Meer documenten
Commissie wijzigt richtsnoeren ETS-staatssteun om in meer energie-intensieve bedrijfstakken koolstoflekkage tegen te gaan
De Commissie heeft vandaag een wijziging aangenomen van de richtsnoeren betreffende bepaalde staatssteunmaatregelen in het kader van het systeem voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2021 (“de richtsnoeren ETS-staatssteun”). Zoals aangekondigd in het actieplan voor de Europese chemische industrie geeft deze wijziging een antwoord op het toegenomen risico op koolstoflekkage voor een reeks nieuwe energie-intensieve bedrijfstakken – als gevolg van de aanhoudende stijging van de emissiekosten in het kader van het EU-emissiehandelssysteem (“EU ETS”) de voorbije jaren. Het opnemen van nieuwe bedrijfstakken zal het EU-concurrentievermogen helpen te versterken en tegelijk prikkels geven voor decarbonisatie van deze bedrijfstakken.
De richtsnoeren ETS-staatssteun
De richtsnoeren ETS-staatssteun willen het risico op “koolstoflekkage” beperken. Hiermee wordt bedoeld dat ondernemingen hun productie verplaatsen naar landen buiten de EU met minder strenge emissie-eisen of dat EU-producten worden vervangen door koolstofintensievere invoer. Een en ander resulteert in minder economische activiteit in de EU en zorgt niet voor een reductie van de broeikasgasemissies wereldwijd. De richtsnoeren ETS-staatssteun bieden lidstaten de mogelijkheid om bedrijfssectoren te compenseren waar er een reëel risico op koolstoflekkage bestaat, deels door de hoge stroomprijzen als gevolg van het effect van koolstofbeprijzing van kosten voor stroomproductie (de zgn. “indirecte emissiekosten”).
Doordat de emissiekosten verder zijn blijven stijgen sinds de richtsnoeren ETS-staatssteun in 2020 zijn goedgekeurd, is het risico op koolstoflekkage sterk toegenomen in bedrijfstakken die aan internationale concurrentie zijn blootgesteld, maar waarvan tot nog toe gedacht werd dat daar geen reëel risico op koolstoflekkage bestond. In dit verband is het belangrijk om erop toe te zien dat het mechanisme voor indirecte ETS-compensatie billijk en efficiënt blijft. Dat kan door bepaalde bedrijfstakken daadwerkelijk verder te beschermen tegen koolstoflekkage, maar wel de nodige prikkels te behouden om hen te laten investeren in decarbonisatie.
Om een gelijk speelveld te verzekeren bepalen de richtsnoeren ETS-staatssteun op welke voorwaarden steun op grond van die richtsnoeren mag worden gecumuleerd met steun verstrekt via andere maatregelen. Met name mag de cumulatie van steun niet leiden tot een overschrijding van de maximale steunintensiteit of het maximale steunbedrag die volgens de richtsnoeren ETS-staatssteun toegelaten zijn.
De wijziging
Tegen deze achtergrond heeft de Commissie de volgende wijzigingen van de bestaande richtsnoeren ETS-staatssteun aangenomen:
- De lijst met bedrijfstakken die voor compensatie in aanmerking komen, wordt uitgebreid met 20 nieuwe bedrijfstakken en 2 nieuwe deeltakken. Daarbij gaat het onder meer om de vervaardiging van organische chemicaliën en bepaalde activiteiten in de sectoren keramiek, glas en batterijen;
- Een verhoging van de steunintensiteit van 75% naar 80% voor bedrijfstakken die vóór de wijziging al in aanmerking kwamen. Omdat het risico op koolstoflekkage daar is toegenomen;
- Lidstaten hebben de optie om bedrijfstakken of deeltakken die niet voorkomen op de gewijzigde lijst met in aanmelding komende sectoren, aan te melden indien zij kunnen aantonen dat daar een reëel risico op koolstoflekkage dreigt;
- De verplichting voor grote begunstigden om bij te dragen aan de groene transitie door onder meer een deel van de steun te investeren in projecten die bijdragen aan het verlagen van de kosten van het elektriciteitssysteem.
Ook worden de CO2-emissiefactoren en geografische gebieden geactualiseerd voor de periode 2026-2030 – op basis van de recentst beschikbare data. De CO2-emissiefactoren weerspiegelen de CO2-inhoud van emissies van bij de stroomproductie in een bepaald geografisch gebied ingezette fossiele brandstoffen, en dienen om het compensatiebedrag vast te stellen. Dankzij deze wijziging kunnen lidstaten een stapsgewijze transitie in de periode van 2026 tot en met 2030 toepassen, waarbij de daling van de toepasselijke maximale regionale CO2-emissiefactor ten opzichte van de vorige factor uit de periode 2021-2025 zeer groot is.
Achtergrond
Op 21 september 2020 heeft de Commissie de richtsnoeren ETS-staatssteun aangenomen, als onderdeel van de modernisering van alle instrumenten in het EU ETS om koolstoflekkage tegen te gaan, zoals kosteloze toewijzing van CO2-emissierechten. De herziene ETS-richtsnoeren zijn per 1 januari 2021 in werking getreden bij het begin van de nieuwe EU ETS-handelsperiode en blijven van toepassing tot 2030.
Voor de herziening van de richtsnoeren ETS-staatssteun met het oog op de nieuwe handelsperiode heeft de Commissie een uitgebreide evaluatie en effectbeoordeling uitgevoerd, in lijn met de richtsnoeren voor betere regelgeving. In het kader daarvan heeft de Commissie betrokken stakeholders geconsulteerd en input verzameld bij de betrokken bedrijfstakken. Meer informatie over deze publieke consultatie is hier te vinden.
De vandaag goedgekeurde wijziging bouwt voort op de bevindingen van de effectbeoordeling en wil een oplossing bieden voor de nieuwe realiteit op energiemarkten en het grotere risico op koolstoflekkage als gevolg van de hogere koolstofprijzen.
De Commissie heeft over dit initiatief een verzoek om input georganiseerd. Nadere informatie over dit verzoek om input en de in het kader daarvan ontvangen bijdragen zijn online beschikbaar.
Meer informatie