Meer documenten
Commissie stelt geleidelijke eliminatie voor van Russische gas- en olie-invoer in de EU
De EU zal de invoer van Russisch gas en Russische olie tegen eind 2027 geleidelijk en doeltreffend stopzetten, op basis van een wetgevingsvoorstel dat de Europese Commissie vandaag heeft ingediend. Dit zal een einde maken aan de blootstelling van de EU aan markt- en economische veiligheidsrisico's als gevolg van de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen, en uiteindelijk de energieonafhankelijkheid en het concurrentievermogen van de Unie versterken.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen verklaarde: "Rusland heeft herhaaldelijk geprobeerd ons te chanteren door zijn energievoorziening als wapen te gebruiken. We hebben duidelijke stappen gezet om de kraan uit te zetten en het tijdperk van Russische fossiele brandstoffen in Europa voorgoed te beëindigen.”
Het wetgevingsvoorstel van vandaag volgt op het REPowerEU-stappenplan dat de Commissie vorige maand heeft goedgekeurd. Het bevat een EU-breed plan om de invoer van Russisch gas geleidelijk en goed gecoördineerd uit te faseren, in een geest van solidariteit, en tegelijkertijd de schone transitie voort te zetten. Het voorstel van vandaag is bedoeld om de continuïteit van de energievoorziening van de EU te waarborgen en tegelijkertijd de gevolgen voor prijzen en markten te beperken, zoals uiteengezet in de begeleidende analyse.
De resterende Russische gasvolumes kunnen worden uitgefaseerd zonder aanzienlijke economische gevolgen of risico's voor de voorzieningszekerheid, als gevolg van de beschikbaarheid van voldoende alternatieve leveranciers op de mondiale gasmarkt, een goed onderling verbonden gasmarkt in de Unie en de beschikbaarheid van voldoende invoerinfrastructuur in de EU. Bovendien bevat het voorstel van vandaag ingebouwde waarborgen om in te spelen op de realiteit van de gasmarkten en tegelijkertijd bedrijven een solide rechtskader te bieden.
Over het algemeen zal de uitfasering van Russische fossiele brandstoffen een belangrijke bijdrage leveren aan de doelstellingen van het kompas voor het concurrentievermogen, de Clean Industrial Deal en het actieplan voor betaalbare energie, waarin wordt benadrukt hoe een schoner en onafhankelijk energiesysteem de economie helpt stimuleren en tegelijkertijd de decarbonisatieambities van Europa ondersteunt.
Een geleidelijke en gecoördineerde uitfasering van Russische fossiele brandstoffen
De voorgestelde verordening voorziet in een stapsgewijze uitfasering van pijpleidinggas en vloeibaar aardgas (LNG) van oorsprong uit of direct of indirect uitgevoerd uit de Russische Federatie. Ook worden maatregelen voorgesteld om de Russische olie-invoer tegen eind 2027 volledig stop te zetten.
De lidstaten zullen diversificatieplannen moeten indienen met precieze maatregelen en mijlpalen voor de geleidelijke afschaffing van de Russische invoer van gas en olie.
Krachtens het beoogde geleidelijke invoerverbod zal de invoer van Russisch gas in het kader van nieuwe contracten met ingang van 1 januari 2026 worden verboden. De invoer in het kader van bestaande kortetermijncontracten zal uiterlijk op 17 juni 2026 worden stopgezet, met uitzondering van die voor pijpleidinggas dat wordt geleverd aan niet aan zee grenzende landen en gekoppeld is aan langetermijncontracten die tot eind 2027 zullen worden toegestaan. De invoer in het kader van langetermijncontracten zal tegen eind 2027 worden stopgezet.
Langlopende contracten voor LNG-terminaldiensten voor klanten uit Rusland of onder zeggenschap van Russische ondernemingen zullen ook worden verboden. Dit zal ervoor zorgen dat de terminalcapaciteit kan worden omgeleid naar alternatieve leveranciers, wat uiteindelijk de veerkracht van de energiemarkten zal vergroten.
Deze stapsgewijze aanpak zal helpen om de invoer van Russisch gas effectief een halt toe te roepen en tegelijkertijd mogelijke gevolgen voor de energieprijzen in de Unie te beperken en elk risico voor de voorzieningszekerheid te vermijden. De Commissie zal de lidstaten gedurende het hele proces ondersteunen. Zij zal, samen met het Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER), nauwlettend toezien op de voortgang en de gevolgen van de uitfasering van de Russische invoer van gas en olie. Indien de voorzieningszekerheid van een of meer lidstaten wordt bedreigd, kan de Commissie de nodige noodmaatregelen nemen.
Bepalingen ter verbetering van de transparantie, monitoring en traceerbaarheid van Russisch gas op de EU-markten zullen de doeltreffende uitvoering van het invoerverbod ondersteunen. Krachtens de voorgestelde verordening moeten ondernemingen die gasleveringscontracten voor Russisch gas hebben, de Commissie informatie verstrekken. Bovendien zullen importeurs van Russisch gas de douaneautoriteiten alle nodige informatie moeten verstrekken ter bevestiging van het traject van het ingevoerde gas van de werkelijke oorsprong tot het punt van invoer in de Unie.
Volgende stappen
De voorgestelde verordening zal het medebeslissingsproces volgen, wat betekent dat het aan het Europees Parlement en de Raad is om de verordening aan te nemen. Voor aanneming in de Raad is een gekwalificeerde meerderheid vereist.
De Commissie zal zeer nauw blijven samenwerken met de lidstaten op het gebied van diversificatie-inspanningen en infrastructuurverbeteringen, met name met de lidstaten die het zwaarst getroffen zijn.
Achtergrond
De EU-leiders zijn het in de Verklaring van Versailles van maart 2022 eens geworden over de uitfasering van Russische energie. Als onmiddellijke reactie op de oorlog in Oekraïne en de inzet van energiebevoorrading door Rusland heeft de Europese Commissie in mei 2022 het REPowerEU-plan ingediend.
Ondanks de aanzienlijke vooruitgang die sinds de Russische invasie van Oekraïne in het kader van het REPowerEU-plan en via sancties is geboekt, is de invoer van Russisch gas in de EU in 2024 weer toegenomen. Daarom heeft de Commissie in mei 2025 de REPowerEU-routekaart voorgesteld, een plan waarin de EU-brede uitfasering van de invoer van Russische energie wordt uiteengezet.
Voor meer informatie
Stappenplan om een einde te maken aan de Russische energie-invoer