Commissie en hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter roepen op meer te doen om vrouwen en meisjes te beschermen tegen geweld

In de aanloop naar 25 november, de Internationale Dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen, hebben de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter de volgende verklaring uitgebracht.

“Alle vormen van geweld tegen vrouwen zijn verachtelijk. Ze vormen een schending van de mensenrechten en ondermijnen onze kernwaarden.

Vrouwen blijven overal ter wereld het slachtoffer van onuitsprekelijk (fysiek, seksueel, psychologisch en economisch) geweld - offline en online. Vrouwen en meisjes zijn ook vaak het grootste slachtoffer van de onmiddellijke, gewelddadige en blijvende gevolgen van oorlog en conflicten, waardoor ze economisch onevenredig hard worden getroffen. De situatie is helemaal dramatisch in humanitaire crises, waar vaak geen melding wordt gemaakt van conflictgerelateerd seksueel geweld en mensenhandel.

Na de toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul, met de meest ambitieuze en alomvattende normen om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden, hebben we dit jaar de allereerste EU-wetgeving aangenomen om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld doeltreffend te bestrijden, als aanvulling op de bestaande wetgeving in de EU-lidstaten. We beschikken nu over extra instrumenten om dergelijk geweld te bestrijden, zowel offline als online, om ervoor te zorgen dat vrouwen en meisjes veilig kunnen zijn en zonder angst kunnen leven, en om gerichte ondersteuning te bieden aan slachtoffers en daders ter verantwoording te roepen. Wij roepen alle lidstaten op deze robuuste maatregelen snel in te voeren.

Onze inzet om geweld tegen vrouwen wereldwijd te stoppen, is een belangrijke prioriteit voor het externe optreden van de EU, niet in de laatste plaats voor de EU als belangrijke humanitaire donor. Wij verklaren opnieuw vastberaden te zijn om geweld tegen vrouwen en meisjes onmiddellijk uit te bannen, in samenwerking met partnerlanden, het maatschappelijk middenveld, vrouwenrechtengroepen en mensenrechtenverdedigers.”

Achtergrond

Met de EU-strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 zet de Europese Unie zich in voor het voorkomen en bestrijden van gendergerelateerd geweld. In mei 2024 heeft de Europese Unie de richtlijn ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld aangenomen. De richtlijn moet voorzien in een alomvattend kader om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld in de hele Unie doeltreffend te voorkomen en te bestrijden door definities van bepaalde strafbare feiten (cybergeweld, vrouwelijke genitale verminking en gedwongen huwelijken) in te voeren, de bescherming en ondersteuning van slachtoffers te versterken, hun toegang tot de rechter te vergemakkelijken en door de preventie, gegevensverzameling, coördinatie en samenwerking te verbeteren.

In oktober 2023 is de Europese Unie partij geworden bij het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, ook wel bekend als het Verdrag van Istanbul. Het is het meest verstrekkende internationale rechtsinstrument om bindende verplichtingen vast te stellen om geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen en te bestrijden. De Commissie heeft tegelijkertijd de meeste maatregelen in het kader van haar eerste EU-strategie voor de rechten van slachtoffers (2020-2025) al uitgevoerd. De strategie moet ervoor zorgen dat alle slachtoffers in de EU volledig gebruik kunnen maken van hun rechten op grond van het EU-recht. In juli 2023 heeft de Commissie het voorstel voor een richtlijn tot wijziging van de richtlijn inzake de rechten van slachtoffers van 2012 vastgesteld om de rechten van alle slachtoffers van misdrijven in de hele Europese Unie te versterken.

Vandaag publiceert de Commissie ook een Flash Eurobarometer over genderstereotypen met betrekking tot geweld tegen vrouwen. 92% van de respondenten in de hele EU vindt het onaanvaardbaar dat een man af en toe zijn vrouw of vriendin slaat. 82% van de respondenten vindt het ook onaanvaardbaar dat mannen vrouwen lastigvallen door ze te beloeren, naar ze te lonken of ze na te fluiten. 73% is het er niet mee eens dat vrouwen gevallen van misbruik of verkrachting verzinnen of overdrijven. 

Op 25 november presenteren Eurostat, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) en het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) in Brussel de bevindingen van een gezamenlijke enquête naar gendergerelateerd geweld in de EU. Meer informatie over de enquête naar gendergerelateerd geweld is vanaf maandag 25 november 11.00 uur MET hier te vinden. 

Via het programma Burgerschap, gelijkheid, rechten en waarden financiert de Commissie projecten en organisaties die gendergerelateerd geweld aanpakken. In 2025 zal in het kader van het programmaonderdeel DAPHNE 23 miljoen euro beschikbaar worden gesteld voor transnationale acties ter bestrijding en voorkoming van geweld tegen kinderen en van gendergerelateerd geweld in de huishoudelijke sfeer en in intieme relaties, en voor de bescherming en ondersteuning van overlevenden van gendergerelateerd geweld, inclusief kinderbeschermingsstelsels.

Op internationaal niveau vormen het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie (2020-2024) en het actieplan inzake gendergelijkheid en empowerment van vrouwen in het externe optreden 2021-2025 (GAP III), dat is verlengd tot 2027, het ambitieuze kader van de EU om vooruitgang te boeken op het gebied van gendergelijkheid en empowerment van vrouwen. Als medeleider van de actiecoalitie inzake gendergerelateerd geweld van het “Generation Equality Forum” zal de EU haar inspanningen voortzetten om gendergerelateerd geweld overal ter wereld te beteugelen.

Zes jaar na de lancering ervan is de eerste fase van het Spotlight-initiatief in vijf regio's helemaal uitgevoerd. Het succes ervan heeft ertoe geleid dat het initiatief is geselecteerd als een van de twaalf initiatieven met een grote impact op alle duurzameontwikkelingsdoelstellingen. Ook nu de volgende fase van start gaat, zal de EU blijven investeren in de preventie van gendergerelateerd geweld wereldwijd.

Zoals elk jaar nemen de Europese Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden deel aan de campagne “Orange the World” van UN Women. Op de avond van 24 november zal het hoofdkwartier van de Europese Commissie, het Berlaymontgebouw, baden in oranje licht: het door de VN aangewezen symbool van de wereldwijde inzet om geweld tegen vrouwen uit te bannen. De gevel van het hoofdkantoor van de Europese Dienst voor extern optreden zal ook oranje kleuren om de campagne te ondersteunen. De foto's zullen op EbS beschikbaar zijn. 

Meer informatie

Uitbanning van gendergerelateerd geweld

EU-strategie voor gendergelijkheid 2020-2025

Genderactieplan III

Flash Eurobarometer 544 — Genderstereotypen — Geweld tegen vrouwen

Door Eurostat, FRA en EIGE uitgevoerde EU-enquête over gendergerelateerd geweld

Richtlijn ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld

Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld

EU-strategie inzake de rechten van slachtoffers (2020-2025)

Voorstel voor een richtlijn tot wijziging van de richtlijn slachtofferrechten van 2012

Spotlight-initiatief

ACT-programma

Kleur de wereld oranje

Mondiale hub voor slachtoffers van geweld