Commissie verwelkomt voorlopig akkoord voor grondiger en kosteneffectiever beheer van stedelijk afvalwater

De Commissie is ingenomen met het voorlopige politieke akkoord dat het Europees Parlement en de Raad vandaag hebben bereikt over het voorstel van de Commissie tot herziening van de richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater. Deze herziene richtlijn zal de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu tegen schadelijke lozingen van stedelijk afvalwater aanzienlijk versterken. Het zal ook leiden tot schonere rivieren, meren, grondwater en zeeën in heel Europa.

Met de nieuwe maatregelen zullen meer nutriënten uit stedelijk afvalwater worden verwijderd en zullen nieuwe normen worden toegepast op microverontreinigingen. De richtlijn zal nu van toepassing zijn op een groter aantal gebieden, aangezien zij ook betrekking zal hebben op kleinere agglomeraties vanaf 1,000 inwoners

Volgens het beginsel „de vervuiler betaalt” zal de nieuwe wet ervoor zorgen dat de kosten voor deze bescherming gedeeltelijk worden gedekt door de verantwoordelijke sector, in plaats van door de watertarieven of de overheidsbegroting. Daarnaast zal het de afvalwatersector ertoe aanzetten om energie en klimaatneutraliteit te bereiken. Het zal ook het beheer van hemelwater verbeteren, wat steeds belangrijker zal worden in het licht van de toenemende zware regenval als gevolg van de klimaatverandering.

Tot slot zal het de toegang tot sanitaire voorzieningen in openbare ruimten waarborgen voor de twee miljoen meest kwetsbare en gemarginaliseerde mensen in de EU. Dit is in overeenstemming met de eisen van de onlangs aangenomen herziene drinkwaterrichtlijn, die toegang tot water voor iedereen vereist.

Vermindering van chemische stoffen en verontreinigende stoffen in schoongemaakt water

De nieuwe richtlijn vereist de verwijdering van meer nutriënten en microverontreinigingen uit stedelijk afvalwater, met name uit giftige geneesmiddelen en cosmetica. Het zal een systematische monitoring van microplastics in de inlaat- en afvoerkanalen van stedelijke waterzuiveringsinstallaties en in het slib invoeren. Aanvullende monitoring van „voor altijd gebruikte chemische stoffen” zoals PFAS zal de bestaande kennis over de verspreiding van deze chemische stoffen via stedelijk afvalwater verbeteren.

De nieuwe richtlijn zal het beginsel „de vervuiler betaalt” voor het eerst in de watersector op een specifieke manier ten uitvoer leggen: de meest vervuilende industrieën, farmaceutische en cosmetica, zullen ten minste [80 %] van de kosten voor de verwijdering van microverontreinigingen moeten betalen (bekend als quaternaire behandeling). Dit zal de kosten van de nieuwe vereisten voor de burgers beperken.

Daarnaast zullen belangrijke gezondheidsgerelateerde parameters regelmatig worden gemonitord in stedelijk afvalwater, met inbegrip van antimicrobiële resistentie of SARS-Covid in geval van een pandemie.

De nieuwe maatregelen houden rekening met de veranderende klimaatomstandigheden en leggen de lidstaten duidelijke verplichtingen op om beter om te gaan met zware regenval. De recente gebeurtenissen in verschillende lidstaten, zoals Duitsland, Frankrijk, Nederland en België, hebben aangetoond dat de neerslagregeling drastisch verandert, niet alleen in de zomer, maar ook in de winter, en dat er dringend actie moet worden ondernomen om de sector stedelijk afvalwater aan deze nieuwe realiteit aan te passen. Voor grote steden zullen de lidstaten systematisch geïntegreerde beheersplannen moeten ontwikkelen om stormwateren aan te pakken. Kleinere steden zullen dat moeten doen wanneer stormwateren een risico vormen. In deze plannen moeten concrete beheersmaatregelen worden vastgesteld met een prioritering van op de natuur gebaseerde oplossingen.

De richtlijn zal bijdragen tot de circulaire economie door de kwaliteit van slib en behandeld afvalwater te verbeteren, meer hergebruik in de landbouw mogelijk te maken en ervoor te zorgen dat waardevolle hulpbronnen niet verloren gaan.

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen de nieuwe richtlijn nu formeel moeten aannemen voordat deze in werking kan treden. Zij treedt vervolgens in werking 20 dagen na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de EU. De lidstaten zullen vervolgens moeten beginnen met de uitvoering van de vereisten en in 2026 de eerste bijgewerkte nationale uitvoeringsprogramma's moeten indienen.

Achtergrond

De Commissie heeft haar voorstel voor een herziene richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater op 26 oktober 2022 goedgekeurd. De richtlijn is een essentieel onderdeel van de Europese Green Deal en het actieplan om de verontreiniging tot nul terug te brengen.

Over het algemeen is de richtlijn van 1991 in alle lidstaten goed uitgevoerd. Na meer dan 30 jaar bestaan moest de richtlijn echter een algemene herziening ondergaan om rekening te houden met nieuwe bronnen van stedelijke verontreiniging, die nu dominanter zijn geworden (zoals kleinere steden, gedecentraliseerde installaties of stormwater). Er zijn ook nieuwe verontreinigende stoffen ontstaan, waaronder microplastics of microverontreinigingen (zoals geneesmiddelen of cosmetica).

Bovendien moet de sector stedelijk afvalwater zijn potentieel voor energieneutraliteit aanboren en aldus bijdragen tot de algemene doelstellingen van de Europese Green Deal.

Voor meer informatie

Voorstel van de Commissie voor een herziene richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater (26 oktober 2022)