Meer documenten
Vragen en antwoorden over de routekaart voor kwaliteitsbanen
- Wat zijn kwaliteitsbanen? Hoe helpen ze mensen en bedrijven?
Er is geen eenduidige definitie van een kwaliteitsvolle baan. In het algemeen bieden hoogwaardige banen eerlijke beloning, veilige en gezonde arbeidsomstandigheden, bescherming tegen stress en andere risico's op het werk, werkzekerheid, evenwicht tussen werk en privéleven, gendergelijkheid, toegang tot vaardigheden, opleiding en loopbaanontwikkeling, sterke sociale bescherming en dekking door collectieve onderhandelingen.
Hoogwaardige banen zijn van essentieel belang voor het welzijn van mensen en voor een sterk en concurrerend sociaal Europa. Werknemers met hoogwaardige banen stimuleren innovatie en dragen bij tot een hogere productiviteit. Hoogwaardige banen komen ook bedrijven ten goede door innovatie te ondersteunen en werkgevers te helpen talent aan te trekken en te behouden.
De analyse van de Commissie in het kader van het Europees semester ondersteunt de noodzaak om de kwaliteit van banen aan te pakken. In het voorstel voor een gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid, dat deel uitmaakt van het najaarspakket van het Semester, wordt benadrukt dat Europa structurele tekortkomingen op zijn arbeidsmarkt moet aanpakken door de kwaliteit van banen te verbeteren en wordt aangetoond dat hoogwaardige banen bijdragen tot een hogere productiviteitsgroei, betere economische prestaties en meer sociale rechtvaardigheid en sociale cohesie.
- Waarom presenteert de Commissie nu het stappenplan voor kwaliteitsbanen en hoe ondersteunt het stappenplan hoogwaardige banen?
Net zoals bedrijven worstelen om concurrerend te blijven, voelen werknemers de impact van wereldwijde crises, hogere kosten van levensonderhoud en snelle veranderingen die hun leven en carrière beïnvloeden. Ondanks de vooruitgang op het gebied van werkgelegenheid is de productiviteitsgroei traag en blijft armoede onder werkenden bestaan. Tegelijkertijd veranderen demografische veranderingen, mondiale en handelsconcurrentie, industriële transformatie en snelle technologische veranderingen de Europese arbeidsmarkten.
Tegen deze achtergrond heeft voorzitter Von der Leyen in haar politieke beleidslijnen 2024-2029 een routekaart voor hoogwaardige banen aangekondigd. In de richtsnoeren werd opnieuw de nadruk gelegd op de opbouw van een sterk sociaal Europa, waarbij sociale rechtvaardigheid en concurrentievermogen hand in hand gaan. De routekaart komt ook tegemoet aan de doelstellingen die zijn uiteengezet in de opdrachtbrief van voorzitter Von der Leyenvoor uitvoerend vicevoorzitter voor sociale rechten en vaardigheden, hoogwaardige banen en paraatheid, Roxana Mînzatu, door een belangrijke mijlpaal te vormen in het werk van de Commissie om mensen te ondersteunen, onze samenlevingen en ons sociaal model te versterken en een rechtvaardige transitie voor iedereen te waarborgen.
- Waar richt de routekaart zich op?
Het stappenplan is gericht op het creëren en behouden van hoogwaardige banen en schetst de gebieden waar de EU de meeste waarde toevoegt:
- Creëren van banen: Ervoor zorgen dat de industrieën en banen van de toekomst concurrerend blijven in Europa, in een context van snelle veranderingen in de richting van een groenere, meer digitale economie.
- Goede arbeidsomstandigheden: Bevordering van een passende beloning, goede arbeidsomstandigheden, sociale bescherming, toegang tot opleiding, strengere handhaving van de arbeidsregels en handhaving van normen voor veiligheid en gezondheid op het werk.
- Modernisering: Zorgen voor de invoering en het verantwoord gebruik van nieuwe technologieën zoals artificiële intelligentie, en tegelijkertijd werknemers beschermen.
- Eerlijke transities: Ondersteuning van werknemers bij de groene en de digitale transitie door middel van de ontwikkeling van vaardigheden en informatie en raadpleging van werknemers.
- Belangrijkste faciliterende factoren: handhaving van de bestaande arbeidsrechten, een sterke sociale dialoog en dekking van collectieve onderhandelingen, hoogwaardige openbare diensten en adequate financiering.
- Wat was de rol van de sociale partners bij het vormgeven van de routekaart voor kwaliteitsbanen?
Zoals bevestigd in het pact voor de Europese sociale dialoog is de Commissie vastbesloten de sociale dialoog op alle niveaus te versterken.
Europese vakbonden en werkgeversorganisaties (“sociale partners”) – die meer dan 45 miljoen werknemers en 15 miljoen bedrijven in de EU vertegenwoordigen – speelden een centrale rol bij de ontwikkeling van de routekaart voor hoogwaardige banen door middel van een ongekend raadplegingsproces op EU- en nationaal niveau.
Tussen april en juni 2025 namen ongeveer 200 organisaties deel aan uitgebreide uitwisselingen. Op EU-niveau hebben alle 88 erkende Europese sociale partners deelgenomen aan specifieke vergaderingen, het sectoroverschrijdend comité voor de sociale dialoog en 44 sectorale comités voor de sociale dialoog in de EU. In alle 27 lidstaten werden ook nationale raadplegingen georganiseerd.
- Wat is de komende wet inzake kwaliteitsbanen en hoe zal deze de werkgelegenheid in Europa ondersteunen?
De wet inzake kwaliteitsbanen werd door voorzitter Von der Leyen aangekondigd in haar toespraak over de staat van de EU in 2025 en in het werkprogramma van de Commissie voor 2026. Het zal worden aangevuld met niet-wetgevende maatregelen om Europese banen veilig, eerlijk en toekomstbestendig te houden.
Samen met de routekaart is de Commissie begonnen met de eerste fase van de raadpleging van de Europese sociale partners om na te gaan waar verdere EU-maatregelen nodig kunnen zijn om de kwaliteit van banen te verbeteren. De raadpleging is bedoeld om de standpunten van de sociale partners in de EU te verzamelen over onderwerpen als AI op het werk, gezondheid en veiligheid, onderaanneming, eerlijke transities en handhaving van het arbeidsrecht. De eerste etappe loopt tot 29 januari 2026.
- Waarom is het verbeteren van onderaanneming belangrijk voor hoogwaardige banen, en wat doet de EU al?
Onderaanneming is een legitiem en waardevol bedrijfsmodel dat bedrijven helpt toegang te krijgen tot gespecialiseerde vaardigheden en concurrerend te blijven. In sommige sectoren - zoals de bouw, het vervoer of de landbouw - kunnen lange of ondoorzichtige onderaannemingsketens echter het risico van misbruik van arbeidsrechten met zich meebrengen. De EU beschikt reeds over een sterk rechtskader om werknemers in onderaannemingsregelingen te beschermen.
De Commissie blijft steun verlenen aan een sterkere handhaving en meer transparantie, onder meer door samen te werken met de Europese Arbeidsautoriteit en door nationale aansprakelijkheidsregelingen te onderzoeken.
- Hoe zullen de routekaart en de wet inzake hoogwaardige banen een aanvulling vormen op bestaande EU-initiatieven op het gebied van sociale rechten, vaardigheden en concurrentievermogen?
Zowel het stappenplan voor kwaliteitsbanen als de komende wet inzake kwaliteitsbanen ondersteunen bestaande initiatieven, zoals het kompas voor het concurrentievermogen, de Unie van vaardigheden, de Clean Industrial Deal en de richtlijn betreffende toereikende minimumlonen. De routekaart zal het kompas voor het concurrentievermogen ondersteunen, als katalysator voor het concurrentievermogen van Europa, en een veerkrachtig Europees sociaal model.
De wet inzake hoogwaardige banen zal de bestaande EU-minimumvoorschriften inzake de bescherming van werknemers moderniseren en aanvullen, waarbij een zorgvuldig evenwicht wordt gevonden tussen het beschermen van werknemers en het ondersteunen van het concurrentievermogen, met name voor kleine bedrijven. De wet eerbiedigt de diversiteit van de nationale stelsels en de autonomie van de sociale partners. Het zal ook de administratieve lasten tot een minimum beperken en zo bijdragen tot de vereenvoudigingsagenda van de Commissie.
- Verstrekt de EU financiering ter ondersteuning van hoogwaardige banen?
Ja, dat is waar. EU-financiering helpt beleid om te zetten in actie en ondersteunt hoogwaardige banen in heel Europa. Het ondersteunt ook grensoverschrijdend leren, mobiliteit, sociale innovatie en partnerschappen tussen onderwijs en bedrijven om werknemers te helpen de vaardigheden te verwerven die nodig zijn voor hoogwaardige banen.
Belangrijke financieringsprogramma's zijn onder meer:
- Europees Sociaal Fonds Plus: Meer dan 96 miljard euro voor mensen, vaardigheden en sociale rechten.
- NextGenerationEU en InvestEU: Ondersteuning van de ontwikkeling van vaardigheden, sociale investeringen, kleine bedrijven en hervormingen van de arbeidsmarkt.
- Europees Fonds voor regionale ontwikkelingen Fonds voor een rechtvaardige transitie: kwetsbare werknemers, digitalisering en eerlijke transities helpen.
- Sectorspecifieke programma's: Voor landbouw, visserij en de blauwe economie, bevordering van eerlijke arbeidsomstandigheden en nieuwe vaardigheden.
Daarnaast heeft het voorstel van de Commissie voor het volgende meerjarig financieel kader (2028-2034) tot doel te blijven investeren in projecten op het gebied van vaardigheden, gezondheid en digitalisering. Ten minste 14 % van de nationale en regionale partnerschapsprogramma's zal worden besteed aan sociale doelstellingen, terwijl het nieuwe EU-fonds voor concurrentievermogen en het versterkte Erasmus-programma de ontwikkeling van geschoolde arbeidskrachten zullen ondersteunen.
Voor meer informatie
Routekaart voor kwaliteitsbanen: Mededeling
Eerste raadpleging over de wet inzake kwaliteitsbanen
Webpagina: Concurrentievermogen