Meer documenten
Disclaimer: deze transcriptie is geautomatiseerd omgezet vanuit audio en dus geen officieel verslag. Om de transcripties verder te verbeteren wordt constant gewerkt aan optimalisatie van de techniek en het intrainen van namen, afkortingen en termen. Suggesties hiervoor kunnen worden gemaild naar info@1848.nl.
Ambtelijke technische briefing Curriculumherziening en de voortgangsrapportage masterplan basisvaardigheden
[0:00:00] Welkom bij de vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
[0:00:04] Dit is een technische briefing waar wij ambtenaren hebben uitgenodigd...
[0:00:10] om ons te informeren over de curriculumherziening...
[0:00:13] en de voortgangsrapportage Masterplan Basisvaardigheden.
[0:00:17] Ik denk dat er zometeen nog wat Kamerleden binnen zullen druppelen...
[0:00:20] maar ik wil nooit te laat komen belonen, dus we beginnen strikt op tijd.
[0:00:26] Aanwezig is in ieder geval mevrouw Pijperlink van GroenLinks BVNA.
[0:00:29] Ik ben Laura Bromet, ook van Gronings B van de A.
[0:00:32] En ik wil jullie de gelegenheid geven om een presentatie te geven...
[0:00:36] en daarna eens de ruimte voor vragen.
[0:00:40] Ja, bedankt. Dan gaan we van start.
[0:00:45] Ja, ik wil vandaag even inzoomen op vier verschillende aspecten.
[0:00:50] Eerst even een terugblik op de technische briefing...
[0:00:53] die SLO en de Wetenschappelijke Curriculumcommissie...
[0:00:55] voor de zomer aan de Kamer heeft verzorgd.
[0:00:58] Omdat wij dachten, niet iedereen was daarbij aanwezig...
[0:01:00] en het is wel goed als iedereen dezelfde voorkennis heeft
[0:01:02] als we hierover gaan praten.
[0:01:05] Dan gaan we wat vertellen over de planning die we hebben
[0:01:08] voor de curriculumbijstelling en de vervolgstappen.
[0:01:12] Dan zoomen we even in op een belangrijk thema, namelijk overladenheid.
[0:01:16] En dan sluiten we af met de implementatie van het curriculum.
[0:01:20] Dus eerst terugblik op die technische briefing,
[0:01:23] waar is ingezoomd op ons curriculumstelsel.
[0:01:27] En ook iets is meegegeven over de probleenanalyse.
[0:01:30] U was erbij, en hoe we zijn gekomen tot een opdracht, een werkoptracht aan SLO.
[0:01:36] Even heel kort, wat is het curriculum?
[0:01:39] We maken onderscheid tussen drie vormen van curriculum.
[0:01:43] Het beoogd curriculum, dat is het wat leerlingen moeten leren.
[0:01:47] Dus de leerdoelen gaan over de kennis- en vaardigheden...
[0:01:50] die alle leerlingen in Nederland moeten opdoen.
[0:01:53] Daar stellen we dus wetten en regels voor op.
[0:01:56] Dan hebben we het uitgevoerde curriculum.
[0:01:58] Dat is de vertaalslag die het onderwijs maakt van die wettelijke leerdoelen naar lessen.
[0:02:05] Dus hier is de leraar aanzet, hier spelen leermiddelen een rol.
[0:02:09] De overheid heeft hier een beperkte sturingsrol in, omdat er natuurlijk het geven van onderwijs vrij is, zoals het in de grondwet staat.
[0:02:18] En dat moet dan natuurlijk leiden tot een gerealiseerd curriculum, waarbij leerlingen dus daadwerkelijk iets hebben geleerd.
[0:02:25] Het is belangrijk om dit onderscheid te maken omdat de overheid natuurlijk vaststelt welke leerdoelen er zijn.
[0:02:32] Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk om het gerealiseerde curriculum.
[0:02:36] En dat is sterk afhankelijk van het uitgevoerde curriculum.
[0:02:40] Die leraar, de school, hoe die een vertaalslag heeft aan het beoogde curriculum.
[0:02:44] Dat bepaalt of er ook daadwerkelijk iets gerealiseerd wordt.
[0:02:48] En als overheid is dat soms dus best lastig omdat we daar een wat beperktere sturingsrol in hebben.
[0:02:54] Dan zoemen we even in op het beoogde curriculum.
[0:02:57] Dus wat stellen we nu precies vast in wet- en regelgeving?
[0:03:02] Nou, we hebben dus vijf verschillende curriculum-doelen in wet- en regelgeving.
[0:03:07] Ik heb ze hier ook even uitgeprint meegenomen om een beetje een illustratie te geven.
[0:03:11] We hebben de kerndoelen voor het primair onderwijs.
[0:03:13] Dat is een setje van 58 doelen.
[0:03:16] We hebben de kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
[0:03:20] Dus dat is voor het VMBO de eerste twee leerjaar en voor HVVBO de eerste drie leerjaar.
[0:03:26] Dan hebben we het referentiekader taal en rekenen, een wat dikker pakket.
[0:03:32] Examenprogramma's voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
[0:03:35] Dat is één examenprogramma per vak.
[0:03:39] Dus afhankelijk van hoeveel vakken je hebt, heb je een aantal examenprogramma's.
[0:03:43] En al die examenprogramma's zijn weer vertaald naar syllabi.
[0:03:46] Dat is dus een behoorlijk dik pakwerk.
[0:03:48] omdat al die eindtermen die dus in examenprogramma's staan
[0:03:51] zijn doorvertaald naar meetbare eenheden.
[0:03:55] Ik loop even deze tabel met jullie door om wat opvallendheden eruit te halen.
[0:04:00] Het eerste wat opvalt is dat er dus best wel veel verschillende curriculumdocumenten zijn.
[0:04:05] Als je een leraar bent in het voortgezet onderwijs
[0:04:08] en je hebt een onderbouwklas en een bovenbouwklas
[0:04:10] dan heb je dus al te maken met vier verschillende curriculumdocumenten.
[0:04:13] Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs, referentiekadertaal rekenen,
[0:04:19] examenprogramma voor je vak en de syllabus voor je vak.
[0:04:22] Dus best wel veel informatie.
[0:04:25] Wat verder opvalt is dat al die documenten uit verschillende tijden stammen.
[0:04:31] Waarvan sommigen zelfs dus nog uit de jaren negentig.
[0:04:37] Wat opvalt is dat ze op verschillende manieren in wet en regelgeving zijn vastgelegd.
[0:04:41] Dus de kerndoelen en het referentiekader zijn vastgesteld in een besluit.
[0:04:46] Dat betekent dat die dus vastgesteld worden door de regering.
[0:04:51] En de examenprogramma's en de syllabi worden vastgesteld in een ministeriële regeling.
[0:04:57] En dat betekent dus dat de minister die vaststelt.
[0:05:01] En voor syllabi is die opdracht gedelegeerd aan het college voor toetsen en examens.
[0:05:10] Die curriculum document zijn ook allemaal behoorlijk verschillend van aard.
[0:05:14] Dus de kerndoelen zijn behoorlijk globaal geformuleerd.
[0:05:17] Ik zal daar dadelijk ook een voorbeeld van presenteren.
[0:05:20] En die syllabi zitten weer meer aan het andere eind.
[0:05:22] Die zijn zeer concreet geformuleerd, omdat het hier ook gaat om eenheden die getoetst moeten worden met een examen.
[0:05:29] Dat leidt er dus ook toe dat het nogal verschilt het aantal leerdoelen dat er zijn binnen die documenten.
[0:05:35] Dus voor kerndoelen zijn er 58 leerdoelen,
[0:05:40] voor de examenprogramma's zijn het er enkele honderden.
[0:05:43] Dat betekent niet dat het examenprogramma veel voller zit
[0:05:47] dan de onderbouw van het voortgezet onderwijs,
[0:05:50] maar omdat ze concreter zijn, bestaat het uit meer eenheden.
[0:05:55] Nou, en wat tenslotte opvalt, is dat bij sommige curriculum documenten
[0:05:59] onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende niveaus
[0:06:02] en bij sommige documenten niet.
[0:06:04] Dus de kerndoelen zijn voor alle leerlingen hetzelfde.
[0:06:07] Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen leerlingen met een VMBO, een HAVO of een VWO-niveau.
[0:06:14] Voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs is dat natuurlijk wel zo.
[0:06:17] Dus je hebt een apart examenprogramma voor VMBO'ers, voor HAVIS-ten en voor VWO'ers...
[0:06:22] en natuurlijk de leerwegen binnen het VMBO.
[0:06:25] En de vormen van toetsen, wat wij daar als overheid aan voorschriften aan meegeven...
[0:06:30] verschilt ook per curriculumdocument.
[0:06:32] Dus toetsen van kerndoelen is aan de school, die gebruiken daar school-eigen toetsen voor of methode-toetsen.
[0:06:39] Het referentiekader taal en rekenen, daar hebben we natuurlijk de doorstrandtoetsen voor.
[0:06:44] In het primair onderwijs, we hebben de centrale examens in het voortgezet onderwijs.
[0:06:50] En het referentiekader taal en rekenen is ook van toepassing op het mbo en daar heb je dan de instellingsexamens.
[0:06:55] En de centrale examens, de eindexamens bestaan vaak uit een schoolexamen en een centraal examen en centraal examens worden ook weer door de overheid vastgesteld en de school bepaalt, die stelt het schoolexamen vast.
[0:07:13] Goed, dus dit even in de notendop, alle curriculum documenten waar dus wet en regels over zijn vastgesteld.
[0:07:22] Een aantal, nou alweer een hele tijd geleden, eigenlijk in 2014, werden er wat eerste problemen al vastgesteld met de curriculum documenten.
[0:07:32] Eentje die al een beetje duidelijk werd uit de volgende slide is dat het niet meer actueel is.
[0:07:37] Een examenprogramma dat uit de jaren 90 stamt, nou ja, dat is natuurlijk een hele andere tijd.
[0:07:42] En wat leerlingen moeten leren, dat moet natuurlijk ook meegaan met de tijd.
[0:07:46] En dat is nu dus niet het geval.
[0:07:49] Kerndoelen zijn ook al twintig jaar oud.
[0:07:51] Dus dat is gewoon een heel andere tijd.
[0:07:53] Inmiddels heeft daar enorm veel digitale en technologische ontwikkelingen voor gedaan.
[0:07:58] Er zijn ontwikkelingen in de wetenschap en je wilt dat natuurlijk ook meebrengen aan leerlingen.
[0:08:05] Er is een gebrekkige aansluiting tussen het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs.
[0:08:10] Dat heeft er dus deels mee te maken dat die curriculum documenten op verschillende tijden
[0:08:14] en ook op verschillende manieren tot stand zijn gekomen.
[0:08:17] Daardoor is dus niet goed het gezamenlijke gesprek gevoerd...
[0:08:21] over hoe die dingen op elkaar aan moeten sluiten.
[0:08:25] Een andere conclusie is dat een groot deel van het curriculum weinig houvast biedt.
[0:08:30] Dus als we het hebben over de kerndoelen, die zijn zo globaal geformuleerd...
[0:08:34] dat je als leraar niet weet wat moet ik nou wel doen en wat hoef ik niet te doen.
[0:08:39] Even een klein voorbeeldje daarvan hier op de slide is...
[0:08:42] Een kerndoel uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs is...
[0:08:45] de leerling leert zichzelf mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te drukken.
[0:08:50] Als je dat als leraar leest, dan kun je je afvragen...
[0:08:53] wat valt daar nu allemaal onder?
[0:08:55] Moeten mijn leerlingen bronnen gebruiken om hun uitdrukking te onderbouwen?
[0:08:59] Moet ik ook aandacht besteden aan typen of gaat het alleen om het handschrift?
[0:09:04] Moet ik mijn leerlingen leren om teksten te reviseren of feedback te geven?
[0:09:09] Wat is nu precies de scope?
[0:09:11] Dat wordt niet duidelijk aan de hand van zo'n globale zin.
[0:09:14] Dus het onderwijsveld geeft aan, wij hebben meer houvast nodig.
[0:09:18] We willen weten wat we nu echt moeten doen.
[0:09:23] Iets anders wat jullie bekend zal voorkomen...
[0:09:26] is natuurlijk de dalende basisvaardigheden.
[0:09:28] Dat ligt natuurlijk niet alleen aan het curriculum...
[0:09:30] want dat is voor een heel groot deel al jarenlang hetzelfde.
[0:09:33] Dus dat kan niet een daling verklaren.
[0:09:35] Dat zit voor een deel natuurlijk ook in het uitgevoerde curriculum.
[0:09:39] Maar het helpt natuurlijk niet dat we een curriculum hebben...
[0:09:41] dat soms al tientallen jaren oud is en niet meer aansluit bij de huidige tijd.
[0:09:47] Basisfaardigheden zoals lezen, schrijven en rekenen...
[0:09:49] zijn wel anders in deze tijd dan, zeg, twintig jaar geleden.
[0:09:53] Er wordt heel veel digitaal gelezen.
[0:09:56] Je gebruikt de rekenmachine op je smartphone.
[0:09:59] Schrijven is meer typen dan dat je de pen vasthoudt.
[0:10:02] Dus dat kan daar wel invloed op hebben dat dat nu niet in het curriculum zit.
[0:10:07] En tenslotte is er geconstateerd dat het onderwijs aan het versmallen is.
[0:10:12] Wat we zien is dat toetsing zich steeds meer richt op wat makkelijk meetbaar is.
[0:10:17] En dat gaat ten koste van belangrijke kennis en vaardigheden die moeilijk meetbaar zijn,
[0:10:22] maar wel heel waardevol kunnen zijn.
[0:10:25] Dus bijvoorbeeld schrijfvaardigheid is iets wat we allemaal belangrijk vinden,
[0:10:29] maar het is wel moeilijk te beoordelen.
[0:10:31] Wanneer schrijft iemand nou echt een goed stuk?
[0:10:33] Dus je ziet dat het onderwijs het moeilijk vindt om dat te toetsen.
[0:10:38] Dan wordt het dus minder getoetst en dus ook minder aangeboden.
[0:10:42] Dus dit zijn allerlei problemen die geconstateerd zijn...
[0:10:46] en waar we dus ambities mee hebben wanneer we het hebben over de curriculumbijstelling.
[0:10:50] Eén ambitie is natuurlijk actualiseren, beter aansluiten bij de huidige tijd.
[0:10:56] Samenhang en doorlopende leerlijnen bewerkstelligen...
[0:10:59] zodat er een soepele doorstroom van het primair naar het voortgezet onderwijs kan plaatsvinden.
[0:11:05] Richtinggevende doelen formuleren, houvast geven voor die leraar.
[0:11:10] Een stevige plek en focus op basisvaardigheden.
[0:11:14] En aandacht niet alleen maar voor meetbare kwalificatie...
[0:11:18] maar ook voor wat lastiger meetbare kwalificatie...
[0:11:21] en ook socialisatie en persoonsvorming.
[0:11:28] Deze problemen zijn ook verder geanalyseerd door de Wetenschappelijke Curriculum Commissie.
[0:11:32] Die hebben in 2020 en 2022 een aantal analyses gedaan en ook advies uitgebracht over hoe we nu verder moeten met de bijstelling van het curriculum.
[0:11:43] Die adviezen en analyses zijn meegenomen in de werkopdracht die het ministerie aan SLO heeft meegegeven.
[0:11:51] Daarin zitten dus allerlei kwaliteitscriteria en die aansluiten op de probleemanalyse die ik net noemde.
[0:11:58] En in lijn met de moties die destijds zijn ingediend is toegekozen voor gefaseerde bijstelling van het curriculum
[0:12:05] met beginnen, prioritaire vakken, bovenbouw, voortgezet onderwijs.
[0:12:12] Dat is Nederlands, wiskunde, maatschappijleer, alle talen en de natuurwetenschappelijke vakken
[0:12:18] en de kerndoelen Nederlands en rekenenwiskunde.
[0:12:22] Daar is mee gestart.
[0:12:23] Vrij snel daarna is gestart met het ontwikkelen van kerndoelen
[0:12:26] voor twee nieuwe leergebieden, burgerschap en digitale geletterdheid.
[0:12:31] Waarbij burgerschap natuurlijk niet helemaal nieuw is,
[0:12:34] omdat er al een burgerschapsopdracht ligt bij scholen
[0:12:36] en veel scholen doen al wat met digitale geletterdheid,
[0:12:39] maar nog niet alle scholen.
[0:12:41] En als derde stap het ontwikkelen van kerndoelen
[0:12:44] voor overige leergebieden en overige vakken,
[0:12:48] zoals geschiedenis, economie, dat soort vakken.
[0:12:53] Dus even kort iets over dat ontwikkelproces.
[0:12:57] Er zijn ontwikkelteams ingericht
[0:12:59] bestaande uit leraren, vakexperts en curriculumexperts.
[0:13:04] Het idee daarachter is dat het onderwijsveld moet bepalen
[0:13:07] wat leerlingen moeten kennen en kunnen.
[0:13:11] Die teams komen natuurlijk straks tot een nieuw curriculum,
[0:13:14] maar die kunnen dat niet alleen, dus die worden ondersteund door een advieskring
[0:13:18] met daarin onderwijsorganisaties, vakverenigingen,
[0:13:22] wetenschappers en toetsdeskundigen.
[0:13:24] Dus op deze manier wordt heel breed geconsulteerd
[0:13:28] of er draagvlak is voor wat er op dit moment ontwikkeld wordt
[0:13:31] voor het nieuwe curriculum.
[0:13:33] Dus er zijn hier heel veel mensen uit het onderwijsveld betrokken
[0:13:36] om tot dat nieuwe curriculum te komen.
[0:13:42] Even heel kort over het ontwikkelproces.
[0:13:44] Dat is dus gestart vanuit de problemenanalyse,
[0:13:47] onder andere geconstateerd door de Wetenschappelijke Curriculum Commissie.
[0:13:51] Voor de kerndoelen krijgen de teams zo'n 14 maanden de tijd
[0:13:55] om tot een nieuwe set kerndoelen te komen.
[0:13:58] Voor de vakken in de bovenbouw is er iets meer tijd, 24 maanden.
[0:14:04] En het proces wordt doorlopen in drie stappen.
[0:14:07] Eerst wordt de essentie van het leergebied of het vak beschreven.
[0:14:11] Dus waartoe hebben we een vak als Nederlands?
[0:14:13] Wat is het doel van zo'n vak?
[0:14:16] Vervolgens worden de belangrijke onderwerpen geselecteerd.
[0:14:19] Als je het over Nederlands hebt, lezen, schrijven, grammatica, spelling,
[0:14:24] dat soort dingen.
[0:14:25] En die worden vervolgens vertaald naar concrete leerdoelen,
[0:14:29] die we dus in het primair onderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs
[0:14:33] kerndoelen noemen en in de bovenbouw eindtermen.
[0:14:36] Dat zijn allemaal leerdoelen.
[0:14:39] Dat is heel even over wat er de vorige keer tijdens de technische briefing is besproken.
[0:14:43] en dan wil ik nu graag even met jullie inzoomen op de planning.
[0:14:47] Wat staat er nu de komende tijd te gebeuren? Waar staan we nu?
[0:14:51] Eerst ga ik even iets zeggen over de kerndoelen van het primair onderwijs
[0:14:54] en de onderbouw van het voortgezet onderwijs,
[0:14:56] en daarna iets over de planning van de examenprogramma's
[0:14:59] van de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
[0:15:03] Dit zijn de stappen die doorlopen worden.
[0:15:06] Ik heb jullie net iets verteld over de ontwikkeling van de kerndoelen.
[0:15:09] De stap waar dat mee eindigt, is natuurlijk de oplevering
[0:15:14] van de conceptkerndoelen of de conceptexamenprogramma's.
[0:15:18] Vervolgens worden die concepten beproefd op scholen.
[0:15:22] Dus SLO gaat dan naar allerlei scholen in de regio toe...
[0:15:25] om te kijken, kunnen jullie hier nu mee werken?
[0:15:28] Is dit uitvoerbaar? Is het duidelijk hoe het nu geformuleerd is?
[0:15:32] Dekt dit de lading? Al dat soort vragen worden met alle scholen onderzocht.
[0:15:38] Vervolgens leidt dat tot een aanscherping van de concepten.
[0:15:41] Dus al die inzichten worden meegenomen en dan wordt er een nieuwe set gepresenteerd.
[0:15:46] En dat is eigenlijk de stap die vooraf gaat aan het vastleggen in wet- en regelgeving.
[0:15:54] Vervolgens, als die stap is gezet, is het tijd om te gaan implementeren.
[0:15:57] De scholen weten dan wat eraan komt en kunnen zich gaan voorbereiden.
[0:16:01] Dus leraren moeten zich wellicht gaan bijen nascholen.
[0:16:05] Leermiddelen moeten vernieuwd worden. Dat vindt allemaal plaats in die implementatietijd.
[0:16:10] En dan is er natuurlijk op enige moment start handhaving door de inspectie.
[0:16:16] Dan moeten alle scholen ermee gaan werken.
[0:16:18] Maar meestal hebben we natuurlijk een soort overgangsperiode
[0:16:20] tot wanneer dat plaatsvindt.
[0:16:24] OCW informeert de Kamer hier tweejaarlijks over,
[0:16:28] want er gebeurt heel veel.
[0:16:29] En dat doen we ook bij oplevering van iedere Z-concepten.
[0:16:34] Dus bij de eerste Z-concepten en bij de aangescherpte concepten
[0:16:37] steeds als het ministerie die ontvangt, dan wordt er een rapportage naar de Kamer verzonden.
[0:16:44] Goed, dus als we die stappen even in de tijd plaatsen...
[0:16:47] Ik ga niet alle jaartallen doorlopen, u ontvangt dus iets later nog...
[0:16:51] dus dan kunt u er even naar kijken.
[0:16:53] Maar het is dus helemaal in lijn met die fasering...
[0:16:55] dat we eerst de kerndoelen voor Nederlands en rekenenwiskunde ontvangen...
[0:16:59] daarna die voor burgerschap en digitale geletterdheid...
[0:17:01] en vervolgens de resterende leergebieden.
[0:17:05] We zitten nu dus in de fase dat we van Nederlands en Rekende Wiskunde
[0:17:10] de aangescherpte concepten gaan ontvangen.
[0:17:14] Volgende week zal de Kamer daar ook over geïnformeerd worden.
[0:17:17] Dus die stap kan bijna afgerond worden.
[0:17:20] Digitale geletterdheid en burgerschap bevinden zich nog in de fase van beproeven.
[0:17:24] En de overige leergebieden, die zitten nog in de ontwikkelfase.
[0:17:31] Even heel kort iets over het proces van wet en regelgeving.
[0:17:34] Normaal gesproken als we het curriculum vernieuwen dan hoeven we niet de wet te wijzigen,
[0:17:38] maar in dit geval is dat wel nodig omdat we twee nieuwe leergebieden hebben,
[0:17:44] namelijk digitale geletterdheid en burgerschap.
[0:17:47] Er moet een grondslag voor gecreëerd worden in de wet,
[0:17:49] anders kunnen we geen kerndoelen vaststellen voor deze leergebieden.
[0:17:53] Dus daarom komt er een wetsvoorstel ook richting de Tweede Kamer.
[0:17:58] En de verwachting is dat dat afgerond zal zijn in ongeveer 26.
[0:18:05] En verder is het goed om te vermelden dat de kerndoelen dus vastgelegd worden in een algemene maatregel van bestuur.
[0:18:12] Dat betekent dus dat ze vastgesteld worden door de regering.
[0:18:16] De Kamer heeft hier wel recht op nahang.
[0:18:19] Dus dat betekent dat u binnen vier weken aan kunt geven of iets op wettelijk niveau geregeld moet worden of niet.
[0:18:27] Dus de rol van de Kamer is hierin redelijk beperkt en daarom krijgt ze dus ook twee keer per jaar een verslag van alle voordelingen van de kriekelenbijstelling.
[0:18:41] Dan de planningen voor de examenprogramma's.
[0:18:44] Volgende week ontvangt het ministerie ook de concept examenprogramma's voor de prioritaire vakken.
[0:18:50] Dat was dus Nederlands, wiskunde, maatschappijleer, de moderne vreemde talen en de natuurwetenschappelijke vakken.
[0:18:57] Die zijn dus nog in concept en zullen spoedig daarna beproefd gaan worden op scholen, waarna
[0:19:03] ze dan natuurlijk weer aangescherpt zullen worden en dan in wet en regelgeving vastgelegd
[0:19:07] zullen worden.
[0:19:10] Wanneer dat gaat plaatsvinden is nog moeilijk te zeggen, want we hebben ze nog niet ontvangen
[0:19:14] dus we kunnen ook de impact nog niet vaststellen.
[0:19:17] Het maakt natuurlijk nogal uit of er veel verandert voor een vak of weinig, want als
[0:19:21] er weinig verandert dan kun je wellicht kort beproeven en kun je het snel in wet en regelgeving
[0:19:26] vastleggen. Maar als er veel verandert, dan wil je echt met scholen in gesprek gaan.
[0:19:30] Wat betekent dit voor jullie? Wat hebben jullie allemaal nodig?
[0:19:33] En dan heb je gewoon wat meer tijd nodig om dat te onderzoeken.
[0:19:37] Maar als dat in ieder geval is afgerond, dan kost het zo'n zes maanden om het
[0:19:42] in de ministeriële regeling vast te leggen. Dus die eindtermen zelf worden in de
[0:19:50] ministeriële regeling vastgelegd. Dat zei ik al.
[0:19:52] en dat is dus de verantwoordelijkheid van de minister of de staatssecretaris.
[0:19:58] Nou ja, dat is dus zonder tussenkomst van de Kamer.
[0:20:01] Als we andere dingen gaan veranderen, zoals de vaknamen of profielen,
[0:20:05] dan is dat in een algemene maatregel van bestuur.
[0:20:08] Dus dan gaat de regering daarover, dus dat is een andere procedure.
[0:20:13] Dat is nu voor een deel het geval, omdat er bijvoorbeeld
[0:20:15] een nieuwe vakkenstructuur voor wiskunde wordt voorgesteld,
[0:20:17] dus dan zullen we de vaknaam van wiskunde moeten veranderen.
[0:20:20] Dus er zijn ook wel wat wijzigingen op ANVB-niveau nodig.
[0:20:26] Ik heb nog geen planning opgenomen van het referentiekader taal en rekenen.
[0:20:30] Dat staat wel op de planning, maar de bedoeling is om eerst te kijken naar...
[0:20:35] ...wat wordt er nu vastgelegd in die kerndoelen en in de eindtermen...
[0:20:39] ...voor Nederlands en wiskunde, om te kijken wat er nodig is...
[0:20:43] ...om het referentiekader taal en rekenen ook bij te stellen.
[0:20:46] En ook de syllabi zullen op termijn bijgesteld worden...
[0:20:49] met hoe de nieuwe examenprogramma's eruit gaan zien.
[0:20:52] Dus daar nog even geen planning over, maar dat staat dus wel op de planning.
[0:20:57] En dan kunnen we nu door naar het volgende thema, overladenheid.
[0:21:00] Yes. Dank je wel.
[0:21:05] Uit een aantal onderzoeken blijkt dat leraren en schoolleiders
[0:21:09] veel overladenheid ervaren in het onderwijs,
[0:21:12] wat opmerkelijk is, aangezien er sinds 2006
[0:21:15] eigenlijk minder kerndoelen zijn vastgesteld.
[0:21:20] Dus ik zou u graag even meenemen in waar die overladenheid zoal vandaan komt.
[0:21:25] En dan gaat het dus over het beoogd curriculum, maar ook in het uitgevoerd curriculum komt dit natuurlijk terug.
[0:21:33] Een aantal problemen die uit die verschillende onderzoeken blijken.
[0:21:37] Ten eerste de doelen, en Katinka gaf dat al aan, de doelen die we nu in de wet hebben vastgelegd of in de besluiten,
[0:21:46] die zijn vrij globaal, die zijn op zo'n hoog niveau
[0:21:49] dat ze eigenlijk weinig richting geven aan het onderwijs.
[0:21:52] Dat is ingewikkeld, want dat betekent dat je als docent
[0:21:56] nog veel zelf moet invullen, of dat je afhankelijk bent
[0:21:59] van hoe de doelen voor je worden ingevuld.
[0:22:02] En dat draagt bij aan de overladenheid,
[0:22:04] want als je niet zeker weet wat je echt moet doen,
[0:22:06] wat het minimale is waar je aan moet voldoen,
[0:22:08] dan bestaat de neiging om dan voor de zekerheid
[0:22:10] maar zoveel mogelijk te gaan doen.
[0:22:12] Dan ben je in ieder geval zeker dat je daaraan voldaan hebt.
[0:22:15] Dus dat is een probleem dat wordt geconstateerd.
[0:22:19] Scholen worden ook overladen met lespakketten en thema-weken en dingen waar ze ook nog heel
[0:22:24] veel aandacht aan moeten besteden.
[0:22:27] Die druk is ook voelbaar in het onderwijs.
[0:22:31] En dat draagt natuurlijk ook bij aan de overladenheid, want het gaat niet van je normale programma
[0:22:37] af, dus het komt er allemaal op.
[0:22:40] Daarbij komen ook maatschappelijke en ook wel politieke opgave die op het bordje van
[0:22:44] scholen worden gelegd. OCW houdt een lijst bij, ik heb hem ook even meegenomen,
[0:22:53] met onderwerpen waar het onderwijs volgens diverse individuele organisaties
[0:23:01] ook wel vanuit de politiek aandacht aan zouden moeten besteden. We zitten op dit
[0:23:05] moment op 236 onderwerpen die ook nog in het curriculum opgenomen zouden moeten
[0:23:11] worden. We hebben dat doorberekend en dat zou betekenen dat er een
[0:23:16] verdubbeling van de lestijd nodig is om dat allemaal in het curriculum op te
[0:23:20] nemen. Gaat van heel verschillende onderwerpen, moestuinen, reanimatie, maar
[0:23:28] ook metalmuziek of kooklessen. Dus het is heel veel en dat draagt natuurlijk bij
[0:23:35] aan de aan de overladenheid in het onderwijs. Maar er worden ook natuurlijk
[0:23:39] moties aangenomen die ook graag iets in het curriculum opgenomen willen zien,
[0:23:46] zoals EHBO of lessen over moestuinen.
[0:23:49] En dat zorgt wel ook voor overladenheid, zo blijkt uit die onderzoek en analyses.
[0:23:56] Een laatste punt dat in het kader van overladenheid genoemd wordt,
[0:24:01] is dat er weinig aandacht is voor curriculumbewustzijn op opleidingen,
[0:24:04] op lerarenopleidingen, en dat het dus ook heel lastig is
[0:24:07] voor docenten en schoolleiders om keuzes te maken
[0:24:12] en dat het aanbod in professionalisering ook niet voldoende zou zijn.
[0:24:18] Nou, aan welke oplossingsrichtingen kun je dan denken?
[0:24:21] Nou, ten eerste de concrete doelen,
[0:24:23] duidelijk zijn over wat er echt moet en wat er mag, wat keuzes zijn.
[0:24:29] Alles wat extra is, moet ook benoemd worden als extra,
[0:24:32] zodat het duidelijk is waar je minimaal aan zou moeten voldoen
[0:24:35] als docent, als schoolleider, als bestuurder.
[0:24:39] En daarin is meer richting, dus een oplossingsrichting
[0:24:43] voor juist ook meer houvast en dus minder overladenheid.
[0:24:47] Hoewel dat soms wat paradoxaal kan klinken.
[0:24:51] De concrete doelen en de focus op wat moet en mag
[0:24:54] helpt ook in de focus aanbrengen op de basisvaardigheden,
[0:24:58] zodat het makkelijker wordt om te kiezen voor wat er daadwerkelijk nodig is
[0:25:01] en wat echt essentieel is en cruciaal.
[0:25:04] Daarbij zorgen dus die concrete doelen ook voor makkelijker keuzes maken.
[0:25:12] Daarnaast is er in de werkopdracht aan SLO
[0:25:15] als het gaat om de examenprogramma's en de kerndoelen
[0:25:18] meegenomen dat er een afbakening is van de omvang van het curriculum.
[0:25:22] En dat heet ontwerpruimte en het gaat uit van hoeveel...
[0:25:26] Hoe groot is het deel dat je kunt invullen met het onderwijs?
[0:25:29] Want het is heel lastig, ik ben zelf docent, ik kan het uit eigen ervaring zeggen,
[0:25:33] Als je een vakliefhebber een leeg blad geeft, dan kun je dat in principe vullen.
[0:25:38] Ik zou makkelijk een 40-uurige lesweek kunnen vullen met mijn vak.
[0:25:41] Maar als we dat allemaal gaan doen,
[0:25:43] dan draagt dat natuurlijk enorm bij aan de overladenheid in het onderwijs.
[0:25:46] Dus daarom dat die ontwerpruimte belangrijk is.
[0:25:49] Het is ook een ingewikkeld punt, want we hebben wat signalen ontvangen dat dat...
[0:25:55] Nou, dat knelt natuurlijk wel eens,
[0:25:56] want het betekent dat er scherpe keuzes gemaakt moeten worden.
[0:26:02] Maar het is wel onderdeel van de strategie op die overladenheid
[0:26:06] en het voorkomen of het terugdringen daarvan.
[0:26:10] Een duidelijke communicatie helpt hierbij ook zeer.
[0:26:14] Wat moet er wel en wat moet er niet?
[0:26:17] En dat hangt natuurlijk ook weer een beetje samen met de opdrachten
[0:26:20] vanuit de maatschappij of vanuit de politiek die gegeven worden.
[0:26:23] Dat het belangrijk is dat de overheid duidelijke opdrachten geeft aan het onderwijs
[0:26:27] waar daadwerkelijk aan gewerkt moet worden wat er moet en wat er dus mag.
[0:26:33] En dat bij de beproeving van de nieuwe conceptkerndoelen
[0:26:37] ook wordt gevraagd in hoeverre is dit haalbaar.
[0:26:41] Dus dat de overladenheid van het programma ook in die fase van beproeven
[0:26:45] een rol heeft gekregen en dat dat dus ook een punt van aandacht is.
[0:26:50] En dat geldt ook straks voor het implementatieplan
[0:26:52] van hoe we nu verder gaan op het moment dat er een nieuw curriculum is opgeleverd.
[0:26:58] Dus dat daarbij overladenheid eigenlijk steeds hoog op de agenda staat.
[0:27:06] Dan over die implementatie wilden we u ook nog graag wat punten meegeven.
[0:27:12] En daar staan nog een aantal vragen in open...
[0:27:15] ...waar de komende tijd het antwoord op gezocht zou moeten worden.
[0:27:21] Belangrijk is natuurlijk hoe zorgen we ervoor...
[0:27:23] ...dat het uitgevoerde curriculum van goede kwaliteit is...
[0:27:25] ...wat een ingewikkelde vraag is, omdat de overheid daar maar beperkt op kan sturen.
[0:27:30] Het gaat om het uitgevoerde curriculum, dus dat wat er daadwerkelijk in de les gebeurt
[0:27:34] en de invulling van het beoogde curriculum, dat is lastig om daarop te sturen.
[0:27:40] Wanneer gaan we implementeren, is natuurlijk een heel belangrijke vraag.
[0:27:45] En dat is vooral een vraag omdat er een aantal punten is waar je dan over na moet denken.
[0:27:49] Bijvoorbeeld de verandercapaciteit die scholen hebben op dit moment, zeker in relatie tot het lerarentekort.
[0:27:55] Hoeveel kan er verwacht worden?
[0:27:58] De impact die het heeft op scholen, zijn het kleine veranderingen of grote veranderingen,
[0:28:03] dat wisselt waarschijnlijk ook per gebied of per onderwerp, per vak.
[0:28:08] De focus op de basisvaardigheden vraagt ook een integratie in de overige vakken.
[0:28:13] Het is belangrijk dat ook in andere vakken gewerkt wordt aan die basisvaardigheden,
[0:28:16] blijkt uit een hoop onderzoeken.
[0:28:19] Maar dat vraagt ook nogal wat van scholen, dus dat is ook onderdeel van de vragen waar je over nadenkt
[0:28:25] op het moment dat we naar een implementatieplan gaan.
[0:28:28] Hoe borgen we de goede aansluiting van PO naar VO
[0:28:31] en welke rol speelt de overheid daarin?
[0:28:35] En is er sprake van een overgangsperiode?
[0:28:37] Wanneer start het toezicht? Hoe lang moet dat dan zijn?
[0:28:40] Dus dat zijn nog vragen die openstaan.
[0:28:44] SLO is aan het onderzoeken
[0:28:48] hoeveel inspanning scholen eigenlijk verwachten met de curriculum vernieuwing.
[0:28:53] Dus daar komt een implementatieadvies uit.
[0:28:56] Want op basis daarvan kunnen die vragen ook beantwoord gaan worden.
[0:29:01] Maar daarvoor is eerst wat informatie nodig.
[0:29:04] Qua timing loopt dat een beetje op
[0:29:06] met de ontwikkeling van het herstelplan kwaliteit onderwijs.
[0:29:09] Dus daarin kunnen we onze implementatieagenda
[0:29:14] ook gaan verwerken als een soort vliegwiel
[0:29:17] voor algemene kwaliteitsverbetering.
[0:29:20] Nou, die implementatieagenda, om u daar vast een stukje in mee te nemen,
[0:29:25] die is best wel breed, want dit heeft op heel veel onderwerpen best wel wat invloed.
[0:29:30] Denk aan curriculum bewustzijn, waar we het net al over hadden bij docenten.
[0:29:34] Maar ook welke professionalisering is er nodig?
[0:29:37] Wat voor bij- en nascholing is er nodig en op welke gebieden is dat dan?
[0:29:42] Welke rol spelen leermiddelen hierin en hoe kunnen die aan de slag
[0:29:45] met de nieuwe kerndoelen en conceptexamen en de examenprogramma's?
[0:29:49] Wat voor toetsing is er nodig, wat voor wijzigingen zijn er eventueel nodig en uiteindelijk moet
[0:29:55] dat dan komen tot een passende ondersteuning voor scholen om op een juiste manier deze
[0:30:01] curriculum vernieuwingen ook daadwerkelijk te implementeren in de praktijk.
[0:30:08] Dat wat betreft inhouding.
[0:30:12] Dank u wel, een hele heldere presentatie.
[0:30:15] Dan wil ik nu de Kamerleden de gelegenheid geven om vragen te stellen.
[0:30:19] We hebben versterking gekregen in de aanvang, dus dank voor u allen om hier te zijn.
[0:30:25] En als eerste wil ik het woord geven aan de heer Kisteman van de VVD.
[0:30:30] Ja, voorzitter, bedankt. Ik kwam net uit de technische briefing van de ACM en daar hadden we nog wetten die sinds 1950 zijn ingevoerd.
[0:30:36] Dus dat op zich loopt hier volgens mij nog wel een beetje.
[0:30:42] Wat ik mij even afvraag, en dat komt een beetje terug, wij hebben het wel over het wat en niet over het hoe.
[0:30:47] Ik ben op veel scholen geweest, superinteressant bij scholen...
[0:30:53] die daar heel goed mee omgaan.
[0:30:55] Maar hoe kijken jullie daar nu, als je dat kan zeggen?
[0:30:57] Probeer het niet politiek te maken, hoor.
[0:31:00] We gaan nu met die baasvaardige.
[0:31:02] Opnieuw bezig met de curriculumherschiening.
[0:31:04] Heel veel scholen die het heel goed doen...
[0:31:06] halen bijvoorbeeld de iPads uit het lokaal.
[0:31:09] Dus je gaat echt weer terug naar niet digitaal.
[0:31:11] Maar daar zie je dus hele goede ontwikkelingen.
[0:31:13] Alleen daar hebben wij dus geen invloed op.
[0:31:16] Volgens mij, u bent zelf juf geweest, we hebben elkaar eerder gesproken,
[0:31:20] maar hoe kijken jullie daar dan naar?
[0:31:22] Dus we kunnen hier wel bezighouden met het hoe, maar niet met het wat.
[0:31:25] Hoe gaan we dit dan toch succesvol maken met z'n allen?
[0:31:32] Ja, dat is dus een enorme uitdaging.
[0:31:34] We kunnen natuurlijk niet, we hoeven niet niks te doen.
[0:31:38] We kunnen natuurlijk wel stimuleren.
[0:31:39] Dus daar is wel allerlei beleid voor uitgezet.
[0:31:42] We hebben het masterplan basisvaardigheden, waarbij scholen subsidies krijgen
[0:31:46] om flink aan de slag te gaan en daar stimuleren we ook dat er gebruik gemaakt wordt van evidence-informed methodes.
[0:31:55] Dus dat is even één voorbeeld voor hoe je als overheid toch scholen kunt stimuleren om het goede te gaan doen.
[0:32:01] We proberen natuurlijk ook scholen die het goed doen te verbinden met scholen die er wat meer moeite mee hebben.
[0:32:07] Dus het is meer, je kunt het niet afdwingen, maar je kan natuurlijk wel inspireren, stimuleren, faciliteren.
[0:32:13] Dus dat is het beleid waar je op moet inrichten.
[0:32:17] Dus ja, wat betreft implementatie kan er ook gedacht worden aan het verschaffen van bijenascholingscursussen,
[0:32:24] zodat iedereen kan werken aan curriculum BUS.
[0:32:26] En daar kan de overheid natuurlijk wel een impuls aan geven.
[0:32:32] Een volgvraag nog?
[0:32:38] Mevrouw Puipelink, GroenLinks BNH.
[0:32:40] Ja, dank voor de presentatie.
[0:32:43] Het zet goed aan het denken, dus dat is altijd goed.
[0:32:46] Ik heb ook best veel vragen, maar ja, eerst even, en ik hoop niet dat dat dan nu mijn enige vraag in deze ronde is,
[0:32:56] maar wat ik heel belangrijk vind, ook om hier hard op jullie antwoord te horen,
[0:33:01] als jullie als OCW het heeft over de basisvaardigheden, waar hebben jullie het dan over?
[0:33:08] Want, ja, misschien even dat, waar hebben we het dan over in jullie optiek?
[0:33:16] Dat is ook weer een lastige vraag.
[0:33:21] Je krijgt verschillende antwoorden.
[0:33:24] Sommige mensen zeggen dat de Nederlandse taal een basisvaardigheid is.
[0:33:28] Maar vraag het aan een leraar Nederlands, zoals hier naast mij.
[0:33:31] Die zal zeggen dat je daarbinnen ook weer basisvaardigheden kunt onderscheiden.
[0:33:36] Is literatuur een basisvaardigheid?
[0:33:39] Meestal denk je dan toch in eerste instantie aan lezen en schrijven.
[0:33:44] Het is heel wisselend.
[0:33:46] Het hangt ook van de persoon af.
[0:33:48] Binnen de masterplan Basisvaardigheden...
[0:33:51] lag de focus natuurlijk vooral op taal- en rekenenwiskunde.
[0:33:56] Maar werd er ook gefaciliteerd voor digitale geletterdheid en burgerschap.
[0:34:00] In het hoofdlijnakkoord staan natuurlijk lezen, schrijven, rekenen.
[0:34:04] Dus ja, dat zijn allemaal basisvaardigheden.
[0:34:07] Maar als je kijkt naar het totale curriculum...
[0:34:10] dan hebben we het soms ook over basisvaardigheden.
[0:34:12] Als we zeggen dat je binnen kunst en cultuur een basis nodig hebt...
[0:34:16] als je een beetje mee wilt komen in de maatschappij.
[0:34:19] Er is geen eenduidig antwoord op te geven.
[0:34:23] Als wij het erover hebben, dan hebben we het in eerste instantie...
[0:34:26] over lezen, schrijven en rekenen.
[0:34:28] Maar we vinden het belangrijk dat er ook een basis is...
[0:34:31] in alle andere leergebieden.
[0:34:34] Dat heeft ook met gelijke kansen te maken.
[0:34:36] Iedere leerling heeft recht om in aanraking te komen met de zaakvakken.
[0:34:40] met bewegen en sport, met kunst en cultuur.
[0:34:43] Iedereen moet daar een stukje in meekrijgen.
[0:34:45] Maar de basis van de basis blijft natuurlijk lezen, schrijven, rekenen...
[0:34:50] en voor een deel ook digitale geletterdheid en burgerschap in deze maatschappij.
[0:34:55] Een voorgraag?
[0:34:56] Ik ben toch blij dat ik hem gesteld heb, want ik vroeg hoe OCW kijkt...
[0:35:02] naar wat zij voor zich ziet met basisvaardigheden.
[0:35:05] En ik herken enorm de waaier, maar ik vind het een belangrijke vraag.
[0:35:09] Maar goed, daar komen we in het commissiedebat denk ik ook nog wel op terug.
[0:35:12] En ik vind het belangrijk, omdat, en die kwam op een van de eerste sheets ook naar voren,
[0:35:17] het onderwijs meer is dan kennisoverdracht.
[0:35:21] Het onderwijs heeft een socialiserende en een persoonlijkheidsvormende taak.
[0:35:25] Dat hebben we volgens mij ook wettelijk zo vastgelegd.
[0:35:28] En mijn vraag is eigenlijk van in hoeverre, want het gaat heel erg over het wat,
[0:35:36] Dat zeiden jullie ook, daar zit met name de sturing in, in het hoe, waarvan we, dan kom je op dat gerealiseerde uiteindelijk, dat gerealiseerd curriculum.
[0:35:47] Wat uiteindelijk, nou zou je zeggen, een soort van de afdronk is van je begint met 100% en je hoopt op 70, 80 uit te komen, bent gerealiseerd.
[0:35:56] Daar horen ook deze aspecten heel erg bij.
[0:35:58] En mijn vraag is, welke rol is er nog in het onderwijs vanuit de curriculumherziening
[0:36:08] en het masterplan basisvaardigheden voor die twee kerntaken van het onderwijs,
[0:36:13] socialisatie en persoonlijkheidsvorming?
[0:36:16] Hoe ziet de OCW dat?
[0:36:18] Hoe langer de vragen, hoe minder de ambtenaren aan het woord zijn,
[0:36:21] maar dat is een lichte waarschuwing.
[0:36:25] Ja, we zitten hier natuurlijk om te praten over curriculum
[0:36:28] En persoonsvorming en socialisatie zijn vaak wel lastig om te bereiken met het curriculum.
[0:36:34] Dus dan begeef je je meer in het gerealiseerde of het uitgevoerde stukje.
[0:36:38] Het is natuurlijk niet helemaal te scheiden.
[0:36:40] Ik heb ook bewust in de presentatie natuurlijk genoemd van in deze herziening is er aandacht voor kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming.
[0:36:49] Hoe we dat vertaald of hoe SLO dat vertaald heeft naar curriculum is dat er niet alleen maar beheersingsdoelen zijn,
[0:36:54] maar bijvoorbeeld ook ervaringsdoelen.
[0:36:58] Natuurbeleving als voorbeeld binnen de biologie.
[0:37:00] Dat is niet iets wat je ook moet gaan meten,
[0:37:02] maar wat je leerlingen wel graag wilt meegeven.
[0:37:05] Dus op die manier is er wel gekeken binnen deze herziening van
[0:37:09] kunnen we leerlingen goed voorbereiden op hun toekomst,
[0:37:13] op het vervolgonderwijs, op hun leven als burger in de samenleving.
[0:37:17] En dan moet je dus niet alleen maar naar beheersing kijken,
[0:37:19] maar ook naar ervaring.
[0:37:20] En dan gaat het niet zozeer om de meetbare opbrengst,
[0:37:22] maar echt om het aanbod dat je de leerling geeft.
[0:37:28] Dank u wel. De heer Uppelschoot van de PVV.
[0:37:33] Kunt u uw microfoon even aanzetten?
[0:37:35] Ik sluit een beetje aan met de vorige spreek.
[0:37:37] Ik schrik een beetje ook van de waaier dat het zo heel groot geworden is.
[0:37:41] Ik dacht met de basisvaardigheden dat we het dan vooral hadden over taal en rekenen
[0:37:48] en dat daar ook de problemen mee zijn met internationale onderzoeken
[0:37:51] en dat we bezig zijn dat bij te schaven.
[0:37:55] Kijk, problemen in internationale onderzoeken over digitale vaardigheden
[0:37:59] of over burgerschap, die heb ik nog nooit gelezen.
[0:38:02] En ik denk, ja, dit is heel belangrijk wat jullie doen,
[0:38:06] maar ik dacht dat we een heel acuut probleem hadden
[0:38:08] en dat dit een beetje een antwoord was op dit probleem.
[0:38:12] Maar het is dus zo'n groot project
[0:38:15] en het helemaal opnieuw opzetten van een curriculum,
[0:38:18] ik denk, mijn God, waar zijn we mee bezig?
[0:38:20] Maar goed, het zal wel nodig zijn,
[0:38:22] Maar ik zie even de relatie niet met de actualiteit of de prioriteit die er misschien zou moeten zijn.
[0:38:31] En uw vraag is?
[0:38:33] Nou ja, wanneer is besloten dat het zo wijd wordt?
[0:38:37] En waarom is het zo wijd?
[0:38:38] En niet gespeeld op de twee volgens mij echte basisvaardigheden, taal, rekenen en wiskunde.
[0:38:47] Bij taal en rekenen en wiskunde ligt ook de absolute prioriteit.
[0:38:50] Daar zijn de problemen te groot.
[0:38:52] Maar dat kun je dus niet helemaal isoleren van de andere leergebieden omdat je juist taal nodig hebt om ook toe te passen in zaakvakken.
[0:38:59] Je kunt geen geschiedenis leren zonder dat je goede leesvaardigheid beheerst.
[0:39:04] Dus je moet juist die verbinding zoeken en de kansen ook zoeken in die andere vakken om goede taalvaardigheden te doen, te leren.
[0:39:12] Het is natuurlijk zo dat al heel lang geleden die problemen geconstateerd zijn.
[0:39:16] Dus daardoor is er gewoon urgent onderhoud ontstaan bij al die leergebieden.
[0:39:20] Want biologie, er zijn natuurlijk allerlei ontwikkelingen geweest.
[0:39:24] Dus ook die vakken willen gewoon graag weer aansluiten bij de huidige tijd.
[0:39:28] Maar in de curriculumbijstelling ligt wel de absolute prioriteit bij de basisvaardigheden.
[0:39:33] Maar die andere vakken willen we niet vergeten,
[0:39:35] juist ook omdat ze samen nodig zijn voor basisvaardigheden.
[0:39:38] Maar ik kan me voorstellen dat het heel groot overkomt.
[0:39:40] En dat is ook iets waar het ministerie mee bezig is
[0:39:44] om een systeem van periodiek onderhoud in te richten,
[0:39:47] want het heeft nu gewoon te lang geduurd voordat alles weer geactualiseerd wordt.
[0:39:52] En het is natuurlijk veel beter om dat te faseren...
[0:39:55] maar alles heeft al zo lang stilgelegen dat nu alles bij elkaar samenkomt.
[0:39:58] Dat is voor de toekomst niet wenselijk.
[0:40:00] Dus dan wil je wat meer een kalender gaan maken...
[0:40:03] en het in de tijd gaan plaatsen en niet alles tegelijk doen.
[0:40:06] Maar ja, 20 jaar...
[0:40:08] Al die vakken kunnen niet nog een keer nog langer wachten.
[0:40:11] Dus dat is de verklaring.
[0:40:13] Peter, een toegang misschien?
[0:40:15] En dat is dat, mijn collega legde net de link tussen geschiedenis kun je eigenlijk niet doen zonder te lezen.
[0:40:23] We weten ook vanuit wetenschappelijke inzichten, bijvoorbeeld over effectief leesonderwijs,
[0:40:28] dat het heel relevant is voor leerlingen om rijke teksten over wereldoriënterende onderwerpen tot zich te nemen,
[0:40:36] omdat ze op die manier hun woordenschat vergroten en daarmee hun leesbevordering op een rijkere manier tot zich komen.
[0:40:44] Dat is voor ons altijd de keuze geweest om op die manier de basisvaardigheden
[0:40:49] taal en rekenen goed te verankeren in al die andere leergebieden.
[0:40:52] En ik denk dat... Nou, we zijn al een tijdje bezig met dit proces.
[0:40:57] Het vertrekpunt in 2014 was misschien iets meer vanuit de actualisatie
[0:41:02] en het moderniseren van het onderwijs.
[0:41:04] Daar is de urgentie van de afgelopen jaren
[0:41:06] met de dalende trend in de basisvaardigheden natuurlijk bijgekomen.
[0:41:10] Maar daarmee is de koers om over de breedte van het curriculum
[0:41:15] bezig te moeten gaan met die actualiseren, niet verandert.
[0:41:19] En ik denk dat die wisselwerking dus echt twee kanten opgaat.
[0:41:22] En dat zien we ook echt vanuit wetenschappelijke inzichten
[0:41:25] over de basisvaardigheden juist.
[0:41:29] GESPREKSLEIDER DE JONGEREN DOOR ELKAAR
[0:41:29] Voorvolgvraag, even uw microfoon aanzetten, alsjeblieft.
[0:41:31] GESPREKSLEIDER DE JONGEREN DOOR ELKAAR
[0:41:32] Dat is nu niet de plek om het over te discussiëren,
[0:41:35] maar dat het geactualiseerd wordt na twintig jaar, dat begrijp ik.
[0:41:39] Maar raak het niet een beetje zoek dat we ook een actueel probleem hebben,
[0:41:43] namelijk die basisvaardige, en dan noem ik steeds dan die twee.
[0:41:46] Ik noem niet digitale vaardigheid en burgerzaap, vind ik ook heel belangrijk,
[0:41:49] maar we hebben het nou over die twee.
[0:41:51] En het lijkt, ik zeg het voorzichtig,
[0:41:54] dat het in het hele waaien van het actualiseren,
[0:41:57] dat dat misschien zoek raakt of niet voldoende aandacht krijgt.
[0:42:02] Ja, ik weet niet of het helemaal op onze plek is om daar helemaal op in te gaan.
[0:42:06] Ik denk dat dat ook iets eventueel is voor het commissiedebat over twee weken.
[0:42:11] Maar voor ons, nou ja, er zit wel echt een volgeordelijkheid in
[0:42:16] enerzijds eerst aan de slag te gaan
[0:42:18] met de absoluut prioritaire leergebieden, Nederlands en rekenwiskunde
[0:42:21] en vervolgens de rest, maar die samenhang daar niet in te verliezen.
[0:42:25] Dus onder de motorkap en de wijze waarop die nieuwe kerndoelen
[0:42:29] en examenprogramma's ontwikkeld worden,
[0:42:31] daar proberen we echt de samenhang over het hele curriculum goed te bewaken.
[0:42:35] JOURNALISTE Ja, misschien goed om even dit soort politieke vragen te bewaren
[0:42:38] voor de minister, want die geeft daar dan een uitgebreid antwoord op.
[0:42:41] En hoeven we deze ambtenaren niet in een ongemakkelijke positie te brengen.
[0:42:46] Mevrouw Van Santen van de BBB.
[0:42:48] Dank. Dank.
[0:42:50] Ook als excuses voor mij iets te laten arriveren hier.
[0:42:55] Ik vroeg me af eigenlijk in eigen navolging van de heer Kisteman
[0:43:00] over dat, dat is een van jullie openstaande vragen.
[0:43:04] Hoe zorgen we dat het uitgevoerde curriculum van goede kwaliteit is?
[0:43:08] De overheid kan er beperkt op sturen, want we gaan alleen over het hoe en niet over het wat.
[0:43:14] Mevrouw Beker zei net al stimuleren, dat is wat we kunnen.
[0:43:18] Waarom gaan we niet terug naar dat ook dat wat?
[0:43:22] Waarom pakt de overheid daar niet ook weer de regie op?
[0:43:25] Waarom moet dit zo blijven zoals het nu is?
[0:43:28] En waarom kan het niet teruggehaald worden naar de overheid, dat wat?
[0:43:34] Ik denk dat u het hoe bedoelt, daar mogen wij als overheid dus niet op sturen.
[0:43:39] Ja, dat kan dus alleen als je de grondwet gaat wijzigen, dus dat zou dan de route zijn.
[0:43:50] Maar zouden jullie daar achter staan?
[0:43:52] Vinden jullie dat de overheid daar weer een centralere roe in zou moeten spelen?
[0:43:56] Nu ga ik even ingrijpen als voorzitter, want het is geen vraag die bij een technische briefing past.
[0:44:01] Echt, ook een politieke vraag.
[0:44:02] Ja, voor de minister.
[0:44:06] Heeft u nog een vraag, mevrouw Verzanten?
[0:44:08] of ja, dan wil ik het woord even geven aan mevrouw Rodekerk van D66.
[0:44:14] Dank, voorzitter.
[0:44:16] Ja, ten aanzien voorgaande is volgens mij het feitelijk zo
[0:44:19] dat we dus rekenen en taal,
[0:44:21] juist dat die kerndoelen als eerste dus ook nu worden behandeld.
[0:44:25] Dus volgens mij is dat ook de vraag van de voorganger.
[0:44:29] Ik had de vraag over de lestijd voor de kerndoelen,
[0:44:34] want in de ontwerp ruimte van SLO begrijp ik
[0:44:36] dat er een onderscheid werd gemaakt tussen de gemeenschappelijke eisen,
[0:44:40] oftewel het curriculum, dat dat haalbaar moet zijn in 70% van de onderwijstijd.
[0:44:44] En dat er 30% keuzeruimte is.
[0:44:47] Maar hoe zit het nu precies? Want als ik het zo bekijk, moet in 31% van die 70%
[0:44:53] dus Nederlands geleerd worden, oftewel als je dan naar de totale tijd kijkt,
[0:44:58] is dat maar 20% van de totale tijd.
[0:45:00] Dus ik me vraag eens even hoeveel uur in de week wordt er nou echt aan die
[0:45:04] basiswaardigheden, rekenentaal besteedt.
[0:45:13] Eerst even over dat begrip ontwerpruimte.
[0:45:17] Dat wordt vaak verwacht met onderwijstijd.
[0:45:19] Maar het is een omvangsbegrenzing geweest voor de ontwikkelteams.
[0:45:24] Dus de ontwikkelteams hebben een richtlijn meegekregen.
[0:45:28] Als je jouw vak tegenover de andere vakken zet,
[0:45:31] dan heeft jouw vak ongeveer zoveel ruimte.
[0:45:33] Dat zegt dus niet per se iets over hoeveel tijd er in de onderwijspraktijk aan besteed wordt.
[0:45:39] Behalve dan dat er natuurlijk wel een link is.
[0:45:41] Als jouw vak groter is, dan zal er meer tijd aan besteed worden.
[0:45:45] Maar hoeveel tijd er aan besteed wordt, dat is echt aan de school.
[0:45:48] En ook heel erg afhankelijk van de populatie op de school.
[0:45:52] Er zijn natuurlijk leerlingpopulaties waar lezen en schrijfvaardigheid echt benedenmaat zijn.
[0:45:58] en die scholen zullen misschien wel 80% van hun tijd moeten besteden
[0:46:02] om die doelen te halen.
[0:46:05] Die omvangsbegrenzing is dus gebaseerd op 70% van de onderwijstijd.
[0:46:10] Dat is bedoeld om in de uitvoering richting scholen ruimte over te laten
[0:46:15] voor die leerlingen die bijvoorbeeld wat meer tijd nodig hebben.
[0:46:18] Als we hadden gezegd, schrijf 100% maar vol.
[0:46:22] Er zijn natuurlijk altijd leerlingen die meer tijd nodig hebben
[0:46:24] en dat zou een school dan niet meer kunnen uitvoeren.
[0:46:26] Dus daar komt dat 70-30-verhaal vandaan.
[0:46:29] En ook om scholen nog een beetje ruimte te geven voor eigen profilering.
[0:46:33] Er zijn natuurlijk bijvoorbeeld scholen die zich ook bezighouden met beta...
[0:46:38] dus dat die ook de ruimte krijgen om wat meer aandacht te besteden aan betavakken.
[0:46:44] Dus ja, is dat de antwoord op uw vraag?
[0:46:47] Een volgende vraag?
[0:46:49] Ja, ik begreep niet helemaal het deel wat ging over leerlingen...
[0:46:52] die tijd voor andere dingen nodig zouden hebben...
[0:46:54] en waardoor je dan in de warm kwam met die ontwikkelruimte.
[0:46:57] Misschien kan dat nog wat nader worden toegelicht, maar...
[0:47:00] Ja, ik begrijp dus dat het ministerie er al voor kiest dat we...
[0:47:03] Het curriculum wat nu wordt herzien, maar het curriculum dat we hebben,
[0:47:07] wat we van belang vinden ook voor recurrentaal onderwijs en verbeteren,
[0:47:10] dat we daar maar 70 procent van de tijd die scholen lesgeven,
[0:47:14] daaraan besteden.
[0:47:17] Ja, ik vraag me af of dat wenselijk is
[0:47:19] en of het ook iets is wat jullie hebben bekeken ook internationaal gezien.
[0:47:23] Gebeurt het daar ook zo?
[0:47:25] Want ik kan me voorstellen dat je dan dus heel veel tijd mist voor die basisvaardigheden.
[0:47:30] Ja, dus het curriculum is ontworpen voor 70 procent van de tijd.
[0:47:35] Maar sommige scholen zullen meer tijd besteden aan taal en lezen.
[0:47:40] Binnen die 70 procent is meer dan de helft gereserveerd voor lezen, schrijven en rekenen.
[0:47:45] En daarnaast in de andere leergebieden wordt natuurlijk ook nog aandacht besteed aan lezen, schrijven en rekenen.
[0:47:50] Dus in de praktijk zal het neerkomen op een veel groter deel van de tijd.
[0:47:56] En dit model, ontwerpruimte, dat heeft SLO samengesteld...
[0:48:01] is gebaseerd op nationale en internationale cijfers, voor zover die voor handen waren.
[0:48:06] Dus dit sluit eigenlijk helemaal aan bij wat andere landen doen.
[0:48:10] Er zijn natuurlijk al verschillen tussen landen...
[0:48:12] maar daarin wijkt Nederland dus niet af van andere landen.
[0:48:16] En het is ook al voor een deel...
[0:48:18] Het is niet een hele grote verandering ten opzichte van wat er nu al gebeurt.
[0:48:22] Dus in die zin, ja...
[0:48:26] Misschien heel kort. En het richt zich dus niet op de scholen.
[0:48:29] Dus het is gericht op de mensen die aan de slag zijn gegaan
[0:48:31] met de ontwikkeling van de leerdoelen.
[0:48:34] Hoe vervolgens een school de keuzes daarin maakt
[0:48:36] welke tijd waar aan wordt besteed, dat is echt aan de school zelf.
[0:48:40] Dus daar zit echt de ruimte voor de school om zelf de keuzes te maken.
[0:48:44] Natuurlijk moeten ze alle inhoud die voorgeschreven is
[0:48:46] aan de orde laten komen, dus het geeft wel iets van richting.
[0:48:48] waar een school kan gegeven de leerlingenpopulatie zelf bekijken.
[0:48:52] Nou, het is nu nodig om extra aandacht te schenken aan rekenen voor deze leerlingen.
[0:48:58] Dat is echt aan de leraar eigenlijk in de klas.
[0:49:01] Dit nieuwe curriculum dringt wel af om veel meer tijd te besteden aan lezen, schrijven en rekenen,
[0:49:07] omdat dus enerzijds heel veel ruimte is ingericht voor de basisvaardigheden
[0:49:12] en ook een stevige positie voor die basisvaardigheden in de zaakvakken en alle andere leergebieden.
[0:49:19] Dus de overheid stuurt niet op lesuren, roosters is aan de scholen zelf,
[0:49:24] maar dit curriculum wordt heel lastig uitvoerbaar als je niet veel tijd gaat besteden aan de basisvaardigheden.
[0:49:30] Dat is de gedachte geweest achter dit ontwerpprincipe.
[0:49:34] Maar het is uiteindelijk aan scholen om dat te vertalen naar lesroosters.
[0:49:41] Korte vervolgvraag, want dan kunnen we nog even één rondje doen.
[0:49:44] Ja, dan alleen hierop nog.
[0:49:48] Kijk, je maakt natuurlijk niet voor niks dat curriculum.
[0:49:50] Dus als je daar bepaalde tijdsinvesteringen eigenlijk verwacht,
[0:49:53] dan moet een leraar daar ook wel aan gaan voldoen.
[0:49:56] Dus in die zin is het natuurlijk best wel sturend,
[0:49:58] hoeveel je in die basisvaardigheden ruimte overlaat in zo'n curriculum.
[0:50:04] Maar dan eindig je met die kerndoelen, die zijn best wel abstract geformuleerd.
[0:50:09] Nieuwe kernnoelen zijn wel een stuk concreter.
[0:50:11] Ik denk dat dat heel goed is, maar niet zo concreet als buurlanden.
[0:50:14] Het Verenigde Koninkrijk heeft bijvoorbeeld eisen per leerling...
[0:50:17] wat ze moeten kennen en kunnen met een landelijk curriculum.
[0:50:21] Zoals in buurlanden ook overwogen is.
[0:50:24] En hoeveel landen ook werken.
[0:50:27] Dus de vraag is van, die kernnoelen zijn er niet toch te abstract...
[0:50:30] zou je niet meer naar een voorbeeld zoals in Engeland kunnen gaan?
[0:50:35] Er is gekozen voor een bepaalde mate van concreetheid waar scholen dus houvast aan hebben.
[0:50:44] Voor de meer ervaren leraren geeft dat voldoende houvast en kunnen ze daar een goed lesprogramma
[0:50:49] van maken.
[0:50:50] Maar er zijn ook wat meer onervaren leraren, die hebben meer houvast nodig.
[0:50:55] Dus die kerndoelen die worden nog vertaald naar leerlijnen per leerjaren, zodat die leraar
[0:51:03] die houvast kan gebruiken. Dat zijn al geen wettelijke doelen,
[0:51:06] dus we kunnen niet afdwingen dat scholen die gebruiken,
[0:51:09] maar in de praktijk worden die wel heel veel gebruikt door scholen.
[0:51:13] Dus eigenlijk lijkt dat dan een beetje overeen te komen
[0:51:16] met het systeem waar u naar refereert.
[0:51:18] Alleen is het niet in die mate van concreetheid op wettelijk niveau geregeld,
[0:51:22] maar het wordt dus wel gefaciliteerd aan scholen die daar behoefte aan hebben.
[0:51:28] Dank u wel. We hebben nog zeven minuten.
[0:51:29] Ik wil echt stoppen om drie uur, want dan zijn er allemaal activiteiten.
[0:51:32] Wie heeft er nog een prangende vraag?
[0:51:36] Korte vraag, dan kunnen we het redden.
[0:51:38] We hebben op het ministerie al gesproken,
[0:51:41] we hebben die kerndoelen, bedrijven zetten die kerndoelen om naar lesmethodes.
[0:51:47] Die bieden het aan op scholen, heel kort door de bocht.
[0:51:50] En de school kiest, mevrouw Marks zag het volgens mij al, met welke methodes ze gaan werken.
[0:51:54] Nou was ik recent bij een school en die kwamen er na verloop van tijd achter
[0:51:58] dat eigenlijk die methode waarvoor ze hadden gekozen tot en met groep 7 goed was,
[0:52:01] maar op 8 ging het fout.
[0:52:03] Nou, dat is natuurlijk zonde voor die scholen.
[0:52:05] Ze hadden ook met die subsidie aan de slag gegaan
[0:52:07] van die baasvaardigheden.
[0:52:08] Dat is super interessant.
[0:52:10] Maar hoe kun je dan zorgen dat die kerndoelen
[0:52:12] dus vervolgens goed worden overgebracht naar die leerlingen
[0:52:15] en dat de school dus de goede methode kiest?
[0:52:17] Want wij hebben daar als politiek geen invloed op,
[0:52:19] maar u snapt mijn vraag denk ik al.
[0:52:22] Ja, ik zie u al knikken.
[0:52:25] Zal ik een beginnetje maken in elk geval?
[0:52:28] Ja, de keuze voor de leermiddelen is echt aan de school.
[0:52:31] en dat is ook bij grondwet zo bepaald dat de overheid zich daar niet mee bemoeit.
[0:52:35] Dus je gaat ervan uit dat er een soort vraag-aanbodsdynamiek ontstaat
[0:52:39] dat de vraag van scholen bij de aanbieders van leermiddelen terechtkomt
[0:52:44] en op die manier scherp blijft.
[0:52:48] Dus je hoopt dat zo'n school ook contact heeft met een aanbieder van deze methode
[0:52:54] in dit geval, om deze feedback te geven.
[0:52:56] Wat wij zien, is dat we natuurlijk wel faciliteren dat die wisselwerking plaatsvindt.
[0:53:01] Dus wij richten ons in onze sturing vooral op de scholen.
[0:53:05] We bevragen bijvoorbeeld van scholen om evidence-informed,
[0:53:07] dus onderbouwd door wetenschappen en goede voorbeelden uit de praktijk, te werken.
[0:53:12] En wat je ziet, is dat leermiddelenmakers zich daar dus ook naar gaan aanpassen,
[0:53:16] want zij zien natuurlijk ook wat wij doen richting die scholen.
[0:53:19] En daarnaast proberen we die uitwisseling tussen scholen en leermiddelenmakers
[0:53:23] ook te faciliteren door de vragen die scholen hebben ook te bundelen.
[0:53:26] Het is voor een individuele school soms best lastig om dat duidelijk te maken en dat dus
[0:53:32] door te vertalen naar de aanbieders.
[0:53:36] Dat is een beetje de schets.
[0:53:38] Dank u wel.
[0:53:38] Mevrouw Pijpling.
[0:53:39] Ik heb een vraag in de aanmoediging.
[0:53:41] Die laatste aanmoediging sluit aan bij de hele goede vraag van mijn buurman net.
[0:53:47] Zeker in het VO is het zo dat vaksecties met name naar de methodekeuze kijken
[0:53:54] en niet zozeer naar het curriculum en wat het vraagt.
[0:53:57] Dus jullie aanmoediging of jullie beleid om te professionaliseren bij docenten,
[0:54:01] veel meer aandacht hiervoor, vind ik een hele goeie.
[0:54:04] En dan nog zal de methodekeuze, zeg ik als oud-docent,
[0:54:07] leidend zijn, denk ik, in het curriculum herziening.
[0:54:12] Dat is de aanmoediging, maar blijf dat doen, dat vind ik echt heel goed.
[0:54:14] De tweede vraag is een hele korte vraag.
[0:54:19] Er waren heel wat mensen betrokken in die commissie, zag ik.
[0:54:24] Ik zag ook leraren staan.
[0:54:26] Was het vervolgonderwijs hierbij betrokken?
[0:54:28] Dus degene die de leerlingen vervolgens weer ontvangen in mbo, hbo en wo.
[0:54:34] En zo ja, hoe zat dat dan ongeveer uit?
[0:54:38] Ja, absoluut.
[0:54:38] Dus in de vakvernieuwingscommissies, die zijn ingericht voor de vakken in het bovenbouw.
[0:54:43] Daar zaten ook mensen uit het vervolgonderwijs en ook in die advieskringen.
[0:54:48] Want het is natuurlijk heel belangrijk dat er aansluiting is tussen het voortgezet onderwijs
[0:54:52] en het vervolgonderwijs.
[0:54:54] Dus die zaten absoluut zowel in het ontwikkelteam zelf als in de advieskringen en zijn uitgebreid
[0:54:58] geconsulteerd.
[0:55:01] De heer Opperschoten heeft nog een vraag.
[0:55:04] Even uw microfoon aan, alstublieft.
[0:55:07] Ik zeg twee korte vragen.
[0:55:09] Jullie noemen er 236 maatschappelijke onderwerpen.
[0:55:13] Mogen of moeten scholen daarmee werken?
[0:55:17] Dat zijn de onderwerpen die worden aangedragen door verschillende partijen,
[0:55:23] organisaties, individuen waar het onderwijs aandacht aan zou moeten besteden.
[0:55:27] Dus die eigenlijk vastgelegd, ja, die volgens die indieners vastgelegd zouden moeten worden
[0:55:32] in het landelijk curriculum.
[0:55:35] Ja.
[0:55:38] Ja.
[0:55:38] En de tweede is die ontwerpruimte.
[0:55:41] Dat is een afbakening van, het is per vak, neem ik aan, die ontwerpruimte, dan worden
[0:55:46] de onderwerpen, de thema's geformuleerd en niet meer dan dat.
[0:55:53] Ik begrijp uw vraag niet helemaal.
[0:55:55] De ontwerpruimte gaat over de omvang.
[0:55:57] Ja, maar de omvang van, nou ja, het is dan een ontwerpruimte voor een vak, neem ik aan
[0:56:01] Ja, dus bij kerndoelen spreken we van leergebieden.
[0:56:05] Dus dan is bijvoorbeeld leergebied mensen en maatschappij.
[0:56:07] Dat zijn een aantal vakken samen.
[0:56:09] En in de bovenbouw gaat dat inderdaad per vak.
[0:56:11] Dus zoveel procent van de totale taart.
[0:56:13] Zodat je weet hoeveel ruimte je ongeveer hebt.
[0:56:16] In procenten praat je dan?
[0:56:17] Het is niet geformuleerd in thema's die dan behandeld moeten worden in die ontwikkelingen.
[0:56:19] Nee, het is in procent.
[0:56:20] En het is aan de team zelf om te selecteren welke thema's zij passend vinden binnen die tijd.
[0:56:26] Om ze dus te dwingen om scherpe keuzes te maken.
[0:56:29] Binnen mijn vak is dit echt belangrijk.
[0:56:31] En andere dingen zijn soms ook belangrijk, kunnen ze keuzeonderdelen van maken,
[0:56:35] maar in totaal moet het dus uitvoerbaar zijn binnen die omvang, dat percentage.
[0:56:43] Mevrouw Van Zanten.
[0:56:45] Dank voorzitter, met de hoop dat ik geen politieke vragen stel.
[0:56:48] Maar wat ik me heel erg afvraag is, want we hebben natuurlijk best wel veel partijen meegekeken
[0:56:52] naar de curriekelijke herziening.
[0:56:56] Ik vroeg me af, is dat ook getest op scholieren?
[0:56:59] Hebben jullie een soort pilot gedraaid en gekeken of het nu echt ook wel beter gaat dan met de baasvaardigheden?
[0:57:09] Er zijn leerlingenpanels ingericht door SLO.
[0:57:12] Dus het gaat niet zo ver als dat leerlingen echt de proeflessen hebben gekregen.
[0:57:17] Maar ze hebben wel uitgebreid kennis genomen van de leerdoelen.
[0:57:21] En die feedback is ook echt gebruikt in de aanscherping van de doelen.
[0:57:25] Om ook echt die doelgroep mee te nemen van sluit dit aan bij jullie wensen.
[0:57:30] En dat is natuurlijk niet alleen leidend, maar die check is wel heel belangrijk.
[0:57:33] Dus vandaar dat die leerlingpanels zijn ingericht.
[0:57:37] Dat was een prima vraag.
[0:57:38] En dan tot slot mevrouw Rodekerk.
[0:57:42] Ja, dank voorzitter.
[0:57:43] Ja, meer even een beetje een soort overkoepelende vraag.
[0:57:50] Ja, dat is de vraag.
[0:57:52] Kijk, we willen natuurlijk die grote crisis die we zien, leescrisis, rekencrisis,
[0:57:57] dat kinderen gewoon niet goed genoeg dat leren als ze van school afkomen.
[0:58:03] Als ik de vraag en beantwoording zo hoor...
[0:58:07] Ik snap, we willen natuurlijk ruimte laten aan leraren om zelf les in te vullen...
[0:58:12] maar wij kruipen toch een beetje het gevoel dat we het zo vrij laten...
[0:58:16] ook met die ontwikkeltijd, weet je wel.
[0:58:17] Het wordt best wel snel een soort algemeen vaag verhaal.
[0:58:20] Dat we niet genoeg doen om daadwerkelijk ook deze problemen aan te pakken.
[0:58:25] Dus mijn vraag is een beetje...
[0:58:27] Verwachten we nu dat door andere doelen vast te stellen...
[0:58:30] dat daarmee automatisch aanbieders de lesmethodes dus daarin gaan aanpassen,
[0:58:36] dat we leraren daarmee andere lessen gaan geven,
[0:58:39] dat die crisis in rekenen en taal en lezen, dat dat wordt aangepakt.
[0:58:45] Ja, verwachten we dat dit daarvoor genoeg is, of zouden we meer moeten doen?
[0:58:50] Dit is een halfpolitieke vraag, maar dan kunnen de ambtenaren...
[0:58:53] Nee, juist heel ambtelijk bedoeld.
[0:58:56] Want kijk, de minister gaat met allemaal plannen komen, daar heb ik het niet over.
[0:59:00] Als we het nu hebben over curriculum, is dat nou wat gaat oplossen?
[0:59:05] Welk probleem wij nu proberen aan te pakken?
[0:59:08] Curriculum is natuurlijk maar een papieren document.
[0:59:11] Dus dat in zichzelf kan geen onderwijsverbetering teweegbrengen.
[0:59:16] Vandaar ook dat het gaat allemaal om het uitgevoerde curriculum.
[0:59:21] En daar speelt de leraar een centrale rol, daar spelen leermiddelen een rol.
[0:59:24] Dus als je echt effect wil krijgen, de leraar is daar de belangrijkste schakel in.
[0:59:32] Tot slot, misschien, ja, curriculum herziening wordt onderdeel van het herstelplan.
[0:59:38] Daarnaast is er het masterplan basisvaardigheden.
[0:59:40] Ik denk dat juist de combinatie van die twee aanpakken,
[0:59:45] dat we in de curriculumbijstelling ons vooral richten op dat beoogde stuk
[0:59:50] en het masterplan basisvaardigheden heel erg op dat uitgevoerde curriculum zit,
[0:59:54] om daar de leraren ook echt te faciliteren om dat goed te kunnen doen.
[0:59:58] Dus ik denk dat het echt in samenhang bezien moet worden.