Technische briefing over het CPB rapport inzake stijgende energieprijzen en bijkomende effecten (hybride)

[0:00:00] Vergadering van de vaste kamercommissie van financiën.

[0:00:04] We hebben een technische briefing aanwezig zijn, twee medewerkers van het centraal planbureau dico, mevrouw vlekken die een toelichting geven op

[0:00:13] een stresstest die zij hebben uitgevoerd als het gaat om de nederlanders gestegen energieprijzen

[0:00:23] ervaren en mogelijk ook niet meer kunnen betalen als de omstandigheden nog somberder worden. Er zijn een aantal leden van de kamer fysiek aanwezig van wijnbergen namens d zesenzestig onzichtbare groep omtzigt in nijboer namens de pvda, de heer van baalen namens denk

[0:00:42] digitaal zie ik mevrouw van dijk namens het cda die it it zynga namens de vvd.

[0:00:48] Ik ben zelf tom van alleen van groenlinks. En nu ook voorzitter van deze bijeenkomst.

[0:00:54] We beginnen allereerst met een introductie. Er staat een popel klaar en ik wilde je die goede gelegenheid geven om een toelichting te geven op het werk van het planbureau en daarna is er gelegenheid tot het stellen van vragen

[0:01:07] als u dit microfoon aanzet. Bent u ook digitaal in beeld. En als u uitzetten als anderen spreken dan gaat de camera naar de persoon die spreekt dus zo simpel werkt. Het. Gaat u gang.

[0:01:19] Dan zal ik hem nu aan dankuwel. Voorzitter, dank u voor de gelegenheid om deze briefing te doen. Ik doe dat samen met de het vlekken. Een van de auteurs van van de studie.

[0:01:29] Ik zal proberen kort de stresstest toe te lichten om misschien vooral te vertellen wat we gedaan hebben en we niet gedaan hebben en wat je er wel en niet aan kan afleiden om vragen te beantwoorden.

[0:01:43] Wat is het? We hebben een stresstest uitgevoerd naar de kosten van levensonderhoud die stijgen naar aanleiding van de inflatie die we nu ervaren hebben twee scenario's doorgerekend waarin we de mogelijke gevolgen van blijvend hogere prijzen laten zien voor de betaalbaarheid van vaste en noodzakelijke lasten

[0:02:06] en die zetten we dan af. Die die gestegen lasten tegen het inkomen grenzen hebben.

[0:02:13] Wat verstaan we onder vaste en noodzakelijke lasten? Daarvoor sluiten we aan bij de definitie die het sociaal cultureel planbureau heeft geformuleerd die uitgaat van basisbehoeften. Dat is eigenlijk de de definitie die ten grondslag ligt aan de armoede grens alleen is een belangrijk verschil dat het sociaal cultureel planbureau daarbij

[0:02:37] referentiebedragen hanteert vaste bedragen voor wat ze denken dat een huishouden ongeveer nodig heeft om in de basisbehoeften te kunnen voorzien. Wij gaan niet uit van die referentiebedragen voor een aantal belangrijke categorieën, maar juist van de daadwerkelijke lasten die huishoudens hebben hebben we op microniveau gegevens over denk aan de huur. Maar denk ook bijvoorbeeld aan de energiekosten die mensen hebben doordat we uitgaan van die daadwerkelijke lasten en niets van de referentiebedragen kunnen iets zeggen over de mate waarin de gestegen prijzen ook daadwerkelijk aankomen bij mensen want het kan zijn dat mensen nu eenmaal een hogere huur of hogere energielasten hebben dan dat referentie budget dan worden ze geconfronteerd met financiële kwetsbaarheid, ondanks het feit dat ze misschien boven die formele armoedegrens zitten

[0:03:30] vaste lasten huur hypotheek energie noodzakelijke lasten gaat echt over de boodschappen persoonlijke verzorging. Daar zit geen luxe in zeg ik maar even als samenvatting van het scp de is gedefinieerd heeft.

[0:03:44] Wat kan je ermee? Het is met nadruk geen raming van wat er gaat gebeuren. Het is een wat als benadering. We hebben twee scenario's doorgerekend. Ik zal zometeen wat meer zeggen over de karakter van de scenario's.

[0:03:57] Dit is een inschatting geven voor hoe de lastige mensen zich kunnen ontwikkelen bij een gegeven ontwikkeling van prijzen van energie en voedsel.

[0:04:08] Hoeveel huishoudens hebben dan hogere vaste en noodzakelijke lasten dan een inkomen. En hoeveel komen ze tekort

[0:04:15] en vervolgens kunnen we ook nog iets zeggen over in hoeverre mensen dan vanuit een spaargeld een tijdlang die hogere lasten kunnen dragen. Dat noemen we de intake termijn. Dan kijken we puur naar het het beschikbare vermogen dat mensen hebben. Je moet denken aan spaargeld aan aandelen bezit geen huis vermogen geen pensioenvermogen juist het idee dat is niet iets wat je snel te gelder kunt maken. Daar heb je niets aan als je in financiële problemen komt.

[0:04:41] We maken de aanname dat er geen gedrags aanpassing plaatsvinden. Dat kan natuurlijk veel mensen kunnen misschien wat besparen op hun vaste lasten door minder energie te verbruiken. Ze kunnen misschien ook iets hun inkomen door bijvoorbeeld meer uren te gaan werken.

[0:04:55] Laat me deze stresstest zien welke mensen moeten hun gedrag aanpassen omdat ze anders niet uitkomen. En als ze niet uitkomen. Hoe komen ze dan tekort moeten ze dan interen? Of komen ze misschien

[0:05:05] in het ergste geval in schulden terecht

[0:05:09] was belangrijk om te realiseren dat dat we dus niet rekening houden met aanpassingen hier.

[0:05:14] Wat kun je er niet mee. Ik zei dat is geen raming en dat komt omdat we eigenlijk twee dingen niet goed kunnen zeggen. De een is de waarschijnlijkheid van de scenario's en de andere en die is ook erg belangrijk is het moment dat huishoudens te maken krijgen met hogere prijs en dat gaat vooral op voor de energielasten. De voedselprijzen zijn op dit moment in de supermarkt hoger. De brandstof is aan de pomp op dit moment duurder. Maar de energielasten zijn nog niet voor iedereen gestegen omdat mensen ook vaak een vaste energiecontract hebben. We hebben geen goede informatie over wanneer die energie lastig voor mensen stijgen. We weten dat als de prijzen langdurig hoog blijven dat uiteindelijk iedereen ermee te maken zal hebben. Maar wanneer er precies gebeurt en voor welk deel van de huishoudens dat nu al het geval is. We hebben er geen informatie over wat we daarom in deze stresstest aannemen is dat dat we kijken naar een punt in de tijd en we hebben dat technisch gedefinieerd op eind tweeduizend, drieëntwintig, waarop we ervan uitgaan dat iedereen, hoewel ongeveer een nieuw energiecontract zal hebben en ermee te maken zal hebben. Dus de stresstest probeert iets te zeggen over wat als er blijvend hogere prijzen zijn. Hoeveel mensen komen in de problemen als een energiecontract is aangepast.

[0:06:19] Natuurlijk. De disclaimer die altijd bij dit soort om de onderzoeken geld. Het is niet exact. We hebben op een aantal belangrijke categorieën bijvoorbeeld energieverbruik en ook woonlasten van mensen hebben we precieze gegevens op huisarts niveau op andere uitgavencategorieën moeten we bij schattingen maken en die in onze publicatie gaan we uiteraard in de onzekerheden zitten. Maar er zitten altijd aannames in dit type studies. Niettemin denken we dat je er best wat uit mag concluderen

[0:06:50] dan die twee scenario's ruwweg sluiten ze aan bij economische scenario's die het cpb eerder dit jaar heeft publiceert de wat we hier noemen. Het basisscenario is eigenlijk het scenario van het centraal economisch plan of de raming van centraal economisch plan waarin we zeggen de oorlog heeft tot fors hogere prijzen geleid, maar nog niet extreem.

[0:07:16] Dat gaat onder andere uit van een verdrievoudiging van gasprijzen ten opzichte van niveau van begin tweeduizend, eenentwintig en dat is het niveau eigenlijk voorafgaand aan de prijsstijging zou je kunnen zeggen een prijsstijging van voedsel in van tien procent. Daarnaast hebben we een donkere scenario. Dat correspondeert ongeveer met het scenario dat er ook nog naast heb hebben gepubliceerd waarin we zeggen hoe ziet nou mogelijk een echt een veel zwaarder economisch effect van van een van de oorlog eruit.

[0:07:44] Daar heb je nog veel hogere energieprijzen en ook hogere prijzen voor voor voeding en brandstof.

[0:07:54] Nogmaals, ik kan niks zeggen over de waarschijnlijkheid van die scenario's. Dat is uiteindelijk afhankelijk van het verloop van de oorlog van de mondiale energiemarkten. Wij hebben ook geen glazen bol

[0:08:05] wat je wel kunt zeggen is hoe verhouden die scenario's tot de huidige prijzen op dit moment als je kijkt naar afgelopen maand mei dan zie je dat de prijzen ongeveer tussen die twee scenario's inzitten

[0:08:14] voor voor voor gas city of ertussenin voor voedsel terecht een stukje lager brandstof zit juist wat hoger. Maar door de oogharen heen kun je zeggen we zitten een beetje tussen twee scenario's in op dit moment.

[0:08:31] Nou liever niet eigenlijk want er zijn best veel kamerleden bewaren.

[0:08:38] De resultaten hoeveel huishoudens komen dus in de problemen in die twee scenario's. Als we een hogere noodzakelijke en vaste lasten afzetten tegen hun inkomen. Om te beginnen. Vijfhonderd duizend huishoudens hadden al voor de prijsstijging moeite om rond te komen.

[0:08:58] Dat is niet geheel verrassend dat cijfer correspondeert ongeveer met wat we weten over armoede in nederland en in die zin is het ook een redelijke check voor onze methodologie in het donkere. Sorry. In het basisscenario komen er honderdzeventig duizend huishoudens bij die die noodzakelijke vaste lasten niet meer uit hun inkomen kunnen dragen. In het donkere scenario komen er nog eens vijfhonderd duizend huishoudens bij. Dan heb je totaal ongeveer over vijftien procent van de nederlandse huishoudens.

[0:09:29] Ja. Je kunt zeggen vijfentachtig procent kan het dus wel betalen veruit de meeste mensen iedereen heeft die last van. Laat ik het ook heel helder zeggen maar veruit de meeste huishoudens kunnen het wel dragen. Die moeten misschien ook snijden in luxe uitgaven. Maar die komen niet lopen niet tegen de basisbehoeften budget direct aan

[0:09:47] één komma twee miljoen huishoudens geldt dat niet voor. Waar zit dat dan niet verrassend, vooral aan de onderkant van de inkomensverdeling tot honderd twintig procent van sociaal minimum. Dan zie je dat in de de rechterkant van de figuur in de don't grafieken zie je dat bijna de helft al in die groep zat van vijfhonderdduizend, die al betaalbare problemen had die dus moest die mogelijk al gedragscode aanpassing moest doen ten opzichte van het basis budget. Dat groeit aan in het donkere scenario tot ruim tachtig procent

[0:10:19] in de categorie tot modaal. Heb je het over in het donkere scenario ongeveer een kwart van de huishoudens in absolute zin zijn dat meer huishoudens omdat die groep gewoon groter is tussen tussen honderd twintig procent minimum en en modaal een hogere categorie inkomenscategorieën uiteraard minder, maar ook daar zitten nog wat huishoudens. Als je kijkt naar de kenmerken van die huishoudens in onze studie gaan we wat dieper op in man willem van der tijd zat er niet te lang bij stilstaan zijn veel uitkeringsgerechtigden relatief huurders een overzicht oververtegenwoordigd alleenstaanden,

[0:10:52] wat ook niet verbazen. Als je een enkel inkomen hebt is het lastiger om vaste lasten te dragen dan als je er twee hebt.

[0:10:59] Hoeveel nemen die lassen dan toe. Goed om te zeggen daar zit heel veel spreiding in in het basisscenario gaat het in doorsnee is modaal ongeveer vijfenzeventig euro per maand tekort

[0:11:14] in het donkere scenario honderd dertig euro per maand. Maar deze grafieken laten zien dat de spreiding heel groot is en dat er veel varieert van van een enkele euro tot tot honderden euro's in in extreme gevallen

[0:11:29] dan de financiële buffers. Ik zei het al die één komma twee miljoen huishoudens in donkere scenario die dat zijn mensen die dus niet zonder aanpassing

[0:11:41] een financieel een vaste en noodzakelijke last te kunnen dragen. Dat wil niet zeggen dat ze direct in de financiële problemen komen want ze kunnen misschien ook interen op spaargeld. We zien dat ongeveer de helft van de groep. Dit is zijn de cijfers voor het donkere scenario. Maar de verhoudingen zijn voor het basisscenario ongeveer hetzelfde ongeveer de helft van die groep houdt het langer dan een jaar vol op basis van een direct beschikbare spaargeld. Maar er is ook ongeveer een kwart van de groep die het drie maanden of minder vol kan houden die echt heel weinig buffers hebben niet verrassend zijn dat voor een belangrijk deel bijstandsgerechtigde zitten vermogenstoets op

[0:12:18] die mensen hebben dus per definitie een kleine spaarpot

[0:12:24] dan beleid.

[0:12:28] We gaan, zoals ik het begin zei in de stresstest uit van een situatie van blijvend hoge prijzen. Dat betekent dat we geen rekening hebben gehouden met tijdelijk en eenmalig beleid. Het is erg lastig om de impact van de tijdelijke eenmalige beleid op dit moment vast te stellen, juist omdat we dus niet weten welke huishoudens al getroffen worden door die hogere energieprijzen en welke nog beschermd worden door een ouder energiecontract.

[0:12:51] Niettemin zien wij ook dat een trucje dat je wil weten van je gevoel wil krijgen. Voor hoeveel helpt nu het pakket. De pakketten die er nu zijn vastgesteld. Lagere energiebelasting accijnsverlaging in de acht, honderd euro aan de onderkant tot honderd, honderdtwintig procent.

[0:13:07] Wat we gedaan hebben om dat te simuleren is verondersteld. Wat als het beleid ook volgend jaar gaat zou gelden dat tijdelijke beleid. En dan kijken hoe hoe verhoudt dat zich tot onze scenario's in tweeduizend, drieëntwintig.

[0:13:18] Wat je dan ziet is dat het tijdelijk beleid helpt dat de groep die geraakt wordt kleiner wordt zeker in het basisscenario in donkere scenario blijft ook echt een significante groep over die nog steeds ook met dit meerekenen van dit beleid volgend jaar

[0:13:33] financieel kwetsbaar zijn, niet de vaste noodzakelijke te komen kan betalen.

[0:13:39] Tot slot

[0:13:42] iets overblijft implicaties.

[0:13:44] Nogmaals, de meeste huishoudens kunnen dus de prijzen aan iedereen voelt ze. Maar de meeste mensen kunnen zonder dat ze in basisbehoeften tekort komen hogere prijzen dragen

[0:13:54] vooral een lagere inkomens ontstaat risico op betaalbaarheid. Problemen moeten mensen of hun gedrag aanpassen of komen ze in financiële problemen. Dat is ook niet. Nieuw, zeg ik erbij. We hebben ook bij eerdere schokken gezien dat er best een grote groep is die net aan net niet rondkomt. En dus bij een schok, zij het de makro schrok wel een individuele schrok vrij snel in de problemen kan komen.

[0:14:18] Dat zagen we ook bij de stresstest die we vorig jaar over coronabeleid hielden.

[0:14:24] De tijdelijk beleid aan de onderkant helpt deels. We hebben wel eerder gezegd zeker dat generieke beleid is.

[0:14:34] Het helpt iedereen. Maar als het gaat om het voorkomen van financiële kwetsbaarheid is het minder effectief omdat het ook belang bij een hoop mensen die niet financieel kwetsbaar zijn. Volgens de definitie die we hanteren en voor de mensen die je wil bereiken. Als je wilt voorkomen het vaak niet toereikend is

[0:14:53] en dat is een structureel probleem. En als je daar iets aan wilt doen dan is het best lastig, zeg ik een eerlijkheid. Dan kom je in de sfeer van inkomensbeleid. Maar er zitten natuurlijk bredere afwegingen aan dat het raakt ook aan overheidsfinanciën aan arbeidsmarkt problematiek et cetera en dat is natuurlijk vooral ook een politieke afweging.

[0:15:12] Dat lijkt me een mooi moment om mijn presentatie te stoppen.

[0:15:15] Hartelijk dank en fijn dat u dat in kwartier heeft gedaan. Ondertussen zijn de leden dassen van voelt die geen is namens de christenunie en digitaal de heer kaya namens deze socialistische partij ook aangeschoven. Ik stel voor dat we even drie kamerleden

[0:15:30] max twee vragen laten stellen. Dan beantwoording kan de volgende drie dan de laatste drie. Dan begin. Ik ben je van weinig.

[0:15:38] Voorzitter, dank dank en de de mensen van het centraal planbureau voor deze deze schets van scenario's stresstest want het geeft ons toch enige inzicht.

[0:15:49] Ik heb gewoon twee technische vragen voor goed begrijpen als ik naar het plaatje ga over de effecten van tijdelijk beleid.

[0:15:56] Dan dan dan lijkt je dat zo te kunnen lezen dat de groep mensen die doordat tijdelijk beleid zeg maar uit het de problemen niet goed gezegd, maar uit de grote betaalbaarheid problemen gaan ongeveer even groot als de groep die de bij is gekomen die honderd zeventig de zul je honderdtwintig daar die de het basisscenario. En wat je overhoudt, is de groep die daar wel heel bezorgd had, begrijp ik dan dat plaatje op pagina tien goed vond. Het is wel heel ingewikkeld dat zoek een les voor ons allen dat die vijf, honderdduizend huishoudens. Dus eigenlijk ook al waren los van deze energie crisis bij tweede vraag is als straks besluitvorming komt met prinsjesdag krijgen wij hiervan iets terug. Ook in uw ramingen rondom de miljoenennota.

[0:16:43] Want ik snap dat dit dividend. Anders dan reguliere daarmee systematiek met alle randvoorwaarden die in de staat zijn genoemd,

[0:16:50] maar het blijft wel buitengewoon inzichtelijk vinden met alle slagen om de arm of hoe groot het probleem is en met name natuurlijk welke prijzen we uit moeten gaan is toch nog erg volatiel. Dus krijgen we dat dan ook inzichtelijk, inclusief een soort

[0:17:06] wat dan dat dan geen scenario meer is. Maar die de nieuwe raming of je dan een slag kunt geven hoeveel mensen dan. Daardoor zijn de problemen komen, kunnen we dat op wat voor manier dan ook terug gaan zien, bijvoorbeeld in de macro economische verkenning.

[0:17:18] Je omtzigt.

[0:17:21] Ik had twee wat technische vragen.

[0:17:24] Ik zie dat de contract loonstijging in het basis of het donkere scenario. Acht komma zeven of acht komma drie procent is terwijl ik eigenlijk dit jaar

[0:17:33] contract lonen met een procent of drie stijgen.

[0:17:36] Dus moet ik uit concluderen dat mensen er vijf procent meer op achteruitgaan dan in het donkerste scenario omdat ze geen acht procent loonstijging hebben,

[0:17:45] maar door de bank genomen drie procent met een uitzondering, links en rechts.

[0:17:51] De tweede vraag is ook een definitie vraag. Er staat bij hier

[0:17:58] dat even kijken in het eerste is de definitie van last is gebaseerd op de basisbehoeften budget. Dat is dus de de armoede raming

[0:18:07] betekent dit dus dat je ervan uitgaat dat mensen alle andere kosten die niet gerelateerd zijn aan uw hypotheek, energie en eten opzeggen betekent dat dus dat je de sportvereniging opzegt die abonnement opzegt

[0:18:23] zeg maar die ene keer dat je toch uitstappen gaat uit je budget haalt en dat je dat er allemaal schrapt. En dan nog in de problemen komt. Dus dat je echt een hele

[0:18:32] ja. Want wat ze daar een pluspakket noemen. Maar ik vind dat niet echt bijzonder. Plus het maar zeggen ook ook al kwijt.

[0:18:38] De herdacht,

[0:18:41] Dagvoorzitter en dank voor de presentatie. Ik had een vraag over tijdelijk beleid voor onderkant deels effectief niet doelmatig of iets meer uitleg over zou kunnen krijgen hoe dat zich tot elkaar verhoudt.

[0:18:53] Dan kijk ik even naar u meneer die deze vragen wil beantwoorden.

[0:19:00] Dankuwel. De eerste vraag van de heer van wijnberg ging over wat het effect van een van het beleid en versus het scenario als ik een heel ruw geef dan geldt voor basis scenario dat het beleid het redelijk goed maakt te komen. Honderdzeventig duizend huishoudens bij in het basisscenario en het

[0:19:23] tijdelijk beleid maakt ongeveer honderd zestigduizend huishoudens. Goed. Dat zijn niet noodzakelijk. Dezelfde huishouden, zeg ik er meteen bij.

[0:19:29] Voor het donkere scenario is het veel meer zo. Daar blijft echt een significante groep.

[0:19:35] Over.

[0:19:38] We liepen prinsjesdag weer. Ik begrijp de vraag.

[0:19:42] Dit is niet iets wat wij nu heel snel kunnen. En op prinsjesdag moeten we wel heel snel leveren, zoals u weet. Dus dat kan ik u niet toezeggen. Ik kan me wel voorstellen dat we dit op enig moment en toekomst herhalen

[0:19:56] mijn denk ingezet dat dat bij prinsjesdag niet kan. Ik zeg er wel meteen bij dat wij in het kader van onze ambities ook op gebied van brede welvaart voornemens zijn om regulier te rapporteren over armoede

[0:20:09] en wellicht al bij prinsjesdag.

[0:20:13] Hele korte van buik.

[0:20:16] Ik snap heel goed dat van zo'n ding draaien ingewikkeld is. Ik ben een beetje zoek hoe ik straks met de dan hebben jullie een raming voor de energieprijzen en de inflatie en ik ben dus opzoek hoe zit dat dan of jullie er iets van een van een de verte naar deze studies zouden kunnen maken die ons een beetje helpt om dan toch te proberen die twee met elkaar te verbinden en ik snap ook heel goed waar grenzen liggen.

[0:20:37] De die.

[0:20:38] Ja ik snap de vraag en we proberen natuurlijk altijd om onze raming zo goed mogelijk toegankelijk te maken. Ik kan me voorstellen dat ook langs die weg naar gaan kijken.

[0:20:48] De vraag van heer onze god

[0:20:50] als mevrouw vlekken die

[0:20:52] beantwoord.

[0:20:55] De eerste vraag ging over de contract loonontwikkeling.

[0:20:59] Het klopt dat als wij er naast blijken te zitten

[0:21:02] dat het dat dat dat onze inschatting dus niet helemaal klopt. Dat is gewoon feitelijk kwamen.

[0:21:08] Wij hebben geen glazen bol. Dus dat.

[0:21:11] Wanneer komt de raming is op welk moment. Want op dit moment zitten we met een contract stijging ten opzichte van januari vorig jaar van een procent of drie, vier en niet op.

[0:21:21] De acht en half toch. Het is cumulatief eind tweeduizend tweeduizenddrieëntwintig.

[0:21:25] Cumulatief. Eind tweeduizend, drieëntwintig.

[0:21:29] En uw tweede vraag ging over de definitie van lasten in ons basisbehoeften budget.

[0:21:35] Wij gaan ervan uit dat voor de berekening gaan we ervan uit dat mensen nog een vaste en noodzakelijke lasten moeten kunnen betalen onder vaste lasten vallen bijvoorbeeld ook abonnementen die je niet kunt opzeggen zoals je telefoon, abonnement of je contributie aan de sportclub.

[0:21:48] Dus dat valt valt onder vaste lasten en dat is iets breder dan de armoede definitie van het scp hier niet van uit gegaan. Gaat dat dat arme mensen bepaalde abonnementen kunnen betalen.

[0:22:00] Maar wij gaan ervan uit dat stress is dat je niet meteen al je abonnement kunt opzeggen omdat je vastzit aan een contract en daarom is onze definitie net iets breder dan de basisbehoeften budget

[0:22:09] wat we niet meenemen is inderdaad uitgaven aan luxe goederen en diensten zoals horeca bezoek restaurant zoek naar de bioscoop vakantie en dergelijke.

[0:22:20] Dat valt er allemaal buiten.

[0:22:22] Even voor de helderheid. Deze mensen worden geacht onmiddellijk

[0:22:27] alle abonnementen op te zeggen die ze kunnen opzeggen. Maar degene die ze niet kunnen opzeggen. Die houden ze omdat je volgend jaar opzegtermijn hebt en dat is ik hier zeg. Er wordt wel onmiddellijk geacht niet meer naar het café te gaan niet meer naar de bioscoop te gaan

[0:22:40] vakantie niet door te laten gaan en dan nog kom je in het probleem. Dat is wat we hier zien.

[0:22:45] Dat is de definitie.

[0:22:47] Ja, dat ze definitie.

[0:22:50] Helder.

[0:22:52] De vraag van de weer dassen om nog iets meer te zeggen over deels efficiënt niet doelmatig.

[0:22:59] Wat we met deels efficiënt bedoelen is dat als je

[0:23:04] als je als doel definieert het voorkomen of het oplossen van deze financiële kwetsbaarheid dat het dan maar deels effectief is, omdat niet iedereen bereikt wordt door het tijdelijk beleid, niet iedereen die volgens deze aanpak deze stresstest in financiële problemen komt, wordt bereikt met de tijdelijk beleid. Dus dat is deels effectief

[0:23:24] en niet doelmatig omdat het voor een belangrijk deel het geld generiek. Dus het geld bereikt alle huishoudens. Zeker. Maar de de maatregelen als het gaat om accijnzen aan de pomp.

[0:23:38] Dat blijkt ook.

[0:23:39] Die vijfentachtig procent die niet in de financiële problemen komt. Dus dat is niet doelmatig om een voorbeeld te geven.

[0:23:46] Autobezit is in in de groepen die we definiëren financieel kwetsbaar ondervertegenwoordigd. Dus mensen een auto zijn minder vaak financieel kwetsbaar in deze stresstest dan

[0:23:57] mensen zonder hand.

[0:24:00] Dus dat geeft aan dat die accijnsverlaging aan de pomp. Tuurlijk profiteert iedereen daarvan.

[0:24:06] Maar om dit specifieke probleem op te lossen, is dat beleid minder effectief.

[0:24:10] Dan ga ik naar het volgende setje van drie en beginnen bidden heer nijboer.

[0:24:15] Dank u wel. Voorzitter, dank voor de mooie en nuttige studie. Ik stel een vervolgvraag op die van de heer dassen over de effectiviteit van beleid.

[0:24:24] Als je kijkt naar die groepen die het meest last hebben. Zie je ook huurders terecht uit te springen. Dus je zou ook kunnen zeggen een maatregel gericht op huurders of bijvoorbeeld op de huurtoeslag. De huurders met een niet al te hoog inkomen

[0:24:35] zou ook effectief kunnen zijn en misschien meer breder, want er zijn natuurlijk mensen die diegene zijn die in de problemen komen. Zul je niet een kop op de zorgtoeslag zouden doen niet effectief zijn. Dan heb je al de precies die groep waar die eigenlijk gemist wordt met honderd twintig procent die de regering kiest van sociaal minimum

[0:24:53] en bij die acht, honderd euro. Dan nog moet komen dat dat ook nog een probleem. Maar goed.

[0:24:57] Heb je dan bereikt is daar ook naar gekeken want die zag ik niet als je suggestie staan.

[0:25:03] In geen wist.

[0:25:05] Mooi.

[0:25:08] Dank u wel. Dank voor studie en presentatie heel duidelijk over de

[0:25:14] de zijn de scenario's met een verandering van de p q.

[0:25:17] Als ik het goed begrijp. Maar je ziet dat dit jaar de bijvoorbeeld het gasverbruik gekomen gecorrigeerd voor weer en al dat soort dingen ongeveer vijftien procent is gedaald zijn forse afnames en is echt niet alleen omdat mensen het zo fijn vinden om de kachel laag te houden staan, wil ik daar doe ik niks aan af. Maar je ziet wel enorm effect in de kuur. Dit jaar. Als je dat wat dynamische zou bekijken. Wat wat betekent dat dan in de scenario's. Dan zal ik een andere vraag is.

[0:25:46] Ik zie bij de beleidsoplossingen inderdaad na over wat de doelmatig is, en wel niet effectief is, denk ik genoeg gezegd ik zie ook bijvoorbeeld het voorstel waar ikzelf al fan van men het verzilveren van maken van heffingskortingen

[0:25:57] zie ik terug. Maar we weten dat de belastingdienst heeft zo'n soort stelling van niet. Alles kan en niet alles kan tegelijk. Dus dat het ongeveer tweeduizend, achtentwintig is voordat ze het echt kunnen

[0:26:07] is dat is dat nog meegenomen als in het opschrijven van deze beleidsopties of niet.

[0:26:14] En van dalen.

[0:26:16] Dankuwel. Voorzitter,

[0:26:18] ook namens mij. Dank voor de voor de nuttige presentatie

[0:26:21] voor ze twee twee vragen. Ik vroeg me af want de u gaf in de presentatie aan dat we nu

[0:26:27] eigenlijk tussenin die twee scenario's zitten als we afgaan op de meest recente getallen over dat wat nader zou kunnen toelichten waar het precies op gebaseerd is en wat er ook de implicaties van zouden kunnen zijn

[0:26:40] en de tweede vraag die ik heb dat gaat over

[0:26:44] de kansrijke oplossingen

[0:26:47] nu eigenlijk aangeven hoe u het inkomen van lager inkomen structureel verhogen. En dan geeft u een aantal dingen aan waarvan u zegt dat is wellicht wat minder effectief. Zou u wat meer kunnen zeggen over wat in uw optiek wel effectief is in wat u heeft geadviseerd. Ook eerder en ook in deze situatie als effectief zou achter

[0:27:07] dank.

[0:27:09] Dan geëvacueerd wordt.

[0:27:14] Dank de heer nijboer vroeg naar de mensen in hoeverre mensen met een huurtoeslag of zorgtoeslag tot deze groep behoren hebben. In onze studie werd gekeken naar kenmerken van van huishoudens die financieel kwetsbaar zijn. En dan zie je inderdaad dat mensen met een huurtoeslag en zorgtoeslag oververtegenwoordigd zijn in de groep met een met financiële kwetsbaarheid. Dat is niet verrassend was natuurlijk een inkomenstoets is een match die een zeg ik erbij. Dus het is allicht iets gerichter dan generiek beleid, maar ook dat zal niets geen waddenzee zijn.

[0:27:58] De heer grimm is dan moet ik even naar mijn eigen aantekening proberen te ontcijferen.

[0:28:05] Die ging houden.

[0:28:07] Het dynamische effect hebben.

[0:28:12] Kijk ook even naar mevrouw vlekken. We hebben de

[0:28:15] de ruimtes. De inschatting van het planbureau voor de leefomgeving om iets te schalen, maar niet naar de toekomst toe.

[0:28:24] Ze komt wel goed.

[0:28:30] Dus wat er nu nog een extra effect zit. Maar dat zijn deels de gedrag aanpassingen waar we het over hebben. Dus dat is de reden om het niet naar de toekomst hebben doorgetrokken. Is dat dat lastig te onderscheiden is via in hoeverre zitten mensen nu letterlijk met een dikkere trui aan en dat is toch ook wel wat je in beeld wil hebben als je hebt over stresstest van mensen die moeite hebben.

[0:28:49] Dus daar hebben we naar de toekomst geen rekening mee gehouden. Maar tot dit moment

[0:28:57] in de oplossingen sfeer verzilveren heffingskortingen. Ik weet dat die grinwis ook wel eens iets heeft laten doorrekenen bij ons in die hoek

[0:29:06] en heer van wijnbergen trouwens ook. Ja dat is lastig dat dat om erkennen we ook. We zeggen ook bij. Ja. Als je dit als je structureel iets zou willen doen aan aan de onderkant. Er zijn geen makkelijke oplossingen. Het zijn het zijn deels uitvoerings technisch hele lastige oplossing. De refereerde aan het zijn hele politieke vragen omdat er ook al bestaan.

[0:29:34] De heer van banen vroeg of we nog iets meer konden zeggen over waar hoe hoe de huidige situatie zich verhoudt tot scenario's.

[0:29:44] Misschien dat mevrouw vlekken zoiets kan zeggen over hoe we ons precies verhouden tot de scenario's. Maar laat ik er meteen bij zeggen.

[0:29:52] Dit zijn ook dagkoersen. Wat we nu zien en deze scenario's gaan juist uit van langdurig hoge prijzen, zoals de prijzen nu toenemen en volgende maand afnemen. Dat is dat is niet waar we hier naar kijken. Dus is het is ook echt wel waar we nu staan is eigenlijk niet relevant. Zou je kunnen zeggen. Het gaat erom of het zo blijft en dan komen mensen echt in de problemen, zowel omdat die energiecontracten

[0:30:15] dan uiteindelijk voor iedereen gaan door ik een album dat mensen maand op maand dezelfde prijzen ervaren

[0:30:20] zeker energieprijzen zijn historisch voor de tiel. Dus je mag ook hoop hebben dat ze nog weer gaan dalen. Deze deze stresstest kijkt ernaar. Wat als ze hoog blijven. Misschien dat

[0:30:33] boven waar we precies staan.

[0:30:36] De gas en elektriciteitsprijs zijn momenteel ruim vierhonderd procent hoger dan tweeduizend, eenentwintig en ons basisscenario ging uit van een stijging van tweehonderd procent in ons donkere scenario van zes, honderd procent.

[0:30:48] Dus daar zitten we ongeveer tussen. In

[0:30:51] de brandstofprijzen zijn momenteel bijna honderdvijftig procent hoger dan het prijsniveau van januari tussen eenentwintig en in ons basisscenario gingen we uit van vijf procent en ons donkere scenario van honderd procent. Dus daar zit onder

[0:31:08] of bovenaf

[0:31:09] afhankelijk van hoe je de zijn formuleert en qua voedsel, voedselprijs en momenteel tien procent hoger. In vergelijking met januari eenentwintig

[0:31:17] en je ons basisscenario gingen we uit van tien procent en een donkere scenario gingen we uit van vijfentwintig procent.

[0:31:29] Ja. Dus daar zit nog wat. Het valt normaal gesproken. Het is ook goed om je de gewichten van deze drie categorieën te realiseren, zeg ik er meteen bij en is brandstof de minst belangrijke. Dus ja daar zitten we boven. Maar die telt in deze stress. Dus het minst stevig.

[0:31:48] Er was nog een vraag van meneer van baalen.

[0:31:53] Wat het meest effectieve instrument is.

[0:31:55] Vindt u het erg als ik niet altijd op ingaan.

[0:31:59] Uiteindelijk de wat ik al ook tegen de je geen wist zij uiteindelijk is dat een politieke keuze hangt af van welke doelen je wil bereiken en welke prijs je bereid bent te betalen want gratis oplossingen zijn wat dat betreft niet.

[0:32:14] Oké dan ga ik even door naar de volgende drie kamerleden. En dan begin ik met mevrouw van dijk het. Dit zijn alle drie digitaal aanwezige kamerleden. Mevrouw van dijk.

[0:32:23] En gelden voor onze tranen dankuwel voor de overzicht. Ik heb het rapport gelezen. Ik vond het al een hele fijne manier van over deze problematiek na kunnen denken. Maar ik dacht eigenlijk een beetje verwarring gebracht, ook door het huilen die onzin want het ging over gedrag aanpassen me. Jullie gingen uit gaf je aan van ging de aanpassen aanpassen. En toen het beantwoorden van vragen van heer omtzigt beluisterd. De achterkant kan jullie kan wel degelijk uit van gedrag aanpassen. Dus dat is eigenlijk een verduidelijking en twee. Maar die mensen aan de onderkant is dan überhaupt nog gedrag aanpassen mogelijk, oftewel is het niet eigenlijk een uitgangspunt. Want ja toch al niet mogelijk is een daarmee ook niet meer zoveel waarde heeft.

[0:33:01] Dank de heer tiesinga.

[0:33:05] Ja. Dank u wel voor het en is voor het rapport. Ik heb het ook gelezen. Ben er erg van geschrokken en ook dank voor de toelichting. Mijn mijn vraag die ziet op het beleid wat tijdelijke beleid. Wat is wat is getroffen zijn natuurlijk een aantal pakketten samengesteld en die bestaan uit een waaier van van maatregelen en kunt u in zijn algemeenheid iets meer vertellen over welke maatregelen voor welke groep doelmatig is in welke niet. Kijk die van de van de benzine zoals dat net al even aan de orde kwam. Die snap ik. Dat is dat is logisch, maar er zijn natuurlijk ook een aantal andere maatregelen getroffen die die ook impact hebben en waar zitten met name dan de doelmatigheid? Dat is mijn eerste vraag. De tweede vraag is die maatregelen zoals het zoals het tot nu toe is, is vastgesteld. Die loopt eind dit jaar af. Nou dat geeft natuurlijk een enorm schokeffect op ook wat de plaatjes die we hier zien en ik zeg niet dat ze moeten aflopen. Maar zoals het nu opgeschreven is is dat wel. Is dat wel wat opgeschreven is en wat voor wat voor effecten zou dat zou dat hebben op op deze op deze plaatjes. En hoe kijkt u daar tegenaan, met name ook koning verhoord dankuwel.

[0:34:24] Die elkaar.

[0:34:29] Dank u, voorzitter en dank voor de heldere presentatie. Ik heb twee vragen. Allereerst is het met deze werkwijze ook mogelijk om andersom te redeneren. Dus om te berekenen hoeveel de lonen zouden moeten stijgen of de uitkeringen. Om te voorkomen dat meer mensen in de problemen raken. En als dat zo is, zijn u dan bereid om dat als informatie te verschaffen, want het zou nuttig zijn.

[0:34:52] Tweede vraag is hoe het omgaan met de volgens mij erg grote ongelijkheid in juist de vaste lasten en het groot effect daarop dus ten opzichte van elkaar. Dus als je in een goed geïsoleerde woning zit of juist niet in een goed geïsoleerde woning zit. Dat maakt nogal wat uit, ongeacht hoeveel inkomen je hebt hoe je hebt hoeveel hoe zijn die de

[0:35:13] dank u.

[0:35:15] Dankuwel.

[0:35:19] In antwoord op vraag van mevrouw van dijk misschien even iets iets verder preciseren nog wat van nou precies bedoelen met gedrag aanpassingen

[0:35:29] antwoord op de vraag van die om zich net ging over wat verstaan we onder het basisbehoeften budget wat wat rekenen we daartoe en dan zeggen we iets aan een abonnement. De sfeer zien we als iets onvermijdelijks een nieuwe op korte termijn.

[0:35:43] Maar voor de rest zijn die basisbehoeften zijn echt aangesloten wat het scp als strikt noodzakelijk ziet en er ziet dus inderdaad, zoals heer omtzigt ook refereren geen

[0:35:52] uitgaans kosten geen restaurant bezoek geen vakantie.

[0:35:56] Dat is echt basic.

[0:36:00] Dat verstaan we onder de mensen die financieel kwetsbaar zijn. Dus mensen die hun inkomen niet toereikend hebben om dat budget

[0:36:08] te halen.

[0:36:10] Vervolgens zijn er natuurlijk gedrag aanpassingen. Je kunt ook proberen je inkomen te verhogen. Als jij een situatie waarin je meer uren kunt werken dan kun je op die manier je uit deze financiële kwetsbaarheid werken. Dat is dat is een type gedrag aanpassingen mogen niet veronderstellen. Dat geld ook over hebben niet verondersteld dat mensen de thermostaat een graad lager zetten.

[0:36:31] Ook omdat we dat is ook een vorm van welvaartsverlies zou je kunnen zeggen. Dus dat zien we ook echt wel als iets wat je juist in beeld zou willen brengen dat dat dan kennelijk nodig is.

[0:36:42] De

[0:36:42] ik hoop dat daarmee het verschil tussen de definitie van financiële kwetsbaarheid willen aansluiten bij die die armoede definitie die we dus iets opplussen omdat we ervan uitgaan dat je niet snel kunt aanpassen

[0:36:54] en en zeg maar echte gedrag aanpassingen die je vervolgens nog kunt doen. Maar die natuurlijk niet makkelijk zijn om meer uren werken voor iedereen ook niet eenvoudig en komt soms ook met andere

[0:37:03] kosten in het leven.

[0:37:09] Nog een aanvulling ter verduidelijking. We hebben dus ook inschattingen van hoeveel mensen uitgeven aan abonnementen en verzekering en we gaan er niet van uit dat mensen nu terug schalen op het aan het abonnement en verzekeringen dat ze hebben. Dat zal een hele belangrijke toevoeging.

[0:37:22] Ze gaan uit van de vaste lasten die ze hebben.

[0:37:29] De heer ietsje ga vroeg naar de effectiviteit van tijdelijk beleid om in te zoomen op de verschillende

[0:37:35] componenten daarvan

[0:37:38] naar de de makkelijkste. Wellicht is de acht, honderd euro.

[0:37:43] Die is die komt stevig aan voor de groep aan de onderkant tussen minimum en honderd twintig procent die daar recht op heeft.

[0:37:53] Tegelijkertijd is er een best een grote groep voor wie dat ook niet voldoende is. Acht, honderd euro is. Nee je moet het ook nog tot twaalf delen in onze stresstesten hebben een uitgesmeerd over een jaar dus een behoorlijke groep die gewoon meer tekort komt dan wat je dan overhoudt. Dat is ongeveer een half zeventig euro. Normaal

[0:38:10] dus voor een deel lost dat de problemen op lang niet voor iedereen de het gasverbruik energie belasting is redelijk gelijk verdeeld over de geen de inkomens en groepen het de de benzineaccijns zuid al eerder. Die neemt eigenlijk na aan belang toe naarmate je hoger in de inkomensverdeling komt aan de onderkant zijn veel mensen zonder auto. De bovenkant hebben mensen vaak een grotere auto die meer benzine voor raakt.

[0:38:47] Wat gebeurt er als je als beleid wegvalt. Eigenlijk is dat onze stresstest dat dat dat is dus de situatie zonder tijdelijk beleid en en aanvullende analyses. Wat als het beleid volgend jaar nog geld.

[0:39:03] Dat verschil is dus eigenlijk precies wat we in beeld brengen.

[0:39:08] De heer al kaya vraagt kun je dit nou ook andersom doen?

[0:39:14] Analyseren hoeveel lonen en uitkeringen zouden moeten stijgen.

[0:39:19] Het lastige daar is dat dat over het algemeen niet uniform is spreken geen loonstijging voor heel nederland af. Het maakt enorme uit per huishouden. Wat je situatie is wat voor sector uw werk, maar ook bijvoorbeeld als je het einde van loonschaal ziet.

[0:39:35] Dus we kunnen niet zo heel simpel dat terug plot

[0:39:42] en bang dat dat dat de domweg van tegen de grenzen van deze methodologie aanlopen.

[0:39:50] Hoe gaan we om met ongelijkheid grote verschillen die de bijvoorbeeld zijn in energieverbruik tussen huishoudens. Dat hebben we dus goed in beeld hebben op microniveau gegevens over welke huur betalen mensen

[0:40:03] welke energielasten betalen mensen en dat zal wel. Deze stressen.

[0:40:08] Nou in alle bescheidenheid zeg ik de waar sterke is. We kunnen echt kijken welke mensen komen in de problemen. Los van of ze dus aan die zeg maar de armoedegrens voldoen want de armoedegrens gaat uit van referentie budgetten en het kan best zijn dat je inkomens boven de armoedegrens ligt. Maar je toch in financiële problemen komt omdat je hogere lasten hebt doordat je nu eenmaal een slecht geïsoleerd huis woont dan de referentie budget voorschrijft en omdat dat niet iets is waar je aan korte termijn vaak iets aan kunt doen definiëren dat hier toch als die financiële kwetsbaarheid, maar we kunnen ze zich op huishoudens, niveau, inkomens en lasten met elkaar matchen. Dus die heterogeniteit zit er zit er goed in.

[0:40:50] Dankuwel.

[0:40:51] Dan kijk ik even naar de leden is er behoefte aan vervolg vragen.

[0:40:57] Nee.

[0:41:00] Dit jaar weer een banen.

[0:41:03] Voorzitter dan nog wat vraag van wat me niet meer technische aard had het net over de gewichten die u toekent aan de

[0:41:10] de categorieën brandstof voedsel et cetera zou daar wat meer over kunnen zeggen hoe dat hoeveel gewicht precies is.

[0:41:19] Is er nog een van de leden die digitaal aanwezig is die nog een vervolgvraag heeft,

[0:41:25] Nee.

[0:41:26] Dan ga ik naar de je doeken.

[0:41:28] Wat ik denk dat naar mijn halve lekker gaan.

[0:41:33] Jij bent natuurlijk gewoon micro gegevens dat werkgevers of of bij geschat op basis van regressie modellen van hoe

[0:41:41] hoe het verbruik van verschillende componenten van een basisbehoefte budgetten stand komen en dus we leggen geen gewicht op maar dat komt gewoon uit de data of

[0:41:51] uit de bij schattingen die we gedaan hebben. En dan zie je dat als verschillende lasten schokken een schok geven dat de energielasten. Ook de grootste schok is dat het meest. En daarna voedsel

[0:42:04] en daarna brandstof

[0:42:07] en daar heb je nog heel veel kleine categorieën die allemaal een klein beetje bijdragen aan de toename van de lasten.

[0:42:13] Meneer van mij.

[0:42:15] En was ik een vervolg op de vraag van van balen. Dat ging ook over de gewichten per die zijn te verschillend per inkomenscategorie

[0:42:23] die als ik het goed begrijp, zeiden dat met name brandstof relatief

[0:42:26] bij heb echt tussen honderd en honderd het sociaal minimum relatief kleiner is dan bij mensen boven dat gedacht en dat energie ongeveer gelijk aan. Wellicht begrijp ik dat nou net goed.

[0:42:41] Lekker

[0:42:42] cool.

[0:42:46] Ook energie neemt wel iets toe. Volgens mij over de

[0:42:52] over de inkomens dus in termen van euro's gebruiken grote huishouden meer energie. Dat is ook logisch. Grotere huizen

[0:43:00] in termen van percentage van inkomens lager

[0:43:03] en daarbij inderdaad bij brandstof zie het vooral de een bovenkant.

[0:43:12] Zijn nog vele vragen.

[0:43:14] Hier is.

[0:43:15] Meer of proces volg mij zei de heer die die cool dat het niet zomaar eenvoudig is deze studie af en toe te updaten.

[0:43:22] Dat is wel mogelijk want kan voorstellen dat als de oogst mislukt of niet goed gaat of odessa blijft

[0:43:32] afgesloten.

[0:43:34] Dat is nog best wel een disruptie met de voedsel prijzen later dit jaar kan gaan plaatsvinden.

[0:43:39] Doen jullie toch een soort van gevoeligheid uitspraak nog in de van voorbeeld over waarbij je toch nog iets zegt over

[0:43:45] over deze scenario's hoe accuraat ze nog zijn of ze nog echt het hele speelveld overspannen. Weten jullie niks over kansverdeling zeggen maar toch.

[0:43:55] Jericho.

[0:43:56] Jij denkt dat ik dat ik toch bij mijn antwoord blijf met elkaar neer van weijenberg gaf. Wij zullen proberen de mes zo goed mogelijk te duiden om ook u daarin behulpzaam te zijn, maar wel met de winstwaarschuwing dat we de analyse zelf niet over kunnen doen is dat we daar toch ook echt wel slagen om de arm zullen moeten houden en mogelijk kunnen we in de toekomst opnieuw exercitie doen, maar niet in de snelheid waarin imf tot stand moet komen.

[0:44:21] De om zich.

[0:44:24] Ik probeer eigenlijk een voor mezelf een samenvatting

[0:44:29] moet ik het moet ik het onderzoek. Nou zo begrijpen dat

[0:44:33] er één komma dat in het zwarte scenario waar we dichtbij lijken te zitten, maar nog niet helemaal aan zitten

[0:44:40] als dat zich voordoet

[0:44:42] dan hebben we dus in nederland te maken met één komma twee miljoen huishoudens.

[0:44:46] Maar misschien twee miljoen mensen in zitten veel eenpersoons ouders, maar ook misschien alleenstaande ouders of andere groepen of of of een vingers of gezinnen in de bijstand

[0:44:56] die ook al doen ze

[0:44:59] alle luxe eruit

[0:45:02] nog elke maand minder binnenkomt dan eruit gaat dus ook onze alles eruit wat er morgen uit kunnen doen.

[0:45:09] Permanent interen tot een spaargeld op is.

[0:45:14] Diego.

[0:45:15] Ik zou u samenvatting ik op twee punten willen commanderen. De eerste is dat we nog. U had het over wie er bijna in het zwart scenario. We zitten echt tussen de scenario's in.

[0:45:26] Dus dus we zitten niet dichterbij het donkere snijden op dit moment dan bij het basisscenario dat de een amendering en de tweede is deze mensen komen in financiële problemen als ze zich niet kunnen aanpassen.

[0:45:40] Dus als het ze lukt om een lasten te verlagen. Als het ze lukt om hun inkomen te vergroten, dan is dat ook een uitweg.

[0:45:51] Nog een vraag die ons richten,

[0:45:54] Was mijn taxatie dat we dichterbij het donkere scenario zaten op dit moment en dat heeft meer te maken met dat we de gas, elektriciteit dichterbij zitten bij benzine is er overheen. Maar dat doet minder voedsel zit nog in het basisscenario. Maar het gaat om er eind twintig, drieëntwintig zitten en mijn voorzichtige inschatting is dat voedselprijzen tussen nu en eenentwintig, drieëntwintig niet gaan dalen. De vraag is hoe snel ze stijgen. Maar de aan de voedselprijzen heb ik nog nauwelijks gezien en ik verwacht ook gezien de vraag van hier geen wist ook niet dat dat scenario is

[0:46:26] en het tweede snap ik dus dus

[0:46:30] mensen moeten in principe de dus eerst alles opzeggen wat nog een beetje leuk is.

[0:46:37] En dan kijken of op de vaste lasten kunnen bezwaren zo goedkoop ook telefoon abonnementen goedkope televisie abonnement afsluiten. Kijken of je toch iets kunt besparen op energiekosten of daar waar het mogelijk is een als gepensioneerden een bijbaan nemen of als je geen werk hebt of weinig werk meer uren gaan werken. Dat is wat u zegt wat er nodig is voor één komma twee miljoen huishoudens in dit land. Als het mis gaat,

[0:47:03] Rico.

[0:47:07] In het donkere scenario en of we daar komen dan kan ik echt geen uitspraken over doen geldt voor één komma twee miljoen huishoudens dat ze

[0:47:18] als we hun huidige inkomen vergelijken met wat we als vaste en noodzakelijke lasten zien en ik denk dat u goed samenvat hoe weinig luxe dat is één komma twee miljoen huishoudens dan niet rondkomen in een maand ongeveer de helft daarvan heeft voldoende spaargeld om de jaar of langer uit te houden.

[0:47:37] De rest zal binnen een jaar die gedrag aanpassingen die u schetst moeten realiseren of in de financiële problemen komen. Dat is wat deze stresstest laat zien.

[0:47:48] Helder.

[0:47:48] Ik heb zelf nog een vraag is de reden dat staan

[0:47:52] de gaat even over pagina zeven de onderverdeling naar inkomensgroepen

[0:47:58] kan ik hieruit concluderen dat als er aanvullend beleid komt

[0:48:03] dat het doelmatiger is om dat te beperken tot

[0:48:07] anderhalve model,

[0:48:09] omdat alle de groepen daarboven hooguit, maar één procent daarvan in betalingsproblemen zou kunnen geraken.

[0:48:17] Pagina zeven jaar van de presentatie van de power point.

[0:48:25] De problemen concentreren zich aan de onderkant

[0:48:27] dus beleid gericht. Op de onderkant is het meest effectief om financiële kwetsbaarheid te voorkomen,

[0:48:34] waarbij ik nogmaals iedereen profiteert van deze. Het is het is niet zo dat mensen geen problemen ervaren die hierboven hoger in de inkomensverdeling zitten. Die moeten misschien ook wel in een

[0:48:45] die moeten misschien goedkoper op vakantie of moeten misschien ook wel echt naar een een uitgehaald patroon bijstellen. We hebben hier echt gekeken naar wie duikt er onder de basisbehoeften budget.

[0:48:56] Hij zei volgens mij ook dat de groep van zich honderd twintig procent meer een tot modaal en die tweede groep die zijn misschien volume groter.

[0:49:05] De eerste groep.

[0:49:07] Maar daar zit ook het overgrote deel van mensen die problemen kan komen. Heel wat is maar één procent

[0:49:14] die bij anderhalf modaal in hoge mogelijk in problemen zou kunnen komen

[0:49:19] en heeft dat dan als implicatie is een politieke vraag misschien toch maar

[0:49:24] dat als je een middelen mix maakt

[0:49:28] dat het effectiever is doelmatiger is als je dat toch beperkt tot mensen die tot anderhalf

[0:49:36] modaal verdienen.

[0:49:39] Dat zou effectiever zijn om deze problematiek op te lossen. Ik zeg er meteen bij. Dat zou ik ook erg knap vinden want het is gewoon heel erg moeilijk om dit soort beleid te richten.

[0:49:52] Oké.

[0:49:53] Volgens mij heeft iedereen zijn technische feitelijke vragen kunnen stellen. Dit de timing van de. Dit onderzoek is belangrijk, ook in het licht van wat er later deze week in het parlement nog gebeurtenis. De behandeling van de voorjaarsnota

[0:50:08] op woensdag. En daar zullen we u

[0:50:12] inzichten vastbijt gebruiken. Dus dank daarvoor. En ook dank aan de leden voor hun aanwezigheid en een vragen. We sluiten deze vergaderen tot ziens.