Commissie ondertekent Verdrag tot oprichting van de Internationale Commissie voor schadevorderingen voor Oekraïne namens de EU

Vandaag heeft de Commissie, vertegenwoordigd door vicevoorzitter Kaja Kallas en commissaris voor Democratie, Justitie, Rechtsstaat en Consumentenbescherming, Michael McGrath, namens de EU het Verdrag tot oprichting van de Internationale Commissie voor schadevorderingen voor Oekraïne ondertekend. De ondertekening is een belangrijke mijlpaal in de collectieve inspanningen van Europa om te zorgen voor verantwoordingsplicht en gerechtigheid voor Oekraïne en het Oekraïense volk, en ervoor te zorgen dat de slachtoffers van de brute aanvalsoorlog van Rusland naar behoren worden gecompenseerd. De ondertekening vond plaats in het kader van een diplomatieke conferentie georganiseerd door de Raad van Europa en Nederland, en werd bijgewoond door de president van Oekraïne, Volodymyr Zelensky.

Voorzitter Von der Leyen verklaarde: “Het akkoord van vandaag geeft een glasheldere boodschap af: De Russische aanvalsoorlog zal niet onbeantwoord blijven. Dit is een concreet rechtsinstrument om ervoor te zorgen dat de agressor ter verantwoording wordt geroepen. Omdat verantwoording niet optioneel is, is het onvermijdelijk. De slachtoffers van het Russische geweld hebben recht op schadevergoeding. En we zullen dit voortzetten, in een ander voorbeeld van de standvastige steun van Europa aan Oekraïne.”

Binnen het kader van de Raad van Europa is de Claims Commission verantwoordelijk voor het beoordelen, beoordelen en beslissen over vorderingen tot vergoeding van schade, verlies of letsel veroorzaakt door Rusland in Oekraïne. Zij is ook verantwoordelijk voor de vaststelling van het bedrag van de in elk afzonderlijk geval verschuldigde schadevergoeding. De Claims Commission bouwt voort op het belangrijke werk dat is verricht door het in mei 2023 opgerichte register van schadegevallen om in aanmerking komende claims te registreren. Als laatste stap bespreekt de Commissie met haar internationale partners juridische trajecten om een compensatiefonds op te richten dat ervoor zou zorgen dat Rusland Oekraïne rechtstreeks vergoedt voor de veroorzaakte schade.

De Claims Commission zal de beginselen van rechtvaardigheid, verantwoordingsplicht en de rechten van slachtoffers krachtig ondersteunen; en ervoor te zorgen dat deze worden gehandhaafd in overeenstemming met het internationale rechtskader. Na de ondertekening van het verdrag zullen de EU en haar lidstaten overgaan tot ratificatie.

Achtergrond

Sinds het begin van de grootschalige Russische invasie van Oekraïne heeft de internationale gemeenschap zich ertoe verbonden ervoor te zorgen dat Oekraïne en zijn burgers schadevergoeding kunnen vorderen op grond van het internationaal recht. Een essentieel instrument dat deze doelstelling heeft ondersteund, is het in 2023 opgerichte register van schade. Het register dient als register van alle in aanmerking komende vorderingen tot vergoeding van de door Rusland toegebrachte schade.

In maart 2025 zijn de besprekingen over de oprichting van een schadecommissie van start gegaan om voort te bouwen op de werkzaamheden van het register. In september hebben deze onderhandelingen geleid tot een akkoord over het ontwerpverdrag tot oprichting van een internationale commissie voor schadevorderingen voor Oekraïne in het kader van de Raad van Europa. Op 12 november heeft de Commissie een voorstel ingediend om de Raad te machtigen het verdrag te ondertekenen, dat op 15 december door de Raad is goedgekeurd.

Tegelijkertijd wordt gewerkt aan de oprichting van een speciaal tribunaal om Russische politieke en militaire leiders ter verantwoording te roepen, aangezien zij de grootste verantwoordelijkheid dragen voor het misdrijf agressie tegen Oekraïne. In juni werd een overeenkomst ondertekend tussen Oekraïne en de Raad van Europa om dit speciale tribunaal op te richten. Sinds de afronding van het uitgebreide gedeeltelijke akkoord van het speciaal tribunaal werkt de EU aan een voorstel voor de ondertekening van dit instrument.

De EU ondersteunt ook de Oekraïense autoriteiten, zoals het bureau van de procureur-generaal van Oekraïne, bij het versterken van de capaciteit om internationale misdrijven die in Oekraïne zijn gepleegd, te onderzoeken en te vervolgen, onder meer via de adviesmissie van de EU. Daarnaast heeft de EU verdere financiering verstrekt aan het Internationaal Strafhof voor zijn werkzaamheden in Oekraïne en elders om zijn onderzoekscapaciteit te ondersteunen, zijn infrastructuur voor gegevensopslag en -verwerking op te schalen en aanvullende analytische capaciteiten op te bouwen.

Voor meer informatie

Rusland ter verantwoording roepen

Register van schade voor Oekraïne

Besluit van de Raad tot machtiging van de Europese Commissie om namens de Europese Unie deel te nemen aan de onderhandelingen over het internationaal instrument tot oprichting van de Internationale Commissie voor schadevorderingen voor Oekraïne