Vragen en antwoorden over het werkprogramma van de Commissie voor 2026

Wat is het werkprogramma van de Commissie?

Het werkprogramma schetst de belangrijkste initiatieven van de Commissie voor het komende jaar, in overeenstemming met de politieke beleidslijnen, missiebrieven en de ideeën die zijn uiteengezet in de toespraak over de Staat van de Unie 2025 en zijn gevormd door de veranderende politieke context, om tastbare positieve resultaten voor burgers en bedrijven te bereiken.

Wat is het belangrijkste aandachtspunt van het werkprogramma voor 2026?

Dit werkprogramma, “Het onafhankelijkheidsmoment van Europa”, is gericht op acties die de integratie van de eengemaakte markt zullen verdiepen en zo de kernprioriteit van het huidige mandaat van de Commissie zullen ondersteunen: concurrentievermogen, groei en economische veerkracht. Het heeft ook tot doel de capaciteiten en de macht van de EU te versterken om ons eigen lot te bepalen op gebieden die voor onze burgers het belangrijkst zijn: welvaart, betaalbaarheid, veiligheid, defensie en democratie. Door prioriteit te geven aan vereenvoudiging, doeltreffende uitvoering en handhaving zorgt het programma ervoor dat het EU-beleid gestroomlijnd en doeltreffend is, en ondersteunt het de lidstaten bij het bereiken van gedeelde doelstellingen.

Waarom zijn vereenvoudiging, doeltreffende uitvoering en handhaving essentiële elementen van het werkprogramma van de Commissie voor 2026?

Om het concurrentievermogen en de economische groei te stimuleren, heeft de EU een rechtskader nodig dat het bedrijfsleven op onze eengemaakte markt gemakkelijker en sneller maakt. EU-bedrijven, met inbegrip van kmo's, zien regelgevingsbelemmeringen en administratieve lasten als hun grootste uitdaging. Zowel in het verslag-Draghi als in het verslag-Letta wordt gewezen op de administratieve lasten en de complexiteit van de wetgeving, die het economisch potentieel en de welvaart van de EU beperken.

Wat is de Commissie van plan in 2026 te doen om de vereenvoudigingsagenda verder uit te voeren?

De Commissie heeft streefcijfers vastgesteld om de administratieve lasten met ten minste 25 % te verminderen en met ten minste 35 % voor kmo's, zonder de beleidsdoelstellingen te ondermijnen. De Commissie heeft al verschillende omnibus- en andere vereenvoudigingsvoorstellen ingediend om meer dan 8,6 miljard euro aan jaarlijkse besparingen voor Europese bedrijven en burgers te realiseren.

Voortbouwend op dit momentum zal meer dan de helft van de wetgevingsinitiatieven voor 2026 gericht zijn op het verminderen van de lasten. Een nieuwe reeks vereenvoudigingsinitiatieven en omnibuspakketten zal de regels vereenvoudigen op belangrijke gebieden zoals de automobielsector, milieu, belastingen, voedsel- en voederveiligheid, medische hulpmiddelen, vereenvoudiging van de wetgeving inzake energieproducten en van het beleid dat relevant is voor de burgers. Andere initiatieven zullen de verslaglegging stroomlijnen, de vergunningverlening versnellen en de wetgeving afstemmen op veranderende marktomstandigheden op gebieden zoals overheidsopdrachten. Daarnaast is de Commissie van plan de regels voor eerlijke concurrentie op de media- en audiovisuele markten te actualiseren.

De Commissie zal de EU-wetgeving en -uitvoeringsregels blijven doorlichten om na te gaan of zij noodzakelijk zijn om de beleidsdoelstellingen te verwezenlijken en om te begrijpen waar zij kan optreden om de cumulatieve en onnodige lasten te verlichten.

Wat kan worden gedaan om de uitvoering en handhaving van de EU-regels verder te versterken?

Een goede implementatie is net zo belangrijk als goede wetgeving. Via uitvoeringsdialogen identificeert de Commissie mogelijkheden voor vereenvoudiging en pakt zij uitdagingen aan. Tegelijkertijd blijft handhaving van de EU-regels van essentieel belang en is de Commissie bereid resoluut handhavingsmaatregelen te nemen in het belang van burgers en bedrijven in de hele eengemaakte markt.

Samen met de goedkeuring van het werkprogramma voor 2026 presenteert de Commissie haar allereerste jaarlijkse overzichtsverslag over vereenvoudiging, uitvoering en handhaving, waarin zij de maatregelen uiteenzet die zij op deze gebieden heeft genomen.

Hoe kan Europa duurzame welvaart en concurrentievermogen bereiken?

De Commissie is vastbesloten de economische basis van Europa te versterken door belemmeringen voor de eengemaakte markt in alle sectoren — kapitaal, energie, diensten, telecommunicatie, kennis en innovatie — weg te nemen om innovatieve digitale en schone technologieproducten te bevorderen en de circulaire economie te verbeteren. Deze alomvattende aanpak is van cruciaal belang om een klimaat te creëren waarin Europese bedrijven kunnen groeien en bloeien onder ondersteunende, toekomstgerichte regels.

Belangrijke initiatieven om het innovatie-ecosysteem van de EU te versterken en de innovatiekloof aan te pakken, zijn de invoering van de 28e regeling voor innovatieve bedrijven, de verordening inzake cloud- en AI-ontwikkeling en de chipverordening, de kwantumverordening en de Europese innovatieverordening. Cruciaal is dat de voltooiing van de spaar- en investeringsunie zal zorgen voor de nodige kapitaalstromen om deze ambitieuze projecten te ondersteunen. Deze reeks acties is ontworpen om kennis en innovatie te stimuleren en de ontwikkeling van technologieën van de volgende generatie te stimuleren.

Om een betaalbare en zekere energietoekomst tot stand te brengen, versterkt de Commissie actief de energiegovernance en stroomlijnt zij de administratieve processen. De lancering van het actieplan voor elektrificatie, met inbegrip van verwarming en koeling, zal de uitrol van schone technologieën versnellen, terwijl in het kader voor energie-efficiëntie ambitieuze doelstellingen zullen worden vastgesteld. De toekomst van schone technologie moet in Europa tot stand worden gebracht en daarom zullen we sneller werken aan het mogelijk maken van Europese leidende markten. De wet op de circulaire economie moet de vraag naar en het aanbod van circulaire producten bevorderen.

Wat zijn de initiatieven om de Europese defensie en veiligheid te verbeteren?

Wat defensie betreft, is het ons doel de industrie van de EU en haar vermogen om op toenemende dreigingen te reageren, te versterken.

• In maart 2025 heeft de Commissie het Witboek Europese defensie – paraatheid 2030 en haar ReArm Europe-plan/paraatheid 2030 voorgesteld als een ambitieus defensiepakket dat de EU-lidstaten financiële hefbomen biedt om een toename van investeringen in defensievermogens te stimuleren.
• De activering van de nationale ontsnappingsclausule van het stabiliteits- en groeipact voor defensiedoeleinden vormt samen met de SAFE-lening (Safety Action for Europe) de ruggengraat van het ReArm Europe Plan/Readiness 2030, waardoor de lidstaten hun investeringen in Europese defensie aanzienlijk en snel kunnen opschalen.
• Zoals de Europese Raad in juni heeft gevraagd, hebben wij in oktober een routekaart voor paraatheid op defensiegebied voor 2030 gepresenteerd. Hierin worden duidelijke doelstellingen en mijlpalen geschetst om capaciteitstekorten te dichten, defensie-investeringen in de lidstaten te versnellen en richting te geven aan de vooruitgang van de EU in de richting van volledige paraatheid op defensiegebied tegen 2030.

Hoe kan de Commissie mensen ondersteunen, samenlevingen en ons sociaal model versterken?

De Commissie wil beleid voorstellen dat resultaten oplevert waar het voor de burgers het belangrijkst is en tegelijkertijd bijdraagt tot duurzame groei en concurrentievermogen:

• Het pakket eerlijke mobiliteit, met inbegrip van het initiatief voor mobiliteit van vaardigheden, zal werknemers helpen hun kwalificaties te gebruiken en overal in de EU nieuwe kansen te vinden.
• Het initiatief inzake kortetermijnverhuur zal het inefficiënte gebruik van het huidige woningbestand aanpakken, terwijl het Europees plan voor betaalbare huisvesting publieke en particuliere investeringen zal mobiliseren om betaalbare en duurzame huisvesting te stimuleren.
• De wet inzake kwaliteitsbanen zal voortbouwen op de routekaart voor kwaliteitsbanen en tegemoetkomen aan de eisen van werknemers.
• De armoedebestrijdingsstrategie zal sociale uitsluiting aanpakken en sociale diensten versterken.
• De intergenerationele strategie voor rechtvaardigheid zal solidariteit tussen generaties ondersteunen.
• De nieuwe strategie voor gendergelijkheid en de versterking van de strategie voor de rechten van personen met een handicap tot 2030 zullen de gelijkheid, inclusie en participatie op alle gebieden van de samenleving versterken.
• Het Global Health Resilience Initiative zal helpen sneller te reageren op nieuwe gezondheidsrisico's wanneer deze zich voordoen.
• De strategie voor ultraperifere gebieden zal de huidige uitdagingen en kansen aanpakken.

Hoe beschermt de Commissie natuur, voedsel en water?

Voedselzekerheid en onze landbouwsector moeten worden ondersteund. We moeten ervoor zorgen dat boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun voedsel en hen beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken.

We zullen het concurrentievermogen en de eerlijkheid van de voedselketen versterken, plattelandsgemeenschappen ondersteunen en de landbouwregels blijven vereenvoudigen. De veehouderijstrategie zal het concurrentievermogen, de duurzaamheid en de veerkracht van de veehouderijsector in de EU waarborgen, terwijl de herziening van de regels inzake oneerlijke handelspraktijken in de voedselketen ervoor zal zorgen dat Europese landbouwers en kleine producenten beter worden beschermd.

Daarnaast zal Visie 2040 voor visserij en aquacultuur een duurzame blauwe economie bevorderen en de biodiversiteit van de oceanen beschermen. We zullen de Ocean Act presenteren.

Wat doet de Commissie om de democratie en de rechtsstaat te verdedigen?

Extremisme, desinformatie, cyberaanvallen en buitenlandse inmenging bedreigen het vertrouwen in de democratie. De Commissie zal haar inspanningen opvoeren om mensen online te beschermen, met name de jongsten in onze samenleving. We zullen de kwesties rond jongeren, met name kinderen en sociale media, nauwlettend bestuderen, voortbouwend op de aanbeveling van het panel van deskundigen.

De wet inzake digitale rechtvaardigheid en het actieplan tegen cyberpesten zullen zorgen voor veiligere en eerlijkere onlineruimten. We zullen ook voorstellen doen om de verantwoordingsplicht, transparantie en het vertrouwen van het publiek te versterken en tegelijkertijd onafhankelijke rechtsstelsels te beschermen tegen corruptie en manipulatie. Hervormingen van het fraudebestrijdingskader van de EU zullen de samenwerking tegen financiële criminaliteit stimuleren. De nieuwe corruptiebestrijdingsstrategie en de herziening van de richtlijn betreffende de bescherming van de financiële belangen van de Unie zullen het toezicht en de verantwoordingsplicht versterken.

Hoe zal de EU reageren op mondiale ontwikkelingen?

Het nieuwe handelskader tussen de EU en de VS zal de trans-Atlantische handel stabiliseren en ervoor zorgen dat EU-exporteurs een zeer concurrerende positie op de cruciale Amerikaanse markt behouden, terwijl nieuwe overeenkomsten met Mercosur, Mexico en Indonesië nieuwe zakelijke kansen kunnen bieden en het mondiale bereik van Europa kunnen versterken. De EU zal Oekraïne blijven steunen bij zijn wederopbouw, hervormingen en de weg naar het lidmaatschap. In het Midden-Oosten zal de EU steun blijven verlenen aan en actief bijdragen tot de consolidatie van duurzame stabiliteit in de regio. We zullen een strategie voor het Midden-Oosten voorstellen, met inbegrip van de ondersteuning van de overgang van Syrië en Libanon. Tegelijkertijd zullen hervormingen van het wereldwijde systeem voor humanitaire hulp zorgen voor snellere en effectievere maatregelen in tijden van crisis.

Wat zijn andere succesfactoren voor de uitvoering van het werkprogramma van de Commissie?

De huidige uitdagingen en toekomstige ambities vereisen gedurfde samenwerking, doortastende actie en gedeelde inzet in de hele EU. De uitvoering van het werkprogramma van de Commissie hangt af van een sterke betrokkenheid van alle EU-instellingen, nationale en regionale overheden, bedrijven, het maatschappelijk middenveld en burgers. Door deze inspanningen te bundelen, zal de EU een impactvol beleid stimuleren, innovatie bevorderen en een welvarende toekomst voor iedereen opbouwen.

Waarom heeft de Commissie voorgesteld een aantal van haar voorstellen in te trekken?

De Commissie heeft alle voorstellen die momenteel bij het Europees Parlement en de Raad in behandeling zijn, beoordeeld. Een aantal daarvan is niet langer van algemeen belang gezien de datum van vaststelling, het gebrek aan vooruitgang in het wetgevingsproces, de potentiële lasten en de niet-afstemming op de prioriteiten van de Unie.

Als gevolg daarvan heeft de Commissie een lijst van 25 wetsontwerpen ingediend waarvan wordt voorgesteld deze in te trekken (zie bijlage IV bij het programma).

Overeenkomstig het interinstitutioneel akkoord "Beter wetgeven" kunnen zowel het Europees Parlement als de Raad zich nu uitspreken over de wetsontwerpen die de Commissie voornemens is in te trekken. De Commissie zal dan zorgvuldig rekening houden met hun standpunten alvorens een besluit te nemen over de volgende stappen.

Waarom worden sommige initiatieven in de politieke beleidslijnen en missiebrieven van de missie niet in het werkprogramma genoemd?

In het werkprogramma van de Commissie worden onze vlaggenschipprioriteiten voor het jaar uiteengezet. Dit vormt geen beletsel voor de lopende werkzaamheden met betrekking tot alle prioriteiten die zijn uiteengezet in de politieke beleidslijnen en missiebrieven en de ideeën die zijn uiteengezet in de toespraak over de Staat van de Unie 2025.

Voor meer informatie

Persbericht