Meer documenten
Vragen en antwoorden over essentiële chemische stoffen
1. Waarom heeft de Commissie het concept van essentieel gebruik ontwikkeld?
Chemische stoffen zijn de bouwstenen van alles wat we rond ons zien. Geproduceerde chemische stoffen vormen de kern van de meeste consumentenproducten en de belangrijkste waardeketens van Europa, zoals elektronica, vervoer, met inbegrip van batterijen voor elektrische voertuigen, maar ook bouwmaterialen, en nog meer.
Tegelijkertijd kan blootstelling aan schadelijke chemische stoffen leiden tot ernstige chronische gezondheidseffecten, milieueffecten op lange termijn en verontreiniging van onze voedsel- en watervoorraden. Dit alles leidt tot hoge kosten voor de samenleving, bijvoorbeeld voor gezondheidszorg en sanering van verontreiniging.
Een van de belangrijkste doelstellingen van de strategie voor duurzame chemische stoffen is het verhogen van het beschermingsniveau en het voorkomen van schade aan mens en milieu, met name door de schadelijkste stoffen geleidelijk af te schaffen en tegelijkertijd stimulansen te bieden om te investeren in veiligere en innovatievere oplossingen.
In het kader van de strategie voor duurzame chemische stoffen heeft de Commissie zich ertoe verbonden een concept voor essentieel gebruik te ontwikkelen om ervoor te zorgen dat de schadelijkste chemische stoffen alleen worden toegestaan als het gebruik ervan essentieel is voor de samenleving.
Het doel van het concept is de bescherming van de gezondheid en het milieu te verbeteren door de geleidelijke afschaffing van het gebruik van de schadelijkste stof dat niet essentieel is, te versnellen en, wanneer dat essentieel is, tijd te bieden voor de vervanging ervan op een voor de marktdeelnemers voorspelbare wijze.
2. Wat zijn essentiële toepassingen?
In de mededeling van vandaag heeft de Commissie bepaald dat het gebruik van een schadelijkste stof alleen van essentieel belang is als aan de volgende criteria wordt voldaan:
- het gebruik ervan is noodzakelijk voor de gezondheid of veiligheid of is van cruciaal belang voor het functioneren van de samenleving
enhet
- er zijn geen aanvaardbare alternatieven.
Deze criteria zijn cumulatief. Een gebruik is dus van essentieel belang indien aan beide criteria is voldaan. Zij bieden ook flexibiliteit om rekening te houden met specifieke kenmerken en bestaande definities in onderdelen van de EU-wetgeving waarin het concept kan worden geïntegreerd en toegepast.
Het begrip „essentieel gebruik” dat in deze mededeling wordt geïntroduceerd, heeft alleen rechtsgevolg wanneer het in specifieke wetgeving wordt opgenomen. Tot dusver bevat geen enkele EU-wetgeving een wettelijke definitie van essentiële toepassingen van stoffen.
3. Wat is de reikwijdte van het begrip „essentieel gebruik”?
Het begrip „essentieel gebruik” kan in specifieke EU-wetgeving worden gebruikt om te bepalen wanneer het gebruik van een schadelijkste chemische stof essentieel is voor de samenleving. Met andere woorden, wanneer het — vanuit maatschappelijk oogpunt — gerechtvaardigd is om de schadelijkste stoffen te gebruiken.
Het begrip „essentieel gebruik” heeft betrekking op specifieke toepassingen van bepaalde chemische stoffen. Het gebruik van een stof kan essentieel zijn in het ene product of in een bepaalde context, maar niet in het andere. Bovendien kunnen niet alle toepassingen in een sector van essentieel belang zijn.
4. Welke chemische stoffen worden als „de schadelijkste chemische stoffen” beschouwd?
De schadelijkste chemische stoffen die in de strategie voor duurzame chemische stoffen zijn opgenomen, zijn stoffen die kanker, genmutaties veroorzaken, het voortplantings- of endocriene systeem beïnvloeden of persistent en bioaccumulerend zijn; chemische stoffen die het immuun-, neurologische of ademhalingsstelsel aantasten; en chemische stoffen die toxisch zijn voor een specifiek orgaan.
De opname van persistente en mobiele stoffen (onlangs als een nieuwe gevarenklasse in het kader van de CLP-verordening) in de schadelijkste stoffen zal aan een verdere beoordeling worden onderworpen.
5. Wat wordt geacht noodzakelijk te zijn voor de gezondheid of veiligheid? Wat wordt als cruciaal beschouwd voor het functioneren van de samenleving?
De criteria voor toepassingen die noodzakelijk kunnen worden geacht voor de gezondheid of veiligheid, of van cruciaal belang voor het functioneren van de samenleving, zijn opgenomen in de bijlage bij de mededeling.
Kritische toepassingen kunnen bijvoorbeeld middelen of diensten leveren die in dienst moeten blijven om de samenleving te laten functioneren.
Dit kan betrekking hebben op gevallen waarin de technische functie van een stof van cruciaal belang is voor het verstrekken van infrastructuur, diensten of onderhoud — bijvoorbeeld op het gebied van energieomzetting, mobiliteit, vervoer, gezondheidszorg, digitale technologieën of diensten — of om infrastructuur en uitrusting ter beschikking te stellen om defensie en veiligheid voor de samenleving te waarborgen.
In de praktijk kunnen vooraf geen algemene conclusies worden getrokken en moet elk specifiek gebruik op zijn eigen merites aan de hand van de criteria worden beoordeeld.
6. Wat is de definitie van „gebruik” in de context van het begrip „essentieel gebruik”? Is zij van toepassing op stoffen en/of producten?
Het begrip „essentieel gebruik” is van toepassing op het gebruik van stoffen als zodanig, in mengsels, voorwerpen, producten of processen.
In de mededeling wordt het gebruik gedefinieerd als „elke verwerking, formulering, consumptie, opslag, bewaring, behandeling, vulling in recipiënten, overbrenging van de ene recipiënt naar de andere, vermenging, productie van een voorwerp of elk ander gebruik”.
Om de essentialiteit van een bepaald gebruik van een stof te kunnen beoordelen, moet zowel de technische functie van de stof in het specifieke gebruik als de context van dat gebruik in aanmerking worden genomen. Een stof kan essentieel zijn voor gebruik in het ene product, maar niet in een ander product.
7. Hoe zal dit initiatief het bedrijfsleven ten goede komen?
De mededeling zal bedrijven en bedrijven ten goede komen door voorspelbaarheid te bieden in termen van soorten chemische stoffen en toepassingen die door toekomstige regelgevingsprocessen moeten worden uitgefaseerd en die verder kunnen worden gebruikt om in maatschappelijke behoeften te voorzien, mits er geen alternatieven beschikbaar zijn. Het geeft daarbij duidelijke signalen over waar investeringen en substitutie-inspanningen moeten worden gericht, en een investeringshorizon voor het behoud of de uitbreiding van de productiecapaciteit in de EU, met name ter ondersteuning van de groene en digitale transitie of ter versterking van de defensievermogens, wanneer technologieën of producten momenteel afhankelijk zijn van de schadelijkste stoffen.
De mededeling biedt ook stimulansen voor meer onderzoek en innovatie op het gebied van veiligere en duurzamere alternatieven voor de schadelijkste stoffen. Het zal ook innovatieve bedrijven bevorderen die aanvaardbare alternatieven of gifvrije consumentenproducten kunnen aanbieden.
Het initiatief zal de EU-industrie helpen positioneren als koploper in de wereld, waarbij kan worden geprofiteerd van de grote vraag van de consument naar veiligere, gifvrije producten op de grote eengemaakte markt van de EU.
Tot slot kan dit concept ook een instrument zijn om stimulansen te bieden in het kader van vrijwillige regelingen zoals duurzame financiering en mogelijk andere initiatieven om de transitie naar veilige en duurzame producten en praktijken te bevorderen en te belonen.
8. Hoe zal de mededeling over essentieel gebruik in wisselwerking staan met lopende wetgevingsinitiatieven zoals de Reach-beperking van PFAS, de herziening van REACH en andere herzieningen van de wetgeving?
In de mededeling worden de leidende beginselen en criteria voor het begrip „essentieel gebruik” uiteengezet. Het definieert de leidende beginselen en criteria voor de geharmoniseerde integratie van het concept in de EU-wetgeving en verduidelijkt dat bij de integratie van het concept in de EU-wetgeving zorgvuldig rekening moet worden gehouden met de specifieke kenmerken van de wetgeving en van het gereglementeerde gebied. Het begrip „essentieel gebruik” heeft pas rechtsgevolgen wanneer het in de wetgeving is opgenomen. Dit zou gebeuren op basis van een effectbeoordeling.
Momenteel maakt het concept geen deel uit van de REACH-verordening en dus niet van de huidige initiatieven zoals de PFAS-beperking. In de mededeling wordt echter herhaald en verduidelijkt dat de Commissie zich ertoe verbindt de schadelijkste stoffen geleidelijk af te schaffen en tegelijkertijd het gebruik ervan mogelijk te maken wanneer dit van essentieel belang is voor de samenleving, en met name om de groene en de digitale transitie te waarborgen.
Voor meer informatie