Meer documenten
NextGenerationEU: uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit vordert goed
De Commissie heeft vandaag haar tweede jaarverslag aangenomen over de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit. Dat is het hervormings- en investeringsinstrument ter waarde van 800 miljard euro dat de hoeksteen vormt van NextGenerationEU.
Het verslag behandelt de vorderingen van de herstel- en veerkrachtfaciliteit bij het vergroten van de economische en sociale veerkracht van de lidstaten en het verwezenlijken van REPowerEU. Dat laatste is het antwoord van de EU op de problemen en de verstoring van de mondiale energiemarkt als gevolg van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne.
De nadruk ligt op de voordelen van dit unieke op resultaten gebaseerde instrument, waarbij EU-middelen alleen worden uitbetaald bij het behalen van overeengekomen mijlpalen en streefdoelen die inspelen op de specifieke uitdagingen van de lidstaten en de prioriteiten van de EU. Uit het verslag blijkt ook dat er grote vooruitgang is geboekt op het gebied van transparantie en bescherming van de financiële belangen van de EU.
De lidstaten, alle relevante belanghebbenden, het Europees Parlement en de Raad hebben nauw samengewerkt om die resultaten te bereiken.
Vooruitgang met de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit
Tot nu toe heeft de Commissie 34 betalingsverzoeken van 21 lidstaten ontvangen en 153,4 miljard euro uitbetaald voor de uitvoering van overeengekomen investeringen en hervormingen. De Raad heeft al vier herziene plannen aangenomen, waaronder REPowerEU-hoofdstukken. Nog eens 17 herziene plannen worden momenteel door de Commissie beoordeeld.
Het verslag bevat talrijke voorbeelden van de manier waarop financiering uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit heeft bijgedragen tot transformerende hervormingen en investeringen. Er is grote vooruitgang geboekt met de uitvoering van alle zes beleidspijlers van de herstel- en veerkrachtfaciliteit. Zo stimuleert de herstel- en veerkrachtfaciliteit positieve veranderingen op het gebied van onder meer de klimaattransitie en de digitale transitie, sociale maatregelen, gezondheidszorg en sociaal-economische en institutionele veerkracht. De effecten zijn niet alleen voelbaar in elke lidstaat maar dragen bij tot economische convergentie en sociale en territoriale cohesie in de hele Unie.
Zo hebben meer dan 6 miljoen mensen onderwijs en opleiding genoten die door de herstel- en veerkrachtfaciliteit worden gefinancierd, hebben 1,4 miljoen bedrijven steun ontvangen, hebben 5,8 miljoen mensen baat gehad bij beschermingsmaatregelen tegen klimaatgerelateerde rampen zoals overstromingen en natuurbranden, en is 22 miljoen megawatt aan energieverbruik bespaard dankzij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtplannen van de lidstaten.
In het kader van de aanhoudende vooruitgang met de uitrol van door de herstel- en veerkrachtfaciliteit gefinancierde maatregelen is de Commissie met succes middelen blijven aantrekken op de kapitaalmarkten om de faciliteit te financieren en is tot nu toe meer dan 44 miljard euro aan groene obligaties van NextGenerationEU uitgegeven.
Hoge mate van transparantie
Bij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit streeft de Commissie naar grote duidelijkheid en transparantie, waarbij ze zelfs verder gaat dan wat wettelijk vereist is. Ze heeft zes richtsnoeren gepubliceerd om nationale autoriteiten te ondersteunen en duidelijkheid te scheppen. Dat is ook het doel van het kader voor mogelijke herzieningen van mijlpalen en streefdoelen, dat in dit verslag is opgenomen.
De Commissie verzamelt een schat aan informatie op de website van de herstel- en veerkrachtfaciliteit, onder meer over afzonderlijke herstel- en veerkrachtplannen. We hebben vandaag vernieuwde landenpagina's gepubliceerd om de rol van de herstel- en veerkrachtfaciliteit in de uitvoering van het REPowerEU-plan beter weer te geven, evenals de wijzigingen in afzonderlijke herstel- en veerkrachtplannen.
Ten gevolgde van de recente herziening van de verordening tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit moeten de lidstaten informatie publiceren over de 100 eindontvangers die de hoogste bedragen uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit ontvangen. De Commissie heeft de lidstaten sindsdien verzocht die gegevens snel beschikbaar te stellen en consolideert ze op het scorebord voor herstel en veerkracht, een onlineportaal dat de vooruitgang volgt bij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit als geheel en van elk nationaal herstel- en veerkrachtplan afzonderlijk. Om de zichtbaarheid en transparantie verder te vergroten, startte de Commissie dit jaar ook een interactieve online kaart met door de herstel- en veerkrachtfaciliteit ondersteunde projecten in elke lidstaat.
Het is ook opmerkelijk dat 11 dialogen op hoog niveau over herstel en veerkracht hebben plaatsgevonden om de herstel- en veerkrachtfaciliteit met het Europees Parlement te bespreken, en dat de Commissie en de lidstaten zijn samengekomen tijdens 21 vergaderingen van de informele deskundigengroep inzake de herstel- en veerkrachtfaciliteit.
Krachtige bescherming van de financiële belangen van de EU
Rekening houdend met de aanbevelingen van het Europees Parlement, de Raad en de Europese Rekenkamer, heeft de Commissie de robuustheid van haar controlekader in 2023 verder versterkt om voor extra zekerheid te zorgen over het correcte gebruik van middelen uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit en de doeltreffende bescherming van de financiële belangen van de Unie, waardoor de primaire verantwoordelijkheid van de lidstaten wordt aangevuld.
De Commissie heeft tot dusver 14 risicogebaseerde controles achteraf uitgevoerd van mijlpalen en streefdoelen om zich er extra van te vergewissen dat de lidstaten correcte informatie verstrekken over het behalen ervan. Nadat de Commissie tijdens de beoordeling van de oorspronkelijke herstel- en veerkrachtplannen had gecontroleerd of de nationale controlesystemen geschikt zijn om de financiële belangen van de Unie te beschermen, heeft zij ook 27 audits van die systemen uitgevoerd en zal zij tegen eind dit jaar alle lidstaten ten minste eenmaal hebben gecontroleerd.
Enkele reacties van de leden van de Commissie:
Voorzitter Ursula von der Leyen: “Het herstel van de economische neveneffecten van de pandemie vordert goed en dat is ook te danken aan NextGenerationEU. We hebben de bouw en de modernisering van ziekenhuizen en scholen gefinancierd, bedrijven en gezinnen ondersteund en de veerkracht van onze Unie versterkt, zodat niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Dit is Europa op zijn best. In dit jaarverslag worden al die verwezenlijkingen samengevat en wordt de weg naar 2026 geschetst.”
Achtergrond
Dit is het tweede van een reeks jaarverslagen van de Commissie over de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit gedurende de hele looptijd ervan, zoals is voorgeschreven in de verordening. Het zal worden meegenomen in de dialoog over de uitvoering van de faciliteit tussen de instellingen van de Unie en met belanghebbenden.
De informatie in dit verslag is gebaseerd op de inhoud van de vastgestelde en door de Commissie beoordeelde herstel- en veerkrachtplannen, op de gegevens die de lidstaten tot april 2023 hebben meegedeeld in het kader van hun halfjaarlijkse rapporteringsverplichting en op de ontwikkelingen bij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit tot 1 september 2023.
Meer informatie
Factsheet over het jaarverslag over de herstel- en veerkrachtfaciliteit
Tweede jaarverslag over de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit
Herstel- en veerkrachtfaciliteit
Geconsolideerde tekst van de verordening tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit