Commissie verwelkomt politiek akkoord over strengere controle op de uitvoer van afvalstoffen

De Commissie is ingenomen met het politieke akkoord dat het Europees Parlement en de Raad afgelopen nacht hebben bereikt over de overbrenging van afvalstoffen, dat ervoor zal zorgen dat de EU meer verantwoordelijkheid neemt voor haar afval en haar milieuproblemen niet naar derde landen uitvoert. De regels zullen ook het gebruik van afval als hulpbron vergemakkelijken. De overeenkomst draagt bij tot de doelstelling van de Europese Green Deal om verontreiniging terug te dringen en de circulaire economie te bevorderen.

De uitvoer van kunststofafval uit de EU naar niet-OESO-landen wordt verboden. Alleen als aan strenge milieuvoorwaarden is voldaan, mogen de afzonderlijke landen deze afvalstoffen vijf jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe regels ontvangen. In het licht van de wereldwijde problemen van de enorme hoeveelheid kunststofafval en de uitdagingen voor het duurzame beheer ervan, streven de EU-wetgevers er met deze maatregel naar aantasting van het milieu en verontreiniging in derde landen als gevolg van kunststofafval dat in de EU wordt geproduceerd, te voorkomen.

Ander afval dat geschikt is voor recycling zal alleen van de EU naar niet-OESO-landen worden uitgevoerd wanneer deze ervoor zorgen dat zij het op duurzame wijze kunnen verwerken. Tegelijkertijd wordt het dankzij moderne gedigitaliseerde procedures gemakkelijker om afval voor recycling binnen de EU over te brengen. Ook de handhaving en samenwerking bij de bestrijding van de handel in afvalstoffen zullen worden versterkt. De nieuwe wet vormt een aanvulling op de nieuwe richtlijn milieucriminaliteit, waarover gisteren ook een politiek akkoord is bereikt.

Ervoor zorgen dat de uitvoer van afval uit de EU duurzaam wordt beheerd

De aangenomen maatregelen inzake de uitvoer van afvalstoffen zullen de norm stellen voor de preventie van milieu- en volksgezondheidsproblemen in derde landen die het gevolg zijn van niet-duurzaam beheer van afval, dat elders is ontstaan. Deze nieuwe verordening zal de uitvoer van afvalstoffen naar niet-OESO-landen alleen toestaan als deze landen de Commissie ervan in kennis stellen dat zij bereid zijn het afval in te voeren en in staat zijn het afval op duurzame wijze te beheren. Voor kunststofafval zal 2.5 jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe wet geen uitvoer naar niet-OESO-landen worden toegestaan, tenzij het land aan strenge voorwaarden kan voldoen — in dit geval zou invoer worden toegestaan, maar slechts vijf jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe regels.

De Commissie zal ook toezicht houden op de uitvoer van afvalstoffen naar OESO-landen en actie ondernemen indien deze uitvoer milieuproblemen veroorzaakt in het land van bestemming. Bovendien moeten alle EU-bedrijven die afval naar landen buiten de EU uitvoeren, ervoor zorgen dat de inrichtingen die hun afval ontvangen, aan een onafhankelijke audit worden onderworpen waaruit blijkt dat zij dit afval op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren.

Ontsluiting van het potentieel van de EU-afvalmarkt om de circulaire economie te stimuleren

Het verkeer van afval voor recycling en hergebruik tussen de lidstaten is van cruciaal belang voor de overgang van de EU naar een circulaire economie en de voorzieningszekerheid van grondstoffen.

De EU zal de huidige procedures voor de overbrenging van afval moderniseren door ze digitaler te maken. Versnelde procedures voor bepaalde in aanmerking komende faciliteiten die door de lidstaten zijn aangewezen, zullen ook eenvoudiger en efficiënter worden gemaakt. Dit zal het voor afval gemakkelijker maken om de circulaire economie in de hele EU weer binnen te dringen, zonder dat het vereiste controleniveau voor dergelijke overbrengingen wordt verlaagd.

Bestrijding van de handel in afvalstoffen

Om de reactie van de EU op de illegale handel in afvalstoffen op te voeren, zal de samenwerking tussen de EU-lidstaten worden geïntensiveerd en zullen er meer afschrikkende sancties worden opgelegd aan criminelen die betrokken zijn bij de illegale handel in afvalstoffen. De Commissie zal ter plaatse kunnen optreden ter ondersteuning van onderzoeken door de lidstaten naar transnationale criminaliteit die verband houdt met de illegale handel in afvalstoffen, met de rechtstreekse betrokkenheid van het Bureau voor fraudebestrijding van de EU (OLAF).

De illegale handel in afvalstoffen is een van de ernstigste milieudelicten van vandaag, die schadelijk is voor het milieu, maar ook voor legitieme bedrijven. Bovendien bestaat er een duidelijk verband tussen de illegale handel in afvalstoffen en de georganiseerde misdaad. Tot een derde van alle overbrengingen van afvalstoffen wordt verondersteld illegaal te zijn en jaarlijks een aanzienlijke illegale winst te genereren.

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen de verordening nu formeel moeten aannemen in overeenstemming met het bereikte politieke akkoord. Zodra de verordening formeel is aangenomen, treedt zij in werking op de^20e dag volgende op die van haar bekendmaking in het Publicatieblad.

De Commissie bereidt zich reeds voor op een snelle uitvoering, bijvoorbeeld door digitale procedures tijdig operationeel te maken en via multilaterale en regionale fora, alsook bilateraal, steun te verlenen aan partnerlanden die zich inspannen om zich aan te passen aan de nieuwe uitvoervereisten. Dit zal naar verwachting ook betere afvalbeheerpraktijken en het gebruik van meer circulaire modellen in de economieën van de partnerlanden van de EU bevorderen.

Achtergrond

De nieuwe verordening is een belangrijke verbintenis in het kader van de Europese Green Deal, het nieuwe actieplan voor de circulaire economie, het actieplan om de verontreiniging tot nul terug te brengen en de nieuwe EU-strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit 2021-2025.

Afval kan een waardevolle hulpbron zijn, maar moet zorgvuldig worden gebruikt. Wanneer er onvoldoende controle is op afval dat naar andere landen wordt uitgevoerd, en dat afval in de landen van bestemming niet duurzaam wordt beheerd, loopt de menselijke gezondheid en het milieu gevaar. Aan de andere kant kan dergelijk afval een positieve economische waarde hebben en ook milieuvoordelen opleveren. Dit is het geval wanneer het wordt gerecycleerd en als secundair materiaal wordt gebruikt, waardoor minder nieuwe materialen nodig zijn en er zo wordt bijgedragen tot een meer circulaire economie.

De internationale handel in afval neemt toe en de EU speelt hierin een belangrijke rol. De verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen die momenteel van kracht is, dateert van 2006. Sinds deze verordening is vastgesteld, is de uitvoer van afval vanuit de EU naar derde landen aanzienlijk toegenomen, met name naar landen die geen lid zijn van de OESO. Het ontbreken van gedetailleerde bepalingen om duurzaam beheer van afval in de landen van bestemming te waarborgen, heeft in die landen geleid tot zwakke handhaving en problemen op het gebied van het milieu en de volksgezondheid.

Voor meer informatie

Voorstel voor een nieuwe verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen

Webpagina van de Europese Commissie over overbrenging van afvalstoffen