Commissie hecht goedkeuring aan Nederlandse staatssteunmaatregel van 80 miljoen euro ter ondersteuning van innovatieve technologie voor de productie van hernieuwbare waterstof

De Europese Commissie heeft op grond van de EU-staatssteunregels haar goedkeuring gehecht aan een Nederlandse maatregel van 80 miljoen euro om Djewels B.V., een dochteronderneming van het waterstofbedrijf HYCC B.V., te ondersteunen bij de demonstratie van een innovatieve productietechnologie voor hernieuwbare waterstof. De maatregel draagt bij tot de ontwikkeling van hernieuwbare waterstofproductie conform de doelstellingen van de EU-waterstofstrategie en de Europese Green Deal.

De Nederlandse maatregel

Nederland heeft de Commissie in kennis gesteld van zijn plannen om de bouw en de exploitatie gedurende drie jaar van een demonstratieproject voor de productie van hernieuwbare waterstof te ondersteunen.

Het door de maatregel gesteunde project is uniek in zijn soort in de EU en is een aanzienlijke innovatie die het nieuwste van het nieuwste vertegenwoordigt. Het project is met name gericht op het aantonen van de haalbaarheid van de productie van hernieuwbare waterstof met een alkaline-elektrolyse-installatie met elektroden met hoge stroomdichtheid, hogedrukwaterstofoutput en een kleine ruimtebeslag. De innovatieve elektrolyse-installatie krijgt een capaciteit van 20 MW.

De begunstigde van de maatregel, Djewels, wordt eigenaar en exploitant van de waterstofproductiefaciliteit. De steun zal de vorm aannemen van een rechtstreekse subsidie van 80 miljoen euro, waarmee het verwachte financieringstekort van het project wordt gedekt. Aangezien het feitelijke financieringstekort van het project zal afhangen van de marktontwikkelingen is in de maatregel bepaald dat, indien het project zeer succesvol blijkt te zijn en extra netto-inkomsten genereert, de begunstigde een deel van deze extra inkomsten aan Nederland zal teruggeven (“terugvorderingsmechanisme”). Bovendien zal de begunstigde de in het kader van het project verworven technische knowhow verspreiden.

De bouw van de elektrolyse-installatie zal naar verwachting in 2024 van start gaan, en het project is naar verwachting vanaf 2027 operationeel.

Beoordeling door de Commissie

De Commissie heeft de maatregel getoetst aan de staatssteunregels van de EU, en met name artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, dat de lidstaten in staat stelt de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid onder bepaalde voorwaarden te ondersteunen, en de richtsnoeren staatssteun ten behoeve van klimaat, milieubescherming en energie 2022.

Daarbij is de Commissie tot de volgende bevindingen gekomen:

• de maatregel vergemakkelijkt de ontwikkeling van een economische activiteit, namelijk de demonstratie van een innovatieve technologie voor de productie van hernieuwbare waterstof. Tegelijkertijd ondersteunt de maatregel de doelstellingen van belangrijke EU-beleidsinitiatieven, zoals de Europese Green Deal en de EU-waterstofstrategie;
• de steun heeft een “stimulerend effect”, aangezien de begunstigde het project zonder de overheidssteun niet zou uitvoeren;
• de maatregel is noodzakelijk en passend om het demonstratieproject te ondersteunen. Verder is de steun evenredig, aangezien hij de verwachte financieringskloof van het project niet overschrijdt. Bovendien biedt een terugvorderingsmechanisme waarborgen tegen overcompensatie;
• de maatregel heeft een beperkt effect op de mededinging en het handelsverkeer. De begunstigde moet met name de lessen uit het project verspreiden.

Op basis hiervan heeft de Commissie, op grond van de EU-staatssteunregels, de Nederlandse maatregel goedgekeurd.

Achtergrond

De richtsnoeren klimaat-, milieu- en energiesteun van 2022 bieden houvast over de vraag hoe de Commissie de verenigbaarheid beoordeelt van steunmaatregelen ten behoeve van milieubescherming, met inbegrip van klimaatbescherming, en energie die op grond van artikel 107, lid 3, punt c), VWEU moeten worden aangemeld. De richtsnoeren creëren een flexibel en geschikt kader om de lidstaten te helpen de nodige steun te verlenen om de doelstellingen van de Green Deal op een doelgerichte en kosteneffectieve manier te verwezenlijken.

In juli 2020 heeft de Commissie haar EU-waterstofstrategie gepubliceerd, met ambitieuze doelstellingen voor de productie en het gebruik van schone waterstof, en de Europese alliantie voor schone waterstof opgericht, waarin de Europese waterstofgemeenschap (industrie, maatschappelijk middenveld, overheden) samenkomen.

Met de mededeling over de Europese Green Deal in 2019 heeft de Commissie de doelstelling van broeikasgasneutraliteit in 2050 vastgesteld, die is verankerd in de Europese klimaatwet. Met de wet, die sinds juli 2021 van kracht is, is ook de tussentijdse doelstelling ingevoerd om de netto-uitstoot van broeikasgassen uiterlijk 2030 met ten minste 55 % te verminderen. Middels de vaststelling van het “Fit for 55”-wetgevingspakket heeft de EU juridisch bindende klimaatdoelstellingen vastgelegd voor alle belangrijke sectoren van de economie. Naar aanleiding van de hervorming van de gasmarkt beschikt de EU nu over een specifiek kader voor de ontwikkeling van een waterstofmarkt. 

De niet-vertrouwelijke versie van het besluit komt, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, onder zaaknummer SA.103720 beschikbaar in het staatssteunregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief Competition Weekly e-News.