Versterking lokaal bestuur

[0:00:02] Goedemiddag en welkom bij de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken.

[0:00:06] Het onderwerp van vanmiddag is het commissiedebat Versterking lokaal bestuur.

[0:00:11] Een speciaal welkom aan de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, minister Rijkaard.

[0:00:17] En die is pas drie dagen in bedrijf.

[0:00:19] Dus ik verzoek de Kamerleden daar toch wel enigszins rekening mee te houden.

[0:00:24] En dus niet om een flink onder vuur te nemen, maar gewoon... Ja, dat is toeval.

[0:00:28] Mijn blikken bleven rusten op.

[0:00:30] Dus misschien is het wel leuk om daar een klein beetje rekening mee te houden.

[0:00:34] De spreektijd is vijf minuten.

[0:00:37] Heb ik verder nog iets wat ik huishoudelijk mede moet delen?

[0:00:40] Niet.

[0:00:42] Kijk.

[0:00:43] Nogmaals een versterking van... Alleen ik vind het wel netjes om even te melden dat ik iets eerder weg moet in verband met een ronde te houden van de brijfstijl.

[0:00:54] Dan denk ik dat ik in eerste termijn met meneer Buizen begin.

[0:00:57] U heeft het woord.

[0:00:59] Dankjewel, voorzitter.

[0:01:01] En welkom aan de nieuwe minister.

[0:01:03] Leuk om u hier te mogen ontmoeten.

[0:01:05] En laten we er een goed debat van maken.

[0:01:08] Voorzitter, allereerst wil ik in dit debat mijn waardering uitspreken voor al die volksvertegenwoordigers en bestuurders in ons land.

[0:01:14] Dank voor hun inzet, volharding en motivatie om Nederland steeds weer wat verder te brengen.

[0:01:20] Dit ondanks de werkdruk en de onveiligheid waar dit werk soms mee gepaard gaat.

[0:01:24] We mogen dat niet uit het oog verliezen.

[0:01:27] Voorzitter, dan meer naar de inhoud van dit debat en over de versterking van het lokale bestuur.

[0:01:32] VVD staat voor een kleine en efficiënte overheid.

[0:01:35] Inwoners en ondernemers denken niet vanuit de grenzen van de gemeente, maar willen simpel en eenvoudig geholpen worden bij de dienstverlening van de overheid, zoals het aanvragen van een vergunning.

[0:01:44] toeslag, subsidie of een paspoort, het opgeven van een geboorte of bij een huwelijk.

[0:01:50] Er is wat VVD betreft veel te betrekken bij dit debat, maar in het bijzonder wil ik vandaag stilstaan bij de bureaucratie die het lokale bestuur in de weg zit.

[0:01:58] Minder bureaucratie kan in onze ogen het lokaal bestuur versterken.

[0:02:01] Ik wil dit kracht bijzetten met een aantal voorbeelden.

[0:02:05] Allereerst, en hoewel het goed is dat het Rijk doorpakt door belangrijke opgaven zoals woningbouw, verduurzaming van onze economie en de bescherming van bodem en water, soms kan het ook tot een lokaal onbestuurbare situatie leiden voor de gemeente en de provincie.

[0:02:20] Helaas is dit de situatie in Moerdijk, waar ik onlangs een werkbezoek heb gebracht.

[0:02:26] Door een stapeling van Rijksopgaven dreigt het dorp letterlijk onleefbaar te worden of in het slechtste geval van de kaart geveegd te worden.

[0:02:34] De gemeente en de provincie zitten met de handen in het haar hoe dit aan te pakken.

[0:02:38] Klimaatambities, woningbouwambities, ambities die de agrarische sector raken, de procedures stapelen.

[0:02:46] De papieren romslop stapelt en de inwoner is uiteindelijk de dupe.

[0:02:51] Wat VVD betreft moet de Rijksoverheid oog houden voor de lokale bestuurbaarheid bij dit type grote vraagstukken.

[0:02:58] Graag reflectie van de minister hierop.

[0:03:00] Welke stappen wil de minister nemen om dit te verbeteren en in de toekomst te voorkomen?

[0:03:06] Daarnaast, voorzitter, een tweede voorbeeld uit het sociale domein.

[0:03:11] U heeft een interruptie van mevrouw Van Dijk en mijn knop werkt niet goed, dus ik doe mijn best om hem zo goed mogelijk ingedrukt te houden.

[0:03:18] Nee, dank u wel, voorzitter.

[0:03:19] En natuurlijk, een heel herkenbare punt, minder bureaucratie.

[0:03:22] Wie wil dat nou niet?

[0:03:23] Ik vind het terecht dat de vraag staat aan de minister, maar ik was ook benieuwd naar de eigen idee van de VVD, over.

[0:03:29] Meneer Buijzer.

[0:03:32] Dank u wel, voorzitter.

[0:03:35] Het is een reflectieve vraag, dat even vooropgesteld.

[0:03:39] Maar waar het, en ik verwijs even naar mijn werkbezoek dat ik gebracht heb aan Moerdijk onlangs, waar het ook wel aan scheelt, is soms het empathische vermogen van de rijksoverheid om in het proces om te gaan met dilemma's die lokaal leven.

[0:03:55] Soms gaat het er ook gewoon om van hoort de rijksoverheid eigenlijk wel wat die lokale inwoner of ondernemer nou eigenlijk echt dwars zit.

[0:04:04] Of gaat die rijksoverheid maar als een trein door en die dendert werkelijk over die individuele persoon heen.

[0:04:11] En ik herken dat gevoel.

[0:04:14] Ik heb ook eerder een werkbezoek of een bezoek gebracht aan Borsele.

[0:04:17] Daar speelt datzelfde gevoel.

[0:04:18] En we moeten met elkaar wel die menselijke maat toch ook in de gaten houden.

[0:04:22] Hoe belangrijk die ambities die we met elkaar hebben afgesproken ook zijn.

[0:04:26] En hoe belangrijk het ook is om procedures met elkaar te doorleven.

[0:04:31] GESPREKSLEIDER.

[0:04:32] Gaat u verder.

[0:04:34] Een tweede voorbeeld, zoals ik al aangaf, gaat over het sociaal termijn.

[0:04:37] Ook daar regeert de bureaucratie bij vele lokale regelingen.

[0:04:41] Een voorbeeld.

[0:04:42] Voor inwoners met een kleine beurs maakt het veel uit in welke gemeente je woont en van welke armoederegeling er gebruikt gemaakt kan worden.

[0:04:52] Dat verschil kan wel oplopen tot 200 euro per gezin per maand.

[0:04:55] Dat is 2400 euro per jaar.

[0:04:58] Er zijn te veel en te grote verschillen tussen gemeentes.

[0:05:01] Inwoners zien door de boom het bos niet meer.

[0:05:03] Wat VVD betreft mag van zulke grote verschillen geen sprake zijn en moet er meer harmonisatie komen.

[0:05:09] Goed voor de eenduidigheid naar inwoners en minder bureaucratie wat de druk op de uitvoeringsorganisatie en het lokaal bestuur verlaagt.

[0:05:17] Hoe kan dit verbeterd worden en welke stappen wil de minister nemen op dit vlak?

[0:05:22] En als laatste, voorzitter, wil ik de bureaucratie voor onze volksvertegenwoordigers benoemen in mijn bijdrage.

[0:05:27] Het punt dat ik hierbij wil maken is dat zij te vaak te maken hebben met het tekenen bij het kruisje fenomeen.

[0:05:35] En natuurlijk moeten raadsleden niet beroerd zijn om veel papierwerk te lezen.

[0:05:39] Maar het moet ook niet doorslaan in het gevoel dat je veel stukken moet lezen als raadslid, maar dat welke inbreng je ook hebt deze er eigenlijk niet toe doet.

[0:05:48] Bijvoorbeeld omdat de wethouder aangeeft dat het geregeld moet worden in de regio of dat het geld geoormerkt is vanuit Den Haag.

[0:05:57] Het gaat daarbij over GR'en, het gaat over centrumregelingen of andere vormen van besluitvorming waar volksvertegenwoordigers vaak mee te maken hebben en die alles bij elkaar opgeteld leidt tot veel werkdruk.

[0:06:10] Denk aan de taken in de veiligheidsregio bijvoorbeeld, om criminelen op te sporen.

[0:06:15] Inwoners, raadsleden denken graag mee, maar welke ruimte voor beïnvloeding hebben ze nou werkelijk als het om het beleid van die veiligheidsregio gaat?

[0:06:23] Hetzelfde gaat over gezondheidszorg.

[0:06:25] De mate waarin onze raadsleden bij kunnen dragen aan het beleid, bijvoorbeeld voor de gezondheidszorg die de GGD levert.

[0:06:32] Dat is allemaal heel goed en het beleid is ook vaak heel sterk, maar toch de mate van invloed voor raadsleden is puntje bij paaltje beperkt.

[0:06:41] Ehm...

[0:06:43] Vaak zijn ze complex voor de inwoners en ook voor onze volksvertegenwoordiging en het is lastig op die dossiers deze vaak te doorgronden.

[0:06:52] Ik ga dus niet pleiten dat deze niet belangrijk zouden zijn, maar voor raadsleden is het ten opzichte van de enorme papieren lading en de complexiteit ervan, de ruimte voor beïnvloeding erg klein.

[0:07:01] Het schaadt het gevoel van democratische legitimiteit en raakt aan de intrinsieke motivatie van heel veel volksvertegenwoordigers.

[0:07:08] Hoe beoordeelt de minister dit en kunnen we hier wellicht samen een stap in zetten?

[0:07:13] Dat was mijn bijdrage, voorzitter.

[0:07:26] Dank u wel.

[0:07:28] Dat is wat ik eruit begrijp.

[0:07:31] De raadsleden willen ook meedenken en autonomie hebben om zelf ook te bepalen hoe ze uitvoering willen geven aan bepaalde wetten.

[0:07:43] Dat ze steeds meer het gevoel hebben van uitvoering.

[0:07:45] Dat is in ieder geval wat ik hoor.

[0:07:46] Dat ze aan het worden zijn van uitvoering vanuit het Rijk.

[0:07:52] Ben ik wel benieuwd inderdaad, want u zegt van wat kunnen we er samen aan doen, want ik denk ik wil hier, het lijkt me heel goed dat we juist gezamenlijk kijken van hoe we inderdaad kunnen zorgen dragen voor die autonomie, voor onze lokale bestuurder om die te behouden.

[0:08:05] Heeft u ideeën van welke acties we daarop zouden kunnen nemen?

[0:08:13] Dank u wel, voorzitter.

[0:08:14] En ik waardeer de vraag van mevrouw Chacor in deze, want het is ook een lichtelijk filosofische vraag en je kunt er teruggaan in de tijd wat mij betreft.

[0:08:23] Daar kom ik op in mijn antwoord, mevrouw Chacor.

[0:08:27] Kijk, we zijn ooit in de tijd terug, zijn we begonnen met die GR'en en centrumregelingen.

[0:08:33] En toen waren ze heel erg erop geënt om voor de gemeente de uitvoering eenvoudiger, goedkoper, efficiënter te maken, omdat je vaak over meerdere gemeentes heen die uitvoering beter kan organiseren.

[0:08:46] Wat er gebeurd is, is dat heel veel beleidsvorming daarna ook in die regelingen is gekomen.

[0:08:53] Terwijl eigenlijk dat niet de oorspronkelijke opzet van een GR of een centrumregeling was, want die waren eigenlijk bedoeld voor de uitvoering.

[0:08:59] Als je kijkt naar milieu, ik ben ook veel bij milieu bezig en de omgevingsdiensten, aanvankelijk zouden de inspecties, de milieu inspecteurs, die zouden vanuit de gemeente in de GR'en,

[0:09:10] In de omgevingsdiensten zouden ze dan hun werk gaan doen.

[0:09:13] Maar wat doen we tegenwoordig in omgevingsdiensten?

[0:09:15] En het is niet dat ik het per definitie veroordeel, maar beleid is er ook bijgekomen.

[0:09:19] Dus er komen allerlei beleidsambtenaren in die GR'en.

[0:09:23] En daar zou ik nog wel eens over willen nadenken of dat misschien een richting is waarlangs we dat voor raadsleden vanuit het oogpunt van democratie en legitimiteit beter kunnen organiseren.

[0:09:39] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:09:40] Nog één verduidelijkende vraag hierop.

[0:09:43] Ik ben zelf ook bijna tien jaar gemeenteraadslid geweest in een kleine gemeente en ik kan me in die tijd nog de decentralisaties heel goed herinneren.

[0:09:51] Ik zie al geknikt naast me dus de heer Buijsen ook.

[0:09:56] En wat vooral was destijds in die tijd, is dat we vooral als raad dachten van ja, we krijgen steeds meer op ons bordje, steeds meer vraagstukken.

[0:10:07] Ik hoor nu de heer Buizen zeggen, de raadsleden zouden meer autonomie moeten hebben.

[0:10:13] Maar is de heer Buizen het ook met mij eens dat er wellicht ook al een aantal jaren tijd heel veel taken zijn overgeheveld naar die gemeenteraden, terwijl die raden daar wellicht helemaal niet op zaten te wachten en ook niet de tijd voor hebben en de capaciteit.

[0:10:32] Dank u wel, voorzitter.

[0:10:33] Ik herken het gevoel heel sterk van wat u stelt.

[0:10:39] er steeds meer taken naar die gemeenten zijn gegaan, naar aanleiding van die decentralisatie.

[0:10:44] En in die decentralisatie hebben we dus als gemeentes, en u zult het, denk ik, ook meegemaakt hebben, dat we, vooral ook in het sociaal domein, zijn we die centrumregelingen gaan optuigen.

[0:10:54] Dus we zijn, hoewel het naar de gemeenten kwam, zijn we dan vervolgens als reflex met gemeentes in onze regio gaan samenwerken, hebben we centrumgemeentes aangewezen,

[0:11:04] En vervolgens is vanuit de ijverigheid ook heel veel beleidsvorming weer in die centrumregeling en bij die centrumgemeente uitgekomen, waar eigenlijk dan vervolgens als de voorstellen terugkomen naar die individuele gemeenteraad, die raadslid eigenlijk het gevoel heeft van, ja, wat voor ruimte heb ik nou eigenlijk om nog echt iets te kunnen bijdragen, dat gevoel.

[0:11:25] En ik zoek dus met u eigenlijk naar de ruimte om toch weer raadsleden

[0:11:31] toch beter in positie te kunnen brengen.

[0:11:35] En ik constateer daarbij dat aanvankelijk de bedoeling was van die decentralisatie dat de uitvoering in een centrumregeling zou landen, maar dat niet per se de beleidsvorming daarom trend.

[0:11:48] Want dat zou meer vanuit de gemeente moeten komen.

[0:11:51] Dus ik zit daar te zoeken.

[0:11:52] Ik zeg niet dat ik gelijk heb of dat ik het allemaal weet.

[0:11:54] Ik weet het gewoon allemaal niet.

[0:11:55] Maar ik zoek naar de ruimte waardoor die...

[0:11:59] raadsleden toch weer wat meer in hun rol gezet worden op dat vlak.

[0:12:03] Mevrouw Weijenaars.

[0:12:05] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:12:06] Ja, nog één vervolgvraag daarop.

[0:12:09] Van decentralisatie kwam centralisatie.

[0:12:12] Daardoor ontstonden er grote gemeenschappelijke regelingen waar uiteindelijk vaak toch de stad het weer voor het zeg had.

[0:12:20] Die hadden de grootste portemonnee.

[0:12:22] Zo werkt dat nou eenmaal in dat soort regelingen.

[0:12:25] En heeft de heer Buijzen en de VVD ook een concreet idee over hoe je daarin dan een raad in betreffende gemeenten meer recht zou kunnen geven, of stemrecht, of meedenkrecht, of hoe je dat dan ook zou willen formuleren?

[0:12:43] Meneer Buijzen.

[0:12:45] Ik heb nog geen concreet idee, laat dat even vooropgesteld zijn, maar waar ik wel positieve energie uit haal, is dat een aantal jaar geleden hebben wij de wetsgemeenschappelijke regelingen herzien.

[0:12:55] Er zijn een aantal wijzingen hebben er plaatsgevonden waardoor raadsleden een betere positie hebben gekregen.

[0:13:01] Ik hoor uit het veld terug dat dat enthousiast is ontvangen.

[0:13:05] Ik hoor eigenlijk geen geluid dat dat niet goed zou uitgewerkt zijn of dat het negatief valt.

[0:13:10] En ik zoek eigenlijk naar zo'n type

[0:13:12] verbeterslag die we opnieuw zouden kunnen doen om die GR'en en centrumregelingen beter te laten functioneren zodat die positie van de raadslid gewoon sterker wordt.

[0:13:27] Dan ga ik naar mevrouw Weners.

[0:13:33] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:13:35] Allereerst welkom aan de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken.

[0:13:40] Hij toont verantwoordelijkheid om die rol op zich te nemen.

[0:13:43] Namens mijn fractie, de BBB-fractie, wens ik hem heel veel succes toe.

[0:13:48] En vorig jaar presenteerde BBB met trots het hoofdlijnakkoord en later het regeerprogramma.

[0:13:54] En ja, dat ging ook over de regio's en de lokale democratie.

[0:13:57] En dat zijn onderwerpen die voor BBB van groot belang zijn en waar we ook graag aandacht voor blijven vragen.

[0:14:03] Mijn eerste vraag aan de minister is dan ook of de regio's en de lokale democratie voor hem prioriteit hebben, hoge prioriteit binnen dit kabinet, ook nu in de dimensionaire status is en hoe dat er dan in de praktijk uit gaat zien.

[0:14:17] Voorzitter, dan de lokale democratie.

[0:14:19] Dat is een samenspel van wethouders, raadsleden en burgemeesters.

[0:14:23] Maar die democratie die staat onder druk, want het wordt steeds moeilijker om kandidaten te vinden voor gemeenteraad en ik heb dat zelf ook meegemaakt.

[0:14:32] En het blijkt ook steeds lastiger om geschikte en ook beschikbare wethouders en burgemeesters te vinden.

[0:14:39] En onder andere werkdruk en politieke verhuwing schrikken mensen af.

[0:14:43] Ondertussen naderen de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026.

[0:14:48] En de Vereniging Nederlandse Gemeenten heeft inmiddels een speciaal programma opgestart om het enthousiasme te vergroten.

[0:14:55] Dat is belangrijk en goed dat dat gebeurt, maar Den Haag mag er niet aan voorbij gaan.

[0:14:59] En daarom vraag ik de minister welke concrete stappen wil hij zetten om het wethouderschap en burgemeesterschap aantrekkelijk en beter uitvoerbaar te maken?

[0:15:08] Hoe wil hij voorkomen dat kleine gemeenten straks geen kandidaten meer kunnen vinden?

[0:15:12] aan de lokale democratie daardoor verschraald?

[0:15:16] Is de minister bereid om samen met gemeenten en politieke partijen te kijken naar ondersteuning en scholing voor lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers?

[0:15:23] En kan hij toezeggen dat ook in deze dimensionaire periode het versterken van de lokale democratie niet stil komt te liggen?

[0:15:30] Er bestaan inmiddels waardevolle instrumenten zoals de handreiking, integriteitstoetsingen en de weerbaarheidscheck voor politieke ambtsdragers.

[0:15:38] Mijn vraag aan de minister is hoe hij ervoor gaat zorgen dat deze daadwerkelijk ook door lokale partijen gebruikt wordt en of hij bereid is dat proces actief te begeleiden.

[0:15:47] Dan heb ik ook nog een vraag naar aanleiding van een brief van de ambtsvoorganger van de minister.

[0:15:52] Dat gaat over de brief van 18 juni.

[0:15:54] En daarin wordt aangekondigd dat er een verkenning en voorbereiding plaatsvindt ter aanpassing van de staffen van de tussenhaakjes grootste gemeenteraden.

[0:16:02] En ik vraag me af of daarmee ook specifiek bedoeld wordt dat het dan gaat over het aanpassen van de staf voor de grootste gemeenten.

[0:16:11] En ja, als dat zo is, waarom dan?

[0:16:13] En is deze minister het met mij eens dat kleine gemeenteraden ook moeten worden meegenomen in deze verkenning, een eventuele aanpassing?

[0:16:21] Want er wordt vaak vergeten hoeveel werk het is

[0:16:24] om in een kleine gemeenteraad te zitten.

[0:16:27] En voorzitter, laat ik afsluiten met dit beeld.

[0:16:30] De democratie speelt zich niet alleen af hier in Den Haag, maar juist in de raadszalen en gemeentehuizen.

[0:16:36] Daar wordt het verschil gemaakt voor inwoners.

[0:16:39] Als we daar geen raadslerden, wethouders of burgemeesters meer vinden,

[0:16:42] dan valt het fundament van ons bestel weg.

[0:16:45] En daarom roep ik de minister op om de komende tijd niet stil te zetten, maar handen en voeten te geven aan het versterken van die lokale democratie.

[0:16:52] Want alleen als die sterk staat, kan ook onze landelijke democratie overeind blijven.

[0:16:57] Dank u wel.

[0:16:58] Dank u wel.

[0:16:59] U heeft een interruptie van meneer Koops.

[0:17:01] Dank u meneer de voorzitter.

[0:17:02] Mijn vraag aan mevrouw Weijennas naar haar gloedvol betoog, want dat is het.

[0:17:07] waar we het grotendeels over eens zijn, kom ik even terug op de raadsleden in kleine gemeentes.

[0:17:12] Want ik weet nou eenmaal dat dit lid daar veel vanaf weet.

[0:17:19] Misschien dat ik zelf mijn vingers snij door nu te zeggen, maar hoe groter een gemeente, hoe meer raadsleden.

[0:17:23] Hoe kleiner de gemeente, hoe minder raadsleden.

[0:17:25] Ik zou zeggen, dat bestaat zo omdat de werkdruk gelijk moet zijn voor raadsleden in kleine gemeentes als voor die in grote gemeentes.

[0:17:32] En mijn vraag ter verduidelijking aan mevrouw Weyenas is, is dat zo?

[0:17:37] Of als dat niet zo is, wat is daar dan niet goed aan?

[0:17:42] Mevrouw Weyenas.

[0:17:42] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:17:44] Nou, het is een veelomvattende vraag en ik denk ook niet dat dat voor alle raadsleden gelijk te beantwoorden is.

[0:17:52] Er heeft best een tijdje geleden, een aantal jaar geleden, eenzelfde soort discussie gespeeld rondom die vergoeding voor raadsleden, ook in kleinere gemeentes.

[0:18:01] Toen is op enig moment al ervoor gekozen om die raadsvergoeding gelijk te trekken tot een bepaald aantal inwoners.

[0:18:08] Dus dat is één.

[0:18:09] Dat is heel goed dat dat destijds is gebeurd en ik denk ook zeker terecht.

[0:18:14] Wij waren onder andere, ik was zelf raadslid in de gemeente Gilbert-Wittem,

[0:18:19] Wij waren een gemeente waar dat ook speelde en waar onze vergoeding omhoog is gegaan.

[0:18:24] En ik kan u uit eigen ervaring vertellen, ik heb nooit in de politiek gezeten omdat ik dat deed voor mijn vergoeding.

[0:18:30] Maar het was wel een hele mooie waardering voor het werk wat je wel doet.

[0:18:35] Want iedereen die een functie heeft gedaan in lokaal bestuur weet hoeveel tijd daarin gaat zitten.

[0:18:40] Dan uw andere vraag, hoe zit dat nou met die verdeling van het aantal raadsleden?

[0:18:48] Inderdaad, hoe groter een stad, het gaat op aantal van inwoners, hoe groter een stad of dorp, hoe meer raadsleden je hebt.

[0:18:57] Maar als je meer raadsleden hebt, dan kun je ook het werk veel beter verdelen.

[0:19:02] En uiteindelijk, of het nou om de WMO gaat in een kleine gemeente of in een hele grote gemeente,

[0:19:08] Je moet op de hoogte zijn van alle complexe wet- en regelgeving die daar omheen hangt.

[0:19:14] En dan maakt het feitelijk niet zo heel erg veel uit of je dat nou in Gulpenwittem doet of bijvoorbeeld in Den Bosch.

[0:19:19] Natuurlijk is het wel zo dat in grotere gemeenten wel meer geld gemoeid is.

[0:19:25] Dus het gaat over veel grotere bedragen.

[0:19:27] Maar ik denk wel dat het goed is om nog eens even kritisch te kijken.

[0:19:31] Hoe hebben we dat nou met die vergoeding van die raadsleden geregeld?

[0:19:36] Dus vandaar mijn punt daarover.

[0:19:41] Dan ga ik naar mevrouw Chacor.

[0:19:44] Dank, voorzitter.

[0:19:45] Welkom ook aan de nieuwe minister.

[0:19:50] Kijk, voorzitter, iedere dag werken in ons land en ook in de Caribische Nederland duizenden lokale politici, wethouders, burgemeesters, ambtenaren voor onze gemeentes, provincies en waterschappen.

[0:20:00] En ze doen dit ook vaak zichtbaar, maar ook heel veel onzichtbaar, moet ook gezegd worden.

[0:20:05] om ook oplossingen te vinden aan de ingewikkelde ruimtelijke vraagstukken, maar ook sociale vraagstukken, alle vraagstukken die er zijn.

[0:20:12] En ze zijn ook vaak aanspreekbaar, dichtbij mensen.

[0:20:16] En ik denk zonder hun inzet functioneert de lokale democratie gewoon niet.

[0:20:20] En toch krijgen ze vaak te weinig waardering, te weinig steun, ook hier vanuit Den Haag.

[0:20:25] Dat hoor ik net ook van mijn collega's.

[0:20:27] En GroenLinks BVDA vindt ook dat we daar verandering moeten brengen.

[0:20:30] Ik zie dat dit kabinet nu komt met onderzoeken, campagnes en kleine stapjes.

[0:20:35] En natuurlijk is kennis ontzettend belangrijk.

[0:20:38] Maar raadsleden en statenleden hebben nu behoefte aan concrete oplossingen om hun werk goed te kunnen doen.

[0:20:43] Zij vormen de ruggegraat van onze democratie.

[0:20:46] En daar zijn we het volgens mij allemaal over eens.

[0:20:47] En als we niet oppassen, haken steeds meer mensen af.

[0:20:50] En dat kunnen we ons in deze tijd ook gewoon van politieke afkeer en wantrouwen echt niet veroorloven.

[0:20:56] Er gaat nu jaarlijks 1 miljoen euro extra naar raadsleden en bestuursverenigingen, op wat ik las.

[0:21:02] En 400.000 naar kennispunt lokaal bestuur.

[0:21:06] Ik denk dat dat een hele goede stap is.

[0:21:08] Maar ik vraag me wel af van hoe wordt dit geld precies ingezet?

[0:21:12] En is het genoeg om het verschil te maken?

[0:21:15] En daar hoor ik graag een reactie van de minister op.

[0:21:18] En de afgelopen maanden heb ik samen met collega's gesproken met raads- en statenleden en zij vertelden ook

[0:21:24] Namens de commissie van Binnenlandse Zaken hebben we de opdracht gekregen om op te halen van hoe gaat het nou met de positie van onze raad en statenleden.

[0:21:34] Zij vertelde ons ook van wat er goed gaat, maar ook waar ze vastlopen.

[0:21:38] Ik wil daar enkele punten uitlichten.

[0:21:40] De brief is ook gestuurd.

[0:21:41] De minister heeft hem ook ontvangen en zal morgen in de procedurevergadering ook kort toegelicht worden.

[0:21:46] Eerst de verlofregelingen.

[0:21:48] Veel raads- en statenleden ervaren dat de verlofregelingen te star is.

[0:21:52] Het combineren van dit belangrijke werk met een baan in gezin is bijna onmogelijk.

[0:21:56] En het advies College Rechtspositie Decentrale Politieke Amstragers heeft daarom ook die uitbreiding om uitbreiding geadviseerd.

[0:22:03] En de Kamer heeft eerder ook al een motie van Inge van Dijk en van mij aangenomen.

[0:22:08] Die is u ook bijna unaniem aangenomen.

[0:22:10] Maar ik zie nog niet echt stappen.

[0:22:13] Herkent de minister dat er meer flexibiliteit nodig is?

[0:22:16] zodat volksvertegenwoordigers dit werk ook beter kunnen combineren.

[0:22:22] Ik heb eerder al een debat gehad met de vorige minister en die gaf aan dat ze wel bereid is om het op te pakken voor de bestuurders en niet voor de raadslid.

[0:22:28] Ik ben heel erg benieuwd hoe deze minister er naar kijkt.

[0:22:33] Dat heeft mij ook gemotiveerd om met initiatieven bezig te gaan om het wel te fixen voor onze volksvertegenwoordigers.

[0:22:39] Dan kom ik op het tweede punt, werkdruk en democratie tekort.

[0:22:43] Vraagstukken worden steeds complexer en raadsleden voelen zich ook steeds vaker uitvoerders van landelijke beleiding in plaats van lokale vertegenwoordigers.

[0:22:50] Vooral in kleinere gemeenten is de werkdruk enorm.

[0:22:52] Het gevolg?

[0:22:54] kan zijn dat de cruciale democratische controle tekort gaat schieten.

[0:22:58] In de brief van 18 juni staat dat er alleen gekeken wordt naar een aanpassing van de omvang van gemeenteraden in gemeenten boven de 200.000 inwoners.

[0:23:06] Ik vraag me echt af van waarom die grens, juist die kleine gemeenten lopen vast.

[0:23:10] In andere EU-landen zijn gemeenteraden vaak groter en beter uitgerust.

[0:23:15] En graag hoor ik van de minister waarom dat niet in Nederland is en waarom dat niet gewoon goed aanpakken voor zowel klein als groot en niet die scheidslaan maken.

[0:23:23] Dan kom ik bij het derde punt, ondersteuning van de fracties.

[0:23:26] We krijgen veel signalen over de ondersteuning van lokale fracties.

[0:23:29] Vooral kleine fracties kunnen hun werk lastig doen.

[0:23:33] Het systeem voor commissieleden vooral, die werkt niet helemaal goed.

[0:23:37] De vergoedingen zijn laag en het werk is ook wel zwaar, omdat ze vaker moeten invallen.

[0:23:42] En ook fractievergoedingen zijn veel gemeenten beperkt of te bureaucratisch, dat fractie lastig is om mee te werken.

[0:23:49] Die democratische controle mag niet afhangen van vrijwilligerswerk of goedwillenheid.

[0:23:55] Die onderzoek naar vergoedingen moet ook de hoogte meenemen, ook voor commissieleden.

[0:24:04] Ik vind dat echt een vergeten groep.

[0:24:06] Ik hoor graag een toezicht van de minister op.

[0:24:09] Let ook op die commissieleden, die hebben ook een belangrijke rol.

[0:24:12] En dan ga ik naar de samenloop van uitkeringen.

[0:24:14] Ik heb eerder al een vraag gesteld over die bekende probleem.

[0:24:18] Ook eerder aandacht gevraagd voor raadsteden die een uitkering hebben.

[0:24:22] Die worden financieel gestraft omdat hun vergoeding verrekend wordt.

[0:24:26] Dat schrikt mensen af om zich verkiesbaar te stellen.

[0:24:29] En ik denk dat representatie ontzettend belangrijk is.

[0:24:32] En dit probleem moeten we toch met elkaar kunnen oplossen.

[0:24:35] Kan de minister toezeggen om dit bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen misschien wel om daar iets mee te doen of naar te kijken?

[0:24:41] Dan kom ik bij diversiteit in het bestuur.

[0:24:45] Als we kijken naar onze openbaar bestuur, ik vind het nog geen afspiegeling van onze samenleving.

[0:24:51] Als je kijkt naar een aantal vrouwen, mensen met een migratieachtergrond, mensen met een beperking, burgemeester, commissaris van de Koning, wethouder, dijkgraaf, noem het maar op.

[0:25:01] Het blijft gewoon achterlopen.

[0:25:03] Er zijn allerlei programma's, gelukkig.

[0:25:06] Maar hoe werken die?

[0:25:08] En hoeveel stroomt er nu echt in het openbaar bestuur door?

[0:25:13] Ik vraag de minister om met cijfers te komen om te laten zien wat er wordt gedaan om diversiteit en inclusie ook in het openbare bestuur te realiseren.

[0:25:21] Tot slot nog een laatste vraag.

[0:25:23] Dat gaat over de kwijtscheldingsnormen.

[0:25:26] Vorig jaar is er een motie van ons en NSC aangenomen om de mogelijkheden voor kwijtschelding van gemeentelijke belasting gelijk te stellen.

[0:25:33] aan de vermorgensnormen in de participatiewet om dat te gaan onderzoeken.

[0:25:37] En dit probleem speelt nog steeds.

[0:25:40] En wij vragen ons af wanneer het voorstel komt om de kwijtscheldingsnormen te verhogen.

[0:25:45] Dank.

[0:25:47] Dank u wel.

[0:25:47] U heeft een interruptie van meneer Buizen.

[0:25:50] Dank u wel, voorzitter.

[0:25:51] Ja, ik sloeg even aan op die diversiteitspunten wat mevrouw Chacort probeerde, of heeft gemaakt, want niet probeerde, heeft ze gedaan.

[0:25:59] Maar het is toch ook vaak aan de raden

[0:26:03] om zelf wethouders aan te wijzen en voor te dragen.

[0:26:07] En ik vraag me af hoe mevrouw Chacor dan aankijkt tegen de mogelijkheden die de minister die daar dan in zou kunnen hebben.

[0:26:14] Ja, ik denk dat het beperkt is eerlijk gezegd.

[0:26:18] Als het gaat om steeds meer vrouwen aan de top te krijgen, hebben we afspraken.

[0:26:23] Je kan er wel afspraken over maken.

[0:26:25] Natuurlijk is kwaliteit voorop.

[0:26:28] Maar het is wel belangrijk dat die representatie er is.

[0:26:31] We zien dat het in de praktijk schort.

[0:26:33] En mijn vraag is, hoe komt het?

[0:26:35] Hoe kan dat?

[0:26:36] We hebben natuurlijk nu bijvoorbeeld allerlei klasjes die er zijn, bijvoorbeeld om vanuit de Nederlandse gemeenschap voor burgemeesters, dat je een klasje kan doen, ook voor zij-instromers om burgemeester te worden.

[0:26:46] Hoeveel stroomt er nou eigenlijk gewoon door?

[0:26:48] En helpt dat?

[0:26:50] Of moeten we iets anders proberen?

[0:26:51] om ook te zorgen dat die diversiteit en inclusie overal aan tafel is.

[0:26:59] En dan nog steeds is natuurlijk uiteraard die keuze aan de raad om het te doen, maar je moet wel zorgen dat die mensen ook een kans krijgen en ook weten dat ze, zeg maar,

[0:27:11] of dat ze gevraagd gaan worden, of dat je in ieder geval iets meer voor doet.

[0:27:15] Want ik kan me voorstellen dat als je nooit in aanraking bent geweest met politiek, het is ver van je bed zo, is het ontzettend lastig om te denken van oh, daar kan ik mogelijk onderdeel van zijn.

[0:27:25] Ik weet het ook uit ervaring.

[0:27:27] Je komt niet van huis uit waarin het heel dichtbij is.

[0:27:31] Dus je moet het hebben van iemand die net iets in jou ziet en zegt van, zou dit eens iets voor jou kunnen zijn, waardoor je die stap ook durft te nemen.

[0:27:38] En dat is wat ik bedoel, dat we mensen, zeg maar, die niet die kruiwagens hebben, dat we zorgen dat ook zij een gelijke speelveld hebben dan mensen die wel het juiste netwerk bezitten of makkelijke toeging hebben tot.

[0:27:53] En dat is waar ik voor pleit.

[0:27:54] En ik denk dat dat ontzettend belangrijk is om daarop

[0:27:57] echt op toe te zien, om ook te zorgen dat we daarmee ook misschien ook wel het vertrouwen in democratie herstellen, omdat je zelf daar ook in herkent, in plaats van dat het altijd met alle respect vaak wel dezelfde mensen die de besluiten nemen voor grote grots in Nederland.

[0:28:11] En dat is niet hoe de afspegeling van onze samenleving is.

[0:28:13] Die is veel kleurrijker dan wat we nu zien hier in aan tafel waar de besluiten genomen worden.

[0:28:25] Mevrouw van Dijk.

[0:28:27] Dank je wel, voorzitter, en aansluitend op de laatste discussie over diversiteit.

[0:28:31] Ik weet dat mijn buurvrouw een warm pleibezorger is en vind ik het toch weer even leuk om te vertellen dat ik in mijn vorig leven wethouder was in een volledig vrouwelijk wethouderscollege.

[0:28:43] Dus het kan, het kan wel.

[0:28:45] Inderdaad, veel succes aan deze minister en ik wens hem vooral ook heel veel daadkracht, want dat hebben we nodig.

[0:28:51] voor het behoud van legitimiteit en veiligheid van de lokale democratie, want het is echt van groot belang.

[0:28:56] En daarvoor moeten burgers zich gehoord en vertegenwoordigd voelen, moeten lokale politici veilig hun werk kunnen doen en moet de gemeenteraden voldoende kracht, tijd en middelen hebben om echt invloed uit te kunnen oefenen op beleid, waar de collega van de VVD ook een punt over maakte.

[0:29:10] Voorzitter, een raadslid dat de raadzaal niet meer indurft, een wethouder die s'nachts wakker ligt van bedreigingen die ook zijn gezin raken en gisteren het bericht, soevereinen spraken over aanslag met autobom op woning en een kogeltje door het raam bij burgemeester Buma.

[0:29:24] En dat zijn geen uitzonderingen meer, het komt helaas tegenwoordig regelmatig voor en dat mogen we nooit normaal gaan vinden.

[0:29:31] Voorzitter, intimidatie dus.

[0:29:33] Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van onze lokale bestuurders hiermee te maken krijgt.

[0:29:37] Dat is een verdubbeling over de afgelopen tien jaar.

[0:29:40] Maar slechts 6% doet hiervan aangifte.

[0:29:43] Dus stel je eens voor dat bij brand maar zes van de honderd mensen 112 zouden bellen.

[0:29:48] 94 branden blijven onzichtbaar, risico's stapelen zich op en vertrouwen in veiligheid brokkelt af.

[0:29:54] Want waarom wordt er niet ingegrepen, vragen inwoners zich af.

[0:29:57] Dat zouden we hier in de Kamer nooit accepteren.

[0:30:00] Waarom accepteren we dit dan wel in onze democratie is mijn vraag.

[0:30:04] En waarom doen deze mensen geen meldingen meer?

[0:30:06] Bestuurders krijgen zo vaak scheldpartijen, agressieve mails of intimiderende reacties dat ze het zelf niet meer als ernstig genoeg ervaren om aangifte te doen.

[0:30:15] Het hoort erbij, hoor ik vaak terug.

[0:30:18] En, zeggen sommigen, als ik dan aangeef te doen, dan komt het in de media en dan loop ik ook nog het risico weggezet te worden als overgevoelig of klagerig.

[0:30:27] En ook hoor ik vragen terug, de politie of OM kunnen toch weinig doen of ze hebben echt wel iets beters te doen.

[0:30:34] Voorzitter.

[0:30:35] Dank, voorzitter.

[0:30:37] Een ontzettend belangrijke punt.

[0:30:39] Agressie en bedreigingen.

[0:30:47] Dank voor de beantwoording van onze schriftelijke vragen.

[0:30:50] Ik weet niet of mevrouw Van Dijk de beantwoording heeft gezien.

[0:30:54] Ik was wel lichtelijk teleurgesteld, want u benoemt inderdaad 6% doen aangifte.

[0:30:59] Dat was ook een aanleiding van het onderzoek in RTV Noord, die ook aangaf waar een jonge raadster bijvoorbeeld die zegt al jaren wekelijks intimidatie mails te ontvangen.

[0:31:10] en zelfs in de raadszaal lastig te gevallen.

[0:31:13] En op het moment dat zij aangifte doet, dan wordt de zaak geseponeerd, niet bedreigend genoeg.

[0:31:20] En ze leeft nu met een noodknop en wat mij betreft is dat onacceptabel.

[0:31:25] En ik maak me zorgen, net zoals u, en ik denk misschien ook wel meerdere collega's, van welke stappen zouden we inderdaad met elkaar dan kunnen doen om ervoor te zorgen dat in ieder geval op het moment dat je aangifte doet, dat je het serieus genomen wordt.

[0:31:39] en dat er ook gekeken wordt naar hoe kunnen we nou de cirkel doorbreken van dit is niet normaal gedrag en dat mag je nooit normaliseren.

[0:31:48] Ik ben benieuwd van hoe u er aankijkt en welke verwachtingen u heeft richting de minister, want ik ben in ieder geval niet gerustgesteld met de beantwoording in de aanleiding van onze vragen.

[0:31:59] Daarom vraag ik de minister.

[0:32:02] Hoe gaat de minister aangiftebereidheid omhoog brengen en onze lokale bestuurders steunen bij deze zorgelijke ontwikkeling?

[0:32:07] Want ik had hetzelfde gevoel van ja, oké, we constateren het en we vinden het allemaal niet oké, maar steken we wel voldoende energie in met elkaar.

[0:32:13] Dus vandaar dat ik het belangrijk vond deze vraag nogmaals te stellen.

[0:32:17] We hebben nu een nieuwe minister zitten, dus wellicht dat hij deze passie met ons deelt om hier stevig werk van te maken.

[0:32:24] En zo niet, hebben we vast wel middelen om te vragen dat wel te doen.

[0:32:27] U heeft een interruptie van meneer Koopers.

[0:32:29] Dank u, meneer de voorzitter.

[0:32:31] Het is gericht aan mevrouw Van Dijk en heeft met hetzelfde onderwerp te maken.

[0:32:35] Ook in aanvulling op wat hier al eerder over is gezegd, over die intimidaties.

[0:32:40] Zo'n bericht over meneer Buma, dat is uitermate verontrustend en afschuwelijk.

[0:32:44] Dat is het gewoon echt.

[0:32:46] Gelijktijdig denk ik, maar dat is misschien mijn vorige leven buiten de politiek, dat is ook echt iets van het openbaar ministerie.

[0:32:52] En moet ik nou het betogen zo begrijpen dat u vindt dat lokaal dit beter moet worden afgestemd in de driehoek of iets dergelijks?

[0:33:02] Of denkt u juist dat er nationaal een beleid moet worden gemaakt?

[0:33:06] En bij dat laatste zou ik zelfs een suggestie hebben.

[0:33:08] namelijk op het moment dat de bedreigingen of de intimidaties er direct samenhangen met de functie van raadslid, van lokaal vertegenwoordiger, dat dan extra prioriteit bij de politie moet gelden, bij het oppakken in plaats van seponeren.

[0:33:21] Zou dat een oplossing zijn?

[0:33:23] Mevrouw Van Dijk.

[0:33:23] Dank wel voor de vraag.

[0:33:25] En volgens mij begint het met te zorgen dat mensen überhaupt aangifte doen.

[0:33:28] Want op het moment dat we niet echt weten wat er speelt, alleen maar van horen, zeggen of enquêtes, dan denk ik dat het logisch is dat de urgentie iets lager is dan wanneer ze bij het OM en de politie zien van hier zien we toch echt wel een hele verontrustelende trend waar we iets mee moeten.

[0:33:43] Dus volgens mij moeten we daarmee beginnen.

[0:33:45] Aangifte doen is niet zwak.

[0:33:46] Je bent geen klager.

[0:33:47] Je hebt gewoon een terecht punt.

[0:33:48] En het is gewoon helemaal terecht dat je het meldt, ook om het boven tafel te krijgen.

[0:33:52] Vervolgens, als we die stap al kunnen zetten, het seponeren of het niet pakken, we moeten wel zorgen dat die vervolgens serieus opgepakt worden.

[0:33:59] Dus dat deel ik.

[0:34:00] Of dat meer een prioriteit moet krijgen, vind ik een hele ingewikkelde vraag, want dan vraag je aan mij om...

[0:34:06] misdaden of bedreigingen te wegen, is een vrouw die lastig gevallen wordt op straat dan minder erg, vind ik ingewikkeld.

[0:34:14] Dus volgens mij begint het echt met zorgen dat we echt gaan melden, aangifte gaan doen, goed in beeld krijgen wat er zit en vervolgens deze minister vragen om regelmatig in gesprek te blijven met onder andere het OM.

[0:34:24] Hoe gaan we nou zorgen dat die klachten goed afgehandeld worden?

[0:34:28] Ik ga het u vullen.

[0:34:30] Dan, voorzitter, wil ik het hebben over nog een paar randvoorwaarden die beter moeten.

[0:34:34] Want we zien wethouders uitvallen door werkdruk, raadsleden die moeite hebben met werk en gezin te combineren, en mensen, vaak mensen met een beperking, die afhaken omdat bijvoorbeeld hun uitkering in gevaar komt.

[0:34:45] En het CDA vindt dat raadsleden en wethouders hun werk goed moeten kunnen doen.

[0:34:48] En daarom heb ik een aantal, wel totaal verschillende vragen, maar die wel op hetzelfde neerkomen, namelijk ondersteuning.

[0:34:54] Wenner komt een voorstel over raadsgrootte en uitbreiding van verlofmogelijkheden naar de Kamer.

[0:34:57] Mijn collega wees er zojuist ook al op.

[0:35:00] En hoe zorgt de minister dat ook uitkeringsgerechtigde zonder drempels politiek actief kunnen zijn?

[0:35:05] Deze zijn overigens al heel vaak gesteld en er wordt iedere keer te gemakkelijk overheen gefietst op bewindspersonen.

[0:35:10] En daarbij doen we onze mensen echt geen vecht.

[0:35:12] En daarom stel ik hem weer.

[0:35:13] En als je me tegelijk vraagt naar een oplossing.

[0:35:16] Ik weet dat er regels zijn.

[0:35:17] Nou, die regels moeten we naar kijken, maar het zit me voor mij ook een stukje

[0:35:19] die mensen helpen.

[0:35:20] Aan de voorkant helpen, wat betekent het op het moment dat je zo'n functie aanvaardt, welke risico's heb je en hoe kunnen we die met elkaar gaan mitigeren.

[0:35:28] En wat gaat de minister structureel doen om de werkdruk van wethouders te verlagen, met wederom een pleidooi voor de fulltime wethouder omdat bestuurderzijn nooit parttime is.

[0:35:36] En zou het een idee zijn om wethoudersklasjes te faciliteren, bijvoorbeeld via de provincie, zoals er ook burgemeestersklasjes zijn.

[0:35:42] Want in 2026 gaan we vast weer veel nieuwe wethouders zien en dat is heel mooi.

[0:35:47] Maar verdienen zij ook niet gewoon structureel bij aanvang en opleiding.

[0:35:50] Veel landelijke partijen faciliteren dit voor hun wethouders, maar we hebben ook heel veel wethouders van lokale partijen en die zouden we ook graag willen helpen

[0:35:57] het vak goed onder de knie te krijgen en een netwerk op te bouwen.

[0:36:01] Dan voorzitter, verhoudingen Rijk en Gemeente.

[0:36:04] We hebben het vaak over gerust, reinheid en regelmaat voor onze ondernemers en ook gemeenten hebben behoefte aan voorspelbaarheid en betrouwbaarheid.

[0:36:10] Geen stapelsregels aan verantwoording, maar vertrouwen en ruimte.

[0:36:14] En als het Rijk gemeententaak geeft, moeten die ook uitvoerbaar zijn.

[0:36:17] Graag hoor ik van de minister

[0:36:19] Welke meetwaarts gebruikt de minister om te bepalen of taken, middelen en uitvoeringskrachten in balans zijn?

[0:36:24] En hoe borgt de minister dat gemeenten bij nieuwe taken automatisch en tijdig gecompenseerd worden, zoals de wet voorschrijft?

[0:36:29] Ten slotte, wij hier in Den Haag zijn heel druk met de aankomende verkiezingen.

[0:36:34] Maar zo'n vier maanden later zijn de gemeenteraadsverkiezingen.

[0:36:37] Er gaan komende weken vast allerlei oproepen komen vanuit het Rijk om te gaan stemmen.

[0:36:41] En ik vroeg me af of er koppelkansen zijn om ook aandacht te vragen voor het belang van stemmen lokaal.

[0:36:46] Ik wil niet het risico lopen dat mensen met 4% vertrouwen in ons, landelijke politici, stemmoe worden, waardoor men daardoor lokaal vervolgens last van heeft.

[0:36:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:36:57] Dank u wel.

[0:36:57] Meneer Koops.

[0:37:00] Dank u, meneer de voorzitter.

[0:37:03] Ik ben geen VVD'er.

[0:37:05] Daar ben ik ook nooit geweest.

[0:37:06] Ik heb ook nooit gestemd op de VVD.

[0:37:09] En het spijt me, mevrouw Van Dijk, ik heb ook nooit gestemd op het CDA.

[0:37:13] Dat is nou eenmaal hoe het is in mijn leven.

[0:37:15] En dat zeg ik omdat ik moet denken aan een raadslid van de VVD die ik bijnaam wil noemen, meneer Rogier Bruin, militair, woonlaagtig in Den Helder, die nu een jaar of acht in de gemeenteraad zit en dat weet te combineren met zijn werk als militair.

[0:37:29] en daar ongelooflijk veel energie in heeft zitten.

[0:37:33] Ik herinner mij hoe hij bij de huizen langs ging om op te halen wat er aan de problemen leefde in de verschillende wijken die er gewoon zijn in Den Helder.

[0:37:39] en hoe een heel groot gedeelte van zijn inspanningen te kwalificeren valt als vrijwilligerswerk.

[0:37:44] Iets waar inderdaad gewoon helemaal geen enkele vorm van beloning, bezoldiging tegenover staat, gewoon om zijn echte werk als raadslid goed te kunnen doen.

[0:37:53] Ik heb daar altijd het grootst mogelijke respect voor gehad en dat heb ik gewoon nog steeds.

[0:37:57] Dat geldt niet voor die man in zijn geheel, maar dat geldt wel voor iedereen die zich blootstelt aan kritiek.

[0:38:02] aan discussies in het lokale bestuur.

[0:38:06] Of dat nou is als wethouder of als raadslid, maakt mij niet uit.

[0:38:09] En ik ben nu de laatste spreker en ik hoor ditzelfde geluid terug van echt iedereen die hier aan deze tafel zit, dat wij allemaal willen, allemaal,

[0:38:18] dat dat lokale bestuur wordt versterkt, wordt verstevigd en het is alleen maar te prijzen dat er afgelopen jaar echt heel veel initiatieven zijn ontplooit, dat ook echte dingen zijn uitgerold en dat er geld is vrijgemaakt of aangekondigd is vrijgemaakt te worden.

[0:38:31] Dat wil ik gewoon vooraf zeggen, dat we daar met z'n allen over eens zijn en we hier dus bepaald niet zitten om elkaar vliegjes af te vangen of iets dergelijks.

[0:38:37] Dat is niet aan de orde.

[0:38:40] Tegen die achtergrond hebben we natuurlijk kennisgenomen van de stukken die, laat ik zeggen, bij de agenda zitten van dit verhaal en kom ik aan een aantal

[0:38:48] Concrete punten en vragen.

[0:38:51] Het komt mij voor, het komt nieuwssociaal contract voor, het gaat hier over de uitvoerbaarheid van beleid, gewoon lokaal beleid, dat die dus mogelijk moet worden gemaakt en dat die eigenlijk ook betrokken moet worden bij de beslissingen die lokaal worden genomen.

[0:39:04] Dan hebben we het over de randvoorwaarden voor raadsleden en voor wethouders.

[0:39:08] Daar heb ik zojuist ook iedereen over gehoord, dat die randvoorwaarden echt dik in orde moeten zijn.

[0:39:13] En tot slot over diversiteit en veiligheid.

[0:39:15] Dat staat hier bij burgemeesters, maar in zijn algemeenheid in datzelfde bestuur.

[0:39:20] Dan hebben we de staat van het bestuur, die is uitgebracht.

[0:39:23] En we zien dus dat gemeentes steeds vaker klem zitten.

[0:39:26] We zien dat middelen achterblijven en dat er steeds meer taken bijkomen.

[0:39:29] En dat laatste, dat is verontrustend.

[0:39:31] Dat kan ook per ongeluk gebeuren.

[0:39:33] in onze gemeenschappelijke wijsheid tot beslissingen komen grotere verantwoordelijkheden neer te leggen bij de gemeenten, maar dan niet ook de budgetten ter beschikking stellen en niks doen aan de hoeveelheid mensen, de capaciteit die die problemen dan vervolgens op z'n bordje krijgt.

[0:39:46] Dat is waarom we hier nu met z'n allen zitten.

[0:39:49] Dan hebben we het over de uitvoerbaarheidstoets decentrale overheden, de UDO.

[0:39:53] Dat zou een antwoord moeten zijn, dat je, laat ik zeggen, realistisch takenpakketten neerlegt bij de gemeentes.

[0:40:01] En daar hoort de volgende vraag bij.

[0:40:03] Kan de minister een toelichting geven op het aantal wetten en besluiten waarbij die UDO's, een test die bijvoorbeeld negatief uitpakt, waarin wordt gewaarschuwd, doet dit nou niet, daadwerkelijk heeft geleid tot veranderingen van die wetsvoorstellen?

[0:40:20] Kan de minister iets zeggen of wil hij toezeggen later hier iets over te zeggen als hij dat vandaag niet kan, want hij is nog maar net begonnen?

[0:40:30] Dit is een belangrijk onderwerp.

[0:40:32] Gaat die Udo in de praktijk?

[0:40:33] Heeft dat nu al verschil gemaakt?

[0:40:35] En als dat niet zo is, wat moeten we verbeteren?

[0:40:38] En als het wel zo is, dan graag een toelichting daarop.

[0:40:42] En daarmee kom ik aan het register, een soort van openbaar en doorzoekbaar register van die UDO's, van die uitvoeringstoetsen, zodat we niet het werk telkens opnieuw moeten gaan doen.

[0:40:52] Ik zit veel meer in de Commissie van Justitie en Veiligheid en dan zie je gewoon bepaalde thema's decennium na decennium opnieuw oprispen.

[0:40:59] en dat we nu daar een minister hebben die zelf Kamerlid is geweest in een vorig decennium en die bepaalde thema's dus nu opnieuw moet gaan behandelen waar hij zichzelf destijds al over opwond.

[0:41:08] Nou, dat moeten we gewoon op het lokale bestuur al helemaal voorkomen, want dan kan je het wiel veel te gemakkelijk opnieuw uitvinden.

[0:41:15] Dus kortom, komt er een UDO-register.

[0:41:18] En in hetzelfde verband, er is een afwegingskader

[0:41:24] Er is een afwegingskader toegezegd over wat je wanneer laat doen door de gemeentes.

[0:41:30] Ik kon het niet vinden.

[0:41:31] Ik heb alleen maar het woord zien staan dat het is toegezegd.

[0:41:34] En de vraag is dus of daar iets kan worden gezegd over wanneer dat ding komt.

[0:41:42] Als ik me onzorgvuldig... Ik probeer me toch niet onparlementair uit te drukken, maar soms vergis ik me nog, hoor.

[0:41:49] Dan over geld dat hier apart is gezet, de subsidieregeling voor beroepsverenigingen.

[0:41:55] 3,7 miljoen per jaar als ik dat gewoon zie.

[0:41:57] Kijk, noem mij naïef, maar is nou werkelijk het probleem het opleidingsniveau van raadsleden en van wethouders?

[0:42:07] Is dat echt zo?

[0:42:08] Is dat wat ertoe leidt dat het bestuur minder aantrekkelijk is geworden?

[0:42:12] Dus kortom, hoe is nu het verband tussen de aantrekkelijkheid van een functie in het lokale bestuur en in de lokale politiek, versus die opleidingstrajecten?

[0:42:20] Ik zie wel dat het nuttig is dat mensen een opleiding krijgen, maar is het niet bestaan van die opleiding nou de reden dat het enthousiasme vermindert voor participatie?

[0:42:30] Wilt u gaan afronden?

[0:42:32] Nee, meneer de voorzitter, maar ik moet wel, dat weet ik.

[0:42:36] Ik zal de rest dan puntsgewijs gaan doen.

[0:42:40] Ik moet een opmerking maken over de samenloop van bezoldigingen voor raadsleden en uitkeringen.

[0:42:47] Ik weet dat daar een motie over is ingediend.

[0:42:50] Die motie is niet beantwoord.

[0:42:51] Misschien dat de minister daar nu iets over kan zeggen of alsnog een toezegging op kan doen.

[0:42:54] Hoeveel uitgekeringsgerechtigde mensen in de raden, die zijn er.

[0:42:59] En tot slot, meneer de voorzitter, waarom is er een verschil in de manier waarop statenleden een bezoldiging krijgen en gemeenteraadsleden een bezoldiging krijgen?

[0:43:09] Waarom bestaat dat verschil?

[0:43:11] terwijl gemeentes en provincies net zoveel van elkaar verschillen, onderling gesproken.

[0:43:15] Daar laat ik voorlopig even mijn indring bij.

[0:43:16] Dank u voor uw welwillendheid.

[0:43:20] Dank u wel.

[0:43:21] U heeft nog een interruptie van mevrouw Van Dijk.

[0:43:23] Ja, ik had natuurlijk ook een punt gemaakt over uitkeringsgerechten.

[0:43:28] Hoe zou u het graag willen zien?

[0:43:31] Ik zou heel graag... Meneer Koops.

[0:43:32] Dank u.

[0:43:33] Op zichzelf.

[0:43:35] Als je afhankelijk bent van een uitkering, dan behoor je tot de kwetsbaren van deze maatschappij en die moeten een rol spelen in het lokale bestuur.

[0:43:42] Dat is essentieel.

[0:43:43] Dus we moeten het zo regelen dat uitkeringsgerechten er gewoon mee doen.

[0:43:47] Zelf heb ik daar een idee bij.

[0:43:48] Op dit moment kan een uitkering

[0:43:51] En de bezoldiging voor het raadslidmaatschap wordt afgetrokken van die uitkering.

[0:43:55] Dus kortom, dat is bepaald niet uitnodigend.

[0:43:58] Dat is ook echt een verschil met mensen die daarnaast een baan hebben, waarbij die aftrek natuurlijk niet geldt.

[0:44:03] Dus ik zou zeggen, zeker voor mensen die beginnen als raadslid, zou die aftrek niet moeten gelden.

[0:44:09] En dan zou je erop kunnen dat je na een tijdje...

[0:44:12] Dat het opschuift, zou je kunnen zeggen, dat je het eerst 100% mag je houden, daarna mag je 50% houden als je nog steeds met een uitkering zit.

[0:44:19] Dus dat er een soort van stafel in wordt gemaakt.

[0:44:21] Dat lijkt mij het werk voor uitkeringsgerechtigden veel aantrekkelijker maken binnen het landsbestuur.

[0:44:26] En we moeten ook nadenken over hoe participatie nogal wordt bevorderd als je een rol hebt en een invloed hebt in de lokale politiek.

[0:44:34] U heeft nog een interruptie van meneer Buizen.

[0:44:38] Ja, in reactie op... Maar misschien begrijp ik het verkeerd van de heer Knoops.

[0:44:43] Koops, sorry.

[0:44:44] Er zijn verschillen.

[0:44:46] Excuses, excuses vierde voorzitter.

[0:44:50] Maar stelt u nu dat, als stel dat het om een werkloos iemand gaat of iemand in een bijstand en die wordt dan raadslid en dan, ja,

[0:45:05] hoeft hij die korting niet te tellen.

[0:45:08] Dan wordt hij niet gekort op die bijstand.

[0:45:11] Hij krijgt dat geld erbij, of zij.

[0:45:14] Ja, maar dan wordt... Ja, dan... Ja, denkt u dan ook met mij dat dat misschien heel veel werklozen dan ineens, of mensen in de bijstand, ineens in de Raad wil?

[0:45:28] Meneer de voorzitter, ik snap de vraag buitengewoon goed en ik snap ook dat die vanaf de VVD wordt gesteld en ik moet me inhouden om daar dan niet nadere opmerkingen over te gaan maken.

[0:45:38] We zijn hier bezig om samen te zorgen dat dat lokale bestuur wordt versterkt.

[0:45:42] Om te beginnen is het knap lastig om vast te stellen wat nou de oorzaken zijn waarom iemand in een uitkering terechtkomt.

[0:45:49] Of dat nou de WW is, een ziekte is, situationele arbeidsongeschiktheid, noem maar op.

[0:45:54] Daar moet je wat mij betreft dus geen onderscheid in maken.

[0:45:57] Je moet gewoon van buitenaf vaststellen dat iemand die uitkering heeft.

[0:46:01] En dan denk ik, op het moment dat de bezoldiging als raadslid

[0:46:06] in het begin losgekoppeld wordt van die uitkering, maakt dat die plek in de Raad aantrekkelijker voor uitkeringsgerechtigden.

[0:46:14] En een van de problemen die uit de stukken blijkt, is juist dat...

[0:46:17] dat het later in dit maatschap niet aantrekkelijk is voor die hele grote groep mensen die ook vertegenmoet worden in de lokale bestuur.

[0:46:23] Dus ik zit zelf te denken van hoe we hier nou een oplossing voor kunnen vinden.

[0:46:25] Ik zou bijna zeggen een glijdende schaal.

[0:46:27] Je begint gewoon, je behoudt je bezoldiging, maar als je na een jaar er nog steeds in zit en dan nog steeds van een uitkering afhankelijk bent, weet je, dan moet je dat misschien gaan herevalueren en wel gedeeltelijk of geheel in mindering brengen op die uitkering.

[0:46:39] Zo kan je dat zien.

[0:46:40] Zo staat mij dat vooralsnog voor oog.

[0:46:43] Nou, dankjewel en goed dat de toelichting komt, maar u begon uw betoog dat het opvalt dat het van de VVD afkomt en dat wil ik toch even bestreden hebben en ook gewoon wel rechtgezet.

[0:46:54] Ik stel een simpele vraag, meneer Koops, en de kwalificatie die u eraan geeft moet u niet doen.

[0:47:00] Dank u wel.

[0:47:02] Meneer Koops in reactie.

[0:47:04] Daar heeft de heer Buizen gewoon gelijk in.

[0:47:05] Soms moet ik op mijn tong bijten en niets niet zeggen wat ik wel denk.

[0:47:11] Een filosofische opmerking.

[0:47:12] Ik ga naar mevrouw Bijenas.

[0:47:15] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:47:18] Ik heb ook nog een vraag op dit punt.

[0:47:21] In die zin betoog de heer Koops dat mensen met een uitkering niet meer gekort zouden moeten worden.

[0:47:27] Op een uitkering zouden ze dat erbij krijgen.

[0:47:29] Ik ben ook heel benieuwd hoe de heer Koops ernaar kijkt.

[0:47:31] Het is ook heel belangrijk als de werkende klassen ook vertegenwoordigd worden in de gemeenteraad.

[0:47:37] Die doen dat vaak nog naast een fulltime baan, zeker als het weer gaat over die kleinere gemeenten.

[0:47:43] Die mensen moeten van die vergoeding ook een behoorlijk deel afdragen aan de belasting.

[0:47:48] Ik ben benieuwd hoe NSC daarnaar kijkt.

[0:47:53] Hier wordt de kern geraakt van iets waarmee de lokale politiek kan worden versterkt.

[0:47:59] Dat is gewoon simpelweg dat de vergoeding in verhouding staat tot de enorme inspanningen die worden geleverd.

[0:48:03] En of dat nou is in een kleine of een grote gemeente, dat maakt wat mij betreft minder uit.

[0:48:06] Er moet een verhouding zijn tussen de tijdsinspanning en het fanatisme.

[0:48:10] En er moet ook in worden onderkend dat een gedeelte

[0:48:13] echt vrijwilligerswerk is en ook als zodanig bedoeld is en gerespecteerd moet worden.

[0:48:17] Dus in antwoord op de vraag van mevrouw Weyenas, mij gaat het er vooral om dat mensen die van een uitkering afhankelijk zijn niet om die reden ondervertegenwoordigd worden

[0:48:30] in gemeenten raden.

[0:48:32] Dat is het ding waarvan ik hoop dat we met z'n allen daar gelijkelijk over denken.

[0:48:37] Het moet niet leiden tot voordeeltjes, maar er moet wel een soort van gelijk speelveld zijn.

[0:48:41] Dat is wat ik beoogde aan de orde te stellen.

[0:48:49] Ja, dank.

[0:48:50] Ik ben ontzettend blij dat deze discussie er is.

[0:48:54] We hebben eerder inderdaad ook vragen hierover gesteld, ook om te kijken hoe kan je dat nou vormgeven, ook naar aanleiding van de raadsledenvereniging die onderzoek naar heeft gedaan, over de situatie van uitkeringgerechten en de raadsvergoeding.

[0:49:10] En wat je ziet ook in gesprekken die we ook hebben gevoerd,

[0:49:14] Er zit veel onzekerheid bij.

[0:49:17] Het gaat ook om arbeidsongeschikten.

[0:49:24] Het is echt heel breed.

[0:49:26] Dan krijg je dus een zetel.

[0:49:29] Maar je weet niet wat voor impact dat heeft op jouw uitkering.

[0:49:36] Het wordt verrekend.

[0:49:38] Als je een uitkering bij de gemeente hebt, moet je daar weer afspraken gaan maken.

[0:49:41] Dus je kunt ook weer gekort worden en je moet alles weer opnieuw aanvragen.

[0:49:45] En ik hoor juist ook op... Ik vond de vraag, die raakte mij heel erg, wat Buijzer zei, van ja, betekent dat nou echt?

[0:49:52] Ik vond het heel... Ja, sorry, niet heel erg een menselijke vraag.

[0:49:56] Betekent dat nou dat als er allemaal uitkeringsgerechte...

[0:49:59] Ja, dat betekent dus dat mensen die een bijdrage willen leveren aan onze democratie, een bijdrage gaan leveren.

[0:50:07] En ik vind dat je dan niemand, maar ook echt niemand moet tegenhouden die dat wil gaan doen.

[0:50:12] En dat doen we nu wel, door die onzekerheid, doordat de situatie niet helder is voor ze.

[0:50:16] Wat betekent dit nou eigenlijk?

[0:50:17] Word ik opnieuw herkeurd?

[0:50:19] Er zijn zoveel onzekerheden en vaak weten ze het pas achteraf.

[0:50:23] Dus je kan daardoor, doordat je een bijdrageleven betekent, dus dat je opnieuw misschien herkeuring, je uitkeringsstop gezet wordt, dit heeft zoveel impact en effect.

[0:50:34] En ik ben nog steeds in afwachting op de vragen die we eerder hebben gesteld om juist ook stappen met elkaar te zetten van hoe kunnen we nou die lankune die er is, want ik geloof, ik ga uit van die goede intentie en ik geloof dat we ook willen dat iedereen een bijdrageleven en moeten we wel zorgen

[0:50:48] Dat mensen er niet te dupe van zijn.

[0:50:50] Dat ze van tevoren weten van als jij met een uitkerk, welke uitkerk nou ook, een bijdrage levert in onze staten of als raadslees, dan betekent... Dit is dus wat je kan verwachten en dit is hoe we je kunnen ondersteunen.

[0:51:03] En er zitten wel mogelijkheden, knoppen waar je aan kan draaien om te zorgen dat je een zachtere landing hebt.

[0:51:09] Je kunt er afspraken over maken en ik hoop en ik hoor en ik ben heel blij dat de NSC hier ook een voorstander van is.

[0:51:18] Ik denk dat we met z'n allen inderdaad wachten op de beantwoording van de minister.

[0:51:23] Mocht de minister nou zeggen van nou, daar ga ik helemaal niks mee doen, zullen wij dan, en ik zie hier toch een aantal, zullen wij dan de handschoenen oppakken om daar iets mee te doen om de situatie van mensen met een uitkering die graag raadstudent of staatstudent willen worden, om dat makkelijker te maken in plaats van moeilijker?

[0:51:39] Meneer de voorzitter, in dit betoog zit aan het einde eigenlijk een vrij eenvoudige vraag.

[0:51:46] Die vraag kan ik wel antwoorden, ja leuk, gaan we doen.

[0:51:49] Maar daarvoor zat in dat betoog iets wat ik hecht te benadrukken.

[0:51:55] De moeilijkheden die je hebt bij het stellen van de hoogte van een uitkering en de wijze waarop je wordt getoetst of zo, ik verwacht dat de mensen die zich opwerpen voor het lokale bestuur en voor de lokale politiek, ik verwacht dat dat competente mensen zijn.

[0:52:09] Dat is namelijk waarom ze volksvertegenwoordiger willen worden.

[0:52:12] En dat is ook precies... Het is niet iets wat te maken heeft met een opleidingsniveau, maar het zijn mensen die worden gedreven door overtuiging, ook een vorm van ambitie, en het zijn mensen die denken dat ze een positief verschil kunnen gaan maken.

[0:52:23] En zelf verwacht ik eigenlijk,

[0:52:25] meer ook in het algemeen, dat die categorie mensen een heel eind moet komen met, laat ik zeggen, het inkaderen van risico's die bestaan voor de hoogte van de uitkering of de consequenties van een uitkering of de consequenties van een herkeuring.

[0:52:37] Maar dat is een soort van filosofische gedachte dat ik dat gewoon, als het ware, dat zo verwacht.

[0:52:44] Dit laat onverlet dat de samenloop van die uitkering en die bezoldiging, dat leidt gewoon tot problemen.

[0:52:51] En nou ja, ik kijk de minister nu gewoon aan.

[0:52:58] in zijn ambt.

[0:52:59] En de minister die heeft al toegezegd natuurlijk om met deze gegevens te komen.

[0:53:04] Dat is niet een voornemen dat opeens gaat gewijzigd worden, lijkt mij zo, nu we in deze samenstelling hier zo zitten.

[0:53:09] Dus die gegevens over samenloop van uitkering, gerechtigdheid en raadslidmaatschap, uit alles blijkt dat de minister dat net zo zeer interesseert als de Tweede Kamer, alleen de gegevens liggen nog niet op tafel.

[0:53:19] En dat is, dat was de reden voor die vraag.

[0:53:22] En terugkomen dus op die eerste vraag, dat is een volmandig ja.

[0:53:25] Dus ik ga graag met u in overleg over hoe we de positie kunnen verbeteren van die mensen.

[0:53:33] Uw vrouw Schikor.

[0:53:34] Voorzitter, nog even een korte reactie op het feit van, ik ga ervan uit dat het competente mensen zijn die wel zelf even kunnen uitzoeken van hoe het zit.

[0:53:43] Nou, ik kan u vertellen, en het is misschien ook handig om het rapport even te lezen van de Vereniging voor Raadsleden,

[0:53:48] En ook te spreken met een aantal mensen die echt de keuze hebben gemaakt om er aan zitten te worden en achteraf daar toch wel beboet voor zijn.

[0:53:58] Het is ontzettend complex.

[0:53:59] We hebben het niet makkelijk gemaakt voor mensen om bij te dragen.

[0:54:02] En ik denk dat we het simpeler en laagdrempeliger moeten maken door vooraf helder te hebben, dit is wat het betekent.

[0:54:08] En op het moment als mensen met wat voor uitkering dan ook een bijdrage willen leveren aan onze democratie,

[0:54:15] Dat we ook afspraken erover maken over wat voor impact effect het kan hebben.

[0:54:22] Aan de voorkant en aan de achterkant, dat die duidelijkheid is.

[0:54:25] Dat is wat ik veel van mensen hoor.

[0:54:26] Ik hoor helemaal niet dat ze zeggen van ik wil de vergoeding houden.

[0:54:30] Mensen willen gewoon duidelijkheid en helderheid en willen weten waar ze aan toe zijn.

[0:54:35] En ik vind dat het onze taak als overheid

[0:54:37] om ervoor te zorgen dat het helder is en dat mensen niet verrast worden.

[0:54:41] En dat we er ook voor zorgen als er te lastige drempels zijn, dat we die verlagen in plaats van verhogen.

[0:54:47] En dat we inderdaad ook moeten nadenken op wat betekent dat nou als mensen met een uitkering willen bijdragen.

[0:54:53] ook het debat hebben over van mogen ze inderdaad de volledige vergoeding hebben, ja of nee.

[0:54:57] Maar dat is dus de vraag die we ook hebben gesteld.

[0:55:00] En nog steeds naar... Volgens mij heb ik die vraag inderdaad in mei gesteld.

[0:55:04] Nou, we zijn nu vele maanden verder en nog steeds geen antwoord.

[0:55:06] Dat geeft dus voor mij aan dat het zo complex is en zo moeilijk is om geen antwoord te kunnen geven op de vragen die wij als Kamer, zeg maar, stellen.

[0:55:16] Erik Oops.

[0:55:18] Hier wordt aan een problematiek geraakt.

[0:55:21] die vanzelfsprekend veel groter is dan de positie van raadsleden.

[0:55:24] En daar zou mevrouw Jacob ook met mij eens zijn.

[0:55:28] Wat je hierover hebt, is de verhouding van het ambtelijke apparaat tot de burger.

[0:55:32] Gewoon hoe de communicatie loopt tussen die twee partijen en in de zin van welke regels zijn er, hoe leg je ze uit, hoe krijg je zekerheid en hoe verdwaal je niet in een woud aan regels waarin je dus kan vergissen en dus onverhoopt op boetes of kortingen terecht kan kopen, zoals zojuist wordt beschreven.

[0:55:47] En de makers roeren het mee eens dat we in ieder geval die vorm van helderheid moeten nastreven met z'n allen.

[0:55:53] Hoe dat nou precies vorm moet gaan krijgen, dat weet ik nog even niet.

[0:55:58] Maar ik denk wel dat we het aan...

[0:56:01] Ja, dat de Nederlandse overheid dat gewoon verplicht is om te zorgen dat regels begrijpelijk zijn en gemakkelijk en eenduidig worden toegepast, zodat je weet waar je aan toe bent, ook als je de raad ingaat en dus een politiek ambt neemt.

[0:56:13] Dat ben ik gewoon eens met u. En ik vind dat we dat moeten betrekken dus bij hoe we die positie verbeteren.

[0:56:19] Dat is gewoon zo.

[0:56:24] Dank u wel, voorzitter.

[0:56:25] Ik ben even in de war.

[0:56:26] Gaat het nou om het verschaffen van de duidelijkheid in dit deel van de discussie of gaat het ook om het aanpassen van de regelingen om raadslid te zijn?

[0:56:35] Ik ben even kwijt waar het nou... Ik heb het gevoel dat het sowieso om die duidelijkheid gaat.

[0:56:39] Daar zit volgens mij veel overeenstemming in en in alle eerlijkheid, ik kan me daar ook wel iets bij voorstellen dat je in het woud van regels en je hebt

[0:56:46] Je hebt recht op uitkeringen en je wilt raadslid worden.

[0:56:50] Daar kan ik me ook iets bij voorstellen.

[0:56:52] Ik heb gewoon wat meer twijfel over het aanpassen van regelingen als je raadslid wil worden.

[0:56:58] Want dan kom ik ook in het speelveld uit van andere vrijwilligers, bijdragen, onkosten, vergoedingen.

[0:57:03] Dus ik zit daar nog op een wat behoudender spoor in alle eerlijkheid.

[0:57:08] Maar dat heeft u al gemerkt.

[0:57:10] Dank voor de vraag van de heer Buijsen.

[0:57:13] Het geeft mij de gelegenheid om te zeggen dat ik hem op geen enkel moment...

[0:57:16] er van beschuldig expliciet of impliciet anders dan constructief hier aan tafel te zitten.

[0:57:22] Want als ik die suggestie per ongeluk heb gedaan, dan was dat per ongeluk.

[0:57:26] Dat moet even duidelijk zijn.

[0:57:29] Maar tegen die achtergrond ook, ik denk dus inderdaad allebei.

[0:57:33] We moeten niet afdwalen naar een hele discussie over de helderheid van regels, maar ik krijg uit de stukken en uit dat rapport wat zojuist door mevrouw Chacon,

[0:57:41] wel degelijk de indruk dat de regels, als je ze correct toepast, niet alleen tot vormen van onzekerheid leiden, maar ook echt tot een achterstand voor die uitkeringsgerechterde, dus voor een ongelijk speelveld.

[0:57:53] En dat speelveld zou, als dat werkelijk zo is, en daar gaat de informatie van de minister een rol in spelen, dan moeten we dat dus aanpakken.

[0:58:01] Want dat gelijke speelveld, dat is wat ik hier op tafel leg als naastrevenswaardig.

[0:58:08] Daarmee komen we aan het einde van de eerste termijn van de kant van de commissie.

[0:58:12] En ik kijk naar de minister en dan gaat het om de schorsing, de tijd die u nodig heeft om de vragen te kunnen beantwoorden.

[0:58:20] Ja, voorzitter.

[0:58:21] Allereerst dank voor uw alle zeer betrokken inbreng.

[0:58:24] Ik proef dat u zeer begaan bent met het lokale bestuur, dat vooropgesteld.

[0:58:29] Zijn er wat vragen die ik even uit moet zoeken?

[0:58:32] Ik gok met een driekwartier dat wij aardig uitkomen.

[0:58:37] Hebben we nog een eetpauze?

[0:58:38] Ik laat me ook even door de orde van uw vergadering, ik ben hier ook voor het eerste gast, hoe dat gaat met een eetpauze en dergelijke.

[0:58:46] Dat klopt inderdaad, maar het is natuurlijk ook belangrijk hoeveel tijd u nodig heeft om te beantwoorden.

[0:58:51] Maar met drie kwartier kunt u uit de voet en ik denk de commissie ook, dan schors ik tot kwart voor zeven.

[1:45:41] Ik heropen deze vergadering en ik ga voor de beantwoording in eerste termijn naar de minister.

[1:45:47] Voorzitter, dank u wel.

[1:45:49] Allereerst ontzettend fijn om hier te mogen zijn als minister.

[1:45:53] Het is voor mij een eer om hier te zijn en genoegen.

[1:45:57] om dit eerste debat van dit nieuwe ambt te mogen gaan voeren met u en meteen over het openbaar bestuur, wat mij ook persoonlijk nogal aan het hart gaat.

[1:46:09] Mijn geschiedenis strekt zich uit van commissielid, inderdaad, gewoon in een kleine gemeente ook nog eens via het raadslidmaatschap, uiteindelijk gedeputeerd op provinciaal niveau en uiteindelijk dan mag je jezelf minister van Binnenlandse Zaken noemen en in die hoedanigheid ook met

[1:46:26] Nou ja, eigenlijk heel veel van wat hier vandaag ten tafel is gekomen, ook in aanraking gekomen.

[1:46:31] Soms heel mooi, of tenminste, ik moet eigenlijk zeggen, eigenlijk bijna altijd heel mooi, maar soms inderdaad ook, herken ik wel een beetje, de negatieve aspecten van deze mooie functies toch altijd wel die u hier op tafel heeft gelegd.

[1:46:45] Ja, laat ik vooropstellen, als kabinet waarderen wij onze lokale bestuurders natuurlijk enorm.

[1:46:50] Zij nemen toch altijd maar de verantwoordelijkheid om naar voren te stappen voor zeer serieuze opgaven die er altijd maar liggen in de samenleving.

[1:47:00] En daar mogen wij ze dan ook wel voldoende in ondersteunen.

[1:47:03] Dat mogen we nooit vanzelfsprekend beschouwen.

[1:47:06] Zeker niet als je ook nog eens te maken krijgt met de negatieve aspecten van het werk die toch steeds meer op je afkomen.

[1:47:14] Dus de passende ondersteuning is daar van waarde.

[1:47:17] We hebben een brief gestuurd, waardevol ambt, op 18 juni jongstleden, waarin ook een aantal maatregelen worden uiteengezet.

[1:47:25] En ik maak niet de illusie dat dat alles oplost.

[1:47:28] Zeker niet, want het moet continu aangewerkt worden, maar het draagt wel zeker bij.

[1:47:37] Er zijn diverse vragen sowieso ook gesteld.

[1:47:41] Die ga ik in vier blokken proberen te beantwoorden zo goed mogelijk.

[1:47:44] U zult begrijpen dat het soms is voordragen uit de overlevering.

[1:47:47] Maar zoals de voorzitter net even buiten de vergadering sprak, we slaan ons er wel doorheen.

[1:47:55] Een blokje lokale democratie en het aantrekkelijkheid van de ambten kunnen we daarin benoemen.

[1:47:59] De uitvoerbaarheid van het bestuur, de rechtspositie en nog een wat overige vragen.

[1:48:05] Maar laat ik eerst maar inspringen op de actualiteit.

[1:48:08] Als minister keur ik het ten zeerste af wat er gebeurd is rondom de burgemeester Buma, waar we vanochtend toch door opgeschrikt.

[1:48:17] Het geeft maar weer eens aan hoe je als politiek persoon in de openbare ruimte toch een doelwit kan zijn van bedreiging en intimidatie.

[1:48:28] We zullen proberen de burgemeester daar zo goed mogelijk in te ondersteunen, maar laat het heel duidelijk zijn, want deze minister bedrijven kunnen bedreiging, intimidatie vanuit de samenleving naar alle vormen van politieke ambtsdragers natuurlijk nooit de bedoeling zijn.

[1:48:43] En dat is een stelling die ik dan ook zeker daarin inneem.

[1:48:48] Om daar even op voor te beduren, er waren wat zorgigen uit over de aangiftebereidheid onder de diverse politieke ambtsdragers.

[1:48:59] Ja, dat herken ik wel en je ziet dat eigenlijk ook wel in de samenleving zo her en der meer gebeuren.

[1:49:03] Je ziet het ook vaak in de zorg gebeuren en dat mensen het normaal gaan vinden.

[1:49:08] Maar het mag dus nooit normaal worden, laat ik dat ook zeggen.

[1:49:11] duidelijk stellen.

[1:49:14] Wij blijven dan ook actief uitdragen via de diverse gremia dat aangifte doen wel ter degen zou moeten bijdragen en in ieder geval melding doen.

[1:49:25] Dat dat dan niet altijd leidt tot een vervolging, dat is natuurlijk aan de overwegingen van het Openbaar Ministerie, maar alles begint bij melding en aangifte doen en daar blijven wij dan ook op inzetten en daar hebben wij een ondersteuningsteam weerbaar bestuur voor opgericht.

[1:49:40] en die gaat in 2026 en 2027 ook door met hun rondgang en zullen ze dan ook de aandacht op blijven vragen.

[1:49:49] Ik ga nog wel in gesprek met mijn collega van Justitie en Veiligheid, ook de politie en het Openbaar Ministerie, om vooral hen ook te stimuleren om vooral de opvolging en communicatie rondom aangiftes te verbeteren.

[1:50:04] Ik ontbreek u voor een interruptie van meneer Koopers.

[1:50:08] Ik had bijna voor mijn beurt een interruptie aangekondigd, want die laatste zin over het contact met justitie, dat is waar dan deze vraag nu op gericht zal zijn.

[1:50:16] Is de minister van mening van oordeel dat er een uitzonderingspositie moet worden gemaakt voor deelnemers aan het lokale bestuur bij het opnemen van aangiftes?

[1:50:26] Ik vraag dit omdat we allemaal weten, we leven in tijden van schaarste en krapte en capaciteitsgebrek bij politie en dergelijke.

[1:50:32] Ik heb de vraag zojuist ook al besproken hier aan deze kant van de tafel.

[1:50:36] Ik ben gewoon echt benieuwd wat de minister daarvan vindt.

[1:50:41] Of die denkt dat dat een goed idee is of niet.

[1:50:47] Dank u wel, voorzitter.

[1:50:49] Nou, daar moet ik echt nog even goed over nadenken.

[1:50:52] Als je namelijk iedereen een uitzonderingspositie geeft, dan is uiteindelijk niemand meer belangrijk.

[1:50:56] Maar laat ik wel vooropstellen dat ik gewoon wel ook met politie en OM in gesprek ga om te kijken van, joh, wat doen we nu specifiek voor deze laag?

[1:51:07] En mijn indruk is wel dat men dat intrinsiek wel graag op wil pakken.

[1:51:13] Ik wil nog wel even terugkomen op een klein voorbeeld wat gegeven werd over de veiligheid dat iemand echt, ik ken de casus niet, werd bedreigd tot in de gemeenteraadzaal zelf.

[1:51:23] Ja daar ligt natuurlijk ook wel een verantwoordelijkheid en die heeft de burgemeester ook om de burgemeester in te schakelen om daar de nodige maatregelen te nemen.

[1:51:33] Overigens gaan wij daar ook een

[1:51:36] met de gemeente in gesprek over om te kijken hoe kunnen we dat nu versterken dat die taak echt veilig uitgevoerd kan worden.

[1:51:43] Maar daar kom ik zo nog even op terug.

[1:51:46] Gaat u verder.

[1:51:48] Dank u wel, voorzitter.

[1:51:49] De lokale democratie, dan het kopje zoals ik dat even aankondig.

[1:51:53] Lokale democratie en de aantrekkelijkheid van de politieke ambten.

[1:51:58] Vraag van BBB, van mevrouw Weijen Nass.

[1:52:01] Komt trouwens uit een mooie gemeente, ik ben er onlangs op vakantie geweest.

[1:52:05] Kan de minister van BZK toezeggen dat ook in deze demissionaire periode het versterken van de lokale democratie niet stil komt te liggen?

[1:52:12] Jazeker.

[1:52:13] Ik blijf daar aandacht voor houden, want zoals ik al zei, ook de lokale democratie is mij zeer lief.

[1:52:21] En ook in de brief over het Waardevol Amt doen we daar een aantal uitspraken over.

[1:52:28] Maar we moeten ook wel een brede dialoog aangaan over hoe gaan we dit nu in de toekomst aantrekkelijk houden.

[1:52:35] Persoonlijk vind ik het heel aantrekkelijk, maar ik ken de zorgen wel die er zijn om het ook aantrekkelijker te houden.

[1:52:41] En ook dat we de waardering daarvoor blijven uitspreken en hoog houden vanuit de samenleving.

[1:52:49] En in navolging daarvan de versterking van regio's en lokale democratie zijn van goede belang.

[1:52:54] Hebben de regio's en lokale democratie ook prioriteit?

[1:52:57] Jazeker.

[1:52:58] Wij werken aan het programma Elke Regio Telt.

[1:53:00] En daar hebben we juist voor die lokale regio's ook aandacht voor lokaal maatwerk en de verschillen tussen de diverse regio's.

[1:53:08] En daar worden de decentrale volksvertegenwoordigers dan ook bij betrokken.

[1:53:12] En ik heb u gisteren een brief gestuurd over de laatste stand van zaken daarover.

[1:53:17] En op 2 oktober hebben we volgens mij dan ook nog een commissiedebat over.

[1:53:21] Dus dan kunnen we daarover verder.

[1:53:27] De vraag van welke concrete stappen wil de minister zetten om het wethouderschap en het burgemeesterschap aantrekkelijk en beter uitvoerbaar te maken?

[1:53:35] Op zich is het uit onderzoek gebleken dat het wethouderschap en het burgemeesterschap als aantrekkelijk ervaren wordt.

[1:53:42] Die hebben daar een goede waardering in cijfers aangegeven, maar cijfers drukken niet altijd alles uit.

[1:53:48] Ik trek mij wel aan dat het onder druk staat.

[1:53:52] In de brief kom ik daar ook even op terug.

[1:53:56] Want die schaduwkant die herken ik wel.

[1:54:00] Het mag niet uiteindelijk zo zijn dat die cijfers gaan dalen omdat die schaduwkant de overhand neemt.

[1:54:06] Wel proberen we te investeren in betere opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden.

[1:54:11] En we kijken natuurlijk naar de norm voor het aantal wethouders.

[1:54:18] Daar bereiden wij wel wetsvoorstellen voor, maar in de eerlijkheid gebied maar ook te zeggen voordat het eenmaal zover is door de hele systematiek dat het wetsvoorstel voor de burgemeester of de wethoudersnorm er werkelijk is.

[1:54:30] Dat zal waarschijnlijk al aan een nieuw kabinet zijn.

[1:54:34] Dat is wel een eerlijk antwoord.

[1:54:37] Hoe willen we voorkomen dat kleine gemeenten geen kandidaten meer kunnen vinden?

[1:54:40] Een zeer herkenbare probleem als voormalig raadslid uit een kleine gemeente.

[1:54:46] Probeer mensen maar eens te vinden en probeer dan ook nog maar eens mensen te vinden, bijvoorbeeld als jongeren, om die te enthousiasmeren.

[1:54:54] Ik denk dat iedereen het zal herkennen dat je vaak

[1:54:57] Of je moet iemand uit het netwerk hebben, of je reageert een keer ergens op Facebook en dan word je meteen uitgenodigd.

[1:55:04] Toch is het wel zo dat 15% van de mensen, als ze gevraagd worden, het zeker zou overwegen om een politieke functie te bekleden.

[1:55:13] Ik denk wel dat wij de komende maanden kunnen versterken op de communicatie over de mooie kanten van het politieke ambt, om toch te kijken of wij mensen kunnen enthousiasmeren om in de politiek actief te worden.

[1:55:28] Ja, als daar mentornetwerken of ondervertegenwoordigde groepen, dan zou je daar natuurlijk ook graag een positie in willen geven.

[1:55:34] Maar ik heb ook wel een beetje gehoord, ja, dat zou heel mooi zijn, maar het is ook vaak aan de politieke partijen zelf om daar stappen in te zetten.

[1:55:43] En zeker als we het hebben over het aanstellen in een politieke functie, ja, als de politieke partij dat van belang vindt, bij gelijke geschiktheid natuurlijk, of het liefste natuurlijk betere geschiktheid, ja, dan geniet dat natuurlijk de voorkeur.

[1:55:59] Er was een vraag over de wethoudersklasjes, of die er zijn.

[1:56:02] Ja, die zijn er dus.

[1:56:03] De wethoudersvereniging organiseert wethoudersklasjes.

[1:56:07] En wij ondersteunen de wethoudersvereniging dus ook daarin, maar wellicht dat dat nog wat onderbelicht is.

[1:56:14] Maar ze zijn er dus wel te degen, net als de burgemeestersklasjes.

[1:56:19] Of dat echt direct leidt tot meer wethouders en meer burgemeesters, dat is een zorg die ik dan nog wel heb.

[1:56:26] Wat gaan we doen om de werkdruk van wethouders te verlagen?

[1:56:32] Nou ja, de voorbereiding voor een wetsvoorstel om meer wethouders aan te kunnen stellen voor gemeenteraad, die zijn al aangekondigd door mijn voorganger, mevrouw Uittermark.

[1:56:44] Uiteindelijk, wat ik al zeg, dat zal pas in een volgende kabinetsperiode zijn dat die er ligt, maar we hopen wel dat dat dan de mogelijkheid biedt aan de gemeente om de

[1:56:54] werkdruk van wethouders te verlagen.

[1:57:01] Dan kwam nog de vraag over ondersteuning en scholing.

[1:57:05] Zijn we bereid om samen met gemeenten en politieke partijen te kijken naar de ondersteuning en scholing voor lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers?

[1:57:11] Jazeker, en dat doen wij ook al, want dat is al staand beleid.

[1:57:16] Maar ik herken ook wel enige schroom als je eenmaal in de politiek zit om daarin te investeren.

[1:57:23] Dat komt ook omdat het natuurlijk best veel op je bordje komt en je kan je tijd maar één keer uitgeven.

[1:57:28] Toch is het wel van belang dat men daarin blijft investeren, want ik herken wel dat, en dat was een beetje uw vraag van de heer Koops ook, is er nu een terughoudendheid of een relatie tussen de opleidingen die aangeboden worden en eventueel het opleidingsniveau om in een politieke functie te stappen.

[1:57:47] Dat denk ik niet, maar ik zie het juist als aanvulling, omdat het zo specifiek is, dit werk, dat juist die opleidingen van belang kunnen zijn voor mensen die erin stappen om ze, ja,

[1:57:57] voldoende te faciliteren en op vlieghoogte te brengen van alles wat er op je afkomt.

[1:58:01] Ik kan me als ex-raadslid heel goed indenken dat je niet op de hoogte bent van alle wet- en regelgeving bijvoorbeeld rondom ruimtelijke ordening.

[1:58:09] En vanuit mijn gemeente en rol werd ik destijds goed gefaciliteerd.

[1:58:12] Het heeft mij niet tegengehouden, maar ik had de opleidingen wel nodig en dat was zeer welkom.

[1:58:19] Daarvoor hebben we een taskforce voor griepings- en rekenkamers onlangs ook opgericht om onder andere daar ook in te investeren en de komende periode ga ik dan ook graag met politieke partijen in gesprek.

[1:58:34] Maar ook met gemeente uiteraard.

[1:58:35] Dat was ook het antwoord meteen op uw vraag over de relatieopleidingsniveau, hoop ik althans.

[1:58:43] dat dat voldoende beantwoord is.

[1:58:46] De middelen voor beroeps- en belangenverenigingen van mevrouw Chacor over 1 miljoen aan beroeps- en belangenverenigingen, 400.000 euro naar het kennispunt lokale politieke partijen.

[1:58:58] Hoe gaat dat?

[1:58:59] In het najaar verwacht ik dan te komen met een nieuwe subsidieregeling die meer richting daaraan gaat geven.

[1:59:06] Voor de beroeps- en belangenvereniging zal dat onder andere gaan over opleidings- en ontwikkelactiviteiten, reflectie, intervisie, informatievoorziening, advies en ondersteuning.

[1:59:20] De vraag is natuurlijk of dat altijd genoeg is, maar vooralsnog lijkt ons dat voldoende inzet om voor de komende tijd hen te bedienen daarin.

[1:59:32] Hoe gaan we ervoor zorgen dat de integriteitshoed en weerbaarheidscheck door lokale politieke partijen gebruikt gaat worden en willen we dat begeleiden?

[1:59:44] Ja, dat is een heel belangrijk selectieproces voor de gemeenteraad en daar moeten we ook zeker aandacht aan besteden.

[1:59:52] En in maart hebben we vanuit het ministerie een brief gestuurd aan alle burgemeesters en griffiers om dit nogmaals onder de aandacht te brengen.

[1:59:59] van alle politieke partijen, dus het is dan ook zeker daar onder de aandacht gebracht en we kregen terug dat het ook zeer gewaardeerd is dat we dat nogmaals onder de aandacht hebben gebracht.

[2:00:10] En ook niet alleen dat, maar ook bij de bestuurdersverenigingen van politieke partijen, kennispunt lokale politieke partijen en de Nederlandse verenigingen van raadsleden die zijn erbij betrokken geweest in die verzending.

[2:00:23] De vraag van mevrouw Chacor over diversiteit en inclusie, geen afspiegeling van de samenleving.

[2:00:30] Ik heb dat al een beetje behandeld.

[2:00:34] Ja, een goede wens om daar naartoe zeker te streven.

[2:00:38] Er zijn inderdaad in de politiek gewoon groepen echt ondervertegenwoordigd.

[2:00:43] Dat kunnen vrouwen zijn, mensen met een niet-westerse migratieachtergrond, maar probeer inderdaad ook maar eens jongeren te enthousiasmeren.

[2:00:51] Natuurlijk is het veel waard om vooral zo breed mogelijk vertegenwoordigd te zijn in die lokale politiek.

[2:00:58] Maar probeer dat maar eens te realiseren.

[2:01:02] U vroeg ook nog even om

[2:01:04] Ik denk dat u... Ja, er is een interruptie, maar het is handiger, denk ik, om dit deel af te maken, de beantwoording van mevrouw Chicoor, en dan kom ik bij meneer Koops.

[2:01:14] Oké.

[2:01:14] Natuurlijk zet ik me daar ook voor in.

[2:01:16] Ik probeer zelf ook zo goed mogelijk een uithangbord te zijn om actief te worden in de politiek, alhoewel ik niet direct een minderheidsgroep vertegenwoordig zoals u ziet.

[2:01:29] Maar u vroeg ook nog even naar cijfers.

[2:01:31] Dat is wel een wat lastiger iets.

[2:01:33] We hebben wel wat klassen- en oriëntatieprogramma's en voor potentiële burgemeesterskandidaten zijn de groep heringen die u had aangegeven momenteel met een vertegenwoordiging van 20 tot 25 procent vertegenwoordigd.

[2:01:47] Dat mag omhoog, moet omhoog, kunnen we ook wel zeggen.

[2:01:50] Maar ja, het is toch ook vaak aan de mensen zelf om erin te stappen over die drempel heen en meer dan enthousiasmeren.

[2:01:59] Ja, dat proberen we wel te doen, maar wil niet altijd lukken natuurlijk.

[2:02:03] Meneer Koops.

[2:02:06] In ditzelfde onderwerp, dus diversiteit en inclusie, dat is een van de constateringen dat het aantal vrouwelijke burgemeesters onwenselijk laag ligt.

[2:02:17] Dus daar hebben we niet over raadsleden en zo een afspiegeling van de maatschappij, maar diezelfde afspiegeling moet vanzelfsprekend ook onder burgemeesters worden nagestreefd.

[2:02:25] Kan de minister kort toelichten of daar plannen voor bestaan om te zorgen dat

[2:02:32] die man-vrouw verhouding onder de burgemeesters goed wordt rechtgetrokken?

[2:02:41] Dat komt natuurlijk voornamelijk tot uiting in een selectieproces en daar zitten natuurlijk meerdere stappen in om te komen tot een burgemeester en of die dan man of vrouw is.

[2:02:53] Dat is niet een onderdeel van het directe selectieproces, zou ook niet wenselijk zijn.

[2:02:58] Uiteindelijk moet de beste kandidaat het worden.

[2:03:01] Ja, we zien wel dat de hele animo door de hele politieke lage heen, en daar zijn de burgemeesters dus ook in, zie je gewoon dat er een scheef groei is.

[2:03:13] En aan onze schone taak, aan iedere schone taak denk ik, om vooral ook en ieder op te roepen om zich kandidaat te stellen, en het niveau maakt voor mij daar niet zo zeer in uit.

[2:03:25] Mevrouw Chacon.

[2:03:26] Dank voor de beantwoording.

[2:03:30] U geeft inderdaad terecht dat diversiteit en collisie ook een afspriching is van de samenleving.

[2:03:41] Het is lastig om die cijfers boven tafel te halen.

[2:03:47] Als er inderdaad klasjes gevolgd worden, hoeveel stroomt er dan uit?

[2:03:50] Hoe zorg je ervoor dat het cijfer man-vrouw verhouding omhoog gaat?

[2:03:54] Niet-westers, noem het maar op.

[2:03:56] We krijgen een brief van het najaar.

[2:03:58] Zou de minister daarin ook hier echt even op kunnen inzoomen?

[2:04:04] Volgens mij hebben wij die wens om te zorgen dat we die representatie verhogen en vergroten.

[2:04:09] U zegt ook dat er veel verantwoordelijkheid ligt bij mensen om zelf te resisteren.

[2:04:14] Daarnaast zit het natuurlijk in de procedure.

[2:04:16] Maar er zijn ook wel stappen die je zou kunnen zetten.

[2:04:19] En dan wel toch even terugkijken.

[2:04:21] Wat hebben we nou gedaan met elkaar?

[2:04:23] Hoe loopt het?

[2:04:24] Wat doen we nu?

[2:04:24] En wat zouden we in de toekomst meer kunnen doen om te zorgen dat we daar grotere stappen in nemen dan wat we nu doen?

[2:04:30] Want het loopt nog steeds, als het gaat om man-vrouw verhouding, laat staan migratie, mensen met een migratieachtergrond, loopt het gewoon echt heel erg achter.

[2:04:37] met de beperking.

[2:04:38] Dus ik vraag heel erg, kunt u in de brief die in het najaar komt daar ook specifiek op inzoomen en hopelijk ook met cijfers en acties, concrete acties?

[2:04:50] Daar waar we cijfers hebben wil ik best kijken of we die inderdaad in die brief kunnen verwerken.

[2:04:56] voor zover beschikbaar, als daar hele onderzoeken aan de grond zal liggen, dan moeten we even kijken hoe we daar handen en voeten aan gaan geven.

[2:05:04] Ja, ik herken uw zorg en wat zijn dan de concrete acties?

[2:05:08] Ja, de concrete acties, daar zijn we denk ik allemaal van.

[2:05:11] Ik kan geen voorkeursbeleid of iets van die aard natuurlijk uit gaan dragen, maar ik roep wel alle politieke partijen wel op om daar vooral ook aandacht voor te hebben.

[2:05:22] van hoe deelt u dat zelf ook in.

[2:05:25] Daar hebben de politieke partijen een rol in en de mensen natuurlijk zelf ook.

[2:05:30] Op dit moment is een derde van de burgemeesters vrouw.

[2:05:33] Nou, dat is niet direct enthousiast als je kijkt naar de verdeling in de samenleving.

[2:05:38] Dat mag best wat hoger.

[2:05:40] En we weten bijvoorbeeld wel dat 20 tot 25 procent van de deelnemers van het oriëntatieprogramma uiteindelijk ook doorstroomt om burgemeester te worden.

[2:05:48] Dan zie je toch dat die belemmering er is, en men solliciteert wel, maar je ziet ook dat het heel wisselvallig is hoeveel reacties bijvoorbeeld er op een burgemeestersvacature komen.

[2:05:59] Ja, en als dan er een onderverdeling moet zijn in die reacties om burgemeester te worden, ook nog om een bepaalde mate van diversiteit te creëren, ja, als je misschien maar 4, 5, 6 kandidaat hebt, of 27, dan is de spoeling soms gewoon heel erg dun voor.

[2:06:17] Uiteindelijk de raden die erover gaan om een kandidaat te kiezen.

[2:06:22] Dat is wel een zorg, maar ik heb uw opmerking gehoord en ik probeer erin terug te komen op de brief.

[2:06:31] Dat zou zomaar een toezegging kunnen zijn.

[2:06:32] Dat zou zomaar een toezegging kunnen zijn, ja.

[2:06:36] Met de restrictie waar mogelijk wat we weten, dat gaan we met u delen natuurlijk in de brief.

[2:06:43] Meneer Buijzen.

[2:06:45] Ja, dankjewel voorzitter.

[2:06:47] Ik hoor minister zeggen dat 30% van de burgemeester nu op dit moment vrouw is.

[2:06:54] Ik wist het kengetal niet, maar dat valt mij eerlijk gezegd reuze mee.

[2:07:00] En natuurlijk, ik ben het met mevrouw Chacor eens dat we naar een soort van representatie moeten van hoe de verhoudingen in de samenleving zitten, maar als ik dan kijk bijvoorbeeld naar topmensen in het bedrijfsleven, dan is er ook een soort streefgetal wat ook op 30% ligt.

[2:07:18] Dus van het aantal topbestuurders in het bedrijfsleven is een streve 30% vrouw.

[2:07:25] Nou, bij burgemeesters hebben we dat bereikt.

[2:07:27] Dus ik vraag hem dan af richting de minister van... Het is goed om het in beeld te hebben, maar we gaan toch niet naar een quotum.

[2:07:35] Toe scherper dan wat we nu hebben, in die zin.

[2:07:38] Ik zou daarin...

[2:07:39] ook naar andere instrumentarium kunnen kijken.

[2:07:41] Bijvoorbeeld, ik weet in Brabant is er onlangs de laatste jaren best wel veel vrouwelijke instroom gekomen vanuit burgemeesters.

[2:07:49] En daar is ook gewoon in samenspraak met raden die in die commissies zitten, vertrouwenscommissies, Commissaris van de Koning, is daar ook wel op gestuurd.

[2:08:00] Dus ik vraag me daar toch even af van, wat gaat de minister daarin doen?

[2:08:06] Ik moet iets nuanceren, het is niet 30% van de burgemeester, maar 30% van de kandidaten die de sollicitatieprocedure ingaat.

[2:08:14] Kijk, en dan nog, u refereert aan een streefgetal, het streven zou zijn om een afspiegeling te zijn van de samenleving.

[2:08:23] Maar dat kan je altijd uitspreken met elkaar.

[2:08:26] Of je daar daadwerkelijk toe komt, dat is natuurlijk wel een iets lastiger vraagstuk.

[2:08:33] Want uiteindelijk, ja, een gemeenteraad kiest zijn of haar burgemeester.

[2:08:38] En ja, daar volgen wij als kabinet gewoon de procedure in.

[2:08:46] Dus ja, dat is altijd afwachten wat daaruit komt.

[2:08:50] Maar het streven om natuurlijk een afspraakgeving te zijn, dat onderschrijven we.

[2:08:54] Gaat u verder.

[2:08:56] Nou, dan ben ik meteen bij uw vraag over wat is de invloed van raadsleden?

[2:09:01] Ik herken wel enigszins dat raadsleden worstelen met van waar gaan wij nu eigenlijk over.

[2:09:10] In de actieagenda heeft mijn voorganger daar ook benodigde acties op genoemd.

[2:09:16] Er komt ook nog een rapport van de Raad voor het openbaar bestuur van medebewindstaken, waar er daar ook op ingegaan wordt.

[2:09:24] Ik denk ook wel dat hier een taak ligt voor enerzijds de raadsleden zelf.

[2:09:29] Vergewis je wat zijn je mogelijkheden, dan kom je weer terug op die opleidings- en educatiemogelijkheden om daarop te investeren.

[2:09:36] Maar ook wil ik toch wel zeggen dat de bestuurders,

[2:09:40] ook zou kunnen zeggen tegen de raad, dit is wel het moment waarop u uw invloed kunt laten gelden.

[2:09:46] Dat is toch een wisselwerking.

[2:09:50] Dus ja, ik herken wat u zegt, maar dat verrijst de investering van zowel de raadsleden zelf in het opleidingstraject als ook denk ik van de bestuurders om hen daarop te wijzen en te begeleiden daar waar dat enigszins wegvalt.

[2:10:09] Dank u wel, voorzitter.

[2:10:13] Ja, het gaat over het tekenen bij het kruisje-fenomeen.

[2:10:16] Dus dat pracht ik zo in, omdat menig raadslid weleens het gevoel heeft van, ja, wat is mijn positie inderdaad?

[2:10:23] En ik vind op zich wel goed dat u aan de bewustwordingskant eigenlijk inzet van, ja, misschien moeten we aan de bewustwording, aan de opleidingskant raadsleden beter uitleggen wat hun positie eigenlijk is.

[2:10:36] Maar neemt niet weg dat end of the day die bewegingsruimte

[2:10:41] We hebben die wetgemeenschappelijke regelingen aangepast.

[2:10:44] Dat heeft al wat meer inspraak en wat meer positionering van die raadsleden opgeleverd, maar het blijft nog steeds krap.

[2:10:52] En dus ik zou eigenlijk een pleidooi willen houden en ik snap dat dat niet vandaag afgerond zal worden, maar mijn pleidooi is

[2:10:59] Dat we nadenken, ook in politiek in het algemeen, over hoe kunnen we nou, na die aanpassing van de wetgemeenschappelijke regeling destijds, op nieuwe manieren denken, zodat die raadsleden toch in die positie een sterkere motivatie kennen voor hun werk.

[2:11:12] Dat is waar ik voor zou willen pleiten.

[2:11:14] Dus het is meer dan alleen maar aan die bewustwordingskant, zou ik de minister willen vragen.

[2:11:22] Enerzijds vraagt u meer dan de bewustwordingskant, terwijl u anderzijds toch vraagt om meer aan de bewustwordingskant.

[2:11:28] Ja, die gemeenschappelijke regeling zijn aangepast.

[2:11:31] Dat is een stap in de richting die u inderdaad wenst.

[2:11:36] Of daar een verdere aanpassing voor nodig is, dat is niet meer mogelijk, want dat hebben we in de laatste ronde is dat inmiddels ingegaan en toch wel afgesloten.

[2:11:51] Ja, er blijft wel aandacht voor.

[2:11:54] In de ontwikkeling van het beleidskader, de Centraal Bestuur en diverse andere gremia vragen we daar nog steeds wel aandacht voor.

[2:12:01] En ik had hem net even te noemen, maar hij is wel een belangrijke speler in het bestuur.

[2:12:06] Er ligt denk ik ook hier een schone rol voor bijvoorbeeld Griffiers om het openbaar bestuur daarin te begeleiden.

[2:12:13] Het is dan weliswaar een lekenbestuur, maar juist die mensen hebben we ook ingesteld om daar hun rol in te pakken.

[2:12:22] Dan kom ik aan de laatste vraag van het blokje, voorzitter.

[2:12:28] GroenLinks, PvdA en BBB hadden een aanpassing van de omvang gemeenteraden.

[2:12:34] Moeten de kleine gemeenteraden ook meegenomen worden in de verkenning?

[2:12:39] Jazeker, het is niet zo dat het alleen over de grote raden gaat.

[2:12:45] dat bij die grote gemeenten is het wel zinvol om de gemeenteraden uit te breiden, want er zat de grootste scheefgroei, maar dat wil zeker niet zeggen dat we de kleine gemeenteraden in de verkenning niet meenemen.

[2:13:00] Voorzitter, dan kom ik bij het blokje bestuurbaarheid en uitvoerbaarheid.

[2:13:07] Terugdringen van bureaucratie, dat is sympathiek, daar kunnen we nooit op tegen zijn natuurlijk, toch?

[2:13:11] Dus u vraagt eigenlijk om een toezegging dat ik in gesprek met de collega's van Economische Zaken en Klimaat en Groen en Groei over de problematiek van Moerdijk en Borstelen.

[2:13:28] Nou, dat gesprek ga ik aan.

[2:13:31] Ik ga ze informeren over het signaal wat u geeft.

[2:13:34] Natuurlijk, bureaucratie terugdringen is een hardnekkig iets en we zeggen weleens als we een nieuwe regel verzinnen laten we dan kijken of we er twee kunnen schrappen.

[2:13:43] Dat is over het algemeen ook politiek heel sympathiek, maar dat blijkt toch heel weerbarstelijk.

[2:13:47] Natuurlijk gaan we het wel hebben over onder andere de Udo-toets die we daarbij hebben die behulpzaam kan zijn.

[2:13:54] Maar we moeten daar nog zeker hard aan werken en dat ben ik met u eens.

[2:14:02] Er waren verschillen tussen gemeenten als het gaat om voorzieningen in het sociaal domein voor mensen met een kleine beurs.

[2:14:10] U vroeg hoe kunnen we die verschillen verkleinen en welke stappen kunnen we hier zitten.

[2:14:16] Dat gaat over inkomensafhankelijke regelingen en dat ligt toch echt bij mijn collega van participatie en integratie en SZW.

[2:14:24] Maar er zit wel aandacht voor vanuit het diverse programma's, het nationaal programma armoede en schulden.

[2:14:30] waar SZW, VNG, DIVOZA en zijn daarbij betrokken om te kijken hoe dat in te verleggen is in het gemeentelijk armoedebeleid.

[2:14:44] Ja, lokaal maatwerk is mogelijk maar wel zeer beperkt.

[2:14:47] Dat heeft u zelf ook al onderkend, maar de staatssecretaris van SZW die zal over de voortgang hierover rapporteren.

[2:14:55] Het voorjaar van 2026 zal dat gaan worden.

[2:15:00] U heeft een interruptie van meneer Buijzen.

[2:15:12] Toezegging wordt gedaan om met de collega's binnen het kabinet over de situatie bij Moerdijk te spreken, waarvoor dank.

[2:15:21] Zou dat ook als toezegging in de lijst kunnen, omdat aan deze kant van de tafel daar wat verwarring over is?

[2:15:29] Nou voorzitter, ik vind dat een hele mooie, maar hoe loog ligt de drempel van het doen van toezeggingen, waar ongetwijfeld weer het een en ander aan vast zit.

[2:15:40] Ik hoop op het vertrouwen dat u mij erop vertrouwt dat ik dat gesprek gewoon aangaan met ze.

[2:15:46] U krijgt van meneer Buizen een toelichting op de drempel.

[2:15:49] Nou ik heb zeer veel vertrouwen in deze minister, laat ik dat even vooropstellen.

[2:15:52] Maar controle is beter, ga ik hopen.

[2:15:55] Vermoed ik.

[2:15:56] Voorzitter.

[2:15:57] Nou, maar kijk, ik zou er ook... Dit is een serieuze zaak voor deze inwoners.

[2:16:02] En bijzonder in Moerdijk, die ik daar gesproken heb.

[2:16:04] En dat zijn niet één inwoners, dat zijn er niet tien.

[2:16:06] Dat gaat echt over een compleet dorp wat hier een zorg heeft.

[2:16:10] Ja, mevrouw Chacor.

[2:16:11] Ja, het is gewoon zo.

[2:16:12] Dus dat is een serieuze zaak.

[2:16:14] Wat zij ervaren is toch een soort gebrek van empathie waar die ambities zich stapelen vanuit het Rijk.

[2:16:21] Alle goede bedoelingen, de spijt.

[2:16:24] En ik zou dat heel graag geadresseerd en ook teruggekoppeld zien via een brief wat daar nou aan bevonden is.

[2:16:33] En dat hoeft niet hoogdravend te zijn, maar ik vind gewoon richting die inwoners die het in dit geval betreft vind ik het echt een heel belangrijke zaak, want zij zitten er mee.

[2:16:43] Nou, ik herken uw zorg.

[2:16:45] Laten we dat gewoon op die manier doen.

[2:16:47] Dan geeft dat ook invulling aan het gewicht wat u hier op tafel ligt.

[2:16:57] Die uitvoeringstoetsen kwamen net heel kort even langs.

[2:17:02] Ik had daar nog een klein vraagje aan vastzitten.

[2:17:04] Tenminste, ik hoop echt dat ik dat zojuist gezegd heb over het Udo-register.

[2:17:09] Kan de minister daar nog even op ingaan?

[2:17:11] Dus komt het register er echt?

[2:17:14] Het leek mij zo nuttig namelijk.

[2:17:17] Minister.

[2:17:18] Ik kom zo op uw vraag terug.

[2:17:19] Die zit in het volgende hoofdstuk, maar hij is zeker niet uit het zicht.

[2:17:24] Voorzitter, ik zal vervolgen.

[2:17:27] Verschillen tussen gemeenten over voorzieningen, sociaal domein en met een kleine beurs.

[2:17:31] Nou, die had ik volgens mij net gehad.

[2:17:36] Dus die.

[2:17:37] Uitvoerbaarheid van beleid.

[2:17:40] Vrouweling, rijk, gemeente, rust, reinheid, regelmaat.

[2:17:43] Welke meetlat, middelen in balans zijn er?

[2:17:46] Hoe borgt de minister dat gemeenten bij nieuwe taken automatisch gecompenseerd worden zoals het hoort?

[2:17:50] Vraag vanuit het CDA.

[2:17:52] Nou ja, daar zit onder andere die UDO-toets, die zit daarin.

[2:17:56] Die is dan ook verplicht.

[2:17:59] Dus de uitkomst daarvan, die moet ook dan boven water komen.

[2:18:04] En die is overigens openbaar.

[2:18:07] Dus die zit dan ook navolgbaar in het traject om te komen tot een besluit.

[2:18:13] En dat is verwoord in de memorie van toelichting.

[2:18:22] Het kabinet heeft in 2024-2025 ook met de mederoverheden in het overhedenoverleg daarover gesproken.

[2:18:30] En er moet continu aandacht voor zijn.

[2:18:33] En daar is een interbestuurlijke samenwerkingsagenda over opgesteld.

[2:18:38] Voor het meest complexe vraagstuk om te kijken hoe we dan komen tot een werkbare uitvoering.

[2:18:45] En mijn AMS-voorganger heeft een voortgangsbrief over de actieagenda Sterk Besturen naar de Kamer gestuurd.

[2:18:51] En daarover gaan wij in een nog nader commissie-duat overigens ook met elkaar in debat, zo is mij verteld.

[2:19:01] De heer Koops vroeg naar een afwegingskader.

[2:19:07] We hebben diverse afwegingskades, dus ik probeer ze allemaal maar even af te werken voor u. Als het gaat over afwegingskade regio, dan komt hij in de tweede helft van 2026.

[2:19:21] Als het gaat over het beleidskader decentraal gedeconcentreerd bestuur, dan komt hij in het voorjaar van 2026.

[2:19:30] En ter uw informatie, deze zijn beide toegezegd in de brief van 27 juni.

[2:19:36] En dat is de brief voortgang agenda goed bestuur waar dat in stond.

[2:19:41] Dus dat is dat.

[2:19:44] Kunt u aangeven, en dat is een mooie.

[2:19:46] Kunt u aangeven in hoeveel gevallen de UDO heeft geleid tot het bijstellen van een wetsvoorstel?

[2:19:50] En u vroeg ook even naar een register.

[2:19:52] Er is geen register, maar de UDO's zijn dus wel openbaar.

[2:19:56] Die zijn dus A verplicht en B dus navolgbaar.

[2:20:01] En we hebben gezegd van nou twee jaar na inwerking training dan volgt er een evaluatie.

[2:20:07] Nou ik heb uw vraag gehoord.

[2:20:11] 28 zal die evaluatie uiteindelijk komen en dan wordt er momenteel daarvoor een nulmeting ontwikkeld en dan kan je ook wat zeggen over de cijfers wat daar uiteindelijk uit is gekomen.

[2:20:24] Want anders weet je de begin situatie niet en dan moeten we ook kijken wat dan de effecten zijn op het moment dat er UDA heeft plaatsgevonden en of er dan ook werkelijk een bijstelling heeft plaatsgevonden van beleid.

[2:20:39] Momenteel, wel aardig ligt voor u om te weten, er zijn een zestigtal UDO's momenteel in ontwikkeling, maar die zitten in verschillende fases, ambtelijke voorbereiding, consultatie, openbare kamer en afgrond.

[2:20:52] Dat is wel wat ik daarover inmiddels even kan zeggen.

[2:20:58] Dan waren er een aantal vragen over de rechtspositie van ambtsdragers.

[2:21:02] Nou ja, daar ben ik onder andere zelf in andere vormen uitgebreid bij betrokken geweest.

[2:21:09] De stand van zakenwijziging, verlof en vervangingsregeling voor politieke ambtsdragers, die wordt in de loop van 2025, en dat resteert nog maar een klein deel, maar in konsel.

[2:21:19] gelegd, het wetsvoorstel.

[2:21:22] Daar zit uitbreiding van regels van verlofduur voor dagelijks bestuurders, volksvertegenwoordigers, flexibiliseren en regels uitbreiding voor de verlofvormen van dagelijks bestuurders in, onder andere.

[2:21:33] Dus dat volgt ter consultatie in 2025 nog.

[2:21:41] U vroeg ook naar de verlof- en vervangingsregeling voor volksvertegenwoordigers.

[2:21:46] Waarom wordt die niet uitgebreid?

[2:21:52] We gaan de duur flexibiliseren, maar niet uitbreiden.

[2:21:56] Ik snap de wens op zich wel.

[2:22:01] Maar ja, er zit ook wel een beetje een principiële kant aan.

[2:22:05] Het zijn van volksvertegenwoordiger heeft toch ook wel een persoonlijk karakter met een kiezersmandaat.

[2:22:11] En de grondwet die zegt dan van ja vervanging is mogelijk als de taken niet kunnen worden uitgevoerd vanwege eigen ziekte, zwangerschap of bevalling.

[2:22:22] Ga je dan een hellend vlak op van veel vervangingen en wijzigingen in de samenstellingen.

[2:22:28] De laatste grondwetsartikel hierover stamt uit 2006, dat is nog in grondwettermen redelijk nieuw.

[2:22:38] En daar is wel uitvoerig al gesproken over andere verlofvormen, maar de grondwetgever heeft er bewust voor gekozen om deze regeling op deze manier in te richten.

[2:22:47] En als het gaat over het verlichten van werkdruk, ja, dan moet ik toch even kijken naar andere mogelijkheden om die werkdruk te verlichten, maar de verlofregeling

[2:22:56] uitbreiden qua verlofvormen, dat is niet de koers waar ik op inzet.

[2:23:03] Dan een vergoeding voor commissieleden.

[2:23:08] Nou, u spreekt met een ex-commissielid.

[2:23:10] Ik herken mij daar zeer in.

[2:23:14] Een zeer lage vergoeding voor zeer veel uren die alle betrokken commissieleden op diverse niveaus toch in hun politieke werk stoppen.

[2:23:23] En kunnen we dan toezeggen dat we dan ook in het onderzoek de vergoeding van commissieleden meenemen?

[2:23:28] Ja, zeker.

[2:23:30] We moeten dan ook even kijken, sluit dat überhaupt, dat hele commissiestelsel, omgaan bij de huidige praktijk?

[2:23:37] En hoe wordt dat dan ervaren?

[2:23:39] Ik neem daar in mijn persoonlijke ervaring natuurlijk ook mee in dat onderzoek.

[2:23:49] Wat verklaart het verschil tussen raadsvergoeding en statenvergoeding?

[2:23:54] Dat is inderdaad een goede vraag.

[2:23:56] De statenvergoeding is momenteel gelijkgesteld aan raadsvergoeding van 100.000 tot 150.000 inwoners.

[2:24:08] Wel is het zo dat we momenteel in een evaluatieronde zitten, eigenlijk heel breed, het ARPA.

[2:24:15] Dat is een adviescollege en die komt met een advies over eigenlijk alle politieke bestuurslagen, zowel aan de bestuurszijde als aan de publieke zijde, over wat is nu de impact van het werk en de waardering die eraan vastzit.

[2:24:28] Ter info, dat is dus voor raadsleden, statenleden, maar ook burgemeesters, wethouders, commissaris van de Koning, maar ook waterschapsbestuurders en waterschapsleden van de Verenigde Verhalingen zijn erin niet vergeten.

[2:24:42] Mevrouw Baienas.

[2:24:43] Ja, één korte verduidelijkingsvraag, voorzitter.

[2:24:46] Gaat het dan ook over alle grote gemeenten?

[2:24:50] Dus zeg maar, of is het vanaf een bepaald NOS-aantal?

[2:24:55] Voorzitter, de vergoedingen worden echt over de volle breedte meegenomen.

[2:25:01] Dus zowel kleine gemeenten als grote gemeenten zijn erin meegenomen.

[2:25:05] En hoe weet ik dat?

[2:25:06] Ik zat zelf in die vergatering.

[2:25:08] Ik was erbij.

[2:25:09] En daar is ook ruim aandacht gevraagd voor de kleinere gemeenten en de Verenigde Vergadering van Paterschap.

[2:25:17] Voorzitter, nog één.

[2:25:19] Mevrouw, wil je nog zijn vervolg?

[2:25:20] Ja, omdat in de brief inderdaad van 18 juni stond er echt best wel duidelijk, daarom dat ik er ook zo specifiek naar heb gevraagd, op pagina 11, onder B, daar staat verkenning, voorbereiding, aanpassing, stoffen, grootste gemeenteraad.

[2:25:34] Dus vandaar dat ik daar op aansloeg.

[2:25:38] Ik denk dat u duidt, voorzitter.

[2:25:40] Ik denk dat geduid wordt op het aanpassen van de gemeenteraadsgrootte tot grote gemeenten van 200.000.

[2:25:47] Maar dat is wat anders dan waar ik op duid.

[2:25:50] Ik duid echt op de individuele verhoeding van de volksvertegenwoordigers in brede zin.

[2:25:57] Duidelijk, voorzitter.

[2:25:58] Dat antwoord was ik inderdaad naar bezoek.

[2:25:59] Dank.

[2:26:00] Dat is positief.

[2:26:01] Gaat u verder, minister.

[2:26:02] Dank u wel, voorzitter.

[2:26:05] De combinatie uitkering en raadsnichtmaatschap, daar is een breed aandacht voor gevraagd.

[2:26:09] En ik herken ook een beetje de worsteling die zich hier voor mij voltrok.

[2:26:15] Natuurlijk, uitkeringsgerechten moeten eigenlijk ook mee kunnen doen in de politiek.

[2:26:20] Daar zijn ook vragen over gesteld.

[2:26:21] Die ga ik ook zo spoedig mogelijk proberen te beantwoorden.

[2:26:25] Het is primair natuurlijk een regeling onder andere SZW, maar er zitten ook belastingtechnische zaken.

[2:26:32] Er zit daar een heel brede vraag die u heeft gesteld.

[2:26:35] De stelregel is dat voor uitkeringsgerechtigde raadsleden dezelfde kortingsregels gelden als voor uitkeringsgerechtigde werknemers met neveninkomsten.

[2:26:46] hoe het nu werkt.

[2:26:48] En die regels ga ik wel, want het was eigenlijk opgedeeld in enerzijds waar word je te laat mee geconfronteerd.

[2:26:55] Dus er ligt ook wel een vraag in de voorlichting aan de voorzijde.

[2:26:58] Wat zijn nu de geldende regels en wat betekent het nu eigenlijk als je instapt?

[2:27:03] Nou die zorg die herken ik en ik ga de geldende regels nogmaals onder de aandacht brengen.

[2:27:09] Welke politieke functie je ook op instapt, wat voor effect heeft dat over een samenloop met een uitkering?

[2:27:21] Dank ook dat de minister inderdaad onze vragen snel wil beantwoorden.

[2:27:25] Dat is heel fijn.

[2:27:27] Ik vind het heel fijn om te horen dat u wil gaan kijken wat er mogelijk is.

[2:27:33] Ik denk dat het heel goed is dat raadsleden kunnen vertrouwen op een veilige regeling zonder zich zorgen te maken over fraude.

[2:27:41] Of dat ze hun uitkering verliezen na of tijdens het ambt.

[2:27:46] Dat zie je terugkomen in het onderzoek van de Vereniging voor Raadsleden.

[2:27:53] Kan de minister aangeven of hij bereid is om in gesprek te gaan met de Vereniging voor Raadsleden?

[2:27:59] wat daar uitkomt en welke knoppen we aan moeten draaien om te zorgen dat we deze drempel in ieder geval simpeler maken.

[2:28:08] En kan de minister ook een brief sturen vanuit de uitkomst met het gesprek en als hij op een rij zit van welke concrete stappen gaan we nou zetten met elkaar om te zorgen

[2:28:18] dat we dit ook echt fixen, zeg maar, vind ik.

[2:28:22] Ik vind het wel belangrijk dat we dit met elkaar oplossen en ook zorgen dat deze drempel die er steeds is en dat raadsleden echt die een uitkering hebben soms echt twijfelen om soms het ambt ook gewoon laten gaan omdat ze gewoon bang zijn voor onzekerheid tijdens of na het ambt en dan gaat het vaak om financiële alwegingen.

[2:28:43] Ja, voorzitter, natuurlijk wil ik in gesprek met de vereniging van raadsleden, lijkt mij heel zinvol, maar toch de verwachtingen een beetje temperen.

[2:28:56] De regels zoals ze nu staan, die staan en op het moment dat we aan knoppen gaan draaien,

[2:29:01] dan willen andere mensen die een bepaalde taak in het publieke domein op zich nemen misschien ook wel bepaalde voordelen daarvan hebben.

[2:29:10] Dat maakt het wel een beetje lastig, maar ik ga zeker met de vereniging van raadsleden in gesprek om te kijken wat de mogelijkheden zijn.

[2:29:17] En als er echt iets uitkomt wat we kunnen doen, dan wil ik daar natuurlijk naar kijken.

[2:29:23] Maar wat ik al zeg, de verwachtingen wel een beetje temperend.

[2:29:26] Ontegenzeggelijk moet de voorlichting aan de voorzijde natuurlijk op orde zijn.

[2:29:33] Daar ben ik net op ingegaan dat ik daar ook aandacht voor ga vragen.

[2:29:37] Ook het UWV heeft er overigens een voorlichtende taak in.

[2:29:41] Je wil natuurlijk, want dat herken ik helemaal, voorkomen dat iemand met veel enthousiasme instapt en achteraf geconfronteerd wordt met negatieve effecten.

[2:29:50] Dat is al een antwoord op uw vraag.

[2:29:55] Voordat hij gesteld is.

[2:29:57] Ik wil er even op reageren.

[2:29:58] Ik denk dat het belangrijk is dat de uitvoeringsorganisaties ook meegenomen worden in het gesprek.

[2:30:03] Die hebben inderdaad ook een belangrijke taak om ook te zorgen voor die informatie.

[2:30:07] Alleen ik werd wel getriggerd even op de minister die zegt van ja, we moeten natuurlijk ook wel de verwachtingen temperen, want het kan ook een soort stimulans zijn, zeg maar.

[2:30:19] Ik weet niet wat de minister daarmee bedoelde, maar ik beproefde een beetje een soort zorg van ja, als we aan knoppen gaan draaien, wat betekent dat dan, wat voor effect het heeft.

[2:30:27] Terwijl wat ik vraag aan de minister is, zorg er dan voor dat we met die uitvoeringsorganisaties, met de vereniging, met al die onderzoek, maar ook de slachtoffers hiervan, raadsleden die echt noodgedwongen hebben moeten stoppen of niet eens het ambt durft aan te gaan, om te zorgen dat we het makkelijker voor ze maken.

[2:30:43] En ik vraag gewoon, zorg er dan voor dat we dat organiseren met elkaar.

[2:30:47] En als Kamer is denk ik ook belangrijk dat we ook weten welke acties en welke stappen er genomen worden, want wij worden er ook op.

[2:30:52] Wij krijgen natuurlijk al die signalen en we gaan gesprek met mensen, dus we willen dat gewoon heel helder hebben.

[2:31:01] Zij weten heel goed wat ze verwachten en wat ze nodig hebben, zonder dat we aannames doen over... Zetten we nou de deur open voor allerlei andere groepen?

[2:31:11] Daar hebben we het helemaal niet over.

[2:31:12] We hebben het over die duidelijkheid en juist het makkelijker maken voor mensen en duidelijker.

[2:31:22] Nou ja, wij betrekken ook de diverse uitvoeringsorganisaties en natuurlijk er is een verschil tussen duidelijker maken en makkelijker maken.

[2:31:30] De regels zoals we die op dit moment hebben, die zijn gewoon nu eenmaal geldend.

[2:31:35] Maar ik ben het wel met u eens dat het duidelijk moet zijn aan de voorkant wat dan die regels zijn en wat de effecten zijn op het moment dat je inderdaad een uitkeringsgerechter bent en je wil instappen in een functie in het politieke bestel.

[2:31:48] Dus daarvan heb ik gezegd dat gesprek gaan we ook aan.

[2:31:52] We betrekken ook de uitvoeringsorganisaties erbij.

[2:31:54] En wat ik bedoelde eigenlijk met van de knoppen waar we dan aan kunnen draaien.

[2:31:58] Ik kan me zo indenken dat er een aantal suggesties gaan komen uit het gesprek met de Vereniging van Raadsleden.

[2:32:04] En wat ik bedoelde met het temperen van de verwachtingen is dat het is heel makkelijk om suggesties te doen, maar ze ten uitvoer te brengen, dat is dan nog wel even een tweede.

[2:32:13] En dat bedoelde ik met het temperen van de verwachtingen dat niet automatisch de conclusie moet zijn dat alles wat voorgesteld wordt ook zomaar even geregeld is.

[2:32:24] U heeft een vervolgvraag?

[2:32:29] Heeft u een vervolgvraag?

[2:32:31] Ik dacht dat ik dat al wel gevraagd had, voorzitter, dat we hier ook een terugkoppeling van krijgen, een brief van wanneer dat dan is.

[2:32:39] Goeie vervolgvraag.

[2:32:40] Minister.

[2:32:43] Die zit in nu, die terugkoppeling die kunnen we doen in de beantwoording van uw Tweede Kamervraag is mijn intentie in ieder geval.

[2:32:52] Dus komt eraan.

[2:32:54] Gaat u verder.

[2:32:55] Voorzitter, dank u wel.

[2:32:57] Even kijken, dan moet ik wel even mijn administratie netjes op orde hebben, zodat ik niemand vergeet.

[2:33:04] Een vraag van het CDA, het combineren van de campagne Tweede Kamer en gemeenteraadscampagne.

[2:33:11] Ja, dat is communicatief iets wat onwenselijk.

[2:33:14] Dan maak je twee dingen belangrijk in één campagne en dan zijn ineens twee dingen niet meer zo belangrijk.

[2:33:20] Maar wel blijven we ten volle inzetten op het belang van de Tweede Kamerverkiezingen die eraan komen eind oktober.

[2:33:29] En ook die van een publiekscampagne voor de gemeenteraadsverkiezingen.

[2:33:35] Kijk, beide campagnes zijn gewoon even belangrijk.

[2:33:39] Voor de uitstraling en voor de opkomst, want dat herken ik wel wat er gezegd is.

[2:33:45] Dus die willen we ook graag individueel de aandacht geven die ze verdienen.

[2:33:51] En er bleef over de vraag vernietiging kwijtscheldingsverordening Utrecht over de kwijtscheldingsnormen.

[2:33:59] Daar is vorig jaar een motie aangenomen om de mogelijkheden kwijtschelding gemeente gelijk te stellen aan de vermogensnormen participatiewet.

[2:34:07] Daar loopt momenteel een onderzoek naar wat daarin de mogelijkheden zijn en de verwachting is dat dit onderzoek aan het einde van dit jaar wordt opgeleverd.

[2:34:17] En daar zal ik dan de Kamer over informeren.

[2:34:22] En voorzitter, dan ben ik volgens mij door alle vragen heen.

[2:34:30] Ik heb het misschien gemist, maar vraag, commissieleden, heeft u dat beantwoord, die vraag over commissieleden?

[2:34:40] Als dat ging over het meenemen van de commissieleden in de evaluatie, dan heb ik dat inderdaad beantwoord, ja.

[2:34:48] Dank aan de minister voor de beantwoordingen in de eerste termijn.

[2:34:51] Ik ga naar de tweede termijn.

[2:34:52] U heeft één minuut veertig.

[2:34:54] Meneer Buizen.

[2:34:56] Ja, dank.

[2:34:57] En richting de minister wil ik in ieder geval aangeven dat hij het heel goed gedaan heeft, zo voor de eerste keer.

[2:35:02] Dus lof daarvoor.

[2:35:03] En dank voor de beantwoording die, wat mij betreft, gewoon goed zijn geweest.

[2:35:09] Dus dat is het even voor dit moment, voorzitter.

[2:35:11] Dank je wel.

[2:35:13] Dank u wel.

[2:35:13] Mevrouw Wijnas.

[2:35:14] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[2:35:15] Ik zou graag een twee minuten debat willen aanvragen.

[2:35:19] Dank aan de minister voor de beantwoording.

[2:35:23] En voor nu geen verder bijdrage meer.

[2:35:27] Dank u wel.

[2:35:28] Dank u wel, mevrouw Chacon.

[2:35:30] Dank voorzitter en dank ook voor de heldere beantwoording en goed ook dat u even stil stond inderdaad ook bij het verschrikkelijke gebeurtenis richting burgemeester Buhme.

[2:35:40] Dat moeten we natuurlijk ook nooit normaliseren, dat is niet normaal.

[2:35:45] Ik ben heel blij met een bepaalde toezegging inderdaad, ook bijvoorbeeld de uitbreiding van de omvang van gemeenteraden zien we dus terug, maar ook de commissieleden.

[2:35:55] Ik kijk natuurlijk heel erg uit naar de beantwoording van onze schriftelijke vragen met betrekking tot

[2:35:59] raadsleden met een uitkering en ook wat we net hebben besproken dat dat ook weer terugkomt.

[2:36:07] Ja en ik had nog wel een punt met betrekking tot de verlofregeling en de flexibilisering voor volksvertegenwoordiger want ik vind die knip inderdaad

[2:36:15] wel kiezen voor bestuurders, niet voor volksvertegenwoordigers.

[2:36:18] Ik heb het eerder ook met uw voorganger over gehad en u gaf van dit is niet de koers van deze minister.

[2:36:23] Ik vind het een gemiste kans, ook omdat veel, dat we daar ook veel vragen over krijgen en ook signalen vanuit de raadsleden, statenleden, in ieder geval volksvertegenwoordigers.

[2:36:34] Maar het is altijd goed ook om als Kamer inderdaad ook aan de slag te gaan, bijvoorbeeld met initiatiefwetgeving, om te kijken of je, het is natuurlijk een lange traject om het aan te pakken.

[2:36:43] Ik ben in ieder geval strijdbaar om daar verder mee te gaan.

[2:36:47] Dank voor de beantwoording.

[2:36:49] Dank u wel.

[2:36:50] Meneer Koops.

[2:36:53] Voor mijn idee, laat ik het zo zeggen.

[2:36:55] Mijn zorg ga ik nu formuleren in de vorm van een oproep.

[2:36:58] Hij is heel simpel.

[2:36:59] Die gemeenteraadsverkiezingen die komen er nu aan en die zijn ongelooflijk belangrijk.

[2:37:05] En ik volg de minister helemaal als hij zegt van ja, twee belangrijke dingen moet je in vorm van een reclamecampagne of zo niet samen gaan voegen, want ze zijn

[2:37:13] Maar doordat die gemeenteraadsverkiezingen al zo snel zijn, in maart, zit er ook een vorm van urgentie achter een aantal hele concrete maatregelen die de minister hier al heeft aangekondigd.

[2:37:24] En de oproep is dan ook, zeg maar, hoop ik echt dat u zoveel mogelijk voor elkaar krijgt wat meegenomen kan worden, wat mensen ertoe aanspoort om mee te doen, echt actief van binnenuit mee te doen aan die volgende verkiezingen.

[2:37:39] en van dat moment hun invulling te geven aan aanraadlidmaatschap.

[2:37:43] En tot slot dank ik de minister heel erg voor zijn inspanningen hier.

[2:37:46] En het is een troostrijke en goede gedachte dat de minister zoveel ervaring heeft in de lokale bestuur en dat hij die gewoon volop inzet en daar ook niet omheen draait.

[2:37:53] Dat is gewoon fijn.

[2:37:54] Dank u dus.

[2:37:56] Dank u wel.

[2:37:56] Daarmee komen we aan het einde van de tweede termijn van de kant van de commissie.

[2:37:59] En ik geef het woord aan de minister.

[2:38:01] En ik vermoed dat u niet heel veel scorsingstijd nodig heeft.

[2:38:06] Kijk uit.

[2:38:07] Nee voorzitter, er zijn geen aanvullende vragen gesteld.

[2:38:10] Ik wil iedereen bedanken voor hun betrokkenheid, want dat is mij wel helemaal duidelijk.

[2:38:14] Ik ben ook blij dat mijn betrokkenheid bij het lokale bestuur bij u overgekomen is.

[2:38:19] De complimenten neem ik graag in ontvangst.

[2:38:23] Ja, ik blijf mij inzetten om iedereen op te roepen om vooral naar die verkiezingen te gaan.

[2:38:28] Het is een belangrijk onderdeel van de democratie.

[2:38:30] die wij hier hebben en we weten allemaal dat die wereldwijd niet altijd even zo groot is als in Nederland.

[2:38:36] Dus dank u wel.

[2:38:39] Dank u wel.

[2:38:40] Daarmee komen we aan het einde van de tweede termijn en nog niet aan het einde van de vergadering.

[2:38:44] Ik heb een aantal toezeggingen.

[2:38:48] Let u goed op.

[2:38:50] De minister zegt toe in een brief over de versterking van het lokaal bestuur die in het najaar volgt, waar mogelijk nader in te gaan op de diversiteit binnen het lokaal bestuur en hoe die te vergroten.

[2:38:59] Dat is een toezegging aan mevrouw Chacor.

[2:39:03] De minister zegt toe met EZ en KGG in gesprek te gaan over de problematiek in Moerdijk en de Kamer hierover zo spoedig mogelijk te informeren.

[2:39:11] En dat is aan de heer Buizen.

[2:39:14] En dan denk ik dat ik alle toezeggingen heb.

[2:39:16] En uiteraard hebben we genoteerd dat mevrouw Weijenas een twee minuten debat aanvraagt.

[2:39:21] En daarmee komen we aan het einde.

[2:39:23] van dit commissiedebat.

[2:39:25] Ik dank u allemaal voor uw aanwezigheid.

[2:39:26] Ik dank u uiteraard, minister, voor deze eerste keer.

[2:39:29] Toch wel eventjes een stap weer.

[2:39:31] Het ging u goed af, naar mijn idee.

[2:39:33] Dat mag de voorzitter misschien ook wel zeggen.

[2:39:35] En ik kom tot het einde van de vergadering.

[2:39:38] Ik sluit hem en ik wens u wel thuis.

[2:39:40] Dank u wel.