Meer documenten
Investeringen in duurzame economische groei en solidariteit en bescherming van de financiële belangen van de EU via onze begroting 2023
De Commissie is ingenomen met de omvangrijke activiteit die de Europese Rekenkamer aan de dag heeft gelegd met haar jaarverslag over de EU-begroting 2023, dat vandaag bekendgemaakt is. Zij neemt nota van de waardevolle inzichten van de Rekenkamer wat de regelmatigheid van de uitvoering van de EU-begroting betreft.
Belangrijkste verwezenlijkingen van de EU-begroting in 2023
In 2023 bleef de EU-begroting werken om onze prioriteiten te verwezenlijken.
In het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF), de spil van NextGenerationEU (NGEU), ontvingen de lidstaten in 2023 betalingen voor meer dan 700 verwezenlijkte mijlpalen en streefdoelen, onder meer met betrekking tot 22 groeibevorderende hervormingen die overeenstemmen met de landspecifieke aanbevelingen van het Europees Semester.
Samen met NGEU investeerde de EU-begroting voor 2023 159 miljard euro (38 % van de totale uitgaven) in klimaatgerelateerde acties ten behoeve van EU-burgers. Zo kon bijvoorbeeld worden voorkomen dat jaarlijks ongeveer 87 miljoen ton koolstofdioxide in ons milieu terechtkomt. Daarnaast stimuleerde de invoering van groene NGEU-obligaties, die eind 2023 49 miljard euro opleverden, de klimaatfinanciering verder en maakte dit de EU-markt voor duurzame financiering groter.
Voorts werd in de huidige begrotingsperiode 2021-2027 in 2023 bijna 15 miljard euro uitgetrokken voor de ontwikkeling van breedband- en 5G-netwerken met hoge capaciteit: het resultaat is een hogere digitale connectiviteit en een betere toegang tot de digitale eengemaakte markt voor burgers en bedrijven.
De EU-begroting speelde ook een cruciale rol in de ondersteuning van Oekraïne dat zich moet weren tegen de Russische aanvalsoorlog, en hielp het land verder op weg naar toetreding tot de EU. Eind 2023 hadden de EU en haar lidstaten voor bijna 85 miljard euro bijstand geboden aan Oekraïne en zijn bevolking. Zo werd 18 miljard euro aan leningen tegen zeer gunstige voorwaarden uitbetaald in het kader van een ongekend pakket steun dat verstrekt werd via het instrument voor macrofinanciële bijstand+.
Via het EUSF, het Solidariteitsfonds van de Europese Unie, waarin de EU haar solidariteit met door natuurrampen getroffen bevolkingsgroepen tastbaar maakt, werd in 2023 aan vier lidstaten meer dan 755 miljoen euro uitbetaald voor de ondersteuning van herstel en wederopbouw.
Tot slot besteedde de Commissie in 2023 2,4 miljard euro aan humanitaire hulp: door de aanhoudende vijandelijkheden in het Midden-Oosten lag haar humanitaire hulp aan Palestijnen met meer dan 100 miljoen euro vier keer hoger dan voorheen.
Standpunt van de Commissie ten aanzien van het verslag van de Europese Rekenkamer over de EU-begroting 2023
De Commissie verheugt zich over het besluit van de Rekenkamer om voor het zeventiende jaar op rij een goedkeurend oordeel uit te spreken over de jaarrekening van de EU. Net als in voorgaande jaren constateerde de Rekenkamer dat de inning van de EU-ontvangsten geen significante fouten vertoonde.
De Commissie heeft echter nota genomen van het negatieve oordeel van de Rekenkamer over de regelmatigheid van de uitgaven in het kader van het meerjarig financieel kader (MFK), en van het oordeel met beperking dat deze afgeeft over de herstel- en veerkrachtfaciliteit. De Commissie wijst erop dat het foutenpercentage, zoals het door de Rekenkamer in haar verslag wordt geschat, geen maatstaf voor fraude, inefficiëntie of verspilling is, maar veeleer wijst op administratieve onregelmatigheden die geen invloed hebben op het eindresultaat van een project en waarvoor doorgaans terugvorderingen of correcties noodzakelijk zijn. Tegelijkertijd is zij het ermee eens dat er verbeteringen nodig zijn en handelt zij dienovereenkomstig.
Bovendien kunnen de twee instellingen, gezien hun uiteenlopende rolllen als extern controleur en beheerder van de EU-begroting, verschillen in hun methoden om te beoordelen of er sprake is van een fout, en om de financiële gevolgen van die fout in te schatten. In sommige gevallen kan dit tot verschillende resultaten leiden. De Commissie blijft bereid nauw met de Rekenkamer samen te werken om de controlemethoden en de interpretatie van de regels verder op elkaar af te stemmen. Daarbij moeten de onafhankelijkheid en de bevoegdheden van beide instellingen volledig in acht worden genomen.
De Commissie gaat bijvoorbeeld akkoord dat er verbeteringen nodig zijn met betrekking tot complexe uitgavenregels, en werkt daar actief aan mee. Zowel de Rekenkamer als de Commissie zijn het er ook over eens welke soorten uitgaven het meest vatbaar zijn voor uitgavenfouten en waar maatregelen moeten worden genomen om de EU-begroting beter te beschermen.
De Commissie zet zich actief in om de begroting beter te beschermen tegen onregelmatigheden.
Dankzij de honderdduizenden controles die worden uitgevoerd voor en na betalingen door nationale autoriteiten, andere partners en de Commissie zelf, is zij goed geïnformeerd over de risico's voor de EU-begroting en kan zij precieze maatregelen nemen om deze aan te pakken. De Commissie streeft ernaar het uiteindelijke foutenpercentage onder 2 % te houden zodra de programma's zijn afgesloten en alle controles en correcties zijn afgerond. Voor 2023 werd deze doelstelling gehaald, waarbij het geschatte risico bij afsluiting van het programma slechts 0,9 % zou bedragen, volledig in overeenstemming met het niveau van vorig jaar.
De Commissie verbetert haar beheer van de EU-begroting voortdurend. Op haar voorstel bereikten de medewetgevers overeenstemming over herziene regels voor het financieel beheer van de EU-begroting, die in september 2024 in werking zijn getreden. Dit zal ervoor zorgen dat de EU-financiering transparanter en digitaler wordt en de waarden van de Unie duidelijk weerspiegelt. Fouten zijn immers vaak het gevolg van de complexiteit van de regels en de Commissie streeft dan ook voortdurend naar vereenvoudiging en harmonisatie van de uitgavenvereisten. Voor financiering in het kader van het cohesiebeleid bijvoorbeeld biedt het rechtskader dat van toepassing is voor de uitgavenperiode 2021-2027, een uitgebreide reeks vereenvoudigingsmaatregelen.
De Commissie blijft ook nauw samenwerken met degenen die de EU-begroting uitvoeren, in het bijzonder de nationale autoriteiten, en vergroot door middel van outreachinspanningen actief het bewustzijn bij ontvangers van financiering.
Tot slot zal de Commissie ook gebruik blijven maken van haar preventieve en corrigerende instrumenten, zoals het stopzetten en opschorten van betalingen en het toepassen van financiële correcties. In 2023 hebben de Commissie en de lidstaten preventieve en corrigerende maatregelen genomen voor een bedrag van 3,8 miljard euro.
Achtergrond
Met de publicatie van het jaarverslag van de Rekenkamer en de indiening van het pakket geïntegreerde financiële en verantwoordingsverslagen (IFAR) bij het Europees Parlement wordt de aanzet gegeven tot de jaarlijkse “kwijtingsprocedure” om de balans op te maken van het financieel beheer en de resultaten van de EU-begroting in 2023.
Het IFAR-pakket omvat vijf verslagen van de Commissie waarin uitvoerig wordt bekeken hoe de EU-begroting is gebruikt. Deze verslagen zijn van cruciaal belang om transparantie en verantwoordingsplicht te waarborgen met betrekking tot het gebruik van belastinggeld.
In het kader van de kwijtingsprocedure houdt het Europees Parlement rekening met het IFAR-pakket, het jaarverslag van de Rekenkamer en alle relevante speciale verslagen van de Rekenkamer, om te beslissen of het de kwijting voor de begroting goedkeurt, uitstelt of afwijst.
De Europese Commissie werkt nauw samen met de lidstaten en andere partners om ervoor te zorgen dat de EU-begroting efficiënt wordt besteed, vrij van fraude en onregelmatigheden is, en overeenstemt met de beleidsdoelstellingen van de EU, zodat zij de burgers ten goede komt en tastbare resultaten boekt.
Meer informatie
Geïntegreerde financiële en verantwoordingsverslagen 2023
Jaarlijks beheers- en prestatieverslag 2023
Factsheet – Resultaten boeken en de EU-begroting beschermen in 2023