Meer documenten
Vragen en antwoorden over het Europees burgerinitiatief “Bontvrij Europa”
Waar gaat het Europees burgerinitiatief “Bontvrij Europa” over?
Het initiatief “Bontvrij Europa” roept de Commissie op maatregelen te nemen om twee praktijken te verbieden:
- Het houden en doden van dieren met de bontproductie als enig of voornaamste doel.
- Het in de EU in de handel brengen van bont van landbouwhuisdieren en producten die dergelijk bont bevatten.
In juli zijn de organisatoren van het Europees burgerinitiatief met de Commissie bijeengekomen om de doelstellingen van hun initiatief toe te lichten en de reikwijdte ervan te verduidelijken. Daarop volgde in oktober een hoorzitting en gedachtewisseling in het Europees Parlement.
De Commissie heeft het Europees burgerinitiatief “Bontvrij Europa” op 16 maart 2022 geregistreerd. De organisatoren van het initiatief hebben tussen 18 mei 2022 en 1 maart 2023 handtekeningen verzameld. Nadat de 1 502 319 handtekeningen door de autoriteiten van de lidstaten waren gecontroleerd, hebben de organisatoren het initiatief op 14 juni 2023 bij de Commissie ingediend zodat die het kon bestuderen en erop kon antwoorden.
Wat is de reactie van de Commissie op dit initiatief?
De Commissie heeft toegezegd de noodzaak en haalbaarheid van een verbod op de pelsdierhouderij en het in de handel brengen van bont in de EU zorgvuldig te beoordelen. Op basis van een wetenschappelijk advies van de EFSA, dat in maart 2025 wordt verwacht, en na verdere evaluatie, zal de Commissie tegen maart 2026 beslissen of zij het een goed idee vindt om een verbod voor te stellen (na een overgangsperiode). De Commissie zal ook nagaan of andere maatregelen moeten worden genomen voor het welzijn van pelsdieren die als landbouwhuisdier worden gehouden.
Tot die tijd neemt de Commissie verschillende maatregelen met betrekking tot de gevolgen van de pelsdierhouderij voor het welzijn, de volksgezondheid en het milieu. Daarbij gaat het onder meer om bezoeken aan pelsdierhouderijen in de lidstaten, waarbij de naleving van beheersmaatregelen vanuit het oogpunt van een “één gezondheid”-benadering zal worden onderzocht, een effectbeoordeling met het oog op een mogelijke herziening van de verordening inzake de etikettering van textielproducten en, afhankelijk van de uitkomst van de beoordeling, de mogelijke opneming van de Amerikaanse nerts in de lijst van voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. De Commissie zal een “één gezondheid”-benadering volgen – waarbij ervan wordt uitgegaan dat de gezondheid van mens, dier en milieu onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn – om uitbraken van ziekten op pelsdierhouderijen te voorkomen, op te sporen en erop te reageren.
Wat voor beoordeling heeft de Commissie de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) gevraagd en waarom?
De Commissie heeft de EFSA verzocht uiterlijk in maart 2025 een wetenschappelijk advies over het welzijn van pelsdieren uit te brengen. De EFSA moet zich toespitsen op dieren die uitsluitend voor de pelsproductie worden gehouden, namelijk nertsen, vossen, wasbeerhonden en chinchilla's. Meer in het bijzonder heeft de Commissie de EFSA verzocht het welzijn van deze dieren te analyseren, veel voorkomende houderijsystemen in kaart te brengen en na te gaan hoe problemen met het dierenwelzijn onder de huidige omstandigheden in de houderijen kunnen worden voorkomen of beperkt.
Op basis van dit advies zal de Commissie per soort beoordelen of – na een overgangsperiode – een verbod op de pelsdierhouderij en/of het in de handel brengen van bont in de EU moet worden voorgesteld. In overeenstemming met de één gezondheid-benadering zal de Commissie ook rekening houden met diergezondheid, dierenwelzijn, volksgezondheid en milieu. Bij het overwegen van een verbod op het in de handel brengen van gekweekt bont zullen ook andere factoren, zoals internationale handelsregels, mee moeten worden gewogen.
Wat is de stand van zaken als het gaat om pelsdierhouderijen in de EU?
Er zijn naar schatting ongeveer 1 000 actieve pelsdierhouderijen voor nertsen, vossen en wasbeerhonden in de EU, met ongeveer 7,7 miljoen dieren. Momenteel worden er in de Unie geen andere diersoorten uitsluitend of hoofdzakelijk voor de productie van bont gefokt.
Er bestaat momenteel geen specifieke EU-wetgeving over dierenwelzijn voor dieren die voor de pelsproductie worden gehouden. Dieren op pelsdierhouderijen vallen echter wel onder EU-regels over de bescherming van dieren die voor landbouwdoeleinden worden gehouden.
Volgens die wetgeving moeten minimumnormen worden nageleefd met betrekking tot het voederen en drenken, de huisvesting, het fokken, het hanteren en de gezondheidsbehoeften van de dieren. Er moet ook rekening worden gehouden met hun natuurlijke fysieke en gedragsbehoeften.
De meeste lidstaten (17) hebben al een volledig of gedeeltelijk verbod op de pelsdierhouderij. Andere hebben echter aangevoerd dat een EU-verbod op de pelsdierhouderij onevenredig zou zijn en negatieve economische gevolgen zou hebben, met name voor kwetsbare plattelandsgemeenschappen.
Wat is een Europees burgerinitiatief?
Het Europees burgerinitiatief (EBI) is in april 2012 ingevoerd als krachtig instrument dat burgers in staat stelt mee de agenda te bepalen. Als minstens één miljoen burgers uit ten minste zeven EU-lidstaten aan een EBI deelnemen, kunnen zij de Europese Commissie zo verzoeken actie te ondernemen op de gebieden waarvoor de Commissie bevoegd is.
Op grond van de EBI-verordening moet de Commissie reageren binnen zes maanden na indiening van een succesvol EBI dat erin is geslaagd de vereiste één miljoen gevalideerde steunbetuigingen uit ten minste zeven lidstaten te verzamelen.
De Commissie moet beslissen of zij actie onderneemt door wetgeving vast te stellen, de doelstellingen van het EBI op een andere manier tracht te verwezenlijken of helemaal geen actie onderneemt, en bij elke gekozen optie moet zij de redenen daarvoor vermelden.
De Commissie moet haar redenering toelichten in een mededeling die door het college van commissarissen wordt aangenomen. Als zij actie wenst te ondernemen, moet in de mededeling ook het indicatieve tijdschema voor haar acties worden uitgestippeld.
Hoeveel EBI's zijn er in totaal geregistreerd? Wat is hun status?
De Commissie had op 6 december 2023 in totaal 107 Europese burgerinitiatieven geregistreerd.
Van deze 107 initiatieven:
- hebben er tien de drempel van één miljoen handtekeningen bereikt en zijn bij de Commissie ingediend; hebben negen initiatieven al een antwoord van de Commissie gekregen, met als laatste in de reeks “Voor cosmetica zonder dierenleed” in juli 2023;
- hebben er twee verklaard de vereiste steun te hebben bereikt, maar zijn zij nog niet voor onderzoek aan de Commissie voorgelegd;
- zijn er tien momenteel bezig met het verzamelen van handtekeningen; zijn er nog eens vier geregistreerd, maar moeten nog beginnen met het verzamelen van handtekeningen;
- zijn er 60 aan het einde van hun verzameltermijn gekomen zonder de drempel te bereiken,
- en zijn er 21 door de organisatoren ingetrokken zonder de vereiste steun te hebben bereikt.
Dit is het tiende EBI dat met succes bij de Commissie wordt ingediend en het zesde succesvolle initiatief dat betrekking heeft op dieren.
Heeft een Europees burgerinitiatief al geleid tot een daadwerkelijk wetgevingsvoorstel van de Commissie?
Sinds de lancering van het Europees burgerinitiatief in 2012 hebben 12 initiatieven elk meer dan één miljoen handtekeningen verzameld en heeft de Commissie 9 daarvan officieel beantwoord.
Voor 8 van de eerste 9 heeft de Commissie een follow-up toegezegd. Een paar voorbeelden:
- De Commissie heeft in reactie op het initiatief “Right2Water” een herziene drinkwaterrichtlijn voorgesteld om de toegang tot veilig drinkwater voor Europeanen te waarborgen. In december 2019 hebben het Europees Parlement en de Raad van de EU overeenstemming bereikt over de gemoderniseerde EU-regels. De richtlijn is in januari 2021 in werking getreden en de lidstaten hadden tot januari 2023 de tijd om deze in nationale wetgeving om te zetten.
- Naar aanleiding van een van de doelstellingen van het initiatief “Verbied glyfosaat en bescherm mens en milieu tegen giftige bestrijdingsmiddelen” heeft de Commissie een voorstel aangenomen voor een verordening betreffende de transparantie en duurzaamheid van de EU-risicobeoordeling in de voedselketen en tot wijziging van de verordening algemene levensmiddelenwetgeving. De verordening is in 2019 vastgesteld en is sinds 27 maart 2021 van toepassing.
In haar recente reactie op het initiatief “Voor cosmetica zonder dierenleed – maak Europa dierproefvrij” heeft de Commissie zich verbonden tot het opstellen van een routekaart voor de vervanging van dierproeven bij beoordelingen van de chemische veiligheid en tot het nemen van een reeks maatregelen om het aantal dierproeven in onderzoek, onderwijs en opleiding sneller terug te dringen.
In haar recente reactie op het initiatief “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” (waarin wordt opgeroepen tot een verbod op de invoer, uitvoer en doorvoer van losse haaienvinnen) heeft de Commissie zich ertoe verbonden:
- een effectbeoordeling uit te voeren over de ecologische, sociale en economische gevolgen van beleid waarbij uitsluitend hele haaien, met vinnen, op de EU-markt en voor uitvoer worden toegestaan;
- meer gedetailleerde informatie te verstrekken om de statistieken over de handel in haaienproducten te verbeteren,
- en de handhaving van de traceerbaarheidsregels van de EU in de hele waardeketen versterken.
Meer informatie