Commissie versterkt concurrentievermogen van Europa met nieuwe plannen voor hogesnelheidstreinen en duurzame brandstoffen voor lucht- en scheepvaart

De Europese Commissie heeft vandaag een uitgebreid vervoerspakket goedgekeurd. Het zal de uitrol van het Europese hogesnelheidsspoorwegnet versnellen en investeringen in hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen voor de luchtvaart en de scheepvaart stimuleren.

Concurrentievermogen en duurzaamheid zijn de leidende beginselen van dit pakket, dat tot doel heeft het vervoerssysteem van de EU efficiënter, onderling verbonden, toegankelijker, schoner en veerkrachtiger te maken. De vandaag gepresenteerde maatregelen hebben betrekking op twee belangrijke gebieden: het spoor, waar Europa al het voortouw neemt op het gebied van duurzaamheid, en brandstoffen, waar Europa nu meer moet investeren in zijn energietransitie.

Sneller, meer verbonden spoor in heel Europa

Het nieuwe actieplan voor hogesnelheidstreinen bevat de stappen die nodig zijn om tegen 2040 een sneller, interoperabeler en beter verbonden Europees netwerk tot stand te brengen. Het heeft tot doel de reistijden te verkorten en het spoor een aantrekkelijker alternatief te maken voor korteafstandsvluchten, waardoor het aantal passagiers toeneemt en de regionale economieën en het toerisme worden gestimuleerd.

Voortbouwend op het trans-Europees vervoersnetwerk (TEN-T) voorziet het plan in de aansluiting van grote knooppunten met snelheden van 200 km/u en meer. Passagiers kunnen van Berlijn naar Kopenhagen reizen in vier uur in plaats van de huidige zeven uur , en van Sofia naar Athene in zes uur in plaats van de huidige 13 uur en 40 minuten. Nieuwe grensoverschrijdende verbindingen zullen ook snellere en eenvoudigere reizen mogelijk maken, zoals Parijs-Lissabon via Madrid en betere verbindingen tussen de Baltische hoofdsteden.

Om deze visie te verwezenlijken, stelt de Commissie vier belangrijke actielijnen voor:

Grensoverschrijdende knelpunten wegwerken door bindende tijdschema's vast te stellen voor 2027 en de identificatie van opties voor hogere snelheden, waaronder ruim boven 250 km/u indien economisch haalbaar.
Ontwikkeling van een gecoördineerde financieringsstrategie, met inbegrip van een strategische dialoog met de lidstaten, het bedrijfsleven en financiers, die moet leiden tot een hogesnelheidsspoorwegdeal om de vereiste investeringen te mobiliseren.
Verbetering van de voorwaarden voor de spoorwegindustrie en spoorwegexploitanten om te investeren, innovatieve oplossingen te ontwikkelen en concurrerend te opereren, onder meer door een aantrekkelijker regelgevingskader, door grensoverschrijdende ticket- en boekingssystemen te verbeteren, een tweedehandsmarkt voor rollend materieel te ondersteunen, de uitrol van de digitale beheersystemen van de EU te versnellen en O&O en samenwerking op het gebied van schaalbare oplossingen te bevorderen.
Versterking van de governance op EU-niveau, waarbij infrastructuurbeheerders worden verplicht de capaciteit voor grensoverschrijdende langeafstandsdiensten te coördineren en normalisatie en machtigingen worden vergemakkelijkt.

Naast kortere reistijden zal het plan de congestie verminderen en capaciteit vrijmaken op conventionele lijnen, nachttreinen, goederenvervoer en militaire mobiliteit vergemakkelijken en tegelijkertijd het concurrentievermogen van Europa op het gebied van toerisme en industrie versterken.

Opschaling van investeringen in hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen

Het tweede vandaag goedgekeurde initiatief – het investeringsplan voor duurzaam vervoer (STIP) – bevat een gemeenschappelijke aanpak om investeringen in hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen te stimuleren, met de nadruk op de luchtvaart en het vervoer over water.

Om de doelstellingen van RefuelEU Luchtvaart en FuelEU Zeevaart te halen, zal tegen 2035 ongeveer 20 miljoen ton duurzame brandstoffen (biobrandstoffen en e-brandstoffen) nodig zijn. Om dit te bereiken is naar schatting 100 miljard euro aan investeringen nodig.

Het STIP geeft investeerders een duidelijk signaal dat de doelstellingen van Europa gehandhaafd blijven en dat de Commissie de transitie naar een klimaatneutrale economie zal ondersteunen. Door de binnenlandse productie van biologische en niet-biologische brandstoffen te versnellen, kan Europa zijn afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen verminderen, het concurrentievermogen van zijn industrieën vergroten en wereldwijd het voortouw nemen bij de transitie naar schone energie.

Belangrijke investeringsmaatregelen om tegen 2027 ten minste 2,9 miljard EUR via EU-instrumenten te mobiliseren, zijn onder meer:

Ten minste 2 miljard EUR voor duurzame alternatieve brandstoffen in het kader van InvestEU.
300 miljoen euro via de Europese waterstofbank ter ondersteuning van op waterstof gebaseerde brandstoffen voor de lucht- en scheepvaart.
446 miljoen euro voor projecten op het gebied van synthetische luchtvaartbrandstof en scheepsbrandstof in het kader van het innovatiefonds.
133,5 miljoen EUR aan onderzoek en innovatie op het gebied van brandstoffen in het kader van Horizon Europa.

Bovenop deze maatregelen bereidt de Commissie zich samen met de lidstaten voor om tegen eind 2025 een proefproject van de eSAF Early Movers Coalition te starten, met als doel ten minste 500 miljoen EUR vrij te maken voor projecten op het gebied van synthetische luchtvaartbrandstof. De Commissie zal ook werken aan het versterken van de randvoorwaarden voor marktinvesteringen om de investeringskloof te overbruggen.

Op middellange termijn zal de Commissie werken aan de invoering van een mechanisme om brandstofproducenten en -kopers met elkaar in contact te brengen, inkomstenzekerheid te bieden en het investeringsrisico te verminderen. Het plan zal ook internationale partnerschappen versterken om de wereldwijde brandstofproductie uit te breiden en invoer aan te trekken die voldoet aan de duurzaamheidscriteria van de EU en tegelijkertijd eerlijke concurrentie voor producenten en gebruikers in de EU te waarborgen.

Voor meer informatie

Mededeling van de Commissie: Europa verbinden via hogesnelheidstreinen

Mededeling van de Commissie: Investeringsplan voor duurzaam vervoer

Vragen en antwoorden – Europees hogesnelheidsspoorwegnet Plan

Vragen en antwoorden – Investeringsplan voor duurzaam vervoer

Factsheet – Europees plan voor het hogesnelheidsspoorwegnet

Factsheet - Investeringsplan voor duurzaam vervoer

Website van de RLCF Alliance

Webpagina van ReFuelEU Luchtvaart

FuelEU Zeevaart

Nieuwsbericht - Commissie lanceert plan om hogesnelheidstreinen in heel Europa te versnellen

Nieuwsbericht - Commissie onthult het investeringsplan voor duurzaam vervoer: een strategische aanpak om hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen voor de luchtvaart en het vervoer over water te stimuleren