Meer documenten
Aanpassingen Wzl zorgen voor zorgvuldige én toekomstgerichte omgang met lichaamsmateriaal
Het vernieuwde wetsvoorstel zeggenschap lichaamsmateriaal (Wzl) maakt het makkelijker voor onderzoekers om waardevol medisch onderzoek te doen, met nog steeds de waarborg dat er zorgvuldig en met respect wordt omgegaan met lichaamsmateriaal. De aanpassingen kunnen een positief effect hebben op de beschikbaarheid van lichaamsmateriaal voor onderzoek, wat kan helpen om onderzoek in de zorg te versnellen. Het vernieuwde wetsvoorstel Wzl is vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.
In het wetsvoorstel staan regels voor ziekenhuizen, onderzoeksinstellingen en bedrijven die werken met menselijk lichaamsmateriaal en dit bewaren. Dit gaat bijvoorbeeld over bloed, een weggesneden moedervlek of een geamputeerd lichaamsdeel. Het wetsvoorstel regelt de zeggenschap over lichaamsmateriaal, de medisch-ethische toetsing en het beheer van lichaamsmateriaal. De Wzl bepaalt wanneer er wel of geen toestemming nodig is voor afname van lichaamsmateriaal. Ook stelt de wet vast dat een medisch-ethische toetsingscommissie (METC) vooraf goedkeuring moet geven voor de afname van lichaamsmateriaal voor een biobank en voor het gebruik van afgenomen lichaamsmateriaal in onderzoek. Verder gaat de wet in op het beheer van lichaamsmateriaal. De wet geeft mensen meer duidelijkheid over wat er gebeurt met hun bloed, weefsel of ander lichaamsmateriaal.
Aanpassing eerder wetsvoorstel
Dit wetsvoorstel is een aangepaste en verduidelijkte versie van het oorspronkelijke wetsvoorstel uit 2021. Het uitgangspunt dat voor het afnemen van lichaamsmateriaal altijd toestemming nodig is, is onveranderd. Zowel wanneer het lichaamsmateriaal afgenomen wordt voor zorgverlening, als wanneer dit plaatsvindt om te bewaren voor wetenschappelijk onderzoek.
Met helderder regels versnelt de Wzl onderzoek dat kan leiden tot nieuwe behandelingen en medicijnen. Een belangrijke wijziging ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel zijn de aangepaste voorwaarden voor het gebruik van lichaamsmateriaal dat is afgenomen voor zorgverlening of diagnostiek. Dit type lichaamsmateriaal mag zonder toestemming bewaard en gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek als een patiënt of donor goed geïnformeerd is en geen bezwaar heeft gemaakt. In dit geval mag er geen sprake zijn van een potentieel gevoelige toepassing, denk aan gebruik van het weefsel voor het ontwikkelen van een onsterfelijke cellijn.
Naast deze verbeteringen zijn de criteria voor de ethische toetsing van wetenschappelijk onderzoek aangepast en wordt een aantal begripsomschrijvingen en wetsartikelen aangepast en verduidelijkt. Dit verbetert de uitvoerbaarheid van de wet.