.
Een akkoord over het pact is nog nooit zo dichtbij geweest.
Het Parlement en de Raad hebben een historische kans om dit tot een goed einde te brengen.
Laten we tonen dat Europa migratie efficiënt en met mededogen kan beheren.
Laten we het werk voltooien!
Geachte leden van het Parlement,
We weten dat migratie niet-aflatende inspanningen vereist.
En nergens is dat belangrijker dan in de strijd tegen mensensmokkelaars.
Met hun leugens trekken zij immers wanhopige mensen aan.
Zij slepen deze mensen mee op dodelijke routes door de woestijn. Of duwen hen op bootjes die niet zeewaardig zijn.
De werkwijze van deze smokkelaars evolueert voortdurend.
Maar onze wetgeving is al ruim 20 jaar oud en moet dringend worden geactualiseerd.
Wat we nodig hebben is nieuwe wetgeving en een nieuwe beheerstructuur.
Wat we nodig hebben is een striktere toepassing van de wet. Van gerechtelijke procedures. En een grotere rol voor onze agentschappen — Europol, Eurojust en Frontex.
En we moeten samenwerken met onze partners om dit wereldwijde probleem van mensenhandel te bestrijden.
Daarom zal de Commissie een internationale conferentie over de bestrijding van mensenhandel organiseren.
Het is tijd om een einde te maken aan deze gruwelijke misdaad!
Geachte leden van het Parlement,
Op de dag waarop Russische tanks Oekraïne binnenreden is een jonge Oekraïense moeder naar Praag vertrokken om er haar kind in veiligheid te brengen.
Toen de Tsjechische grenswacht haar paspoort afstempelde, begon ze te huilen.
Haar zoon begreep het niet en vroeg zijn moeder waarom ze huilde.
Ze antwoordde: “Omdat we thuiskomen.”
“Maar dit is Oekraïne niet,” zei hij.
Ze verklaarde zich nader: “We zijn in Europa.”
Op die dag voelde die Oekraïense moeder dat Europa haar thuis was.
Omdat “thuis is waar we elkaar vertrouwen”.
En de bevolking van Oekraïne kon vertrouwen op hun mede-Europeanen.
Die moeder heette Victoria Amelina.
Ze was een van de grote jonge schrijvers van haar generatie en een onvermoeibare activiste voor gerechtigheid.
Zodra haar zoon in veiligheid was, keerde Victoria terug naar Oekraïne om de oorlogsmisdaden van Rusland te documenteren.
Een jaar later werd ze tijdens een diner met collega's gedood door een Russische ballistische raket.
Net als talloze andere onschuldige burgers werd ze het slachtoffer van een Russische oorlogsmisdaad.
Amelina was die dag samen met drie vrienden, waaronder Héctor Abad Faciolince, een schrijver uit Colombia.
Hij neemt deel aan de campagne “Aguanta, Ucrania” – “Resist, Ukraine”, die is opgezet om Latijns-Amerikanen te informeren over de Russische aanvalsoorlog en aanvallen op burgers.
Héctor kon zich echter nooit voorstellen dat hij zelf het doelwit zou worden.
Later zei hij niet te weten waarom hij bleef leven en zij stierf.
Maar nu vertelt hij de wereld over Victoria. Om de herinnering aan haar levend te houden en een einde te maken aan deze oorlog.
En ik ben vereerd dat Héctor vandaag bij ons is.
En ik wil u verzekeren dat we de herinnering aan Victoria – en alle andere slachtoffers – levend zullen houden.
Aguanta, Ucrania. Slava Ukraini!
Geachte leden van het Parlement,
We zullen bij elke stap aan de zijde van Oekraïne staan.
Zolang dat nodig is.
Sinds het begin van de oorlog hebben vier miljoen Oekraïners in onze Unie een toevluchtsoord gevonden.
En ik wil hen zeggen dat zij nu even welkom zijn als toen in die noodlottige eerste weken.
We hebben ervoor gezorgd dat zij toegang hebben tot huisvesting, gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en nog veel meer.
Geachte leden van het Parlement,
Europa heeft zo gehoor gegeven aan de roep van de geschiedenis.
Ik ben er dan ook trots op te kunnen aankondigen dat de Commissie zal voorstellen onze tijdelijke bescherming voor Oekraïners in de EU te verlengen.
We zullen Oekraïne blijven steunen.
We hebben dit jaar alleen al 12 miljard euro beschikbaar gesteld om lonen en pensioenen te helpen betalen.
Om ziekenhuizen, scholen en andere diensten draaiende te houden.
En met ons ASAP-voorstel verhogen we de munitieproductie om tegemoet te komen aan de onmiddellijke behoeften van Oekraïne.
Maar we kijken ook naar de toekomst.
Daarom hebben we voor een periode van vier jaar 50 miljard euro extra voorgesteld voor investeringen en hervormingen.
Dit zal Oekraïne helpen een toekomst te bouwen en opnieuw een modern en welvarend land te worden.
En die toekomst is duidelijk.
Dit Parlement heeft zich daarover uitdrukkelijk uitgesproken: de toekomst van Oekraïne ligt in onze Unie.
De toekomst van de Westelijke Balkan ligt in onze Unie.
De toekomst van Moldavië ligt in onze Unie.
En ik weet hoe belangrijk het EU-perspectief is voor zovele mensen in Georgië.
Geachte leden van het Parlement,
Ik ben mijn toespraak begonnen met Europa dat gehoor geeft aan de roep van de geschiedenis.
En de geschiedenis roept ons nu op om te werken aan de voltooiing van onze Unie.
In een wereld waarin sommigen landen één voor één proberen in te palmen, kunnen we het ons niet veroorloven onze mede-Europeanen aan hun lot over te laten.
In een wereld waarin omvang en gewicht van belang zijn, is het duidelijk in de strategische en veiligheidsbelangen van Europa om onze Unie te voltooien.
Maar naast de politiek en geopolitiek ervan moeten we een beeld krijgen van wat op het spel staat.
We moeten een visie voor een succesvolle uitbreiding uitstippelen.
Een Unie met meer dan 500 miljoen mensen die in een vrije, democratische en welvarende Unie leven.
Een Unie met jongeren die vrij kunnen wonen, studeren en werken.
Een Unie met vitale democratieën waarin de rechterlijke macht onafhankelijk is, oppositie wordt geëerbiedigd en journalisten worden beschermd.
Omdat de rechtsstaat en de grondrechten altijd de basis zullen vormen van onze Unie — in de huidige en toekomstige lidstaten.
Daarom heeft de Commissie van de verslagen over de rechtsstaat een belangrijke prioriteit gemaakt.
We werken nu nauw samen met de lidstaten om de vooruitgang en punten van zorg in kaart te brengen, en aanbevelingen te doen voor het komende jaar.
Dit heeft gezorgd voor verantwoordingsplicht ten aanzien van dit Parlement en de nationale parlementen.
Het heeft een dialoog tussen de lidstaten mogelijk gemaakt.
En het leidt tot resultaten.
Ik ben van mening dat hetzelfde mogelijk is voor toekomstige lidstaten.
Daarom ben ik zeer blij te kunnen aankondigen dat we de verslagen over de rechtsstaat zullen openstellen voor de toetredingslanden die nog sneller aan de slag gaan.
Dit zal hen op gelijke voet met de lidstaten plaatsen.
Het zal hen ondersteunen bij hun hervormingsinspanningen.
En het zal ertoe bijdragen dat onze toekomst een Unie van vrijheid, rechten en waarden voor iedereen is.
Geachte leden van het Parlement,
Dit is in ons gezamenlijk belang.
Denk aan de grote uitbreiding van 20 jaar geleden.
Die noemden we toen de Europese welkomstdag.
Het was een triomf van vastberadenheid en hoop op de lasten van het verleden.
En in de 20 jaar die sindsdien zijn verstreken, hebben we een economisch succesverhaal gezien dat het leven van miljoenen mensen heeft verbeterd.
Ik wil dat we uitkijken naar de volgende Europese welkomstdag en de volgende economische succesverhalen.
We weten dat dit niet gemakkelijk gaat.
Toetreding is gebaseerd op verdienste — en de Commissie zal dit beginsel altijd verdedigen.
Dit proces vergt hard werk en leiderschap.
Maar er is al veel vooruitgang geboekt.
We hebben vastgesteld dat Oekraïne al grote stappen heeft gezet sinds we het land de status van kandidaat-lidstaat hebben verleend.
En we hebben vastgesteld dat andere kandidaat-lidstaten vastbesloten zijn hervormingen door te voeren.
Geachte leden van het Parlement,
Het is nu tijd voor ons om daar iets tegenover te stellen.
En dat betekent dat we moeten nadenken over hoe we klaar kunnen zijn voor een voltooide Unie.
We moeten oude, binaire discussies over de uitbreiding achter ons laten.
Dit is geen kwestie van verdieping van de integratie of uitbreiding van de Unie.
We kunnen en moeten beide doen.
Om ons het geopolitieke gewicht en het vermogen om op te treden te geven.
Dit is wat onze Unie altijd heeft gedaan.
Elke uitbreidingsgolf ging gepaard met een politieke verdieping.
We gingen van kolen en staal naar volledige economische integratie.
En na de val van het IJzeren Gordijn hebben we een economisch project omgevormd tot een echte Unie van mensen en staten.
Ik ben van mening dat de volgende uitbreiding ook een katalysator voor vooruitgang moet zijn.
We zijn met 27 begonnen aan de opbouw van een gezondheidsunie.
En ik geloof dat we die met meer dan 30 kunnen voltooien.
We zijn met 27 begonnen aan de opbouw van een Europese defensie-unie.
En ik geloof dat we die met meer dan 30 kunnen voltooien.
We hebben aangetoond dat we een geopolitieke unie kunnen zijn en hebben laten zien dat we snel kunnen handelen wanneer we verenigd zijn.
En ik ben van mening dat Team Europa ook werkt met meer dan 30.
Geachte leden van het Parlement,
Ik weet dat dit Parlement er ook zo over denkt.
En het Europees Parlement is altijd een van de drijvende krachten achter de Europese integratie geweest.
Dit is al decennialang het geval.
En ook vandaag.
En ik zal dit Parlement altijd steunen — en al degenen die de EU willen hervormen om haar beter te laten werken voor de burgers.
En ja, dat betekent, onder meer door middel van een Europese Conventie en een wijziging van het Verdrag indien en waar dat nodig is!
Maar we kunnen niet — en mogen niet — wachten op een Verdragswijziging om vooruitgang te boeken met de uitbreiding.
Een Unie die klaar is voor uitbreiding kan sneller worden verwezenlijkt.
Dat betekent dat praktische vragen moeten worden beantwoord over hoe een Unie van meer dan 30 landen in de praktijk zal werken.
En met name over ons vermogen om op te treden.
Het goede nieuws is dat bij elke uitbreiding degenen die zeiden dat die ons minder efficiënt zou maken, ongelijk bleken te hebben.
Kijk naar de afgelopen jaren.
We hebben met 27 overeenstemming bereikt over NextGenerationEU.
We zijn met 27 overeengekomen om vaccins te kopen.
We zijn het in een recordtijd eens geworden over sancties — ook met 27.
We zijn overeengekomen om aardgas aan te kopen — niet alleen met 27, maar ook met Oekraïne, Moldavië en Servië.
Het is dus mogelijk.
Maar we moeten elk beleidsgebied nader bekijken en zien welke gevolgen een grotere Unie daarvoor zou hebben.
Daarom zal de Commissie beginnen te werken aan een reeks pre-toetredingsbeleidsevaluaties om na te gaan hoe elk gebied aan een grotere Unie moet worden aangepast.
We zullen moeten nadenken over hoe onze instellingen zouden werken — hoe het Parlement en de Commissie er zouden uitzien.
We moeten de toekomst van onze begroting bespreken, en meer bepaald hoe zij wordt gefinancierd, wat ermee wordt gefinancierd en hoe dat ermee wordt gefinancierd.
En we moeten begrijpen hoe geloofwaardige toezeggingen op het gebied van veiligheid kunnen worden gewaarborgd in een wereld waar afschrikking meer dan ooit van belang is.
Dit zijn kwesties die we vandaag moeten behandelen als we klaar willen zijn voor morgen.
De Commissie zal hierbij haar rol vervullen.
Daartoe zullen we onze ideeën voorleggen bij de besprekingen van de leiders die onder het Belgische voorzitterschap zullen worden gehouden.
We zullen ons laten leiden door de overtuiging dat de voltooiing van onze Unie de beste investering in vrede, veiligheid en welvaart voor ons continent is.
Het is dus tijd voor Europa om opnieuw groot te denken en zijn lot in eigen handen te nemen!
CONCLUSIE
Geachte leden van het Parlement,
Victoria Amelina was van mening dat het onze collectieve plicht is om een nieuw verhaal voor Europa te schrijven.
Dit is waar Europa vandaag voor staat.
Op een tijdstip en plaats waar de geschiedenis wordt geschreven.
De toekomst van ons continent hangt af van de keuzes die we vandaag maken.
Van de stappen die we zetten om onze Unie te voltooien.
De burgers van Europa willen een Unie die voor hen opkomt in een tijd van sterke machtsconcurrentie.
Maar ze willen ook een Unie die hen beschermt en dicht bij hen staat, als partner en bondgenoot in hun dagelijkse strijd.
En we zullen naar hun stem luisteren.
Als het van belang is voor de Europeanen, is het van belang voor Europa.
Denk opnieuw aan de visie en verbeelding van de jonge generatie waarmee ik mijn toespraak ben begonnen.
Het is het moment om hen te laten zien dat we een continent kunnen bouwen waar je kunt zijn wie je bent, liefhebben wie je wil en kan mikken zo hoog als je wil.
Een continent dat verzoend is met de natuur en het voortouw neemt op het gebied van nieuwe technologieën.
Een continent dat verenigd is in vrijheid en vrede.
Dit is het moment om opnieuw gehoor te geven aan de roep van de geschiedenis.
Leve Europa!