Commissie en hoge vertegenwoordiger presenteren krachtige maatregelen om de beveiliging van onderzeese kabels te verbeteren

Vandaag heeft uitvoerend vicevoorzitter Henna Virkkunen in Helsinki (Finland) de gezamenlijke mededeling van de Commissie en de HV/VV gepresenteerd om de veiligheid en veerkracht van onderzeese kabels te versterken. Aangekondigd door voorzitter Von der Leyen op 9 februari in Vilnius tijdens de Dag van de onafhankelijkheid van de energiesector in het Oostzeegebied, bevat de gezamenlijke mededeling een reeks maatregelen om de veerkracht van deze kritieke infrastructuur te versterken, met aandacht voor preventie, opsporing, respons, herstel en afschrikking.

Communicatiekabels verbinden verschillende lidstaten met elkaar, verbinden eilanden met het vasteland van de EU en verbinden de EU met de rest van de wereld, goed voor 99 % van het intercontinentale internetverkeer. Onderzeese elektriciteitskabels vergemakkelijken de integratie van de elektriciteitsmarkten van de lidstaten, versterken hun voorzieningszekerheid en leveren hernieuwbare offshore-energie aan het vasteland. In de afgelopen weken en maanden hebben incidenten met onderzeese kabels echter geleid tot ernstige verstoringen van essentiële functies en diensten in de EU, met gevolgen voor het dagelijks leven van EU-burgers. Dit initiatief speelt rechtstreeks in op deze bedreigingen.

De gezamenlijke mededeling is bedoeld om alle lidstaten te ondersteunen, ook die in het Oostzeegebied, waar het aantal kabelincidenten aanzienlijk is toegenomen. Belangrijke maatregelen zijn onder meer:

• Preventie: Verscherping van de veiligheidseisen en risicobeoordelingen voor onderzeese kabels, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de financiering voor de uitrol van nieuwe en slimme kabels, waardoor meer ontslagen kunnen vallen en de veerkracht bijgevolg wordt vergroot.
• Opsporing: Versterking van de capaciteit voor dreigingsmonitoring per zeebekken, zoals de Middellandse Zee of de Oostzee, om een alomvattend situatiebeeld op te bouwen. Dit zal eerdere waarschuwingen en effectievere reacties mogelijk maken.
• Respons en herstel: Verbetering van de efficiëntie van het crisiskader op EU-niveau voor snel optreden bij incidenten die gevolgen hebben voor onderzeese kabels en vergroting van de reparatiecapaciteit om een snelle reparatie van beschadigde kabels te waarborgen.
• Afschrikking: Handhaving van sancties en diplomatieke maatregelen tegen vijandige actoren en de “schaduwvloot”, waarbij ten volle gebruik wordt gemaakt van de hybride toolbox om hybride campagnes aan te pakken. Dit omvat ook het bevorderen van “kabeldiplomatie” met mondiale partners.

Deze strategische acties vormen een aanvulling op de lopende werkzaamheden van de deskundigengroep inzake onderzeese kabelinfrastructuur, bestaande uit de lidstaten en het Agentschap van de Europese Unie voor cyberbeveiliging (Enisa). De acties vormen een aanvulling op de bestaande activiteiten van de NAVO en ondersteunen nationale en regionale inspanningen, waarmee wordt bevestigd dat Europa zich inzet voor de bescherming van kritieke onderzeese infrastructuur, die essentieel is voor wereldwijde communicatie en energiezekerheid.

Volgende stappen

De Commissie en de hoge vertegenwoordiger zullen in 2025 en 2026 samen met de lidstaten en het EU-agentschap voor cyberbeveiliging, Enisa, geleidelijk specifieke acties uitvoeren. Verwacht wordt dat de Commissie en de hoge vertegenwoordiger tegen eind 2025 onder meer het in kaart brengen van bestaande en geplande onderzeese kabelinfrastructuren, een gecoördineerde risicobeoordeling van onderzeese kabels, een instrumentarium voor kabelbeveiliging met risicobeperkende maatregelen en een prioriteitenlijst van kabelprojecten van Europees belang zullen presenteren.

De veiligheid van de kritieke infrastructuur van de EU zal ook een belangrijk onderdeel zijn van de komende interneveiligheidsstrategie. Verdere werkzaamheden zullen ook voortbouwen op het Niinistö-verslag over de wijze waarop de paraatheid en paraatheid van Europa op civiel en defensiegebied kunnen worden verbeterd.

Achtergrond

De veiligheid en veerkracht van onderzeese kabelinfrastructuur kwamen aan bod in een aanbeveling van 2024 over de veiligheid en veerkracht van onderzeese kabelinfrastructuren en in een witboek over de vraag hoe de behoeften van Europa op het gebied van digitale infrastructuur kunnen worden beheerst. Om uitvoering te geven aan de aanbeveling heeft de Commissie een deskundigengroep opgericht, bestaande uit de autoriteiten van de lidstaten en Enisa.

De EU werkt actief op verschillende fronten om cyberweerbaarheid te bevorderen en haar burgers en bedrijven te beschermen tegen cyberdreigingen in een steeds digitaler en verbondener Europa. In januari is een actieplan voor de cyberbeveiliging van ziekenhuizen en zorgaanbieders gelanceerd om de unieke bedreigingen voor de sector aan te pakken.

De Commissie blijft ook werken aan de uitvoering van het verbeterde rechtskader voor de veerkracht van kritieke infrastructuur, zowel fysieke als cyberinfrastructuur, met de richtlijn betreffende de veerkracht van kritieke entiteiten (CER) en de richtlijn netwerk- en informatiesystemen (NIS2). De CER-richtlijn heeft tot doel kritieke entiteiten beter bestand te maken tegen een reeks dreigingen, waaronder natuurrampen, terroristische aanslagen, dreigingen van binnenuit of sabotage.

Het NIS2-cyberbeveiligingskader voorziet in een uniform rechtskader voor de handhaving van cyberbeveiliging in 18 kritieke sectoren in de hele EU en roept de lidstaten op nationale cyberbeveiligingsstrategieën vast te stellen en met de EU samen te werken voor grensoverschrijdende reacties en handhaving. Deze maatregelen werken hand in hand met de verordening cyberweerbaarheid, de allereerste EU-wetgeving waarbij verplichte cyberbeveiligingsvereisten worden vastgesteld voor producten die digitale elementen bevatten, die op 10 december 2024 in werking is getreden. De Commissie heeft ook een cybernoodmechanisme ingesteld in het kader van de verordening cybersolidariteit, ter versterking van de solidariteit van de EU en gecoördineerde acties om toenemende cyberdreigingen en -incidenten op te sporen, zich erop voor te bereiden en er doeltreffend op te reageren.

Voor meer informatie

Gezamenlijke mededeling

Factpage over de gezamenlijke mededeling

*Bijgewerkt om 13:00 uur op 21/02/2025