Commissie keurt 10,4 miljard euro Nederlandse en Franse steunmaatregelen goed voor Air France-KLM tijdens coronapandemie

De Europese Commissie heeft 10,4 miljard euro Nederlandse en Franse steunmaatregelen goedgekeurd voor de groep Air France-KLM. Dat was, op grond van het tijdelijk steunkader voor corona, aanvankelijk gedaan op 4 mei 2020 en 13 juli 2020. Op 20 december 2023 en 7 februari 2024 heeft het Gerecht de besluiten van de Commissie over die maatregelen echter nietig verklaard.

De groep Air France-KLM bestaat uit de Air France-KLM Holding inclusief haar dochterondernemingen, met name KLM, Air France en hun dochterondernemingen.

Het onderzoek van de Commissie

De Franse steunmaatregel bestond uit een garantie op bankleningen van 4 miljard euro en een lening van 3 miljard euro. De Nederlandse steun bestond uit een garantie op bankleningen van 2,4 miljard euro en een lening van 1 miljard euro.

Op 4 mei 2020 en 13 juli 2020 heeft de Commissie deze maatregelen goedgekeurd. Ze was van oordeel dat de maatregelen voldeden aan de EU-staatssteunregels, met name die van artikel 107, lid 3, punt b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en de voorwaarden van het tijdelijk steunkader voor corona.   

Op 20 december 2023 en 7 februari 2024 heeft het Gerecht de twee besluiten van de Commissie nietig verklaard. In zijn arresten oordeelde het Gerecht dat de Commissie Air France en KLM ten onrechte als de enige begunstigden van de Franse en Nederlandse maatregelen had beschouwd. De Commissie heeft een hogere voorziening ingesteld tegen de arresten van het Gerecht.

De Commissie heeft de Franse en de Nederlandse maatregelen nu opnieuw beoordeeld met de groep Air France-KLM als begunstigde. Ze is tot de conclusie gekomen dat de maatregelen ook zouden voldoen aan het tijdelijk steunkader of het VWEU.

De Commissie heeft geconcludeerd dat zowel de Franse als de Nederlandse staatsleningen voldeden aan het EU-Verdrag, en dus aan het tijdelijk steunkader. De leningen zijn namelijk zeer geschikt om een ernstige verstoring in de economie op te lossen. Zodoende heeft de Commissie vastgesteld dat de maatregel voldeed aan artikel 107, lid 3, punt b), VWEU. Het is met name zo dat: i) de Franse betaling paste bij een instrument voor achtergestelde leningen en de Franse en Nederlandse leningen mettertijd toenamen om vervroegde terugbetaling aan te moedigen; ii) de leningen vóór 31 december 2020 waren verleend; iii) de Franse lening minder dan twee derde van het totale loon van de groep Air France-KLM bedroeg en de Nederlandse lening onder de limieten van het tijdelijk steunkader lag; iv) de maximale looptijd van de leningen zes jaar voor Frankrijk en vijfenhalf jaar voor Nederland was; en v) de groep Air France-KLM zoals gezegd op of vóór 31 december 2019 niet in moeilijkheden verkeerde.

De Commissie heeft ook geconcludeerd dat zowel de Franse als de Nederlandse staatsgaranties voldeden aan de voorwaarden van het tijdelijk steunkader. Die voorwaarden waren deels vergelijkbaar met die hierboven: i) de garantiepremies namen mettertijd toe om vervroegde terugbetaling aan te moedigen; ii) de garanties waren vóór 31 december 2020 verleend; iii) de leningen die door de garantie waren gedekt, lagen eveneens onder de limieten van het tijdelijk steunkader; iv) de garanties hadden een maximale looptijd van zes jaar en dekten niet meer dan 90% van de onderliggende leningen; en v) de groep Air France-KLM verkeerde op of vóór 31 december 2019 niet in moeilijkheden.

Daarnaast heeft de Commissie zich ervan verzekerd dat alle Nederlandse en Franse steunbedragen samen onder de desbetreffende limieten van het tijdelijk steunkader bleven.

De Commissie heeft geconcludeerd dat de maatregelen hebben geholpen om de economische impact van het coronavirus in Frankrijk en Nederland onder controle te houden. De maatregelen waren noodzakelijk, passend en proportioneel om een ernstige economische verstoring in Frankrijk en Nederland op te lossen en voldeden ook op dat gebied aan artikel 107, lid 3, punt b), VWEU en de voorwaarden van het tijdelijk steunkader.

Op basis daarvan en op grond van de EU-staatssteunregels heeft de Commissie toestemming gegeven voor de maatregel.

Achtergrond

Op 19 maart 2020 kwam de Commissie met een tijdelijk steunkader voor corona om lidstaten maximaal gebruik te laten maken van de flexibiliteit van staatssteunregels om de economie te stutten bij de uitbraak van het coronavirus. Zoals bekendgemaakt in mei 2022 is het tijdelijk steunkader voor corona niet verlengd tot na de vastgestelde vervaldatum van 30 juni 2022, op enkele uitzonderingen na.

Zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, wordt de niet-vertrouwelijke versie van het besluit onder de zaaknummers SA.57082 en SA.57116 beschikbaar gemaakt in het staatssteunregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief Competition Weekly e-News.

Meer informatie over het tijdelijk steunkader en over andere maatregelen die de Commissie heeft genomen om de economische impact van de coronapandemie op te vangen, is hier te vinden.