Commissie presenteert routekaart om vrouwenrechten te versterken

In de aanloop naar Internationale Vrouwendag (8 maart) presenteert de Europese Commissie vandaag haar routekaart voor vrouwenrechten en het verslag over gendergelijkheid van 2025. De routekaart geeft uitvoering aan de gendergelijkheidsagenda en bevat een politieke langetermijnvisie om vrouwenrechten te bevorderen.

Bepaalde EU-lidstaten zijn wereldwijde koplopers op het gebied van gendergelijkheid, en bepalen daarmee de mondiale standaard. De routekaart bouwt voort op de aanzienlijke vooruitgang die is geboekt in het kader van de strategie voor gendergelijkheid 2020-2025. De afgelopen vijf jaar heeft de EU historische vooruitgang geboekt met regels over loontransparantie, evenwicht tussen werk en privéleven voor gelijke zorgtaken, genderevenwicht in raden van bestuur en de bestrijding van geweld tegen vrouwen.

Met de routekaart maakt de Commissie eens te meer duidelijk dat zij ernaar streeft de positie van vrouwen en meisjes te versterken en een samenleving tot stand te brengen waarin mannen en vrouwen echt gelijke kansen hebben – binnen en buiten Europa. De routekaart biedt richtsnoeren voor toekomstige maatregelen in het kader van de volgende strategie voor gendergelijkheid.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “Er is geen enkele reden waarom vrouwen minder betaald zouden worden dan mannen. Of waarom voor vrouwen, enkel omdat ze vrouw zijn, lagere gezondheidsnormen zouden gelden of waarom zij daarom geweld zouden ondergaan. Het is bekend dat samenlevingen waarin vrouwen en mannen gelijk worden behandeld, beter, eerlijker en succesvoller zijn. Laten we dus putten uit de ruime bron van talenten en vaardigheden van iedereen, mannen en vrouwen. Met dit stappenplan laten we zien dat we vastberaden zijn om te blijven bouwen aan een Europese Unie waarin mannen en vrouwen gelijk zijn en vrouwenrechten worden gewaarborgd.”

Een lichtbaken voor vrouwenrechten

De EU heeft een aantal beslissende initiatieven genomen in het kader van de strategie voor gendergelijkheid 2020-2025. Toch verbetert de situatie niet snel genoeg en niet in gelijke mate in de verschillende gebieden en lidstaten van de EU, zoals benadrukt in het verslag over gendergelijkheid van 2025. Een op de drie vrouwen in de EU heeft ooit te maken gehad met fysiek en/of seksueel geweld. De arbeidsparticipatie- en loonkloof in de EU wordt slechts langzaam smaller, en er is nog steeds sprake van geweld tegen vrouwen, van discriminerende normen en stereotypen. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in lager betaalde functies en ondervertegenwoordigd in besluitvormingsfuncties.

Met de routekaart zullen hardnekkige discriminerende normen in de samenleving worden bestreden, om met name te komen tot:

• Een einde aan gendergerelateerd geweld, onder andere door alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen en bestrijden, zoals seksueel geweld, waaronder verkrachting, door het ontbreken van toestemming, en door ervoor te zorgen dat slachtoffers van geweld worden ondersteund en beschermd.
• De hoogst haalbare gezondheidsnormen, door gezondheidsmaatregelen van de lidstaten voor toegang van vrouwen tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, met volledige inachtneming van de Verdragen, te ondersteunen en aan te vullen, en door genderbewust medisch onderzoek, klinische proeven, en de ontwikkeling van diagnostiek en behandelingen te bevorderen.
• Gelijke beloning en een gelijkwaardige economische positie van vrouwen, door onder andere de loon- en pensioenkloof tussen mannen en vrouwen te dichten, financiële geletterdheid onder vrouwen en meisjes te bevorderen en een einde te maken aan de onderwaardering van traditionele vrouwenbanen.
• Evenwicht tussen werk, privéleven en zorgtaken, met name door de gelijke verdeling van zorgtaken tussen vrouwen en mannen te bevorderen, en door investeringen in de langdurige zorg te stimuleren met het oog op hoogwaardige zorgbanen.
• Gelijke arbeidskansen en passende arbeidsvoorwaarden, onder andere door de arbeidsparticipatiekloof tussen mannen en vrouwen te dichten, seksuele intimidatie op de werkvloer uit te bannen en te zorgen voor hoogwaardige banen en gelijke carrièrevooruitzichten.
• Inclusief onderwijs van hoge kwaliteit, bijvoorbeeld door toe te werken naar een situatie waarin genderevenwicht op alle onderwijsniveaus de norm is, meisjes en vrouwen aan te moedigen om voor de STEM-sectoren te kiezen, en door jongens en mannen op hun beurt aan te moedigen om voor de onderwijs-, gezondheids- of welzijnssector te kiezen.
• Deelname aan het politieke leven en gelijke vertegenwoordiging, onder andere door gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen op alle gebieden en niveaus van het openbare en politieke leven te bevorderen, waarbij vrouwen in het openbare leven absolute veiligheid wordt geboden en seksisme wordt bestreden.
• Institutionele mechanismen voor vrouwenrechten, met name door ervoor te zorgen dat de instellingen over de structuren beschikken om te kunnen werken aan gendergelijkheid en gendermainstreaming, en door te zorgen voor duurzame financiering voor gendergelijkheidsbeleid en vrouwenrechtenorganisaties.

De Commissie roept het Europees Parlement, de Raad, de lidstaten en andere instellingen en belanghebbenden op om de routekaart te omarmen en acties voor te stellen om deze EU-brede voorstellen voor vrouwenrechten in daden om te zetten.

Achtergrond

Gelijkheid van vrouwen en mannen is een grondrecht en een fundamentele waarde die sinds het Verdrag van Rome van 1957 in het EU-recht is verankerd. Vandaag is niet alleen de routekaart aangenomen, maar is het ook precies 30 jaar gelden dat de verklaring en het actieprogramma van Peking werden goedgekeurd. 189 landen, waaronder alle EU-lidstaten, hebben zich er toen toe verbonden de economische positie van vrouwen te bevorderen en wereldwijd tot gendergelijkheid te komen.

Gelijkheid van vrouwen is als fundamentele waarde vastgelegd in de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen: de Commissie wil een nieuwe strategie voor gendergelijkheid voorleggen om vrouwenrechten over de hele lijn te verbeteren, van de strijd tegen gendergerelateerd geweld tot de empowerment van vrouwen in de politiek en op de arbeidsmarkt, in de hele EU én binnen de EU-instellingen”.

Vandaag heeft de Commissie ook haar verslag van 2025 over gendergelijkheid in de EU gepubliceerd, met daarin een overzicht van de vooruitgang die is geboekt bij de uitvoering van de strategie voor gendergelijkheid 2020-2025. Hoewel in het verslag wordt gewezen op belangrijke vooruitgang in de wetgeving in 2024, met de aanneming van de eerste richtlijn ter bestrijding van geweld tegen vrouwen, worden de verbintenissen die in het kader van de verklaring van Peking zijn aangegaan, nog niet volledig nagekomen. Volgens de gendergelijkheidsindex 2024 van het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE), over gendergelijkheid in de EU, heeft de EU in 2024 in totaal 71 van de 100 punten behaald. Daarnaast hebben Eurostat, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) en EIGE in november 2024 een EU-enquête over gendergerelateerd geweld gepubliceerd, waaruit bleek dat geweld tegen vrouwen wijdverbreid is.

De Commissie financiert via het programma Burgers, gelijkheid, rechten en waarden projecten en organisaties die gendergelijkheid bevorderen en gendergerelateerd geweld tegengaan. Op 20 februari 2025 heeft de Commissie een nieuwe oproep tot het indienen van voorstellen geopend om projecten te financieren waarmee gendergerelateerd geweld wordt tegengegaan, slachtoffers en overlevenden worden beschermd en geholpen, en organisaties die lokaal werk doen, worden ondersteund. De uiterste termijn voor het indienen van voorstellen is 7 mei 2025.

Meer informatie

Routekaart voor vrouwenrechten

Routekaart voor vrouwenrechtenbeginselen voor een samenleving waarin mannen en vrouwen gelijk zijn

Jaarverslag over gendergelijkheid

Factsheet

Strategie voor gendergelijkheid 2020-2025

Portaal voor de monitoring van de strategie voor gendergelijkheid