Vragen en antwoorden over de partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Mercosur *

Waarom heeft de EU met Mercosur onderhandeld over een partnerschapsovereenkomst?

Mercosur is een grote markt voor EU-uitvoer en was tot nu toe de enige belangrijke handelspartner in Latijns-Amerika waarmee de EU geen preferentiële handelsovereenkomst had gesloten. EU-bedrijven exporteerden naar de vier oprichtende landen van Mercosur:

• 55 miljard EUR aan goederen (in 2024), en
• 29 miljard EUR aan diensten (in 2023).

De economieën van Mercosur zijn momenteel sterk beschermd en Europese bedrijven worden geconfronteerd met veel handelsbelemmeringen wanneer zij daar exporteren, waardoor het voor hen moeilijk is om onder eerlijke voorwaarden te concurreren. Het gaat onder meer om:

• hoge invoerrechten
• omslachtige procedures, en
• technische voorschriften en normen die afwijken van internationale normen.

De EU is de op één na grootste handelspartner van Mercosur, na China en voor de Verenigde Staten. De EU is goed voor 16,9 % van de totale handel van Mercosur in 2023. Mercosur is de tiende handelspartner van de EU op het gebied van goederen. Er is een enorm potentieel voor EU-bedrijven om nog meer te exporteren naar deze grote markt van meer dan 295 miljoen mensen.

De EU heeft al handelsovereenkomsten gesloten met bijna alle andere landen in Latijns-Amerika. Het sluiten van een overeenkomst met de Mercosur-landen stelt ons in staat de preferentiële toegang tot EU-exporteurs verder uit te breiden en onze politieke banden met Latijns-Amerikaanse landen te versterken.

De partnerschapsovereenkomst van de EU met Mercosur zal:

• handelsbelemmeringen weg te nemen, het voor EU-bedrijven gemakkelijker te maken goederen en diensten aan Mercosur te verkopen en investeringen te vergemakkelijken;
• duurzame toegang tot grondstoffen helpen waarborgen, onze economische veiligheid versterken en de dubbele transitie ondersteunen;
• de EU en de Mercosur helpen de mondiale handelsregels vorm te geven in overeenstemming met de hoogste EU-normen;
• een krachtig signaal af te geven aan de wereld ten gunste van op regels gebaseerde handel en protectionisme af te wijzen;
• de waardeketens tussen onze twee regio's verder te integreren, zodat industrieën aan beide zijden concurrerend blijven op de wereldmarkt;
• onze waarden uitdragen door middel van gedetailleerde verplichtingen op het gebied van handel en duurzame ontwikkeling, met inbegrip van klimaatverandering en arbeid.

Waarom heeft de Commissie aanvullende maatregelen voorgesteld?

Sinds de politieke besprekingen met Mercosur in december 2024 zijn afgerond, heeft de Commissie intensief overleg gepleegd met de lidstaten, leden van het Europees Parlement en belangrijke belanghebbenden, waaronder landbouworganisaties, ngo's en het bedrijfsleven.

De door de Commissie voorgestelde aanvullende maatregelen komen rechtstreeks tegemoet aan de prioriteiten en punten van zorg die tijdens deze raadplegingen naar voren zijn gebracht:

• Bilaterale vrijwaringsmaatregelen - de Commissie stelt voor de vrijwaringsmaatregelen ter bescherming van gevoelige Europese producten tegen elke schadelijke toename van de invoer uit Mercosur verder te versterken. Een specifieke rechtshandeling zal het hoofdstuk over bilaterale waarborgen van de EMPA operationeel maken (zie hieronder voor meer informatie). Deze bepalingen zullen met het Europees Parlement en de Raad worden besproken, waarbij de Mercosur-landen volledig op de hoogte worden gehouden met het oog op een soepele uitvoering van de overeenkomst. Dit biedt volledige en alomvattende bescherming voor alle gevoeligheden van de EU in de landbouwsector.
• Sanitaire en fytosanitaire (SPS) normen – de EU heeft een van de hoogste voedselveiligheidsnormen ter wereld, en onze prioriteit is het beschermen van de gezondheid en veiligheid van onze burgers. De Europese burgers moeten kunnen vertrouwen op het voedsel dat zij kopen en eten, en over onze eisen kan niet worden onderhandeld. Om dit te waarborgen, hebben de Commissie en Brazilië zich ertoe verbonden een dialoog op hoog niveau over sanitaire en fytosanitaire kwesties tot stand te brengen, samen met een SPS-comité EU-Mercosur, om de naleving te waarborgen en ook om de snelle oplossing van eventuele problemen te vergemakkelijken. De EU heeft zich er ook onafhankelijk toe verbonden het aantal audits en controles in derde landen te verhogen en de controles ter plaatse te versterken.
• Aanpassing van de productienormen – zoals uiteengezet in de mededeling van de Europese Commissie “Een visie op landbouw en voeding” – zal de EU streven naar een eerlijker mondiaal gelijk speelveld voor de landbouw. Om tegemoet te komen aan de bezorgdheid van de belangrijkste belanghebbenden over de concurrentiepositie van de EU, zal de Commissie, in overeenstemming met de internationale regels, streven naar een sterkere afstemming van de productienormen die worden toegepast op ingevoerde producten, onder meer op het gebied van pesticiden. De Commissie heeft onder meer het beginsel vastgesteld dat de gevaarlijkste pesticiden die om gezondheidsredenen of milieuredenen in de EU verboden zijn, niet via ingevoerde producten naar de EU mogen worden teruggestuurd, op basis van een effectbeoordeling die de Commissie dit jaar wil uitvoeren. Indien nodig zullen op basis van de conclusies van die beoordeling wijzigingen van het toepasselijke rechtskader worden voorgesteld. In de mededeling kondigde de Commissie ook een speciale taskforce aan om de invoercontroles verder te versterken.
• Financiële steun - ten slotte heeft de Commissie in het kader van het nieuwe MFK een sterk financieel Unity Safet Net opgezet om landbouwers te ondersteunen in het onwaarschijnlijke geval dat de overeenkomst schadelijke gevolgen heeft voor de landbouwmarkten van de EU (zie meer hieronder).

Wat zijn de belangrijkste resultaten van de overeenkomst?

1. Streven naar een op waarden gebaseerde handelsagenda

In het kader van de overeenkomst komen de EU en Mercosur overeen:

• de arbeidsrechten te beschermen;
• het milieu beschermen, met inbegrip van de bestrijding van klimaatverandering en ontbossing;
• bevordering van maatschappelijk verantwoord ondernemen;
• samenwerken op het gebied van dierenwelzijnsnormen, biotechnologie, voedselveiligheid en de bestrijding van antimicrobiële resistentie.

2. Weg met de tarieven

Hoge Mercosur-tarieven maken Europese producten in Mercosur duurder. Mercosur legt hoge tarieven op voor de invoer van Europese producten, zoals:

• auto's;
• machines;
• apparatuur voor informatie- en communicatietechnologie;
• textiel;
• chocolade;
• gedistilleerde dranken;
• Wijn.

Door deze tarieven af te schaffen, zal de overeenkomst met Mercosur het voor Europese bedrijven gemakkelijker maken om naar Mercosur-landen te exporteren.

3. Bevorderen van de handel op andere manieren

De overeenkomst heeft tot doel de uitvoer van de EU naar Mercosur te stimuleren met bepalingen over:

• het wegnemen van niet-tarifaire belemmeringen voor de handel in goederen;
• afschaffing van discriminerende fiscale behandeling van ingevoerde goederen;
• vergemakkelijking van de handel in diensten en vestiging in diensten en productie;
• Openstelling van overheidsopdrachten;
• het voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) gemakkelijker maken om handel te drijven;
• Verbetering van de toegang tot grondstoffen die essentieel zijn voor de economie van de EU door verlaging of afschaffing van uitvoerbelastingen en opheffing van uitvoerbeperkingen en uitvoermonopolies.

4. Laat de wereld zien dat de EU en Mercosur protectionisme verwerpen

Een partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Mercosur geeft de wereld een duidelijk signaal dat twee van haar grootste economieën:

• protectionisme te verwerpen, en
• openstaan voor het bedrijfsleven en voor handel op basis van eerlijke regels en hoge normen.

Wat betekent de overeenkomst voor de handel in goederen?

Mercosur zal de invoertarieven voor Europese goederen afschaffen en belemmeringen voor de EU-uitvoer wegnemen, zoals:

• onnodig restrictieve regels en voorschriften die afwijken van internationale normen;
• niet-automatische invoercertificaten;
• omslachtige conformiteitsbeoordelingsprocedures.

Het vergemakkelijken van de uitvoer naar Mercosur zal met name ten goede komen aan EU-bedrijven die:

• agrovoedingsproducten;
• machines;
• geneesmiddelen;
• auto's;
• Textiel en kleding.

Hoe meer Europa exporteert, hoe meer banen het kan behouden en creëren.

Wat betekent de overeenkomst voor de handel in diensten en investeringen?

De overeenkomst zal het voor EU-bedrijven gemakkelijker maken om hun diensten aan Mercosur te verkopen, zowel via lokale vestiging als op grensoverschrijdende basis.

Een breed scala aan diensten- en productiesectoren moet hiervan profiteren, waaronder:

• zakelijke diensten;
• financiële diensten;
• telecommunicatie;
• zeevervoer;
• Post- en koeriersdiensten.

De overeenkomst zal discriminatie verminderen en uitbannen en de mogelijkheden voor dienstverleners en investeerders uit de EU en Mercosur uitbreiden.

De overeenkomst zal niet:

• te voorkomen dat de EU of Mercosur hun dienstenmarkten op niet-discriminerende wijze blijven reguleren,
• liberalisering van openbare diensten zoals openbare gezondheidszorg of door de overheid gefinancierd onderwijs;

Voor zowel buitenlandse als binnenlandse dienstverleners doet de overeenkomst geen afbreuk aan het vermogen van regelgevers om niet-discriminerende regels en normen te ontwikkelen en op te leggen:

• de bescherming van de gezondheid, de veiligheid en het milieu, alsmede van de consumenten;
• het waarborgen van hoogwaardige diensten en dienstverleners;
• het waarborgen van arbeidsrechten en -omstandigheden.

Hoe zullen de Europese consumenten hiervan profiteren?

De overeenkomst zal de voorwaarden scheppen waaronder Europese consumenten kunnen kiezen uit een breder en betaalbaarder aanbod van producten en diensten.

Hoe zal de overeenkomst de Europese industrie helpen?

De overeenkomst schrapt invoerrechten op meer dan 91 % van de EU-goederen die naar Mercosur worden uitgevoerd. De rechten voor sommige producten zullen over een langere periode worden geliberaliseerd om bedrijven in Mercosur-landen voldoende tijd te geven om zich aan te passen.

Voorbeelden van de huidige Mercosur-tarieven op dergelijke goederen zijn:

• Auto's: 35%
• Auto-onderdelen: 14-18%
• Machines: 14-20%
• Chemische stoffen: tot 18%
• Kleding: 35%
• Geneesmiddelen: tot 14%
• Leren schoenen: 35%

Hoe zal de overeenkomst kleine bedrijven helpen?

Handelsbelemmeringen treffen kleinere bedrijven onevenredig veel meer dan grote bedrijven, omdat kleine bedrijven mogelijk niet de tijd en middelen hebben om ze te overwinnen. Daarom heeft de EU ervoor gezorgd dat de overeenkomst een specifiek hoofdstuk bevat voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) om de specifieke uitdagingen aan te pakken waarmee zij bij handels- en investeringsactiviteiten worden geconfronteerd.

De EU wil dat de overeenkomst:

• de regelgeving van Mercosur transparanter te maken;
• de douaneprocedures van Mercosur te vereenvoudigen.

Meer dan 30.000 kleine en middelgrote ondernemingen in de EU exporteren nu al naar Mercosur. Door handel en investeringen met Mercosur gemakkelijker te maken, zullen meer kleine bedrijven nieuwe kansen ontsluiten en hun klantenbestand uitbreiden.

Hoe zal de overeenkomst de agrovoedingssector van de EU ten goede komen?

De landbouwgemeenschappen in de EU zullen baat hebben bij een gemakkelijkere toegang tot de Mercosur-markt en meer mogelijkheden om hun producten aan de 295 miljoen consumenten van Mercosur te verkopen.

Mercosur heeft een groot consumentenpotentieel voor hoogwaardige Europese producten zoals wijnen, kaas, chocolade en varkensvlees, waarvoor momenteel hoge tarieven gelden.

Bijvoorbeeld:

• Wijn: 27%
• Mousserende wijnen: 20-35%
• Chocolade: 20%
• Whisky en andere gedistilleerde dranken: 20-35%
• Gebak, wafels en koekjes: 18%
• Perziken in blik: 55%
• Frisdranken: 20-35%.

De overeenkomst zal deze hoge tarieven en andere handelsbelemmeringen, zoals onduidelijke regels en voorschriften of omslachtige procedures, wegnemen, zodat het voor Europese producenten gemakkelijker zal zijn om naar Mercosur te exporteren.

Hoe zal de overeenkomst de producenten van levensmiddelen en dranken in de EU helpen hun onderscheidende regionale producten op de markt te brengen (geografische aanduidingen)?

De EU produceert veel unieke regionale voedsel- en drankproducten van hoge kwaliteit, zoals Prosciutto di Parma, Parmigiano Reggiano, Prosecco en Ierse whisky, die worden beschermd onder de speciale status “geografische aanduidingen” (GA's). GA's zorgen voor authenticiteit, maken premiumprijzen mogelijk en verbieden imitatieproducten.

De Mercosur-deal zal 344 Europese geografische aanduidingen erkennen en imitaties en misleidende termen, symbolen, vlaggen of afbeeldingen verbieden. Alleen echte producten, zoals bijvoorbeeld Roquefort-kaas gemaakt in Roquefort, Frankrijk, zullen de GA-naam dragen. Deze bescherming komt ten goede aan EU-producenten, ondersteunt de uitvoer en verzekert Mercosur-consumenten van productauthenticiteit.

Hoe zal de overeenkomst de markt voor overheidsopdrachten van Mercosur openstellen?

De overeenkomst zal het voor Europese bedrijven gemakkelijker maken om onder gelijke voorwaarden als lokale bedrijven in Mercosur-landen op overheidsopdrachten in te schrijven. Dit betekent dat de aanbestedingsprocedure eenvoudiger, transparanter en minder discriminerend zal zijn voor EU-bedrijven.

Zal het akkoord de politieke dialoog bevorderen?

De nieuwe overeenkomst zal de politieke dialoog versterken en de samenwerking versterken op gebieden als migratie, digitale economie, onderzoek en onderwijs, mensenrechten, met inbegrip van de rechten van inheemse volkeren, maatschappelijk verantwoord ondernemen, milieubescherming, oceaangovernance, en de bestrijding van terrorisme, witwassen van geld en cybercriminaliteit.

Waarom heb je voor deze architectuur gekozen?

• Het handhaaft de integriteit van de nieuwe overeenkomst en houdt deze als één alomvattende overeenkomst zoals oorspronkelijk onderhandeld;
• Hierdoor kunnen de nieuwe versterkte handelsregelingen die onder de exclusieve bevoegdheid van de EU vallen, zeer snel volledig in werking treden, met meer rechtszekerheid en economische voordelen voor de marktdeelnemers; en
• Respecteert de gevestigde bevoegdheden en prerogatieven van de institutionele actoren in de EU.

Voor welke uitdagingen op het gebied van export en investeringen staan EU-bedrijven momenteel in de Mercosur-regio, die met een partnerschapsovereenkomst kunnen worden aangepakt?

De Mercosur markt is groot, maar zeer beschermd. Europese bedrijven ondervinden vaak moeilijkheden om daar te exporteren, zoals:

• hoge Mercosur-tarieven op de meeste producten;
• de kosten om te voldoen aan de regels en voorschriften van Mercosur, die vaak verschillen van de internationale normen;
• onnodig complexe procedures om aan te tonen dat EU-producten voldoen aan de technische eisen of normen van Mercosur op het gebied van voedselveiligheid of de gezondheid van dieren en planten;
• beperkte toegang voor EU-bedrijven en een ongelijk speelveld in belangrijke dienstensectoren;
• de voorkeur die in overheidscontracten wordt gegeven aan binnenlandse bedrijven en goederen boven buitenlandse bedrijven en goederen;
• gebrek aan gemakkelijke toegang tot informatie over hoe zaken te doen in Mercosur-landen, met name voor kmo's.

Hoe zal de overeenkomst de Europese normen, met inbegrip van de voedselveiligheidsnormen, beschermen?

Dieren, planten en levensmiddelen die in de EU in de handel worden gebracht, in het binnenland worden geproduceerd of uit een derde land worden ingevoerd, moeten voldoen aan de sanitaire en fytosanitaire voorschriften van de EU. Deze vereisten zijn niet onderhandelbaar en gelden ongeacht met derde landen gesloten handelsovereenkomsten, zoals de overeenkomst tussen de EU en Mercosur.

• • De EU-regels zijn van toepassing op alle producten die in de EU worden verkocht, ongeacht of deze in het binnenland worden geproduceerd of worden ingevoerd; levensmiddelen moeten veilig zijn, ongeacht hun oorsprong, binnen of buiten het grondgebied van de EU. Deze normen zijn gebaseerd op wetenschappelijke en actuele risicobeoordelingen.
  • Hoewel niet-EU-landen natuurlijk het recht hebben om hun eigen voedselveiligheidsnormen vast te stellen die op hun grondgebied van toepassing zijn, mogen levensmiddelen alleen in de EU worden ingevoerd en voor consumenten in de handel worden gebracht als en wanneer zij aan onze normen en regels voldoen.
  • Landen en inrichtingen die levensmiddelen produceren, moeten aantonen dat zij aan de EU-voorschriften voldoen. Pas wanneer dit gebeurt, kunnen zij op de lijst worden geplaatst als personen die naar de EU mogen exporteren.
  • De sanitaire en fytosanitaire invoervoorschriften van de EU moeten bij uitvoer naar de EU ook door de autoriteiten van derde landen worden gecertificeerd en bij binnenkomst in de EU door ambtenaren van de lidstaten worden gecontroleerd. De Commissie voert regelmatig audits uit in zowel derde landen als lidstaten om deze activiteiten te verifiëren.
• De strenge SPS-normenvan de EU zullen niet veranderen
  • De sanitaire en fytosanitaire (SPS) normen van de EU worden niet gewijzigd door handelsovereenkomsten, zoals Mercosur.
  • Deze regels zijn dezelfde voor importeurs en binnenlandse producenten. Levensmiddelen die in de EU worden ingevoerd, moeten voldoen aan de bestaande regels, waaronder die met betrekking tot genetisch gemodificeerde organismen (ggo's) en de door de EU vastgestelde maximumresidugehalten voor bestrijdingsmiddelen, diergeneesmiddelen of verontreinigingen.

• De EU blijft vrij om voedselveiligheid te reguleren
• De EU blijft volledig onafhankelijk bij het reguleren van nieuwe sanitaire en fytosanitaire normen in het belang van de gezondheid van de EU-consumenten;
• De overeenkomst bevat het "voorzorgsbeginsel",dat ons in staat stelt maatregelen te nemen om de gezondheid van de EU-burgers te beschermen wanneer de wetenschappelijke gegevens over de vraag of geïmporteerde levensmiddelen al dan niet veilig zijn, geen uitsluitsel geven. Dit wordt uitdrukkelijk vermeld in het hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling.
• Op grond van de EU-verordening inzake maximumresidugehalten (MRL's) is de invoer van producten die residuen van bestrijdingsmiddelen bevatten die niet in de EU zijn goedgekeurd, mogelijk geweest als zij geen risico voor de consument inhouden.
• Hoewel de Commissie veilig is voor consumenten en gebaseerd is op wetenschap, heeft zij aandacht voor de bezorgdheid van EU-burgers, het maatschappelijk middenveld, landbouwersorganisaties en politieke instellingen dat dergelijke praktijken oneerlijk of problematisch zijn.
• Daarom zal de EU, zoals uiteengezet in de mededeling van de Europese Commissie "Een visie op landbouw en voeding"[1], streven naar een eerlijker mondiaal gelijk speelveld voor de landbouw. De Commissie zal onderzoeken of het mogelijk is om, in overeenstemming met de internationale regels, de productienormen voor ingevoerde producten, met inbegrip van pesticiden, beter op elkaar af te stemmen.
• Naast andere initiatieven heeft de Commissie een beginsel vastgesteld dat de gevaarlijkste pesticiden die in de EU om gezondheids- of milieuredenen verboden zijn, niet via ingevoerde producten naar de EU mogen worden teruggestuurd. Om vooruitgang te boeken, zal de Commissie dit jaar van start gaan. Indien nodig zullen op basis van de conclusies van die beoordeling wijzigingen van het toepasselijke rechtskader worden voorgesteld.
• In de mededeling kondigde de Commissie ook een speciale taskforce aan om de invoercontroles verder te versterken.
• Tot slot zullen de EU en Mercosur dankzij de EMPA-overeenkomst nauwer met elkaar samenwerken, ook in internationale normalisatie-instellingen.

Hoe zit het met dierenwelzijn?

• De Mercosur-overeenkomst is de eerste vrijhandelsovereenkomst waarin dierenwelzijnsgerelateerde voorwaarden zijn opgenomen. In de overeenkomst heeft de EU de preferentiële toegang voor verse eieren die naar de EU worden uitgevoerd, afhankelijk gesteld van de toepassing van de eigen productienormen van de EU voor eieren. Eieren die in de EU worden ingevoerd, komen alleen in aanmerking voor een tariefpreferentie als zij zijn geproduceerd overeenkomstig de vereisten van de EU-richtlijn inzake het dierenwelzijn van legkippen. Om voor een rechtenvrije behandeling in aanmerking te komen, moeten verse eieren van oorsprong vergezeld gaan van een certificaat van overeenstemming met Richtlijn 1999/74/EG van de Raad of gelijkwaardige officiële normen inzake dierenwelzijn.
• Zoals gebruikelijk maakt het opnemen van een voorwaarde in een vrijhandelsovereenkomst deel uit van een onderhandeling met de handelspartner en is deze van toepassing op in- en uitvoer. De WTO-leden hebben hierop niet gereageerd. Verse eieren zijn het enige product waarop deze bepalingen van toepassing zijn en dat rechtstreeks verband houdt met de EU-wetgeving.
• Voor de invoer van andere dierlijke producten (rundvlees, pluimveevlees) is de EU-wetgeving inzake dierenwelzijn ook van toepassing op het slachten en enkele bepalingen inzake het vervoer van levende dieren. Naleving of gelijkwaardigheid met dergelijke wetgeving wordt door de Commissie vastgesteld na verificaties ter plaatse. Bovendien bevat de overeenkomst de voorwaarden voor een vruchtbare dialoog, in een langetermijnproces van verbetering van de omstandigheden op het gebied van dierenwelzijn, zowel bilateraal als internationaal, onder meer via een specifieke werkgroep die zich over deze kwestie zal buigen.

Hoe zal de overeenkomst bijdragen tot de bevordering van duurzame landbouw in beide regio's?

• De EU en Mercosur zijn overeengekomen nauwer samen te werken om de normen voor dierenwelzijn aan te scherpen.
• De partners zijn overeengekomen om samen te strijden tegen antimicrobiële resistentie in verband met het gebruik van antimicrobiële stoffen bij mens en dier – een primeur voor een EU-overeenkomst.
• Er werd ook overeengekomen op wetenschappelijk gebied samen te werken om een hoog niveau van voedselveiligheid en gezondheidsbescherming te waarborgen.
• De overeenkomst bevat toezeggingen om ervoor te zorgen dat bossen duurzaam worden beheerd, om illegale houtkap en de daarmee verband houdende handel te bestrijden.

Hoe zal de overeenkomst gevoelige EU-landbouwproducten beschermen?

De overeenkomst stelt de EU-markt open voor goederen van Mercosur, maar beperkt de invoer uit Mercosur van gevoelige landbouwproducten zoals rundvlees, ethanol, varkensvlees, honing, suiker en pluimvee. Dit zorgt voor de juiste balans.

Meer informatie is te vinden in de factsheet.

Hoe zal de overeenkomst de rechten en duurzaamheid van werknemers in de EU en Mercosur waarborgen?

De EU en Mercosur zijn overeengekomen dat de overeenkomst de bestaande klimaat- en milieunormen en arbeidsrechten moet ondersteunen, en deze niet mag verlagen of verwateren. De overeenkomst verbiedt beide partijen om handel en investeringen onnodig aan te moedigen door af te wijken van de milieu- en arbeidswetgeving of deze niet te handhaven. Beide partijen hebben sterke wetten ter bescherming van de rechten van werknemers en zijn ook overeengekomen ervoor te zorgen dat de fundamentele arbeidsrechten zoals gedefinieerd door de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) worden geëerbiedigd. Deze hebben betrekking op:

• non-discriminatie op het werk,
• Uitbanning van kinderarbeid en dwangarbeid,
• vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen;
• Verbintenissen inzake arbeidsinspectie en inzake gezondheid en veiligheid op het werk.

Daarnaast bevat de overeenkomst onder meer verbintenissen op het gebied van duurzame visserij en duurzaam bosbeheer. In het kader van de overeenkomst verbinden de EU en Mercosur zich ertoe het Raamverdrag van de Verenigde Naties en de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering daadwerkelijk uit te voeren. De deal zal ook kansen bieden voor toeleveringsketens van producten die worden geproduceerd op een manier die bijdraagt aan het behoud van het milieu, zoals paranoten uit natuurlijke bossen.

Zullen de verbintenissen inzake de rechten van werknemers en milieubescherming afdwingbaar zijn?

De toezeggingen in het deel over handel en duurzame ontwikkeling zullen afdwingbaar zijn via een geschillenbeslechtingsmechanisme dat het volgende omvat:

• externe evaluatie door een onafhankelijk panel van deskundigen;
• een rol voor het maatschappelijk middenveld, met inbegrip van vertegenwoordigers van werkgevers en vakbonden, in alle stadia;
• een beroep te doen op de deskundigheid van internationale organen zoals de Internationale Arbeidsorganisatie.

Hoe zal de overeenkomst het recht van regeringen waarborgen om te reguleren in het algemeen belang?

De overeenkomst doet geen afbreuk aan het recht van de EU of Mercosur om regelgeving vast te stellen met het oog op doelstellingen van overheidsbeleid, zoals de bescherming van het leven of de gezondheid van mensen, dieren en planten, het milieu, werknemers of het verlenen van openbare diensten.

Zoals alle partnerschaps- en handelsovereenkomsten van de EU laat de overeenkomst tussen de EU en Mercosur de regeringen aan beide zijden volledig vrij om de waterdistributie of andere essentiële diensten naar eigen goeddunken te beheren. Zij blijven kiezen of dergelijke diensten deel uitmaken van de publieke of de particuliere sector.

De overeenkomst zal de EU en Mercosur in staat stellen op vrijwillige basis samen te werken aan een aantal regelgevingskwesties. De samenwerking is alleen van toepassing op EU-wetgeving die van invloed is op handel of investeringen. De wetgeving van de EU-lidstaten zal er niet onder vallen.

Wat krijgt Mercosur van de deal?

Het zal voor Mercosur gemakkelijker worden om naar de EU uit te voeren, mits zij voldoen aan de strenge EU-normen inzake duurzaamheid, gezondheid en voedselveiligheid.

De overeenkomst zal ook helpen om de Mercosur-industrieën te integreren in de zeer innovatieve waardeketens van de EU. Dit zal hen op hun beurt helpen om concurrerender te worden. Mercosur-landen willen minder afhankelijk zijn van de uitvoer van grondstoffen en hun economieën diversifiëren door goederen en diensten met een hogere waarde te produceren. De overeenkomst zal hen daarbij helpen.

De handelsovereenkomst zal Mercosur-burgers meer mogelijkheden bieden om hun diensten in de EU te verlenen, onder meer op tijdelijke basis via hun fysieke aanwezigheid in EU-landen, onder meer via zakelijke contracten of als onafhankelijke beroepsbeoefenaren.

Met de overeenkomst verbinden overheden in Mercosur zich ertoe het gemakkelijker en eenvoudiger te maken om zaken te doen in hun land door het bedrijfsklimaat te verbeteren. Zij zullen dit doen via meer voorspelbare en transparante procedures en voorschriften en door betere toegang tot hun markt te bieden. Dit zal hen helpen meer investeringen aan te trekken uit Europa en de rest van de wereld.

Zowel de EU als Mercosur willen:

• de regels voor de wereldhandel vorm te geven in overeenstemming met hun normen en gedeelde waarden van democratie en rechtsstaat, en
• Een krachtig signaal aan de wereld dat twee van haar grootste economieën protectionisme afwijzen.

Hoe zal de overeenkomst de groene en digitale transitie in Mercosur-landen vergemakkelijken?

In het kader van de Global Gateway-investeringsagenda van de EU en Latijns-Amerika en het Caribisch gebied zal een fonds voor versterkte samenwerking van 1,8 miljard EUR onder meer steun verlenen voor:

• Investeringen in de ontwikkeling van nieuwe duurzame boswaardeketens, bijvoorbeeld in het Amazonegebied.
• De aanpassing van de economische actoren van Mercosur, met name micro-, kleine en middelgrote ondernemingen (mkmo's), vrouwen, kleine landbouwbedrijven, inheemse volkeren en traditionele gemeenschappen, aan het nieuwe economische en handelsklimaat dat door de partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Mercosur wordt gecreëerd.
• Capaciteitsopbouw voor de uitvoering van milieu- en arbeidswetgeving.
• Investeringen in hernieuwbare energie en het creëren van toegevoegde waarde, bijvoorbeeld in kritieke grondstoffen, met inbegrip van upstreamverwerking en batterijproductie.

Wanneer zijn de onderhandelingen begonnen?

De onderhandelingen zijn op 28 juni 1999 van start gegaan. Na een opschorting van de onderhandelingen zijn de onderhandelingen in 2010 hervat. De langdurige onderhandelingen kregen in 2016 een nieuwe impuls en de Europese Unie en Mercosur sloten de onderhandelingen in 2019 af na nieuwe aanbiedingen om de tarieven te verlagen. Tot slot hebben de EU en Mercosur op 6 december 2024 een politiek akkoord bereikt om het akkoord verder te verbeteren en problemen in verband met duurzame ontwikkeling aan te pakken.

Met het politieke akkoord werd een ambitieuze, evenwichtige en alomvattende partnerschapsovereenkomst bereikt. Het nieuwe handelskader - dat deel uitmaakt van een bredere associatieovereenkomst tussen de twee regio's - zal een strategisch politiek en economisch partnerschap consolideren.

Wat is het verschil met de overeenkomst van 2019?

• De nieuwe overeenkomst tussen de EU en Mercosur is een van de meest ambitieuze overeenkomsten op het gebied van duurzaamheid. Deze overeenkomst zal de meest recente EU-normen inzake handel en duurzame ontwikkeling weerspiegelen en zelfs verder gaan dan enkele van onze meest recente overeenkomsten, zoals de overeenkomst tussen de EU en Chili of de Brede Economische en Handelsovereenkomst tussen de EU en Canada (CETA).
• Naast de onderhandelde tekst van 2019 zal de nieuwe overeenkomst van Parijs een essentieel onderdeel maken van de betrekkingen tussen de EU en Mercosur. Dit zal ervoor zorgen dat de overeenkomst kan worden opgeschort in het geval dat een van de partijen de Overeenkomst van Parijs ernstig schendt of besluit eruit te stappen.
• Zij zal ook zorgen voor concrete toezeggingen om de ontbossing na 2030 een halt toe te roepen, in overeenstemming met de nationaal bepaalde bijdragen in het kader van de Overeenkomst van Parijs.
• Een fonds van 1,8 miljard EUR aan EU-steun zal wederzijds voordelige acties voor de eerlijke groene en digitale transitie in Mercosur-landen vergemakkelijken, als onderdeel van de Global Gateway. Dit zal de ontwikkeling van lokale industrieën waarborgen en de landen van Mercosur voorzien van de nodige industriële capaciteiten om toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden.
• Bovendien bevat de nieuwe overeenkomst nieuwe bepalingen inzake overheidsopdrachten, uitvoerrechten en voertuigen.

Hoeveel controle hebben gekozen regeringen en leden van het Europees Parlement over het hele proces?

De Europese Commissie heeft namens de EU onderhandeld overeenkomstig een mandaat dat haar door de regeringen van de 27 lidstaten van de EU is verleend.

De Commissie heeft er altijd voor gezorgd dat het onderhandelingsproces verantwoording aflegt aan de EU-lidstaten en het Europees Parlement.

De betrokken EU-commissarissen en de onderhandelaars en diensten van de Commissie:

• samen te werken met de EU-lidstaten om de onderhandelingen en onderhandelingsteksten voor te bereiden;
• aan de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, verslag uit te brengen over het verloop van de onderhandelingen;
• het Europees Parlement op de hoogte te houden van de ontwikkelingen;
• en verschijnen voor de Commissie internationale handel van het Europees Parlement.

Het Europees Parlement heeft ook een speciale monitoringgroep opgericht om de onderhandelingen te volgen. De Commissie heeft regelmatig verslag uitgebracht over de stand van de onderhandelingen aan deze groep en aan de delegaties van het Europees Parlement die verantwoordelijk zijn voor de betrekkingen met Mercosur en Brazilië.

Heeft de Commissie de mogelijke gevolgen van deze overeenkomst voor de EU en de Mercosur geëvalueerd?

Sinds het begin van de onderhandelingen heeft de Commissie verschillende studies uitgevoerd naar de mogelijke gevolgen van een overeenkomst met Mercosur.

In 2021 heeft de Commissie een duurzaamheidseffectbeoordeling gepubliceerd over de potentiële economische, sociale, milieu- en mensenrechteneffecten van het handelsgedeelte van de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Mercosur-landen. Volgens het verslag zal de overeenkomst een positief effect hebben op de economieën van zowel de EU als de Mercosur-landen, waardoor de lonen zullen stijgen en de ongelijkheid zal worden teruggedrongen. Tegelijkertijd zouden de gevolgen voor gevoelige agrovoedingssectoren in de EU beperkt zijn.

In 2024 publiceerde de Commissie een studie waarin de mogelijke effecten van tien toekomstige vrijhandelsovereenkomsten in het kader van de huidige handelsagenda van de EU werden onderzocht. De studie bevestigde dat de geanalyseerde vrijhandelsovereenkomsten de agrovoedingssector van de EU ten goede kunnen komen, met name de zuivel-, varkensvlees-, verwerkte voedingsmiddelen- en drankensector. Ook wordt gewezen op de kwetsbaarheid van de sectoren rundvlees, schapenvlees, pluimveevlees, suiker en rijst.

Momenteel wordt gewerkt aan een nieuwe duurzaamheidseffectbeoordeling voor de handel, waarin de economische, sociale, milieu- en mensenrechteneffecten van een overeenkomst tussen de EU en Mercosur worden geëvalueerd.

In Brussel en in de Mercosur-landen zijn een aantal rondetafelbijeenkomsten en dialogen met het maatschappelijk middenveld gehouden. De opmerkingen die tijdens deze besprekingen zijn gemaakt, hebben betrekking op de werkzaamheden in verband met het verslag en hebben als basis gediend voor het onderhandelingsproces.

Hoe heeft de Commissie ervoor gezorgd dat zij naar iedereen met een belang in de overeenkomst heeft geluisterd?

De Commissie brengt regelmatig verslag uit aan de regeringen van de EU-lidstaten en houdt het Europees Parlement op de hoogte van de voortgang van de onderhandelingen, via vergaderingen van INTA, specifieke monitoringgroepen en door de stand van zaken te verstrekken tijdens ten minste 40 bilaterale bijeenkomsten met individuele leden van het Europees Parlement of fracties.

De Europese Commissie heeft ook talrijke bijeenkomsten gehouden met vertegenwoordigers van veel van de meer dan 460 maatschappelijke organisaties die zijn geregistreerd in het kader van haar lopende dialoog over het handelsbeleid.

Deze in de EU gevestigde organisaties zonder winstoogmerk zijn onder meer:

• vakbonden,
• consumentenorganisaties,
• werkgeversorganisaties,
• bedrijfsfederaties,
• landbouworganisaties,
• milieuorganisaties,
• organisaties voor dierenwelzijn,
• op geloof gebaseerde groepen,
• denktanks,
• gemeenschapsgerichte groepen.

Deze vergaderingen stellen een breed scala aan instanties in staat hun standpunten kenbaar te maken en commentaar te leveren op de onderhandelingen. Tijdens de vergaderingen informeert en actualiseert de Commissie het maatschappelijk middenveld over de onderhandelingen.

Sinds 2015 heeft de Europese Commissie alle nieuwe onderhandelingsdocumenten die tijdens de onderhandelingen zijn ingediend, openbaar gemaakt.

De deuren van de Europese Commissie staan altijd open. Elke organisatie die geïnteresseerd is in de gesprekken kan ambtenaren ontmoeten en hun standpunten en meningen naar voren brengen.

Wat zijn de volgende stappen?

De EMPA moet afzonderlijk worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten voordat ze in werking kunnen treden. De voorstellen van de Commissie voor sluiting en ondertekening omvatten twee parallelle rechtsinstrumenten voor elke overeenkomst:

1. de partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Mercosur (EMPA), die door alle lidstaten moet worden geratificeerd; en
2. De interim-handelsovereenkomsten (iTA's), die alleen betrekking hebben op die delen van de EMPA die onder de exclusieve bevoegdheid van de EU vallen, moeten worden aangenomen via het ratificatieproces dat uitsluitend op de EU betrekking heeft. De iTA's vervallen wanneer de EMPA in werking treedt.

Toegevoegd op 3 september 2025

De Commissie kondigde aan dat zij een rechtshandeling zou indienen, wat is de juridische status van deze “operationalisering van de bilaterale vrijwaringsmaatregel”?

Het vandaag gepubliceerde document bevat politieke toezeggingen van de Commissie over de wijze waarop het hoofdstuk over bilaterale waarborgen van de EMPA moet worden toegepast. Deze politieke toezeggingen zullen met de lidstaten en het Europees Parlement worden besproken en in het recht van de Unie worden omgezet door middel van een specifieke rechtshandeling.

De rechtshandeling zal dienen om het hoofdstuk over bilaterale waarborgen van de EMPA in het recht van de Unie operationeel te maken.

Waarom wil de Commissie deze aanvullende rechtshandeling voorstellen als de EMPA al bepalingen over de waarborgen bevat?

Het EMPA-hoofdstuk bevat de rechten van de partijen om bilaterale vrijwaringsmaatregelen te nemen. Het regelt echter niet hoe dit binnen de Unie gebeurt. Om volledig operationeel te zijn in het recht van de Unie, moeten bilaterale vrijwaringshoofdstukken in het kader van vrijhandelsovereenkomsten altijd operationeel worden gemaakt door middel van een rechtshandeling van de Unie. Deze handeling regelt in het Unierecht hoe de Unie gebruikmaakt van de rechten die zij in de vrijhandelsovereenkomst heeft voorbehouden.

De Commissie doet nu een reeks politieke toezeggingen over de wijze waarop zij gebruik zal maken van de rechten die de Unie heeft voorbehouden in het hoofdstuk over bilaterale veiligheidscontrole van de EMPA. Deze verbintenissen zijn volledig verenigbaar met het hoofdstuk over bilaterale vrijwaringsmaatregelen en bieden meer duidelijkheid en transparantie over de door de Commissie beoogde uitvoering van dat hoofdstuk.

De rechtshandeling tot operationalisering van het hoofdstuk over bilaterale waarborgen van de EMPA zal dus ook een deel van de beleidsruimte invullen die door dat hoofdstuk aan de Unie wordt gelaten, en met name voorzien in:

• verscherpt toezicht;
• volledige transparantie, met inbegrip van twee keer per jaar verslag uitbrengen aan het EP en de Raad;
• snelle voorlopige maatregelen binnen 21 dagen na de vaststelling van een voldoende risico in dringende gevallen;
• Start van onderzoeken wanneer de invoer met ten minste 10 % stijgt en de invoerprijzen ten minste 10 % lager zijn dan de binnenlandse prijzen.

Waarom kom je nu met dit document?

Sinds het begin van de onderhandelingen met Mercosur is een van onze belangrijkste doelstellingen geweest om tegemoet te komen aan de zorgen van de Europese landbouwers met het oog op de bescherming van een van de cruciale en meest gevoelige sectoren van de EU.

We werken voortdurend aan manieren om deze steun te versterken, en dit document is de nieuwste manifestatie van die inspanning.

We zullen blijven samenwerken met de landbouwgemeenschappen en de agrovoedingssector van de EU om ervoor te zorgen dat we over alle nodige elementen beschikken om hen in staat te stellen te profiteren van de exportmogelijkheden die deze overeenkomst biedt en om hen te beschermen tegen mogelijke schade.

Wat doet het?

De Commissie verbindt zich ertoe snel en doeltreffend op te treden om mogelijke negatieve effecten van de EMPA waar nodig tegen te gaan. Belangrijke verbintenissen zijn onder meer:

1. Verscherpt toezicht: de Commissie zal de markttendensen op de voet volgen om eventuele risico's van tevoren te kunnen vaststellen, zodat er meer ruimte is om te reageren.

2. Volledige transparantie: de Commissie zal de Raad en het Europees Parlement om de zes maanden een monitoringverslag toezenden om de effecten van de invoer te beoordelen.

3. Snelle acties:

1. onverwijld een onderzoek in te stellen op verzoek van slechts één lidstaat indien er voldoende redenen zijn;
2. het nemen van besluiten binnen vijf werkdagen na ontvangst van een verzoek om in dringende gevallen op te treden;
3. in de meest dringende gevallen binnen 21 dagen na ontvangst van het verzoek voorlopige vrijwaringsmaatregelen in te stellen indien er een voldoende risico op schade bestaat;
4. ernaar streven het volledige onderzoek binnen vier maanden af te ronden (aanzienlijk sneller dan de door de EMPA toegestane twaalf maanden).

4. Start van een onderzoek: de Commissie zal in de meeste gevallen een onderzoek instellen als de jaarlijkse invoer van een product met meer dan 10 % stijgt en de invoerprijzen ten minste 10 % lager zijn dan de prijzen van hetzelfde of concurrerende EU-product.

5. Duidelijkheid over mogelijke maatregelen: maatregelen kunnen bestaan uit:

1. een tijdelijke schorsing van de lijst van tariefverlagingen voor het betrokken product, of
2. een verlaging van de tariefpreferentie tot het niveau van het meestbegunstigingstarief of het basistarief (indien dit lager is).

Wat is het nieuwe Unity Safety Net voor crisismaatregelen?

De Commissie heeft voorgesteld een nieuw eenheidsveiligheidsnet voor crisismaatregelen in te voeren, met een totale capaciteit van 6,3 miljard EUR, waarmee de huidige landbouwreserve daadwerkelijk wordt verdubbeld. Deze versterkte steun zal onze landbouwers helpen beschermen in tijden van marktverstoringen en toenemende geopolitieke onzekerheden.

In de praktijk zal de Europese Commissie de marktontwikkelingen nauwlettend volgen zodra de overeenkomst geleidelijk ten uitvoer wordt gelegd, met name wat de landbouwsector betreft.

Zijn de Mercosur-tegenhangers hiervan op de hoogte? Werk je hier samen met hen aan?

De Commissie zal de kwestie met de Mercosur-landen bespreken met het oog op een soepele uitvoering van de overeenkomst.