EU stemt ermee in de invoer van Russisch gas definitief stop te zetten en Russische olie geleidelijk af te schaffen

De Europese Unie zal de invoer van Russisch gas effectief en permanent stopzetten en stappen zetten in de richting van de uitfasering van Russische olie in het kader van het voorlopige politieke akkoord dat het Europees Parlement en de Raad vandaag hebben bereikt. Dit historische besluit zal een einde maken aan de afhankelijkheid van de EU van een onbetrouwbare leverancier, die de Europese energiemarkten herhaaldelijk heeft gedestabiliseerd, de voorzieningszekerheid in gevaar heeft gebracht door middel van energiechantage en de Europese economie heeft geschaad. Zoals uiteengezet in het REPowerEU-stappenplan is de volledige uitfasering van Russische fossiele brandstoffen een essentiële stap om de energieonafhankelijkheid, het concurrentievermogen, de veerkracht en de marktstabiliteit van Europa te waarborgen.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen verklaarde: “Vandaag betreden we het tijdperk van de volledige energieonafhankelijkheid van Europa ten opzichte van Rusland. REPowerEU heeft opgeleverd. Het beschermde ons tegen de ergste energiecrisis in decennia en het hielp ons om met recordsnelheid van Russische fossiele brandstoffen over te stappen. Vandaag stoppen we deze importen permanent. Door de oorlogskas van Poetin uit te putten, zijn we solidair met Oekraïne en richten we ons op nieuwe energiepartnerschappen en kansen voor de sector.”

Een permanent verbod op de invoer van Russisch gas

Het akkoord van vandaag zorgt voor een geleidelijk maar permanent einde van de invoer van Russisch gas, waarbij de invoer van lng uiterlijk op 31 december 2026 geleidelijk wordt stopgezet en de invoer van pijpleidinggas uiterlijk op 30 september 2027 wordt stopgezet. Bij wijze van uitzondering kunnen de lidstaten deze termijn verlengen tot en met 31 oktober 2027 indien hun opslagniveaus onder de vereiste vulniveaus liggen. In het bijzonder:

• Voor kortlopende leveringscontracten die vóór 17 juni 2025 zijn gesloten, is het verbod op de invoer van Russisch gas van toepassing vanaf 25 april 2026 voor LNG en 17 juni 2026 voor pijpleidinggas.
• Voor langetermijncontracten voor lng-invoer die vóór 17 juni 2025 zijn gesloten, zal het verbod van toepassing zijn met ingang van 1 januari 2027, in overeenstemming met het 19e sanctiepakket.
• De invoer van gas uit pijpleidingen in het kader van langetermijncontracten is slechts toegestaan tot en met 30 september 2027. Indien lidstaten moeilijkheden ondervinden om de vereiste opslagniveaus aan te vullen, zou het invoerverbod voor pijpleidingen pas vanaf 1 november 2027 van toepassing zijn.
• Wijzigingen van bestaande contracten zijn alleen toegestaan voor nauwkeurig omschreven operationele doeleinden en kunnen niet leiden tot hogere volumes of prijzen.

Daarom zal de EU uiterlijk in november 2027 de invoer van Russisch gas voor eens en voor altijd hebben uitgefaseerd.

In het politieke akkoord zijn sterke waarborgen tegen omzeiling opgenomen, naast het reeds bestaande kader voor douanecontrole en -toezicht. Bepalingen ter verbetering van de transparantie, monitoring en traceerbaarheid van Russisch gas op de EU-markten zullen de doeltreffende uitvoering van het invoerverbod ondersteunen.

Voor Russisch gas dat tijdens de overgangsperiode wordt ingevoerd, moet vooraf zeer gedetailleerde informatie worden verstrekt om ervoor te zorgen dat de invoer beperkt blijft tot volumes op basis van historische (bestaande) contracten. Wat de invoer van niet-Russisch gas betreft, moeten importeurs informatie verstrekken over het land van productie; terwijl vrijgestelde landen exporteurs zijn die in 2024 5 miljard kubieke meter aan de EU hebben geleverd en sancties hebben ingesteld of geen infrastructuur hebben om gas in te voeren.

Een geleidelijke en gecoördineerde uitfasering van Russische fossiele brandstoffen

Volgens de overeenkomst moeten de lidstaten uiterlijk op 1 maart 2026 nationale diversificatieplannen indienen met maatregelen om hun gas- en olievoorraden te diversifiëren. Zij moeten de Commissie ook binnen een maand na de inwerkingtreding van de verordening meedelen of zij Russische gasleveringscontracten of nationale wettelijke verboden hebben.

De Commissie voert uiterlijk drie maanden na ontvangst van de plannen een beoordeling van de plannen uit en doet in voorkomend geval aanbevelingen. Bovendien is de Commissie bereid de lidstaten gedurende het hele proces te ondersteunen.

Om te voorkomen dat het gasverbod wordt omzeild, voorziet de nieuwe verordening in monitoringmechanismen en de verplichting voor autoriteiten om samen te werken en informatie uit te wisselen over de invoer van aardgas. De Commissie zal de lidstaten ondersteunen en zal, samen met het Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER), het Europees Openbaar Ministerie (EOM) en het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF), nauwlettend toezien op de voortgang en de gevolgen van de uitfasering van de invoer van gas en olie uit Rusland. 

De in de verordening vastgestelde maatregelen zullen op zorgvuldig getimede en goed gecoördineerde wijze met de lidstaten worden uitgevoerd om mogelijke gevolgen voor de prijzen tot een minimum te beperken, de markten te stabiliseren door middel van veilige en voorspelbare alternatieve leveringen en rechtszekerheid te bieden.

De Commissie blijft vastbesloten ervoor te zorgen dat alle resterende olie-invoer uit Rusland uiterlijk eind 2027 wordt uitgefaseerd, in overeenstemming met de Verklaring van Versailles. Begin volgend jaar zal een wetgevingsvoorstel worden ingediend om de invoer van Russische olie te verbieden.

Volgende stappen

Na dit politieke akkoord moet de tekst in alle EU-talen worden vertaald en vervolgens formeel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. Voor aanneming in de Raad is een gekwalificeerde meerderheid vereist. Na deze formele aanneming zal de tekst in het Publicatieblad worden bekendgemaakt.

Achtergrond

De EU-leiders bereikten in de Verklaring van Versailles van maart 2022 overeenstemming over de uitfasering van Russische energie. Als onmiddellijke reactie op de oorlog in Oekraïne en de inzet van energiebevoorrading door Rusland heeft de Europese Commissie in mei 2022 het REPowerEU-plan ingediend. Sinds het begin van de oorlog is de afhankelijkheid van de EU van Russisch gas gedaald van 45 % van de totale invoer tot 13 % in de eerste helft van 2025. Toch kwam vorig jaar 35 miljard kubieke meter Russisch gas in het energiesysteem van de EU terecht, ter waarde van naar schatting 10 miljard euro in lopende prijzen. Alle invoer van Russische steenkool is verboden door sancties, de olie-invoer is gekrompen van 27 % begin 2022 tot 2 % nu.

De Commissie heeft op 6 mei 2025 de REPowerEU-routekaart aangenomen die de weg vrijmaakt om de volledige energieonafhankelijkheid van de EU ten opzichte van Rusland te waarborgen. Op 17 juni 2025 heeft de Commissie vervolgens dit wetgevingsvoorstel ingediend om alle invoer van Russisch gas effectief te verbieden en te zorgen voor een uitfasering van Russische olie.

In oktober heeft de Raad het 19e sanctiepakket tegen Rusland aangenomen, met als doel de inkomsten voor Rusland uit de uitvoer van energie te verminderen en de invoer van Russisch vloeibaar aardgas (LNG) met ingang van 1 januari 2027 voor langlopende contracten te verbieden, en binnen zes maanden na de inwerkingtreding van de sancties voor kortlopende contracten.

Voor meer informatie

EU wil haar afhankelijkheid van Russische energie volledig beëindigen