Commissie presenteert nieuwe EU-drugsstrategie en -actieplan tegen drugshandel om burgers te beschermen en criminele netwerken te ontwrichten

Vandaag presenteert de Commissie een nieuwe EU-drugsstrategie en een actieplan tegen drugshandel, alsook geactualiseerde regels voor het toezicht op en de controle van drugsprecursoren. Zoals aangekondigd door voorzitter Von der Leyen in de politieke richtsnoeren en een belangrijk resultaat in het kader van de Europese interneveiligheidsstrategie, ProtectEU, bevatten zij een alomvattend antwoord van de EU op de uitdagingen op het gebied van veiligheid, gezondheid, sociale zaken en milieu in verband met de handel in en het gebruik van illegale drugs.

Drugshandel vormt een wereldwijde criminele activiteit en een grote bedreiging voor het welzijn van de Europeanen en de veiligheid van Europa als geheel. Illegale drugs zoals cocaïne en synthetische drugs blijven geweld, corruptie en uitbuiting van de legale economie aanjagen. Drugshandelaren hebben nieuwe methoden ontwikkeld met voortdurend verschuivende smokkelroutes, opereren over de hele wereld en steeds meer online. Tegelijkertijd vormt drugsmisbruik een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, aangezien nieuwe stoffen het risico op vergiftiging en overdosering verder vergroten. Vooral kinderen en jongeren worden getroffen. Bovendien veroorzaakt de productie van geneesmiddelen aanzienlijke milieuschade, onder meer door giftig afval. Deze veranderende dynamiek vereist een krachtiger, gecoördineerd antwoord in de hele EU.

In de EU-drugsstrategie wordt uitgegaan van een multidimensionale en maatschappijbrede aanpak, die gericht is op vijf kerngebieden:

• Verbetering van de paraatheid voor en de respons op drugsgerelateerde dreigingen, met verbeterde maatregelen op het gebied van gegevensverzameling, monitoring, vroegtijdige waarschuwing en snelle respons op EU- en nationaal niveau. Het EU-drugsagentschap (EUDA) met zijn nieuwe, sterkere mandaat zal een belangrijke rol spelen bij de ondersteuning van de lidstaten door nieuwe psychoactieve stoffen te identificeren, snelle waarschuwingen te geven en de risico's van zeer krachtige synthetische opioïden te beoordelen.
• devolksgezondheid te beschermen door de preventie-, behandelings-en reïntegratiemaatregelen te versterken, onder meer in het kader van het initiatief "Samen gezonder". Het EUDA zal de lidstaten ondersteunen met praktische richtsnoeren en bewustmakingsactiviteiten.
• Versterking van de veiligheid, met strengere regels tegen georganiseerde criminaliteit en een evaluatie van het bestaande kaderbesluit inzake drugshandel tegen 2026. Belangrijke acties zijn onder meer het versterken van de publiek-private samenwerking om de opsporing van drugs die via post- en pakketbezorgdiensten naar de EU worden gesmokkeld, te verbeteren, alsook een nieuwe EU-havenstrategie om de veiligheid en veerkracht van onze havens en toeleveringsketens tegen drugshandel te vergroten.   
• Maatregelen ter voorkoming van drugsgerelateerde schade waren gericht op het beschermen van jongeren tegen rekrutering voor georganiseerde criminaliteit (bv. door middel van een nieuw EU-instrumentarium en een nieuw EU-actieplan voor de bescherming van kinderen tegen criminaliteit), alsook op het verminderen van de schade die wordt toegebracht aan de samenleving, lokale gemeenschappen en het milieu, met inbegrip van steun van het EUDA voor maatregelen ter beperking van schade en misdaadpreventie.
• Sterkere partnerschepen met derde landen om internationale allianties te versterken en uit te breiden en de operationele samenwerking, technische bijstand en capaciteitsopbouw te vergroten. Wereldwijde samenwerking is van essentieel belang om grensoverschrijdende netwerken van mensenhandel aan te pakken en hun routes en methoden snel aan te passen. De Commissie en de lidstaten zullen ook nauwer samenwerken met het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector.

Het EU-actieplan tegen drugshandel vormt een aanvulling op de EU-drugsstrategie, met 19 belangrijke operationele acties op zes prioritaire gebieden:

• Zich aanpassen aan de evoluerende routes en methoden die door criminele netwerken worden gebruikt, mede dankzij Frontex en Europol, die hun steun zullen opvoeren om de lidstaten te helpen drugshandel aan de buitengrenzen op te sporen, onder meer om het misbruik van “go-fast”-schepen aan te pakken. De activiteiten van het Maritiem Analyse- en Operatiecentrum voor verdovende middelen (MAOC-N) zullen ook worden uitgebreid om de maritieme drugshandel te verstoren.
• criminaliteit te voorkomen en drugsgerelateerd geweld terug te dringen, met name onder jongeren, bijvoorbeeld met een EU-breed platform dat deskundigen uit heel Europa met elkaar verbindt om online werving aan te pakken.
• De samenwerking tussen rechtshandhavings-, justitiële en douaneautoriteiten intensiveren om een betere informatie-uitwisseling en gezamenlijke analyses mogelijk te maken. Europol zal de lidstaten helpen drugshandel online op te sporen en te onderzoeken door drugsmarkten te monitoren, verdachte activiteiten te analyseren en te signaleren.
• De uitdaging van synthetische drugs en drugsprecursoren aangaan: het EUDA zal de lidstaten operationeel ondersteunen met een nieuwe EU-brede stoffendatabank, zodat de lidstaten nieuwe stoffen beter kunnen identificeren, en met nieuwe richtsnoeren en opleidingen voor rechtshandhaving over het vinden en ontmantelen van locaties voor de productie van illegale synthetische drugs.
• Onderzoek, ontwikkeling en innovatie bevorderen, onder meer met een nieuwe veiligheids- en innovatiecampus die in 2026 van start moet gaan, met de nadruk op het versnellen van de overgang van onderzoek naar uitvoering.
• De internationale samenwerking versterken en de partnerschappen met belangrijke landen verder versterken, onder meer door middel van gezamenlijke onderzoeken tussen de rechtshandhavingsinstanties van de lidstaten en partnerlanden, om de weerbaarheid van havens tegen drugssmokkelaars te versterken en de drugshandelroutes te verstoren.

Monitoring en controle van drugsprecursoren

De Commissie stelt vandaag ook nieuwe regels voor om het toezicht op en de controle van drugsprecursoren en designerprecursoren duidelijker, eenvoudiger en digitaler te maken. Drugsprecursoren worden vaak omgeleid en verhandeld door criminelen om synthetische drugs en nieuwe psychoactieve stoffen te produceren, wat een aanzienlijke bedreiging vormt voor de openbare veiligheid.

Het voorstel bevat nieuwe maatregelen, zoals realtimerapportage van aanzienlijke inbeslagnames van drugsprecursoren, een urgentieprocedure voor een snellere controle van stoffen en een verbod op designerprecursoren, waardoor de beschikbaarheid van deze precursoren voor de illegale vervaardiging van drugs aanzienlijk wordt beperkt. Tegelijkertijd zal het initiatief de processen voor legitieme handel vereenvoudigen en digitaliseren, zodat industrieën kunnen gedijen zonder buitensporige regeldruk.

Achtergrond

In de EU-drugsstrategie wordt een koers uitgezet die het welzijn, de volksgezondheid en de veiligheid van de burgers waarborgt en die de paraatheid van de EU en haar reactie op de huidige en toekomstige drugsgerelateerde uitdagingen versterkt. Het actieplan vormt een aanvulling op de strategie, met 19 prioritaire acties die gericht zijn op het versterken van de veiligheid, het verstoren van routes en bedrijfsmodellen van drugssmokkelaars. Tegelijkertijd zullen zij ook inspanningen ondersteunen om drugsgerelateerde schade te beperken en de internationale samenwerking en partnerschappen te versterken. De geactualiseerde regels voor drugsprecursoren hebben tot doel te voorkomen dat precursoren worden gebruikt voor de productie van drugs en tegelijkertijd de controles voor legitieme bedrijven te moderniseren en te vereenvoudigen.

De nieuwe strategie en het nieuwe actieplan bouwen voort op de vorige EU-drugsstrategie en het vorige EU-drugsactieplan voor 2021-2025 en de evaluatie daarvan, alsook op nauwe samenwerking met de lidstaten en overleg met het maatschappelijk middenveld (met name het drugsforum van het maatschappelijk middenveld) en EU-agentschappen. De voorgestelde maatregelen vormen een aanvulling op de doelstellingen van de strategie voor de paraatheidsunie, de Europese gezondheidsunie en het EU-kader voor gezondheidsbeveiliging.

Voor meer informatie

Vragen en antwoorden

Factsheet

EU-drugsstrategie - Migratie en binnenlandse zaken - Europese Commissie

EU-actieplan tegen drugshandel - Migratie en binnenlandse zaken

Voorstel inzake het toezicht op en de controle van drugsprecursoren