Commissie versterkt mechanisme voor koolstofgrenscorrectie*

De Commissie heeft naar aanleiding van feedback van de industrie maatregelen voorgesteld om mazen in de wetgeving te dichten om ontwijking te voorkomen en de doeltreffendheid van het EU-mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) te versterken. Vanaf 1 januari 2028 zal het toepassingsgebied van het CBAM worden uitgebreid met specifieke staal- en aluminiumintensieve downstreamproducten. De Commissie stelt ook maatregelen voor om mazen in de wetgeving te dichten om omzeiling te voorkomen. Naar aanleiding van de oproep van de sector wordt een tijdelijke steunregeling ingevoerd om EU-producenten die kwetsbaar zijn voor koolstoflekkage te beschermen, schonere bedrijven wereldwijd te belonen en een eerlijk, concurrerend klimaat te bevorderen.

In de voorstellen van vandaag wordt ook rekening gehouden met de bezorgdheid van betrouwbare internationale partners, die zullen profiteren van een aantal vereenvoudigingen en flexibiliteit. Het introduceert het concept van gelijkwaardigheid in koolstofbelasting en prijsaftrek, en bevat een nieuwe clausule die het mogelijk maakt via onderhandelingen handelsbevorderende maatregelen te nemen, zoals de wederzijdse erkenning van betrouwbare accreditatie-instanties, en nieuwe faciliteiten inzake gelijkwaardigheid van koolstofprijsaftrek.

Dit zal de rol van het CBAM bij het bevorderen van decarbonisatie buiten de EU-grenzen verder versterken, gefaciliteerd door outreach en technische hulp, wat wordt bevestigd in het vandaag onthulde CBAM-evaluatieverslag.

De vandaag voorgestelde maatregelen:

Uitbreiding tot downstreamproducten

Het EU-mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) is momenteel gericht op basismaterialen zoals aluminium, cement, elektriciteit en staal.

Vanaf 2028 betalen importeurs een koolstofprijs voor emissies die aan deze goederen zijn gekoppeld, waardoor het veld gelijk wordt getrokken met in de EU geproduceerde materialen die onder het EU-emissiehandelssysteem (ETS) vallen. Dit beschermt tegen koolstoflekkage, maar verhoogt de kosten voor EU-producenten die deze materialen gebruiken in downstreamproducten, zoals wasmachines. De productie kan verschuiven naar landen met een zwakker klimaatbeleid, of EU-goederen kunnen worden vervangen door koolstofintensieve invoer.

Om dit tegen te gaan, is de Commissie van plan het bereik van het CBAM uit te breiden tot 180 staal- en aluminiumintensieve producten, zoals machines en apparaten, om ervoor te zorgen dat de emissies worden verminderd in plaats van verplaatst.

De overgrote meerderheid, 94 %, van deze downstreamgoederen betreft industriële producten in de toeleveringsketen met een hoog (gemiddeld 79 %) staal- en aluminiumgehalte, die worden gebruikt in zware machines en gespecialiseerde apparatuur, zoals bevestigingen van onedel metaal, cilinders, industriële radiatoren of gietmachines. Een klein deel, 6 %, van de betrokken downstreamgoederen zijn ook huishoudelijke goederen. Een EU-producent van dergelijke downstreamproducten kan te maken krijgen met hogere kosten voor de staal- en aluminiummaterialen die in het productieproces worden gebruikt.

Aanvullende antiontwijkingsmaatregelen

Voortbouwend op de lessen die uit de overgangsperiode zijn getrokken, versterkt de Europese Commissie de strategieën ter bestrijding van omzeilingsrisico's die zijn vastgesteld in het actieplan voor staal en metaal en via raadplegingen van belanghebbenden.

De Commissie bevordert het gebruik van schroot om emissies in energie-intensieve producten te verminderen en neemt nu aluminium- en staalschroot vóór consumptie op in CBAM-berekeningen. Dit zorgt voor eerlijke koolstofbeprijzing voor zowel in de EU vervaardigde als ingevoerde goederen.

De belangrijkste voorstellen omvatten strengere rapportagevereisten voor een betere traceerbaarheid van CBAM-goederen en het aanpakken van onjuiste verklaringen over de emissie-intensiteit. De Commissie krijgt de bevoegdheid om empirisch onderbouwd misbruik aan te pakken waarbij de financiële verantwoordelijkheden van het CBAM worden omzeild, aanvullend bewijs wordt verlangd wanneer de werkelijke waarden onbetrouwbaar zijn, en in dergelijke specifieke gevallen in gebreke blijft ten opzichte van de landwaarden.

Tijdelijk fonds voor decarbonisatie

De Europese Commissie heeft een fonds opgericht om EU-producenten van CBAM-goederen tijdelijk te ondersteunen en het risico op koolstoflekkage te beperken. Hiermee wordt het verlies aan concurrentievermogen aangepakt op markten van derde landen waar EU-goederen kunnen worden vervangen door goedkopere, emissie-intensievere alternatieven, waardoor de wereldwijde emissies mogelijk toenemen.

Het fonds zal een deel van de koolstofkosten van het EU-ETS vergoeden voor goederen die nog steeds risico's op koolstoflekkage lopen, met steun die afhankelijk is van aangetoonde decarbonisatie-inspanningen.

De financiering zal afkomstig zijn van bijdragen van de lidstaten, die 25 % van de inkomsten uit de verkoop van CBAM-certificaten in 2026 en 2027 uitmaken, terwijl de resterende 75 % uit eigen middelen van de EU zal bestaan.

CBAM-evaluatieverslag

De Commissie heeft ook een verslag gepubliceerd waarin de ervaringen met de uitvoering van het CBAM tijdens de overgangsperiode van oktober 2023 tot eind 2025 worden geëvalueerd. Het evalueert de bijdrage van het CBAM aan het aanpakken van koolstoflekkage en het bevorderen van wereldwijde koolstofbeprijzing, en onderzoekt bestuur, administratie en handhaving, evenals de internationale dimensie van het CBAM.

Uit de bevindingen blijkt dat het CBAM een belangrijke drijvende kracht is achter de bevordering van het koolstofvrij maken van de economie in landen buiten de EU, deels vanwege het bereik en de technische bijstand die worden verleend om de uitvoering te vergemakkelijken. Het verslag bevat ook het stappenplan voor de uitvoering en de begeleidende maatregelen die nodig zijn om vanaf 2026 een efficiënte en doeltreffende definitieve regeling te waarborgen.

Achtergrond

Het CBAM is een milieumaatregel die van cruciaal belang is om de EU-klimaatdoelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050 te verwezenlijken en die is ontwikkeld in overeenstemming met de verbintenissen in het kader van de Overeenkomst van Parijs. Terwijl het ETS de koolstofproductie in de EU beprijst, legt het CBAM een prijs op aan producenten die goederen binnen Europa verkopen. Het CBAM, dat in oktober 2023 in zijn overgangsfase werd gelanceerd, maakte een voorspelbare en evenredige transitie voor EU- en niet-EU-bedrijven mogelijk. Na twee jaar overgangsperiode zal de financiële aanpassing van het CBAM vanaf 1 januari 2026 geleidelijk worden ingevoerd. Dit weerspiegelt de geleidelijke afschaffing van kosteloze toewijzingen in het kader van het EU-ETS, die tot 2034 zal plaatsvinden. 

Voor meer informatie

Vragen en antwoorden

Uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen (mechanismevoor koolstofgrenscorrectie – Belastingen en douane-unie)

Evaluatieverslag van het CBAM (mechanismevoor koolstofgrenscorrectie - Belastingen en douane-unie)