Meer documenten
Wijziging om toetsing aan Grondwet mogelijk te maken in consultatie
Als mensen vinden dat een wet in strijd is met de grondrechten uit de Grondwet, moeten zij dit kunnen laten toetsen door de rechter. Dat is nu niet mogelijk, en daarom stelt het kabinet een wetswijziging voor. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en staatssecretaris Struycken van Rechtsbescherming hebben het voorstel hiervoor gepubliceerd. Tot 29 augustus kan iedereen hierop reageren via een internetconsultatie.
Het verbod voor rechters om wetten te toetsen aan de Grondwet is vastgelegd in diezelfde Grondwet (artikel 120). Het idee hierachter is dat het uitsluitend aan de wetgever is, en niet aan de rechter, om zeker te stellen dat wetten niet in tegenspraak zijn met de Grondwet. Het kabinet wil dit verbod gedeeltelijk opheffen, zodat de grondrechten van mensen beter worden beschermd.
Klassieke grondrechten
In het voorstel staat dat rechters een wet straks mogen toetsen aan zogeheten ‘klassieke grondrechten’ uit de Grondwet. Het zijn rechten die mensen beschermen tegen de overheid. Dit zijn bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting, onderwijs en godsdienst en het discriminatieverbod. Door het opheffen van het verbod kunnen mensen bijvoorbeeld naar de rechter stappen als zij vinden dat een wet een discriminerend onderscheid maakt tussen mannen en vrouwen. In het voorstel voor de wetswijziging staat een volledige lijst van rechten waaraan de toetsing plaats mag vinden.
Beperkingen van grondrechten
Verder wordt de wettekst over het beperken van grondrechten aangepast. Grondrechten mogen in sommige gevallen beperkt worden omdat andere belangen in het geding zijn. Denk aan het demonstratierecht, wat gevolgen kan hebben voor de openbare orde. In de bestaande wet gaat het vooral over wie zo’n beperking mag opleggen, er is minder aandacht voor inhoudelijke redenen. Daarom stelt het kabinet voor om hierover iets toe te voegen in de Grondwet. Zo moet een beperking van een grondrecht altijd proportioneel zijn en in redelijke verhouding staan tot het beoogde doel. De beperking moet geschikt zijn om het doel te bereiken en mag alleen worden ingezet als dit niet op een andere manier bereikt kan worden.
Proces
Iedereen kan tot 29 augustus reageren op het wetsvoorstel. Daarna worden alle reacties verwerkt en zal het voorstel voor advies aan de Raad van State worden gezonden, waarna het wordt aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer. Omdat het gaat om een Grondwetswijziging moet zowel in deze als in de volgende kabinetsperiode over het voorstel gestemd worden.