Meer documenten
Commissie stelt voor om de internationale status van wolven te wijzigen van „strikt beschermd” naar „beschermd” op basis van nieuwe gegevens over toegenomen populaties en effecten
De Commissie dient vandaag een voorstel in voor een besluit van de Raad tot aanpassing van de beschermingsstatus van de wolf in het kader van het Internationaal Verdrag van Bern inzake het behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijk leefmilieu in Europa, waarbij de EU en haar lidstaten partij zijn. De beschermingsstatus van de wolf uit hoofde van het verdrag is vastgesteld op basis van de beschikbare wetenschappelijke gegevens ten tijde van de onderhandelingen over het verdrag in 1979. Op basis van een eveneens vandaag gepubliceerde diepgaande analyse van de status van de wolf in de EU stelt de Commissie voor de wolf „te beschermen” in plaats van „strikt beschermd”. Dit volgt op de aankondiging van de Commissie in september 2023 dat zij op basis van de verzamelde gegevens een besluit zal nemen over een voorstel om, in voorkomend geval, de beschermingsstatus van de wolf te wijzigen en het rechtskader te actualiseren en waar nodig meer flexibiliteit in te voeren.
Een wijziging van de beschermingsstatus van de wolf in het kader van het Verdrag van Bern, onder voorbehoud van instemming van de EU-lidstaten en andere partijen bij het Verdrag van Bern, is een voorwaarde voor een soortgelijke wijziging van de status op EU-niveau. Het voorstel stemt grotendeels overeen met het standpunt dat het Europees Parlement in zijn resolutie van 24 november 2022 heeft ingenomen.
De Commissie blijft er bij de nationale en lokale autoriteiten op aandringen om in het huidige kader de nodige maatregelen te nemen, met steun van de EU, en hen tegelijkertijd een duidelijk perspectief te geven op verdere flexibiliteit bij het beheer indien de bestaande mogelijkheden ontoereikend blijken te zijn.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: „De comeback van wolven is goed nieuws voor de biodiversiteit in Europa. Maar de concentratie van wolvenpakjes in sommige Europese regio's is een reëel gevaar geworden, met name voor de veestapel. Om kritieke wolvenconcentraties actiever te beheren, hebben de lokale autoriteiten om meer flexibiliteit gevraagd. Het Europees niveau moet dit vergemakkelijken en het proces dat de Commissie vandaag is gestart, is een belangrijke stap. Ik ben er ten zeerste van overtuigd dat we gerichte oplossingen kunnen en zullen vinden om zowel de biodiversiteit als onze bestaansmiddelen op het platteland te beschermen.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: „Inhet voorstel tot wijziging van de beschermingsstatus van wolven in het kader van het Verdrag van Bern wordt erkend dat de uitdagingen als gevolg van de toename van de wolvenpopulaties moeten worden aangepakt, met behoud van de doelstelling om de biodiversiteit in stand te houden en een gunstige staat van instandhouding van de soort te bereiken en te behouden. De Commissie zal nationale en lokale autoriteiten blijven ondersteunen met financiering en richtsnoeren om de co-existentie met de wolf en grote carnivoren in het algemeen te bevorderen. Investeringen in preventiemaatregelen blijven van essentieel belang om predatie van vee te verminderen.”
Janusz Wojciechowski, commissaris voor Landbouw: „Uit het gesprek met landbouwers en plattelandsgemeenschappen begrijp ik hoe de terugkeer van wolven in een aantal gebieden aanzienlijke uitdagingen met zich mee heeft gebracht, met name voor nomadische veeteelt, in een reeds moeilijke sociaal-economische context. Het voorstel van vandaag weerspiegelt deze uitdagingen en is gebaseerd op een grondige analyse van alle beschikbare wetenschappelijke en technische gegevens. Ik maak ook van deze gelegenheid gebruik om de lidstaten aan te moedigen ten volle gebruik te maken van EU-financiering ter ondersteuning van investeringen in preventiemaatregelen, die essentieel zijn om de bedreigingen voor de veestapel te verminderen.”
Ondersteuning van nationale en lokale autoriteiten
De terugkeer van wolven naar EU-regio's waar zij al lang afwezig waren en hun groeiende populaties in nieuwe gebieden hebben geleid tot uitdagingen en conflicten, zoals aanvallen op vee en conflicten met landbouwers en jagers, met name wanneer maatregelen ter voorkoming van schade niet op grote schaal worden uitgevoerd. Zoals uiteengezet in een gezamenlijke brief van de commissarissen Sinkevičius en Wojciechowski aan de EU-ministers, ondersteunt de Commissie de nationale en lokale autoriteiten bij het voorkomen of aanzienlijk beperken van het risico op predatie. Verschillende maatregelen zijn doeltreffend gebleken wanneer zij naar behoren worden uitgevoerd en afgestemd op de lokale context.
Uit de vandaag gepubliceerde diepgaande analyse blijkt dat de wolvenpopulaties de afgelopen twee decennia aanzienlijk zijn toegenomen en dat zij steeds grotere gebieden bezetten. Er zijn meer dan 20,000 wolven met over het algemeen toenemende populaties en groeiende verspreidingsgebieden, en broedpakjes in 23 EU-lidstaten. Dit is een instandhoudingssucces dat mogelijk wordt gemaakt door beschermende wetgeving, een gunstiger houding van het publiek en habitatverbeteringen. Deze uitbreiding heeft echter geleid tot toenemende conflicten met menselijke activiteiten, met name met betrekking tot schade aan vee, met grote druk op specifieke gebieden en regio's.
Deze veranderende realiteit ter plaatse rechtvaardigt nu een aanpassing van de wettelijke beschermingsstatus, om alle partijen bij het Verdrag van Bern meer flexibiliteit bij het beheer te bieden, terwijl de algemene juridische doelstelling om een gunstige staat van instandhouding voor de soort te bereiken en te behouden, behouden blijft. Er is EU-financiering beschikbaar ter ondersteuning van adequate investeringen in passende maatregelen ter voorkoming van schade, die van essentieel belang zullen blijven om predatie in de veestapel te verminderen.
Volgende stappen
Het is nu aan de lidstaten om over dit voorstel te beslissen. Zodra het voorstel is aangenomen, zal het door de EU worden voorgelegd aan het Permanent Comité van het Verdrag van Bern.
Afhankelijk van het resultaat van deze besluiten in de Raad en in het Permanent Comité van het Verdrag van Bern zou de Commissie dan kunnen voorstellen de beschermingsstatus van de wolf binnen de EU aan te passen.
Ondertussen blijft de Commissie er bij de lokale en nationale autoriteiten op aandringen om waar nodig actie te ondernemen, zoals toegestaan door de afwijkingsmogelijkheden in de huidige wetgeving, en gebruik te maken van de beschikbare financieringsmogelijkheden van de EU om te investeren in preventie- en compensatiemaatregelen. De Commissie heeft in 2021 gedetailleerde richtsnoeren gepubliceerd met voorbeelden van goede praktijken. De Commissie zal nauw blijven samenwerken met de lidstaten om toe te zien op de vooruitgang die wordt geboekt bij het bereiken van de gunstige staat van instandhouding van de wolf en de co-existentie ervan met sociaal-economische activiteiten. Zij zal ook steun blijven verlenen aan investeringen voor de co-existentie met grote carnivoren en de werkzaamheden van de daarmee verband houdende initiatieven van Europese en regionale belanghebbenden.
Achtergrond
Het Verdrag van Bern is een intergouvernementeel verdrag van de Raad van Europa dat in 1979 is gesloten om de wilde flora en fauna in Europa en hun natuurlijke habitats in stand te houden, met name die waarvan de instandhouding de medewerking van verschillende staten vereist. Vanaf april 2024 zal het betrekking hebben op 50 overeenkomstsluitende partijen, waaronder alle EU-lidstaten. De habitatrichtlijn van de EU geeft uitvoering aan de vereisten van het Verdrag van Bern en voorziet in strikte bescherming voor de meeste wolvenpopulaties in Europa, met afwijkingsmogelijkheden.
Voor meer informatie
Voorstel van de Commissie aan het Permanent Comité van het Verdrag van Bern