Verslagen van de Commissie over de naleving door partnerlanden van de vereisten inzake visumvrij reizen

Vandaag heeft de Commissie haar achtste verslag in het kader van het visumopschortingsmechanisme aangenomen, waarin toezicht wordt gehouden op de visumvrije regelingen van de EU. Hoewel de meeste partnerlanden stappen hebben ondernomen om gevolg te geven aan de aanbevelingen die in eerdere verslagen over het visumopschortingsmechanisme zijn gedaan, blijven er aanzienlijke uitdagingen bestaan.

Visumliberalisering is een belangrijk onderdeel van het instrumentarium van de EU voor samenwerking met derde landen op het gebied van migratie, veiligheid en justitie. Visumvrij reizen vergemakkelijkt mobiliteit en interpersoonlijke contacten, stimuleert de reis- en toerismesector en bevordert culturele en academische uitwisselingen. Het kan ook diplomatieke betrekkingen en internationale samenwerking bevorderen. Wanneer het echter wordt misbruikt, kan het ook aanzienlijke uitdagingen op het gebied van migratie en veiligheid met zich meebrengen, die moeten worden aangepakt.

Het verslag heeft betrekking op ontwikkelingen in verband met de afstemming van het visumbeleid, migratie (met inbegrip van grensbeheer en overname), veiligheid en burgerschap in de partners van de Westelijke Balkan en het Oostelijk Partnerschap, de Oost-Caribische landen die burgerschapsregelingen voor investeerders toepassen, en Latijns-Amerikaanse landen. Het bevat specifieke aanbevelingen voor elk land.

Belangrijkste bevindingen

• Afstemming van het visumbeleid: De volledige afstemming van de landen van de Westelijke Balkan en het Oostelijk Partnerschap op het visumbeleid van de EU blijft van essentieel belang, gezien hun nabijheid tot het Schengengebied en de risico's van uiteenlopende visumlijsten en -procedures. Hoewel verschillende partners van de Westelijke Balkan stappen hebben ondernomen om hun visumregelingen op elkaar af te stemmen, hebben sommige de vooruitgang tot stilstand gebracht of teruggedraaid. Tussen de landen van het Oostelijk Partnerschap werden geen significante vorderingen waargenomen. Met name het visumbeleid van Georgië wijkt aanzienlijk af van dat van de EU, en Georgië is in 2024-2025 verder achteruitgegaan, ondanks herhaalde aanbevelingen.
• Migratie, grensbeheer en overname: De illegale migratie langs de Westelijke Balkanroute is sinds 2023 aanzienlijk afgenomen. Het toenemende gebruik van geweld door smokkelnetwerken en de aanhoudende druk aan de grens tussen Bosnië en Herzegovina en Kroatië geven echter aanleiding tot bezorgdheid. In het algemeen hebben de partners de samenwerking met Frontex en het Asielagentschap van de EU (EUAA) geïntensiveerd, maar verdere vooruitgang op het gebied van overname is vereist. In het verslag wordt er bij alle partnerlanden op aangedrongen om onopgeloste kwesties onverwijld aan te pakken.
• Ongefundeerde asielaanvragen van niet-visumplichtige onderdanen blijven een bron van zorg, goed voor ongeveer 18 % van alle aanvragen sinds 2015. De aanvragen uit Kosovo en Oekraïne stegen in 2024 en de aanvragen voor Albanië, Georgië, Moldavië, Noord-Macedonië en Servië, hoewel lager dan in 2023, blijven aanzienlijk. Een groot aantal aanvragen van visumvrije Latijns-Amerikaanse landen vormt ook een grote uitdaging voor de asielstelsels van de EU-lidstaten. Visumvrije partners moeten gerichte maatregelen blijven nemen om misbruik van de regeling te voorkomen, onder meer door middel van voorlichtingscampagnes, uitreiscontroles en Frontex-steun.

• Openbare orde en veiligheid: De samenwerking met Europol en Eurojust blijft sterk in alle geëvalueerde partners, waarbij de partners van de Westelijke Balkan concrete operationele resultaten boeken tegen georganiseerde misdaad, cyberaanvallen en migrantensmokkel, en Oekraïne intensieve samenwerking handhaaft ondanks de aanhoudende aanvalsoorlog. Opkomende risico's zijn onder meer nieuwe routes voor de handel in vuurwapens door Moldavië en veiligheidsproblemen in Georgië in verband met Russische invloed. Hoewel de meeste partners hun verbintenissen op het gebied van corruptiebestrijding nakomen, heeft Georgië eerdere hervormingen ongedaan gemaakt. Verscheidene landen worden nog steeds geconfronteerd met kwetsbaarheden op het gebied van documentbeveiliging, waaronder vervalste of frauduleus verkregen paspoorten en identiteitswijzigingen die worden gebruikt om veiligheidscontroles van de EU te ontwijken. Deze kwesties moeten worden aangepakt om de integriteit van visumvrij reizen te waarborgen.
• Burgerschap door investeringen: Burgerschapsregelingen voor investeerders die door visumvrije landen worden uitgevoerd, brengen veiligheidsrisico's met zich mee, aangezien zij onderdanen van derde landen die normaal gesproken een visum nodig hebben, in staat kunnen stellen de standaardcontroles te omzeilen en Schengentoegang te verkrijgen door middel van aangekocht burgerschap. Regelingen in vijf Oost-Caribische staten blijven aanleiding geven tot bezorgdheid vanwege grote volumes, korte verwerkingstijden en lage afwijzingspercentages, ondanks enkele stappen die zijn genomen om de zorgvuldigheidseisen en de informatie-uitwisseling te versterken.  
• Gebrek aan naleving van andere belangrijke benchmarks door Georgië: De Commissie heeft haar bezorgdheid geuit over ernstige schendingen van de grondrechten en fundamentele vrijheden in Georgië, waaronder schendingen van de beginselen van non-discriminatie, en heeft de Georgische autoriteiten herhaaldelijk opgeroepen onmiddellijk actie te ondernemen om deze kwesties aan te pakken en de aanbevelingen van de Commissie uit te voeren. Desondanks heeft Georgië talrijke toezeggingen die tijdens de dialoog over visumliberalisering zijn gedaan, geschonden en heeft het de aanbevelingen van het zevende verslag over het visumopschortingsmechanisme niet uitgevoerd.

Gezien de systemische en opzettelijke aard van deze achteruitgang zal de Commissie passende maatregelen overwegen in het kader van het herziene visumopschortingsmechanisme, dat op 30 december 2025 in werking zal treden. Volgens de nieuwe regels kan de visumschorsing in de eerste fase gericht zijn op houders van diplomatieke, dienst- en officiële paspoorten die zijn afgegeven door de Georgische autoriteiten, die in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het niet nemen van maatregelen om gevolg te geven aan de aanbevelingen van de Commissie. Anders dan de momenteel geldende regels zorgen de nieuwe regels voor een uniforme toepassing van de opschorting in alle lidstaten, aangezien bilaterale visumvrijstellingen voor houders van diplomatieke, dienst- en officiële paspoorten niet langer mogelijk zullen zijn zodra de visumplicht voor deze groepen op EU-niveau opnieuw is ingevoerd. In de tweede fase zou de schorsing kunnen worden uitgebreid tot de gehele bevolking als de Georgische autoriteiten zich niet over kwesties buigen. Uiteindelijk zou Georgië zijn visumvrije status volledig kunnen verliezen en worden overgeheveld naar de EU-lijst van visumplichtige derde landen.

Volgende stappen

De Commissie zal blijven toezien op de naleving van de vereisten en aanbevelingen inzake visumliberalisering door partnerlanden en zal jaarlijks verslag blijven uitbrengen aan het Europees Parlement en de Raad.

Achtergrond

De EU heeft momenteel een visumvrije regeling met 64 niet-EU-landen en -gebieden. Onder deze visumvrije regeling kunnen niet-EU-burgers 90 dagen, binnen 180 dagen, zonder visum het Schengengebied binnenkomen. In juni 2025 bereikten de Raad en het Parlement, op voorstel van de Commissie, overeenstemming over een sterker en flexibeler visumopschortingsmechanisme. Dit zal de EU in staat stellen uitdagingen in verband met visumvrije regelingen beter aan te pakken, met nieuwe redenen om visumvrije regelingen op te schorten, lagere drempels om het opschortingsmechanisme in werking te stellen en een snellere en flexibelere procedure. Het herziene opschortingsmechanisme treedt op 30 december 2025 in werking.

Sinds 2017 brengt de Commissie jaarverslagen uit in het kader van het visumopschortingsmechanisme, waarin zij toeziet op de naleving van de visumliberaliseringsvereisten door visumvrije partners in de Westelijke Balkan en het Oostelijk Partnerschap. Met het voorstel voor een herzien visumopschortingsmechanisme heeft de Commissie ook strengere monitoring- en rapportageverplichtingen ingevoerd. Sinds 2023 heeft de Commissie verslag uitgebracht over een breder scala aan landen, waaronder alle visumvrije landen waar uitdagingen worden vastgesteld. Het verslag van dit jaar heeft betrekking op het jaar 2024 en de belangrijkste ontwikkelingen in 2025. 

Voor meer informatie 

Acht verslagen in het kader van het visumopschortingsmechanisme

Zevende verslag in het kader van het visumopschortingsmechanisme 

Zesde verslag in het kader van het visumopschortingsmechanisme 

Het visumbeleid van de EU met een robuust visumopschortingsmechanisme 

Voorstel voor een verordening betreffende de herziening van het visumopschortingsmechanisme 

Visumbeleid - Europese Commissie