Betere regelgeving voor behoud digitaal erfgoed

De website van Peter R. de Vries, de dansende banaan van Hyves, of het coronadashboard. Stuk voor stuk van grote betekenis geweest voor veel mensen en in ons land, en soms zelfs een sterk symbool van ons land in een bepaalde tijd. Net als kranten van vroeger, archieven uit de oorlog en belangrijke tv-uitzendingen, wil je dat die bewaard en toegankelijk blijven. En toch gaat dit soort digitale erfgoed nu soms verloren. Verschillende erfgoedpartijen zijn al voorzichtig gestart met het archiveren van internetsites, maar lopen tegen veel problemen aan. Om dat op te lossen kondigt minister Gouke Moes (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) aan regelgeving te gaan verbeteren.

Minister Moes: “Bij erfgoed denk je snel aan oude boeken, gebouwen of spullen die je vast kunt houden. En we weten allemaal hoe belangrijk het is daar zuinig op te zijn. Nu ons leven zich voor een steeds groter deel in de digitale wereld afspeelt, wordt het tijd om ook daarvoor goed te regelen dat we belangrijke dingen bewaren.”

Betere regels om praktische problemen op te lossen

Dat het belangrijk is om digitaal erfgoed te bewaren is bij partijen die zich bezighouden met archiveren, zoals het Nationaal Archief, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Nationale Bibliotheek KB, al wel een tijdje bekend. Ook is het technisch allemaal mogelijk. Maar in de praktijk lopen ze tegen belemmeringen aan. Zo moeten ze nu nog toestemming vragen aan alle betrokkenen rond een website, en weten ze juridisch gezien niet waar ze aan toe zijn.

Om dat op te lossen, wil minister Moes hier een goede wettelijke grondslag voor regelen. Landen om ons heen hebben die al, maar Nederland nog niet. Hoe dat precies moet, is nog niet duidelijk. Er ligt een uitgebreid rapport op basis waarvan de voorbereidingen voor het wetstraject volgend jaar worden gestart. Zaken die bijvoorbeeld uitgezocht moeten worden is wie precies allemaal digitaal erfgoed mag archiveren. En ook welke bronnen daar dan voor in aanmerking komen en hoe je dat goed vastlegt. Het lijkt logisch dat dat in elk geval websites zijn die eindigen op .nl, maar als je alleen die domeinnamen doet, dan mis je bijvoorbeeld domeinnamen die op .frl (fryslân) of .amsterdam eindigen. Het is dus nodig om dat goed uit te zoeken en ook de kosten mee te wegen, samen met de eerdergenoemde betrokken partijen.

Hoe die wettelijke grondslag eruit gaat zien wordt verder onderzocht en uitgewerkt. Planning is dat de verbeterde wetgeving over 4 jaar klaar moet zijn. In de tussentijd kunnen archiefpartijen op de huidige beperkte schaal aan webarchivering blijven doen.